De twee feiten van den dag 77ite Jaargang MAANDAG 4 MEI 1936 No. 23345 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 30 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. MIJ. DER NED. LETTERKUNDE. Buitengewone ledenvergadering. In het Nutsgebouw is Zaterdagmiddag ëen buitengewone algemeene vergadering gehouden van de Mij. der Nederlandsche Letterkunde, waarin de voorstellen tot wij ziging van de Wet zijn behandeld. Wij hebben bereids de voornaamste punten vermeld van het ontwerp, hetwelk was aangeboden door de commissie, In de ■buitengewone vergadering der Maat schappij van 21 September j.l. benoemd met de opdracht, voorstellen tot wets wijziging te doen, waardoor de Maat schappij beter aan haar doel zou kunnen beantwoorden. Ze betroffen voornamelijk de samenstelling van het bestuur; de functies van secretaris, penningmeester en bibliothecaris; een vaste commissie voor het folkloristisch archief ;de regeling van de toekenning van den prijs voor meesterschap, den prijs yan aanmoedi ging voor de schoone letteren (C. W. van der Hoogt-prijs) en den Dr. Wijnaendts Francken-prijs; het bezorgen van uitga ven van Nederlandsche letterkunde; de uitgave van het Jaarboek. Zooals is gemeld, had het bestuur in zijn praeadvies een aantal afwijkende voorstellen gedaan. Wat de bezoldigingskwestie betreft ls ten slotte op voorstel van het bestuur al lereerst gestemd over de vraag, of het pincipieel al of niet wenschelijk is, dat leden, die wegens hun functies worden bezoldigd, deel van het bestuur uitmaken. Het aantal stemmen van ontkennende strekking was voor wetswijziging te ge ring. Het voorstel van de commissie, den secretaris geen bezoldiging toe te kennen, verkreeg niet het vereischte aantal van wee derden der stemmen. Aangenomen rerd het voorstel van het bestuur, dat den secretaris door de jaarlijksche ver gadering een tegemoetkoming van ten hoogste f. 250 kan worden toegezegd, ter wijl hij de zuivere kosten van zijn bureau in rekening brengt. In gelijken geest ls ten aanzien van den penningmeester besloten. Na deze beslissingen nam de commissie haar voorstel, dat de bibliothecaris een Jaarwedde van ten hoogste f. 600 zal ge nieten, terug. Zij stelde nader voor, de bezoldiging op f. 400 te stellen. Aldus is besloten. De bibliothecaris zal wel deel uitmaken van het bestuur. Aangenomen werd het voorstel der com missie, dat van de leden van het bestuur, behalve de secretaris en de penningmees ter. in drie achtereenvolgende jaren jaar lijks twee leden aftreden en in het daarop volgende jaar één lid, volgens een door het bestuur vast te stellen rooster. De aftre- denden zijn na een jaar weder herkies baar. De secretaris en de penningmeester worden voor den tijd van vier jaar be noemd en zijn eenmaal herkiesbaar; een jaar na afloop van den tweeden termijn zijn zij weder herkiesbaar. Verworpen werd het voorstel van het bestuur, dat in bijzondere gevallen de jaarlijksche verga dering op voorstel van het bestuur telkens dadelijk een nieuwen termijn zou kunnen doen volgen. Ten aanzien van den jaarlijkschen prijs van aanmoediging voor de schoone lette ren welke het vorig jaar de oorzaak werd van de aanvaarde motie tot benoe ming van de commissie inzake wetswijzi ging is de redactie aanvaard, dat het beschikbare bedrag uit de rente van het door schenking ontstane en afzonderlijk beheerde Fonds voor den C. W. van der Hoogt-prijs telkenjare wordt uitgekeerd tot een maximum van f. 1000 als prijs van aanmoediging. De commissie voor schoone letteren doet in Maart een met redenen omkleede voordracht tot toekenning van den prijs aan het bestuur, dat deze voor dracht met zijn advies ter kennis van de jaarlijksche vergadering brengt. De jaar lijksche vergadering kent den prijs toe. Zij is bevoegd, de toekenning af te wijzen, doch niet, voor een door de commissie voorgedragene een ander in de plaats te stellen. Blijft de commissie in gebreke naar voordracht in Maart in te dienen, of raadt zij, den prijs niet toe te kennen, dan heeft geen toekenning plaats. In dit geval wordt het beschikbare bedrag bij net Fonds gevoegd. De commissie is niet bevoegd, verdeeling van den prijs voor te stellen. De regeling van en het toezicht op de Uitgave van werken en geschriften van wege de Maatschappij berusten bij een tot dat doel ingestelde commissie, bestaande uit zes leden. De commissie inzake wets wijziging stelde voor, dat op de begrooting jaar een bedrag, vertegenwoordigende jon minsten 10 percent der jaarlijksche -nkomsten, worde uitgetrokken voor de eigen uitgaven der Maatschappij ongere kend het bedrag, dat daartoe uit 't Fonds •TS'bbaar wordt gesteld. Het bestuur "Chtte een bindend voorschrift, om 10 pro eent van de inkomsten voor dit doel te eesteden, financieel niet verantwoord en jjeuschte in de Wet te lezen, dat op de egrooting zoo mogelijk elk jaar een be- !rokke°0r 06 eigen uitgaven wordt uitge- Na langdurige debatten is het vooorstel commissie aangenomen, dr nu sl°t der vergadering sprak prof. t s. van Ronkel een woord van hulde W, voorzitter prof. dr. M. J. Krom r zijn voortreffelijke leiding. De Negus van Abessynië heeft zijn land verlaten en is met zijn gansche familie en eenige hooggeplaatste volgelingen te Djiboeti, in Fransch Somali land, aangekomen. Zijn bestemming is nog onbekend. Addis Abeba is door het gepeupel geplunderd en grooten- deels vernield. Enkele vreemdelingen zijn daarbij gedood. De meesten hebben een toevlucht gevonden in de Britsche legatie. De Italianen worden nog heden in de Abessijnsche hoofdstad verwacht. De Fransche verkiezingen hebben een groote overwinning opgeleverd voor het Volksfront De socialisten vormen de grootste partij in de Fransche Kamer, terwijl de Communisten met 72 man terugkeeren, zulks ten koste van de linksche midden-groepen. GECOMPLICEERDE AAN RIJDING MET DOODEUJKEN AFLOOP. EEN 61-JARIGE LEIDSCHE INGEZETENE HET SLACHTOFFER. Gistermorgen omstreeks kwart over tien heeft op de Breestraat een droe vig ongeluk plaats gehad, waarbij de 61-jarige echtgenoote van den heer J. V., wonende aan de Beestenmarkt, om het leven is gekomen. Op genoemd tijdstip reden aldaar ter hoogte van' het voormalige Stadhuis in de richting Hoogewoerd twee auto's achter elkaar, waarvan de voorste werd bestuurd door den 29-jarigen W. H. K. alhier en de achterste door den 38-jarigen monteur J. P. van P., eveneens alhier woonachtig. Ter rechterzijde van de straat stonden twee auto's geparkeerd. Juist op 't oogen- blik, dat van P. deze beide auto's wilde passeeren, draaide de bestuurder van de achterste auto, de 56-jarige S. van der H. uit Delft, zijn wagen met den kop naar het midden van het wegdek, waarbij hij vrij ver naar links uithaalde in verband met de auto, welke vlak voor hem gepar keerd stond. In plaats van te trachten zijn auto tot stilstand te brengen, wilde van P., om een aanrijding te voorkomen, links passeeren, hetgeen evenwel onmogelijk was, aange zien uit de richting Hoogewoerd een stads tram naderde, die zoo juist bij de halte Stadhuis had gestopt. Van P. wilde toen weer naar rechts uithalen, maar zijn auto werd door de tram links achter geraakt, waardoor van P. de macht over het stuur kwijt raakte en recht de Breestraat over stekend, pardoes het trottoir opreed. Daar wandelden de 62-jarige J. V. en zijn 61-jarige echtgenoote, die beiden eenige meters werden weggeslingerd en daar hevig bloedend bleven liggen. De auto vernielde vervolgens een groote spie gelruit van het bloemenmagazijn der fir ma Hosman en een zestal ruiten van het bouwbureau van het nieuwe Stadhuis en kwam daarna, vrij zwaar beschadigd, tot stilstand. De beide slachtoffers werden naar het Academisch Ziekenhuis overge bracht, waar de vrouw omstreeks halfeen aan de bekomen verwondin gen is overleden. Haar echtgenoot kon in den loop van den dag naar zijn woning worden vervoerd. De kwestie van de schuldvraag is niet zoo gemakkelijk op te lossen. Een zeer bezwarende omstandigheid is voor van P., dat hij geen rijbewijs bezit en dus geen bevoegdheid heeft om een auto t c besturen. Maar voorts gaat ook de bestuurder van de ach terste geparkeerde auto niet vrijuit, aangezien hij alvorens te starten er zich niet van heeft overtuigd, of de weg achter hem vrij was en verzuimd heeft een richlingsaanwijzer uit te steken. De politie heeft de_ zaak in onderzoek. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Stoom-, Zeep-, Eau de Cologne- en Par- fumerieënfabriek voorheen Sanders en Co., Koninklijke Stoom-Zeepfabriek, Le vendaal 30/40, Leiden. Uittredend president-commissaris mr. Th. G. van Eek, 's-Gravenhage. Nieuwe commissaris W. A. Schrandt, Leiden. Fa. G. van Brussel, Haarlemmerstraat 222, Leiden; b'öek- en handelsdrukkerij. Wijziging handelsnaam in Drukkerij Firma G. van Brussel. DS. W. BOUWMAN. Naar wij vernemen heeft ds. W. Bouw man. gerei', pred. alhier aan den kerkeraad dezer gemeente medegedeeld, dat het in zijn voornemen ligt om tegen October- November emeritaat aan te vragen. BIDSTOND VOOR DEN NOOD DER TIJDEN. Vanwege de Ned Herv. Gemeente. In verband met den nood der tliden was gisteravond vanwege den kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente in de Pieterskerk een bidstond belegd, waarin voor gingen ds. Locher en ds. Kuilman. Ds. Locher die als eerste speker het woord voerde ging uit van Jer. 2 13: „Want Miin volk heeft twee boosheden gedaan: Mli. de Springader des levenden waters, hebben zü veriaten om zichzelven bakken uit te houwen gebrokene bakken, die geen water houden". Na een tusschenzane van Gez. 156 1 en 3 sprak ds. D. Kuilman over 1 Kon. 22 13 en 14: ..De bode nu die heengegaan was om Micha te roepen sprak tot hem zeg gende: Zie toch. de woorden der profeten zijn uit één mond goed tot den Koning, dat toch uw woord zij gelijk als het woord van één uit hen en soreek het goede. Doch Micha zeide: Zoo waarachtig als de Heere leeft; hetgeen de Heere tot MM zs t zen zal. dat zal ik spreken". Bli de ontvouwing van deze tekstwoor den wezen zoowel ds Locher als ds Kuil man op den nood van dezen tijd en wek ten ernstig od om het oog gericht te hou den oo de fontein des Levens. Jezus Chris tus. Gods Woord en Gebod zullen wij moe ten na'even en wakend en biddend moe ten bltiven. In een ernstig gebed heeft ds. Kuilman tenslotte de nooden van dezen tijd aan God ooeedragen en Hem om Ziin zegen verzorgt. „OUD-LEIDEN" OP EXCURSIE. Naar Haarlem. En onzer medewerkers schrijft ons: Op Zaterdag, 2 November, werd de Sleu telstad bezocht door een aantal leden van de vereeniging „Haerlem", die door een drietal heeren van „Oud-Leiden" door onze veste werden geleid. Zaterdag j.l. brachten 42 leden van „Oud-Leiden" een contra visite, ten einde kennis te maken met de historische en bouwkunstige merkwaardig heden van de Bloemenstad. De tocht per autobus naar de parel van Kennemerland was op zich zelf reeds een vreugde. De Meizon, die haar milde stralen goot over het prachtige, steeds wisselende landschap opgenomen in een fijne opaliseerende sfeer, de gratie der torenspitsen van de duindor pen aan de fijntjes kartelende horizon, de weelde der bollenvelden in hun rijke pracht, het toenemende boomgewas naar mate men Haarlem nadert, geheel deze bloeiende streek van mooi-Holland gedacht tegen den achtergrond der historie, dat alles was een geestelijke verfrissching. Toen wij ter Groote Markt uitstapten, be groetten de Haarlemsche vrienden die onze geleiders zouden zijn ons met opgewekt ge zicht, de heeren Tadema en Dykema, voor zitter en secretaris van „Haerlem", de hee ren mr. de Jongh, Schim van der Loeff en anderen. Onmiddellijk werd ons een pro gramma ter hand gesteld, waarop de route stond aangegeven. Na even een totaalindruk van de Groote Markt met haar ten deele zoo karakte ristieke bebouwing In ons te hebben opge nomen, werden we eerst naar de oude St. Bavo geleid, waar de koster, die van groote liefde voor zijn heiligdom is vervuld en zich al jarenlang met de studie ervan bezighoudt, ons tal van bizonderheden uit de bouwgeschiedenis en de symboliek mede deelde. Door de Damstraat ging het vervolgens langs de Waag van Lieven de Key, naar Teyler's Stichting. In de architectonisch zoo frappant mooie hal werden wij ont vangen door den archivaris, H. v. Borssum Buisman, die ons rondleidde. Voor velen is zeer zeker Teyler's Stichting een openbar ring geweest en de vluchtige kennismaking een stimulans tot langduriger bezoek. Door de zalen met merkwaardige fragmenten van praehistorische skeletten, met oude natuurkundige instrumenten, kristallen, gesteenten, kwamen we in de afdeeling beeldende kunst. Daar vindt men o.a. alle etsen en 26 oorspronkelijke teekeningen van Rem brandt en een volledige collectie etsen en gravures van Jacques Callot. Verderop een aantal oorspronkelijke teekeningen van de voornaamste meesters der Italiaansche Renaissance, als Correggio, Rafael. Michel Angelo, Leonardo da Vinci, enz. en einde lijk een zaal met schilderijen van latere meesters. Veel te kort hebben wij er ver toefd, doch de heeren van „Haerlem" heb ben onze belangstelling geprikkeld, wat het doel was. Langs de Bakenessergracht kwamen wij aan het hofje van Bakenes; men kan nau welijks de verleiding weerstaan dit bizon der aardige hofje met zijn unieke oude bouwfragmenten uitvoerig te beschrijven. Wij werden geleid door de Vrouwen straat, langs de Bakenesserkerk met een portaal van Lieven de Key en een toren uit de eerste helft der 16de eeuw, die stijl verwantschap vertoont met den sierlijken toren van ons Lodewijkskerkje, Alweer verder ging het langs het hofje van Teyler, met monumentaal poortgebouw; naar het hofje van Noblet met zijn prachtige re gentenkamer in stijl Louis XV; door aar dige bochtige straatjes langs het woon huis van Filips Wouwerman; over het ty pische goudsmidspleintje; langs Walen- kerk en Janskerk naar de voormalige Hoofdwacht, thans vereenigingsgebouw van „Haerlem". Een eigen home, een eigen pied a terre. Voor de vereeniging „Oud Lei den" om van te watertanden. Ieder, die Haarlem bezoekt, heeft het oude gebouw op den hoek der Groote Markt wel eens gezien en boven het portiek gelezen: Wanneer de Graef h^r op het Sand Siin Princenwoning had geplant, So was dit loflick oud gesticht Tot Haerlems raedhuis ingericht. Dat is nu de kostelijke en passende wo ning voor „Haerlem". En om nu maar kort te gaan: Oud Leiden mag niet rusten voor het ook zoo'n woning heeft. Toen we daar allen gezeten waren onder 't genot van een vriendelijk aangeboden kop thee. nam de voorzitter van „Haerlem" het woord om in een geestige toespraak ons het welkom toe te roepen. Na enkele belangrijke Haar lemmers uit de historie in onze herinne ring te hebben teruggebracht, gaf hij een kort overzicht van de geschiedenis van het gebouw. In de Middeleeuwen hadden de graven van Holland evenals elders een versterkte woning, die ook dienst deed als stadhuis, evenals dat het geval was met het Gravenhof te Leiden. Later zetelde hjer de oudste rederijkerskamer des lands „Trou moet blijeken", die hier in 1606 een schitterend landjuweel uitschreef. Later in de 17de eeuw werd het door aanzienlijke particulieren bewoond, als b.v. door burge meester Jan van Sueren, die er tevens een belangrijke drukkerij had. In 1755 kwam het gebouw aan de stad. die er de Hoofd wacht vestigde. Ook de militaire kapel heeft er een tijdlang gezeteld. In 1920 is het door „Haerlem" gehuurd, waarna deze Vereeniging het van binnen heeft gerestaureerd. Thans is er door de goede zorgen van Mr. Knappert, de pas afgetre den gemeente-archivaris, een aantal mooie prenten van oud-Haarlem tentoongesteld. Doordat Prof. Dr. L. Knappert en Mr. D. J. Verburght verhinderd waren, werden voor „Oud-Leiden" de honneurs waarge nomen door den heer A. Bicker Caarten, die in een warmgestemde toespraak het Bestuur van „Haerlem" dank bracht voor de groote gastvrijheid en hartelijkheid, waarmee we werden ontvangen, het vele dat we genoten hebben en wat nog te wachten stond. In 't bijzonder werd dank gebracht aan den heer J. Dijkema, die het programma van den tocht had samenge steld en voorbereid. Spreker herinnert er aan, dat de trekvaart tusschen de beide steden in 1657 werd gegraven als gevolg van goede samenwerking. Op de tolhek ken en rolpalen vindt men overal de wa pens van Leiden en van Haarlem als tee- ken van dit gemeenschappelijk werk. Dit symbool van nauwe samenwerking moge ons ook voor de toekomst inspireeren, waar het betreft het handhaven van schoone tradities en het aspect onzer Hollandsche steden. Spr. hoopt van harte, dat wij „Haerlem" ook eens mogen ontvangen in een eigen gebouw. Hierna werd de tocht voortgezet langs Koningsstraat. Oude Gracht, Botermarkt met een bezoek aan het Gasthuishof, Brouwershofje en Proveniershuis. Over het Nieuwe kerkplein kwamen we tenslotte weldra bij de Schouwburg, waar de auto bus weer klaar stond. Vele handdrukken werden gewisseld en met een hartelijk: „Tot ziens, Haarlemmer vrienden" namen wij afscheid, overtuigd dat wederzijdsche bezoeken onze studie en onze arbeid ten goede zullen komen en zoo het bewaren van en vechten voor het schoon der Hol landsche steden. En nu: „Oud-Leiden"-vooruit. BINNENLAND. Doodelijke aanrijding op de Breestraat tc Leiden .(Stadsnieuws, le Blad). De crematie van Dr. Wibaut. (Binnen land, 4e Blad). De regeering en de particuliere weer- corpsen. (Binnenland, 4e Blad). De Indische begrooting; memorie van antwoord aan de Eerste Kamer. (4e Blad). De instorting in de Cunera-kerk te Rhenen. (Gemengd, 3e Blad). Twee perceelen uitgebrand te Gronin gen. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. De Negus naar Djiboeti gevlucht, Addis Abeba geplunderd. De Italianen naderen de stad. (4e en le Blad). Overwinning voor het Volksfront in Frankrijk. (Buitenland, 2e Blad). Overwinning dér Wafd bij de verkiezin gen in Egypte. (Buitenland. 2e Blad). Pater Damiaan terug in zijn vaderland België. (Buitenland, 2e Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN. EERSTE BLAD. ALG. NED. STUKADOORSBOND. BOOTTOCHT OUDEN VAN DAGEN. Wij herinneren eraan, dat morgen de tweede en laatste dag van opgave is voor den boottocht van ouden van dagen, des morgens van halftien tot 12 uur, Bree straat 91. Propaganda-feestavond. Ter gelegenheid van het 30-jarig be staan van de afdeeling Leiden var. den AlgemeeneiyNederlandschen Stukadoors- bond, werd Zaterdagavond in de Concert zaal van Zomerlust een propaganda-feest avond gegeven De voorzitter, de heer J. J. Polderman, (heette de aanwezigen hartelijk welkom en bracht dank aan den L.B.B., het hoofd bestuur en de zustervereenigingen voor de door hen geschonken bloemen. Jammer ge noeg. aldus spr.. zijn slechts weinigen ge komen om met ons feest te vieren. Tenslotte wees spr. op de treurige toe standen in Duitschland, waar elke poging cm een moderne vakorganisatie te stich ten verhinderd wordt. De heer Poelijoe bood namens den L.B.B. zijn gelukwenschen aan de jubileerende afd. aan. Dat de afdeeling 30 jaar bestaat, aldus spr., bewijst dat de pioniers een ruggegraat hebben. 30 jaar geleden was er meed voor noodig om een moderne vak organisatie te stichten, evenals er tegen woordig moed voor noodig is om een der gelijke organisatie in stand te houden. Vervolgens wees spr. op het Plan van den Arbeid en de groote belangrijkheid er van, speciaal voor de bouwvakarbeiders. Wil dat Plan echter verwezenlijkt kun nen worden, dan dienen ook de Leidsche stukadoors daaraan hun steun te ver- leenen. Namens het hoofdbestuur van den Alg. Bond sprak de heer v. d. Schilling. In de afgeloopen 30 jaren, aldus de heer v. d. Schilling, is heel wat door den bond tot stand gebracht. Zij het dan, dat de laatste jaren weer veel van de resultaten teniet is gegaan. Spr. gaf een opsomming van de verbeteringen op sociaal gebied door den Stukadoorsbond tot stand ge bracht. Ook het moreel van den arbeider is dank zij den bond veel verbeterd. Vroeger zocht een stukadoor zijn ontspanning in den drank, tegenwoordig is daar gelukkig ver andering ïn gekomen. In 1932 is men echter begonnen, zoo vervolgde spr. ons te besnoeien. De regeering is daarin voorge gaan. Dat door loonsverlaging, aldus spr., geen betere toestanden te verkrijgen zijn weet iedereen. Alleen het Plan van den Arbeid kan uitkomst brengen. Zij die meenen, dat de organisatie aan haar lot kan worden overgelaten, hebben het mis. Vooral de jongeren moeten goed begrijpen, zoo eindigde spr., dat wij allen noodig hebben om onze beweging in stand te kunnen houden. Het feestelijke gedeelte van dezen avond werd geheel verzorgd door het „Klein Kunst Ensemble Kees Manders" en de Melody Makers o.l.v. den heer Gé Hofenk. Geruimen tijd nog werden de aanwezi gen op aangename wijze door Kees Man ders en zijn medewerkers bezig gehouden, terwijl The Melody Makers er met hun vroolijke wijsjes de stemming ln wisten te houden, Tenslotte was er gelegenheid om onder leiding van den heer H. J. Visser een dansje te maken. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het candidaatsexamen rechten mej. J. E. Themarm (Hillegers- berg).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 1