EEN VOORLOOPIG DUITSCH ANTWOORD. 77#te Jaargang WOENSDAG 25 MAART 1936 No. 23313 ADVERTENTIE PRIJSVRAAG STADSNIEUWS. Gisteravond heeft de Duitsche ambassadeur von Ribbentrop, per vliegtuig te Londen terug gekeerd, Eden een voorloopig antwoord overhandigd op de voorstellen der Locarno-mogendheden. In hun geheel worden deze afgewezen als niet in overeen stemming met „volkomen rechtsgelijkheid". Tegen 31 dezer worden positieve Duitsche tegenvoorstellen aangekondigd, wanneer de verkiezingen voor den Rijksdag zullen zijn gehouden. De Volkenbondsraad besloot zijn zitting sine die te verdagen om weer bijeen te komen te Genève of Lausanne. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets, per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week ."tLTL... f.0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.l Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. Wij wijzen bij dezen erop, dat in ons blad van gisteren op de 4de pagina in het hoofdblad rechts onderaan nog twee advertenties voorkomen, onder het hoofd Advertentie-prijsvraag. DE DIRECTIE. INAUGURATIES BIJ STUDENTEN- CORPORA. I Bij het L.S.C. en de Unitas. Hedenmiddag heeft in een plechtige bijeenkomst van het Leidsche Studenten Corps de nieuw opgetreden praeses, de beer H. André de la Porte Jr. in het eroot-auditorium van het academiegebouw een inaugureele rede uitgesproken, waar in onder meer groote bewondering werd ■uitgesproken voor de wijze, waarop het Leidsche Studenten Corps het 72ste lustrum der universiteit heeft weten te vieren, waarbij ook bleek hoe sterk de band tusschen academie en corps is. Bij vele heeft de overtuiging bestaan, dat de tijd na het lustrum noodzakelijk een tijdperk zou moeten zijn van slapte en weinig belangstelling voor corpszaken. Deze meening. die misschien wel eenige steun vindt in de geschiedenis, is tot nu toe ongegrond. Toegegeven moet worden, dat er we] een terugslag is waar te nemen, maar de oorzaak daarvan ligt niet in den na-lustrumtijd. maar in de crisis. De tijdsomstandigheden hebben velen ge dwongen eerder afscheid van ons te moe ten nemen, dan zij wel hadden gewild en bevorderlijk is voor het Corps, het Corps dat. de historie leert het ons. deze ouderen zoo noode kan missen. Dit is niet te compenseeren door de energie van enkele groepjes onzer leden, hoe goed de bedoe ling ook ls. Wij moeten een krachtig en (homogeen geheel vormen en door de „Concordia" deze open plaats aanvullen. Kliekgeest wekt exclusiviteit op en dit (kunnen en zullen wii in Leiden niet dulden. Spr. wees vervolgens op de groote be- teekenls van den groentijd en van de daarop volgende jaren voor de vorming der leden. Vraagt u af.aldus spr. of uw energie en uwe belangstelling voor de Leidsche studentenbelangen, niet voor verbetering vatbaar is. Het Nederlandsch Comité van de Inter national Student Service kan zich verheu gen in een groeiende belangstelling van de studenten. Het Nederlandsch Bureau voor Buitenlandsche Studenten Betrekkingen hoopt door grooter activiteit het contact tusschen Nederlandsehe en buitenlandsche studenten te verlevendigen. Wat de werkzaamheden van het Col legium voor het komende jaar betreft, wees spr. er in de eerste plaats met na druk op. dat op den ingeslagen weg. ten opzichte van de versobering moet worden voortgegaan. Echter mogen daar waar het den bloei en de kracht van het Corps be treft, de financieele overwegingen geen rol spelen Daarom zal het Collegium het zijn taak achten, waar zijns inziens het geld doelmatiger en practischer beheerd en besteed kan worden met de betrokken besturen in overleg te treden. De sociëteit Minerva geeft in dit opzicht een goed voorbeeld. Verheugend is het feit. dat zij nog steeds het volste recht heeft, de eer ste Sociëteit der Nederlanden genoemd te Worden. Spr. besloot met te wijzen op den plicht om er voor te waken, dat degenen, die de herdenking van het 100-jarig bestaan van het L.S.C. in 1939 te verzorgen hebben, geen interne kwesties meer hebben op te lossen en zich geheel aan hun taak kun nen wijden. Bij de Unitas Studiosorum Lugduno Batava was het de heer E. G. Bisschop, die gisteren het rectoraat van den Senaat aanvaardde niet het uitspreken van een rede. waarin hij pleitte voor een hoogere eenheid onder de studenten, welke uitgaat boven de betrekkelijk van elkaar geschei den studentengemeenschappen. Momenteel is er van eenheid weinig sprake. Maar toch wel iets. Het Leidsch Stu denten Zangkoor zij hier als voorbeeld genoemd. Evenzoo was de aanbieding van het orgel in het Groot Auditorium een blijk van samenwerking der verschillende Stu dentencorporaties. Maar nog veel meer zou in deze rich ting kunnen worden bereikt. Momenteel vinden jaarlijks interacademiale sport wedstrijden plaats, georganiseerd door de Studentencorpora. door den Bond van Vrouwelijke Studentenvereenigingen, door de Unitates en Bonden en door de Unie van R.K. Studentenvereenigingen. Welke grootsche daad zou het zijn, wanneer slechts één 'massaal opgezette, waarlijk interacademiale sportwedstrijd jaarlijks plaatsvond. De eerste stap In deze richting ware een sportcommissie, samengesteld uit de ver tegenwoordigers der Leidsche Studenten vereenigingen met een permanent prae- sidium bij de oudste der bestaande corpo raties. Hiervoor echter is noodig dat wij geen van allen stil blijven staan bij onze eigen vereeniging. Uw vereeniging leert u de eerste schreden in het zoo gecompliceerd studentenleven. Zij is echter geen eind punt. Dergelijk eindpunt wordt pas be reikt, wanneer over de grenzen der corpo raties heen, de individueele leden nader tot elkaar trachten te komen. Begrijpen en waardeeren van elkanders principes dient daarbij als leidraad op den voorgrond te worden gesteld. Ook in den eigen kring ontbreekt daar aan nog veel en wordt nog te vaak een „kliekjesgeest" aangetroffen. De twee Faculteitskringen, welke in het afgeloopen jaar gesticht werden, hebben voldoende hun bestaansrecht bewezen. Wellicht is dit een stimulans om naast een juridischen en een medischen tot op richting te komen van een natuurphilo- sophischen, een lltterairen en een theolo- gischen kring. Ook op dit gebied kan de Unitas veel voor haar leden beteekenen. Toch mogen deze kringen niet als primair worden be schouwd. Centrum van het vereenigings- leven ls en dient te blijven de Sociëteit. De commissie van eigen beheer zal ter dege rekening dienen te houden met de allerwege geboden versobering. Immers het moet mogelijk zijn dat al onze leden gelij kelijk deel kunnen hebben aan het So ciëteitsleven. Hierbij moet het ideëele belang voor rang hebben boven het commerciëele. Resumeerende ziet spr. als eerste en be langrijkste taak het ontwikkelen van een saamhoorigheidsgevoel, hier op deze Socië teit, en vervolgens deze eendracht door te laten dringen tot allen, die het voorrecht genieten zich academieburger te mogen noemen. Juist in tijden als deze moeten wij krachtig samenwerken teneinde de eer en den goeden naam van Neerland's oudste Universiteit, de Leidsche Alma Mater, hoog te houden. Alleen wanneer wij steeds de Universi teit als primair belang zien en de studen- tenvereeniging als noodzakelijke aanvul ling, kunnen wij met recht aanspraak ma ken op den naam van Unitas Studiosorum Lugduno Batava d.i. gemeenschap van Leidsche studenten. GOUDEN DOCTORAAT. Zondag 29 Maart a.s. zal het vijftig jaar geleden zijn, dat Mr. H. B. van der Eist te Hilversum, oud-griffier bij het Kanton gerecht te Amsterdam, aan de Leidsche Universiteit promoveerde tot doctor in de rechtsgeleerdheid. KAMER VAN KOOPHANDEL. Een korte agenda. Gistermiddag kwam de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland in openbare vergadering bijeen. Na opening door den voorzitter, den heer D. ten Oate Brouwer en goedkeuring der notulen, kwamen de ingekomen stuk ken in behandeling, welke geen aanleiding gaven tot bijzondere besprekingen. Op voorstel van het Bureau der Kamer werd besloten om ten aanzien van de Commissie voor de uitverkoopen en op ruimingen af te wijken van de bepaling van art. 15 van het Reglement van Orde in dien zin, dat voor deze commissie ook de voorzitter of een der ondervoorzitters der Kamer voorzitter der commissie kan zijn en dat deze steeds herkiesbaar zal zijn. Besloten werd voorts bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal aan te drin gen op spoedige behandeling van het ge wijzigde wetsontwerp inzake de openbare vervoermiddelen, aangezien ook bij de K. v. K. klachten zijn ingebomen over be- drijfsbelemmeringen, voortspruitende uit het verbod om personen in vrachtauto's te vervoeren. Vooral in het bloembollenbe- drijf wordt daarvan veel last onder vonden. Aan den directeur van het postkantoor hier ter stede zal worden verzocht om het daarheen te willen leiden, dat ook in de buitenwijken des Zaterdagmorgens de poststukken vóór half negen worden be steld. Voorgesteld werd om de beneden verdieping van het pand der Kamer voor den tijd van twee jaren wederom te ver huren aan het Algemeen Assurantiekan toor Haaksma en Co. Aangezien de mee ningen over den huurprijs uiteenliepen, werd de beslissing over dit voorstel aan gehouden tot de huishoudelijke verga dering. Aan het Nederlandsch Visscherij Proef station werd voor 1936 een subsidie ver leend van f. 25. De voorzitter deelde mede, dat door de Arrondissementsrechtbank in Den Haag als makelaar zijn beëedigd W. F. M. Boter - mans en M. H. Atteveld. beiden alhier, A. J. Ouwehand te Katwijk-aan-Zee en G. van der Berk te Sassenheim. Daar van de rondvraag door geen der aanwezigen werd gebruik gemaakt, ging de Kamer hierna over in huishoudelijke ver gadering. Voor het alhier afgenomen examen voor apothekersassistent is geslaagd mej. A. J. Ohaudron te HiUegom. ARCHIMEDES. Rede van dr. E. J. Dijksterhuis. In het Kamerlingh Onnes Laboratorium hier ter stede heeft dr. E. J. Dijksterhuis uit Oisterwijk op uitnoodiging van het Leidsche Universiteitsfonds en van het Nederlandsch Natuurwetenschappelijk Mu seum gisteravond een voordracht gehou den over Archimedes. Het volgende is eraan ontleend: Na een kort overzicht van het leven van Archimedes schetst spreker eerst zijn be- teekenis voor de wiskunde. Deze bestaat voornamelijk hierin, dat hij de meest om vangrijke en vernuftige toepassingen heeft gemaakt van de strenge methoden tèr be paling van oppervlakten en inhouden, die door Eudoxos waren ingevoerd, toen de oudere werkwijze door de kritiek van Zenoon van Elea onhoudbaar was geble ken. Het gronddenkbeeld van deze methode wordt toegelicht aan het voorbeeld van de bepaling van de oppervlakte van den cirkel en vervolgens gebruikt in de door Archimedes gegeven afleiding van de op pervlakte van den bol. Spreker wijst er op, dat tusschen de Grieksche en de moderne wijze van be handeling van wat wij thans een limiet overgang noemen, niet zoozeer een zekere mate van aequivalentie bestaat, dan wel in wezen een volstrekte indentiteit. Deze wordt echter verborgen achter terminolo gische verschillen: het spreken over de limiet, waartoe een veranderlijke groot heid nadert kan de voorstelling wekken, alsof de statische behandelingswijze der Grieken door een kinimatische was ver vangen. Echter wordt in de moderne be wijzen de kinematische voorstelling van een vloeienden limletovergang onmiddel lijk vervangen door een statisch systeem van ongelijkheden, waarin niet meer vloeit; dit standpunt: iedere waarde van een continu veranderlijke grootheid is een constante; de vliegende pijl is op ieder oogenblik in rust. De lectuur van de wer ken van Archimedes laat, zooals bij wis kunde werken in den regel het geval is, het verlangen, te zien, hoe hij zijn stellin gen heeft gevonden, onbevredigd. Ech ter heeft hij in een afzonderlijk werk, den Ephodos, iets van zijn werkigeheim ont huld. Spr. laat zien, hoe hij tot de uit drukkingen voor inhoud en oppervlakte van den bol gekomen is. Het merkwaar dige van deze methode bestaat hierin, dat Archimedes hier de Pythagoraetische op vatting van een lichaam als som van indivisibele doorsneden blijkt toe te pas sen, die aanleiding had gegeven tot de kritiek van Zenoon. terwijl hij in zijn be wijzende werken juist zoo streng de metode van Eudoxos huldigt. Blijkbaar heeft zijn :fijn mathematisch instinct hem de onschatbare heuristische qualiteiten doen beseffen, die aan de veelheidsbesohouwing der Pythagoraeërs eigen is en heeft hij zich niet gestoord aan haar irrationaliteit. Naar aanleiding van de toepassing van mechanische redeneeringen in de wiskun dige beschouwingen van den Ephodos behandelt spr. verder de werken van Archimedes, die over Mechanica 'handelen, evenwichten van vlakke figuren en van drijvende lichamen. De beteekenis van deze werken ligt vooral hierin, dat hier het eerst wiskundige methoden worden gebruikt ter behandeling van physische problemen. Archimedes wordt hierdoor de grondlegger der mathematische physica: hij past hierin de axiomatische methode toe; daarvoor waren echter in zijn tijd en nog lang daarna slechts zeer enkele ge bieden der physica vatbaar; dat verklaart, waarom zijn werk bijna twintig eeuwen op voortzetting heeft moeten wachten. Vervolgens overgaande tot de technische prestaties van Archimedes bespreekt spre ker het in beweging brengen van het schip Surakosia, den coohlias, de planeta ria en het aandeel in de verdediging van Syracuse tegen de Romeinen: de ballisti sche werktuigen, waarover verhaald wordt, kunnen, hoewel de berichten kennelijk overdreven zijn, heel goed bestaan heb ben; het gebruik van brandspiegels voor het vernielen van de Romeinsche schepen kan echter niet anders dan legendair zijn. Tenslotte behandelt spr. den dood van Archimedes: men moet zich den wiskun dige in het uur van zijn dood voorstellen niet buitenshuis over een figuur in het zand gebogen, maar binnenkamers gezeten aan een abacus, een bak gevuld met zand of glasstof. waarin figuren werden getee- bend. Deze opvatting wordt ondersteund door een te Herculanum gevonden mozaiek, dat het laatste oogenblik van Archimedes in beeld brengt en waarvan sprekbr een projectie vertoont. VER. TOT BEVORDERING DER BELANGEN VAN SLECHTHOORENDEN. Lezing van Prof. Escher. In de groote Nutszaal werd gisteravond weer een bijeenkomst gehouden van bo- i vengenoemde vereeniging afd. Leiden. I Te ruim 8 uur opende de presidente, mevr. T. KranenburgSiemens deze bij eenkomst met een hartelijk woord van welkom tot de talrijke aanwezigen, Inzon derheid tot prof. Escher, die zoo vriende- I lijk was dezen avond een lezing te willen geven, getiteld „Tegenwoordige en vroe gere gletschers". Alvorens prof. Escher het woord te ge ven, bracht de pres. even onder de aan dacht, dat op 6 Juni a.s. de Reunie-dag te Lunteren in „Ons Landhuis" gehouden zal worden en wekte ieder op dien dag mede te gaan en tijdig een spaarpotje te maken. Deelnemers kunnen zich opgeven bij de secretaresse, Wasstraat 38. Hierna gaf mevr. Kr. het woord aan prof. Escher. Aan de hand van talrijke j zeer mooie lantaarnplaatjes gaf spr. een i duidelijk beeld van het ontstaan der glet- schers alsmede hoe deze gevoed worden aoor sneeuwval en lawines. Spr. bracht zijn gehoor in de Alpen, op den Mont Blanc en ln het Rhóne-gebergte, toonde aan hoe van de Firnbekkens de gletscher- tong gevormd wordt, liet eenige zeer mooie voorbeelden van gletschertafels zien en besprak de stationaire gletschers en die, welke zich in den loop der jaren ver plaatsen. Met het ijs, dat voortdurend in beweging is, wordt puin meegevoerd, waardoor de grondmorenen ontstaan en wanneer een gletscher zich terug trekt de eindmorenen. Na een korte pauze bracht spr. zijn ge hoor in noordelijker gewesten en liet zien hoe het er vele duizenden jaren geleden in Noord-Europa uitzag, toen bijna alles ijs was. Aan het eind van zijn lezing bracht de presidente prof. Escher hartelijk dank voor zijn interessante en leerzame lezing en bood mevrouw Escher een bloemenhul de aan. Na de pauze werden de lipleesoefeningen gehouden door mej. M. Driessen, waarna de pres. nog even terug kwam op den Reu nie-dag en verder eenige huishoudelijke zaken besprak. Het was reeds 11 uur geworden toen men zeer voldaan uiteenging. De volgende bijeenkomst is vastgesteld op 21 April a.s., dit wordt tevens de laatste in dit seizoen. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Opheffing: Wed. L. Kuster, Vischmarkt 1, Leiden. Schoenwinkel. Wijziging: Gebr. Splinter, Rijnkade 7. Leiden, elec. kleiwarenfabriek. Door uittreding van den vennoot J. Splinter Gzn., dd. 7 Maart 1936, is de vennootschap onder firma ontbon den. Het bedrijf wordt voortgezet door: C. W. Splinter, als eenig eigenaar, onder denzelfden naam. BINNENLAND. De heer Ed. G. Schürmann over de vcs. tigingseischen voor den middenstand. (4e Bladl. De toelating om kosteloos te procedee- ren; overleg tusschen regeering en Kamer. (Binnenland, 4e Blad). Jaarverslag der Nat. Levensverzekering- Bank. (Financiën, 2e Blad). Het vervaardigen van margarine door huisvrouwen; veroordeeling door den Haarlemschen kantonrechter. (Rechtza ken, le Blad). BUITENLAND. De protocollen der conferentie van drie te Rome. Een nieuwe Entente gevormd. (Buitenland, le Bad). Hitler's zevende rede te Berlijn. (3e Blad). De Belgische minister van defensie, De- vèze, over de militaire wetten. (Buiten land, le Bladl. Uiteenzetting over de Italiaansche luchtmacht. (Buitenland, le Blad). In Duitschland een vliegeskader Horst Wessel gevormd. (Buitenland, le Blad). Arita benoemd tot minister van buitenl. zaken in Japan. (Buitenland, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. NED. REISVEREENIGING AFD. LEIDEN. Lezing van den heer N. J. Swierstra. Gisteravond hield bovengenoemde veree niging in de bovenzalen van café-restau rant „In den Vergulden Turk" een bijeen komst, waar de heer N. J. Swierstra, zijn aangekondigde causerie over: „Een wande ling langs de Leidsche Hofjes" zou houden. Na een welkomstwoord van den voorz. den heer J. F Hardenweg, memoreerde deze twee belangrijke gebeurtenissen voor de N. R, V. Heden, 24 Maart, is het 30 jaar geleden dat de N. R. V. werd opgericht en a.s. Zaterdag wordt het nieuwe eigen ge bouw in Den Haag geopend en in gebruik genomen. De voorz. feliciteerde de leden met deze heuglijke feiten en sprak opwek kende woorden voor de toekomst. Daarna gaf de voorz. het woord aan den heer Swierstra. Na een zeer geestige inleiding, waarin spr. het verband tusschen onze taal en de hofjes toelichtte, en er op wees, dat onze aard ons er toe brengt, vele verkleinwoor den te gebruiken, begon hij zijn rondwan deling en bracht ons naar het Jan de Laterhofje, het Salvatorhofje, het Lori- danshofje, het Evahofje, het Broekhoven- hofje, het Jean Peseijnshofje, het St. Anna- hofje en nog vele andere. Tijdens die rond wandeling had spr. nog gelegenheid de aan dacht te vestigen op het monumentale ge bouw van de Nederl. Bank, de Stadstim- merwerf, de Doelenpoort, de Sterrewacht en het Academiegebouw, terwijl hij van alle de oprichtingsdata en vele interessante bijzonderheden mededeelde. Na een korte pauze gaf spr. een beeld van den gevel van de R.K. pastorie op de Breestraat, welk gebouw eerlang verkocht zal worden. Spr. vreest, dat deze mooie gevel dan geschonden of geheel afgebro ken zal worden en riep aller steun in voor de vereeniging Oud-Leiden, welke pogin gen in 't werk stelt, dezen gevel te doen behouden. Daarna vervolgde spr. zijn rondwande ling en toonde achtereenvolgens het Slag- tenhofje, het St. Annahofje met mooie kapel, het Miereveldhofje, het Frangois Houttijnhofje, het Juf. Maashofje, "het St. Janshof en de Meermansburg, waarbij de Pieters- en de Hoogl. kerken en het Heilige Geest Weeshuis niet werden ver geten. Van bijna alle hofjes had spr. zeer mooie plaatjes, die door den heer Joh. Geijtenbeek met een nieuw toestel keurig werden geprojecteerd. Spr. deelde nog mede dat in de 15e eeuw 7 hofjes werden ge sticht, in de 16e eeuw 3, in de 17e eeuw, waarin de grootste bloeitijd van Leiden viel, 22, in de 18e eeuw 5 en in de 19e en 20e eeuw elk maar 1. Spr. wees er nog op, dat deze hofjes aan Leiden een zeer bij zondere sfeer geven en wekte alle aanwe zigen op, toch vooral eens persoonlijk hier en daar een kijkje te gaan nemen. Een luid applaus beloonde spr. voor zijn bezielende en van groote liefde en kennis getuigende causerie, terwijl de voorz. een hartelijk dankwoord sprak. Op verzoek van enkele leden verklaarde spr. zich gaarne bereid, nog eens, evenals vorig jaar, deze rond wandeling in werkelijkheid te maken, op twee, in overleg met het bestuur vast te stellen data. welke toezegging met luid applaus werd begroet. Het was een zeer prettige en leerzame avond. o ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het candidaatsexamen, Wis- en Natuurkunde, letter L, de heeren Ir. P. Pols (Rotterdam) en L. W. D. Caudri (Den Haag): idem, letter F, de heer F. Oliemans (Rotterdam); doctoraal examen Wis- en Natuurkunde, hoofdvak Schei kunde, de heer K. D. Vader (Leiden); idem. hoofdvak Pharmacie, mejuffr, C. D, Geluk (Soheveningen).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 1