Een nieuwe aanwinst voorden Gem. Reinigingsdienst
77,te Jaargang
ZATERDAG 25 APRIL 1936
No. 23338
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
Stichting
„Het Rijnlandsch Lyceum".
Eerste Nederlandsche n.v.
IM. NO OM EN
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. .Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadveftentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
"Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week tTAV.'.V.V."... f.0.18
Franco per post f.2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 rnnd.J
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
HOE HET ONDERWIJS ZAL WORDEN
INGERICHT.
DE SCHOOL ZAL TE WAS
SENAAR WORDEN GESTICHT.
Op uitnoodiging van het bestuur der
stichting „Het Rijnlandsch Lyceum" heeft
de toekomstige rector van het in Sep
tember eventueel in Leiden of Wassenaar
op te richten lyceum, de heer I. Birnie,
leeraar aan de Dalton H.B.S. te Den Haag,
voor een aantal genoodigden gisteravond
In een der zalen van „Den Burcht" een
uiteenzetting gegeven van zijn denkbeel
den over dat onderwijs.
De voorzitter van het dagelijkseh be
stuur, prof. dr. A. E. van Arkel sprak zijn
groote vreugde uit over de talrijke op
komst, Inzonderheid over de aanwezigheid
van den burgemeester, mr. A. van de
Sande Bakhuyzen.
Spr. gaf vervolgens een uiteenzetting
van de redenen, waarom dezerzijds wordt
gestreefd naar de stichting van een
lyceum. Bij het onderwijs op een lyceum,
aldus spr. is het onderwijs minder gericht
op het aankweeken van feitenkennis,
doch meer om de leerlingen dieper in
zicht te geven in het geleerde. Daarbij is
het een belangrijke factor op welke wijze
het onderwijs wordt verstrekt n.l. door
den leerling een actieve rol In het school
leven te laten spelen en door hem door
zelfwerkzaamheid onder leiding van een
leeraar de stof eigen te maken.
De bedoeling is aan het te stichten
lyceum de voordeelen te verleenen, welke
een dergelijk Inrichting bezit boven een
gymnasium of H.B.S.. doch niet de nadee-
len van een van beide.
Zoo ligt het in de bedoeling gedurende
4 jaar onderricht te geven in de klas
sieke talen. Na de eerste klasse wordt
de opleiding gesplitst In een H3.S.- en
een gymnasium-afdeeling, zoodat de leer
lingen van het gymnasium 5 jaar klas
siek taalonderwijs genieten en zelfs 6 jaar
Latijn, aangezien dit ook in de eerste klas
wordt gedoceerd.
Ten einde de angst voor het toelatings
examen te vermijden, wordt aan het
lyceum een brugklasse verbonden,
het 6de leerjaar eener lagere school
met onmiddellijk aansluitend onderwijs,
waardoor het toelatingsexamen over
bodig wordt.
Spr. gaf daarna het woord aan den
heer Birnie, die allereerst de algemeene
klacht releveerde, welke over het onder
wijs op Gymnasia en Hoogere Burger
scholen wordt vernomen, n.l. dat zij leer
lingen afleveren met een banaal-middel-
matige ontwikkeling, doch geen uitblin
kers, geen leiders.
De oorzaak wordt veelal gezocht in 't feit,
dat onvoldoende wordt gelet op de eigen
talenten en de leerlingen worden gedwon
gen om leerstof te absorbeeren, waarvoor
zij niet de minste interesse koesteren.
Als leidend principe trad toen naar
voren de innerlijke krachten aan het
werk te stellen, waartoe de aandacht
spontaan en niet gedwongen moet zijn.
Laat het kind zélf werken, laat het
samenwerken met zijn kameraadjes, in
zijn eigen tempo en zoolang het wil;
helpt het waar het noodig Is en het kind
leert allerlei moeilijkheden overwinnen
en werkt met vreugde.
Spr. ging vervolgens na wat er in het
buitenland o.a. door Helen Parkhurst in
•haar inrichting te Dalton (Am.), door
Dewey en Ferrière is gedaan om dat be
ginsel in praktijk te brengen, waarbij
gedisciplineerde vrijheid de grondtoon
was.
Er is vernieuwing noodig op didactisch,
zoowel als op ethisch terrein. Voor het
eerste is noodig een meer efficiente werk
wijze, voor het tweede een soort gemeen
schap met het huisgezin. Het verdient
aanbeveling de leerstof te beperken tot
het essentieele en daarop dieper in te
gaan, zoodat de leeraren hun geliefkoos
de stokpaardjes moeten laten vallen. Bij
het taalonderwijs dient te worden gebruik
gemaakt van conversatie, gebaseerd op
het dagelij ksche leven. Bovendien moet
aan de leerlingen een grootere mate van
vrijheid worden gegeven, waardoor ook
het verantwoordelijkheidsbesef wordt ont
wikkeld.
De vernieuwing op ethisch-cultureel
gebied spruit uit het bovenstaande lo
gisch voort. Het in eendrachtige samen
werking werken aan eenzelfde doel, zon
der dat men altijd het zwaartepunt laat
vallen op het „moeten", maakt sterker en
vergroot de liefde tot het werk zelf. Aan
kweeken van de liefde voor mensch en
dier vormt mede een onderdeel van het
onderwijs.
Voor de meisjes der hoogere klassen
zijn leer der hygiëne en kinderverzorging
in het leerprogramma op te nemen.
Na deze theoretische beschouwingen,
vertelde de heer Birnie het een en ander
uit de praktijk, gebaseerd op een zeven
jarige ervaring, welke reeds tot gunstige
resultaten leidde.
Hierbij citeerde spr. eenige uitlatingen
van collega's, die hun groote sympathie
betuigden met het Dalton-onderwijs en
daarvan vele voordeelen opsomden.
Zij, die in dit onderwijs werkzaam zijn,
aldus spr., kennen slechts voordeelen en
geen enkel nadeel. Er is behoefte aan een
nieuwen, frisschen geest in ons onder
wijs, waarbij gestreefd moet worden naai
de meest -efficiente werkwijze. Het doel
moet daarbij zijn, aldus besloot spr., de
vorming van een gesloten gemeenschap,
waarin voor elk Individu gelegenheid is
om mensch te zijn of te worden, kortom
een werkgemeenschap met 't parool „met
elkaar voor elkaar".
Prof. van Arkel verstrekte vervolgens
eenige mededeellngen aangaande den
finantieelen opzet.
Het ligt in de bedoeling de school
te Wassenaar te stichten, aangezien
daar eerder aanspraak kan worden
gemaakt op gemeentelijke en rijks
subsidies dan te Leiden, waar reeds
meerdere inrichtingen voor middel
baar onderwijs bestaan.
Bovendien biedt Wassenaar de voor
deelen van goedkooperen bouwgrond en
een rustige omgeving.
Het ligt voorts in de bedoeling van het
bestuur om September a.s. te begin
nen met twee, hoogstens drie klassen,
zoodat in 3 a 4 jaar de school volgroeid
zal zijn.
Wanneer dat eenmaal het geval is,
v/orden de jaarlij ksche exploitatiekosten,
bij een leerarencorps van twaalf leer
krachten en een leerlingenaantal van
200, geraamd op f. 80.000. Het gemiddelde
schoolgeld bedraagt derhalve f. 400. De
heffing geschiedt progressief met een
maximum van f. 200 voor inkomens bene
den f.4000 'sjaars.
Het spreekt van zelf, dat deze school
gelden worden verlaagd, zoodra subsidies
worden verleend. Bovendien zullen de
ouders met een bedrag van f. 500 moeten
deelnemen in een te vormen schoolfonds,
welk bedrag wordt gerestitueerd, wanneer
de leerling de school verlaat'.
Voor meer dan een kind uit het zelfde
gezin zal de gebruikelijke procentueele
korting worden gegeven, terwijl voor de
eventueele brugklassen het schoolgeld
f. 100 per kind zal bedragen.
Na de pauze bestond gelegenheid tot
het stellen van vragen, waarvan door
verschillende aanwezigen werd gebruik
gemaakt., Prof. van Arkel en de heer
Birnie beantwoordden de vragen, waarbij
laatstgenoemde nog mededeelde, dat de
leerlingen tijdens de vacanties niet met
herexamens of taken worden belast.
Prof. van Arkel zeide tenslotte, dat
een groot aantal deskundigen zich bereid
heeft verklaard regelmatig toezicht uit te
oefenen op den gang van zaken.
In het voorloopig curatorium hebben
zitting genomen de Leidsche hoogleeraren
Krom, Josselin de Jong, Oort en van
Arkel; dr. van der Vlerk alhier en dr. de
Haan uit Wassenaar.
Men verzoekt ons nog even de aandacht
te willen vestigen op een oproep in dit
Blad betreffende de aangifte van leer
lingen voor de nieuwe school.
STORING BIJ HET ELEKTRICITEITS
BEDRIJF.
Na 20 minuten was het euvel verholpen.
Gistermiddag omstreeks kwart voor vier
begonnen de motoren In onze drukkerij
plotseling langzamer te loopen. terwijl de
electriscne lampen op gloeiende spijkers
begonnen te lijken. Wat bij ,ons gebeurde,
bleek ook het geval te zijn "in de geheele
stad en ln 33 buitengemeenten, welke dooi
de Leidsche Lichtfabrieken van stroom
worden voorzien.
Bij informatie bij de Lichtfabrieken
deelde men ons mede, dat de oorzaak van
de storing in de centrale gelegen was. Een
der generatoren was onregelmatig gaan
loopen. Daar bleek dat het defect zich niet
gemakkelijk liet vinden, heeft men een re
serve-machine in bedrijf gesteld.
Het kost echter eenlgen tijd voordat de
reserve-machine op toeren is en voor de
geheele stroomlevering kan zorg dragen.
Zoolang mogelijk heeft men getracht de
stroomvoorziening in de stad voortgang te
doen vinden. Slechts korten tijd is die dan
ook geheel onderbroken geweest. In de
buitengemeenten heeft men het echter
wat langer zonder electriciteit moeten
stellen. Velen zullen waarschijnlijk, daar
de storing optrad toen men in de meeste
woonhuizen nog geen kunstlicht brandde,
niets van deze stroomonderbreking heb
ben bemerkt. Even over vier uur was alles
weer normaal.
De storing heeft slechts 20 minuten ge
duurd.
Velen van onze abonné's in de buitenge
meenten zullen gisteravond, door deze
storing hun krant wat later dan gewoon
lijk hebben ontvangen.
Zij weten nu meteen wat daarvan de
reden was.
Elders in dit Bted vindt men nadere
bijzonderheden omtrent den nieuwen
Straatkolken-Zuiger, welke sedert eenige
dagen in onze stad dienst doet.
Bijstaande Foto's behoeven geen
commentaar, men ziet boven de primi-
tieve wijze, waarop de kolken tot dus
verre worden geledigd en rechts het
oieuwe, even practische als zindelijke
voertuig.
Levensverzekering is een
plicht der liefde tegen
over degenen, die wij te
verzorgen hebben.
LEVENSVERZEKERING
Bijkantoor Leiden, Breestraat 10a
Telefoon 302
Na t uur 2472.
2584
(Ingez. Med.)
DE REORGANISATIE VAN DEN
GEMEENTELIJKEN REINIGINGSDIENST
Een nieuwe kolkenzuiger aangeschaft.
Als een van de laatste onderdeelen van
het grootsche reorganisatieplan van onzen
Gemeentelijken Reinigings- en Ontsmet-
tingsdienst is men dezer dagen overgegaan
tot de aanschaffing van een zgn. kolken
zuiger.
Het ledigen der straatkolken geschiedde
tot dusverre in onze stad op hoogst primi
tieve, schier middeleeuwsche wijze, n.l.
door de zgn. putjesscheppers, die er met
een grooten kruiwagen of een diepen
ijzeren bak, waarvoor een paard was ge
spannen, op uittrokken om met een ijzeren
emmertje, dat aan een stok was bevestigd,
den inhoud van de kolken over te schep
pen in hun voertuig, waarvan de minder
welriekende inhoud vervolgens weer over-
gestort werd in open schuiten, welke op
diverse plaatsen in de stad gemeerd lagen.
Het behoeft niet gezegd, dat een derge
lijke methode in strijd was met alle be
grippen van hygiëne, terwijl deze wijze
van inzamelen al evenzeer een tijdroovend
werkje was.
Twee belangrijke factoren derhalve,
v/elke den directeur van den dienst, den
heer J. H. de Jong deden besluiten tot
den aankoop van bovengenoemden wagen.
Evenals dit met de reeds eerder aange
schafte vuilnisophaal-auto's en met den
faecallënwagen het geval was, werd dit
voertuig gemonteerd op een chassis van
de Faun-Werke te Nuernberg, terwijl de
geheele bovenbouw werd vervaardigd door
de Kon. Ned. Grofsmederij alhier.
Afgezien van de hygiënische voordee
len brengt deze wagen een aanmerkelijke
arbeidsbesparing met zich mede, hetgeen
trouwens ook strikt noodzakelijk was,
door de als gevolg van de stadsuitbrei
ding steeds groeiende afstanden en toe
nemende werkzaamheden.
In dit verband kan het zijn nut hebben
erop te wijzen, dat de geheele reorgani
satie, zoowel van den Reinigings-als van
den Ontsmettingsdienst nog geen enkel
slachtoffer heeft gemaakt, aangezien het
als gevolg van die reorganisatie vrijko
mende personeel dringend noodig was voor
het verrichten van door de stadsuitbrei
ding toenemende diensten. Ook de jongste
aanwinst van het autopark heeft geen
inkrimping van de personeelsbezetting
met zich medegebracht.
De inhoud van de straatkolken wordt in
minder dan drie seconden opgezogen in
een voordien luchtledig gemaakte tank
met een capaciteit van 1600 liter, waarvan
men het water weer kan laten afvloeien,
zoodat alleen de modderspecie in de tank
achter blijft.
Bovendien is op den wagen eeil tweede
tank aangebracht, inhoudende 600 liter
water, waarvan een deel in de kolk wordt
gespoten, indien de daarin aanwezige sub
stantie van een zoodanig vaste samenstel
ling is, dat zij niet gemakkelijk kan wor
den opgezogen.
De wagen is nog slechts drie dagen in
gebruik, doch is ruimschoots in staat om
het werk van alle vroegere putjesschep
pers over te nemen.
EEN MEXICAANSCHE ORDER VOOR
EEN LEIDSCHE INDUSTRIE.
In verband met ons bericht aangaande
den aanleg van een spoorweg in Mexico in
ons blad van 21 April, deelt de directie der
N.V. Hollandsche Constructiewerkplaatsen
te dezer stede ons thans mede, dat door
deze vennootschap thans de opdracht is
ontvangen voor het leveren van diverse
onderdeelen, die voor Mexico bestemd zijn,
doch niets uitstaande hebben met den
aanleg van Spoorwegen. Deze opdracht is
haarverstrekt door bemiddeling van het
Internationaal Handels Consortium te
's-Graverthage.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffingen; G. N. Snel, Hoogewoerd 92,
Leiden, handel ip sigaren en sigaretten.
D. van der Steen, Lèvendaal 167, Leiden,
kruidenierswaren enz.
Johs. van Eemmel, Nieuwe Rijn 83, Lei
den, behangerij.
Leidsche Coöperatieve Schilders-asso
ciatie in liquidatie, Alexanderstraat 18,
Leiden.
BINNENLAND.
Koninklijk bezoek aan Goeree en Over-
flakkee (3e Blad).
Brandstichting te JJsselstein (Gemengd;,
2e Blad).
Doodelijke aanrijding te Warmond (Om
streken, 2e Blad).
In Wassenaar zal in September a.s. een
lyceum worden opgericht (Stadsnieuws,
le Blad).
BUITENLAND.
Koning Foead van Egypte ernstig onge
steld (Buitenland, 2e Blad).
Beide partijen in Palestina aan het
woord (Buitenland, 2e Blad),
Een amnestie-wet van Hitier (Buiten
land, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
HET A.S. 60-JARIG BESTAAN VAN HET
6de REGIMENT VELDARTILLERIE.
Eenige geschiedkundige gegevens.
Zooals wij reeds eerder berichtten, zal
het 6de regiment veldartillerie hier ter
stede op 1 Mei a.s. zijn 60-jarig bestaan
herdenken o.a. door het houden van een
receptie en het organiseeren van ruiter-
feesten.
In verband hiermede ontleenen wij de
volgende geschiedkundige gegevens aan
een boekje, dat in December 1933 van de
hand van dén toenmaligen regiments
commandant. overste thans kolonel
J. E. Haitsma Muiier is verschenen:
Het gemeentebestuur van Leiden vroeg
Koning Willem IH den 17en Januari 1852
om een bereden korps in deze stad in
garnizoen te mogen hebben.
Den 3en October 1852 deed de Rijdende
Artillerie haar intocht in Leiden, feeste
lijk ingehaald door de burgerij en werd
toen in de Doelenkazerne gelegerd. Zij
droeg daarbij de uniform, waarin zij reeds
roemrijk in 1808 in Spanje had gestreden,
o.a. in den slag bij Talavera. onder de
oogen van den Prins van Oranje, later
Koning Willem II. Deze uniform werd
haar in 1842 als belooning voor hare ver
diensten door Koning Willem II geschon
ken, als zijnde de uniform door Z.K.H.
gedragen, toen hij in den nacht van 16
Juni 1815 de balzaal van de Hertogin van
Richmond verliet, om de Franschen tegen
te houden bij Quatre-Bras.
Het oude gebouw en eenige stallen van
de Doelenkazerne zouden reeds hebben
bestaan in het jaar 1450.
De vergader- tevens oefenplaatsen der
oude Schuttersgilden heetten „Doelen",
welke bestonden uit een terrein waarop
schietbanen en een vereenigingsgebouw.
Vóór de invoering der vuurwapenen be
stonden in de meeste steden twee schut
tersgilden, n.l. dat van St. Joris van de
voetboogschutters en dat van St. Sebas-
tiaan van de handboogschutters. De
oatroon van de voetboogschutters was
St. George (St. Joris), de mythische dra-
kendooder.
De poort hierop betrekking hebbende,
aan den ingang bij de Oude Varkenmarkt,
is gebouwd in 1645.
In gewone tijden biedt het gebouw
ruimte voor 15 onderofficieren en 236 sol
daten, terwijl in buitengewone omstan
digheden 21 onderofficieren en 539 solda
ten kunnen worden gehuisvest.
In de stallen kunnen 442 paarden en 47
zieke paarden worden ondergebracht en is
bovendien nog gelegenheid om 7 paarden
met. besmettelijke ziekten af te zonderen.
In 1818 werden 4 bataljons veld-artil-
lerie opgericht, voordien was er van veld
artillerie geen sprake; er was rijdende
artillerie en verplaatsbaar geschut, in die
gevallen waarin mobiel gemaakte vesting
artillerie noodig bleek.
In 1841 werden georganiseerd o.a. twee
regimenten artillerie, bestaande uit veld
en vesting-artillerie, alzoo gemengde
regimenten.
In 1848 werden de veldcompagnieën van
de beide gemengde regimenten samen
gevoegd tot het regiment veld-artillerie.
In 1876 werden twee regimenten ge
vormd.
Het 2e regiment veld-artillerie werd op
gericht in 1876.
In 1923 werd uit dit regiment het 6e
regiment veld-artillerie gevormd, zoodat
in den huldigen vorm het Leidsche regi
ment nog slechts 13 jaar bestaat.
Niettemin heeft de leiding gemeend als
oprichtingsjaar te moeten vasthouden aan
het jaar. waarin 2 R.V.A. werd gesticht
en waaruit eerst vele jaren later het 6de
regiment werd geformeerd.
BAZAAR DIERENASYL.
De bruto-opbrengst van den dezer dagen
gehouden bazaar ten bate van het Leid
sche Dierenasyl heeft f, 238 bedragen, ter
wijl nog een bedrag van f. 100.aan giften
werd ontvangen.
