GENÈVE EN DE OORLOG 77ste Jaargang DINSDAG 3 MAART 1936 No. 23294 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D cis. per regel voor aflvertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags cn Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f.0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD. HERV. (GEREF.) STAATSPARTIJ. Ds. Lingbcek over ..De Doleantie". Gisteravond hield de afdeeling Leiden der Hervormde (Gereformeerde) Staats-- partij een zeer druk bezochte openbare vergadering in het wijkgebouw „Rehoboth" welke onder leiding stond van den tweeden voorzitter, den heer C. A. F. Minderhoud. Ds. Lingbeek. na het gemeenschappelijk zingen van Ps. 123 1 Schriftlezing, gebed en een korte inleiding van den voorzitter het woord verkrtigende ving aan met een overzicht te geven van wat de aanleg^ers der Doleantie in 1886 beoogden Met tal van anecdotes maakte spr. dui delijk. dat de Doleantie reeds jaren vóór 1886 was voorbereid, bracht hierbij in her innering dr. Kuijper's bevestigingspredi- king van ds. v. Son te Amsterdam in 1872 waarbij reeds toen ontbinding der kerk luide geëischt werd en wees op dr. K's brochure: Het conflict is gekomen. Spr. gaf een uitvoerig overzicht van de wijze waarop het conflict naar het politiek terrein werd overgebracht en sprak in dit verband van den strijd over het bezit der kerkelijke goederen in de Tweede Kamer tusschen de heeren jhr. de Savornin Lohman (doleerend) en jhr. Beelaerts van Blokland (hervormd) beiden lid der toen malige A.R.-partij waarvan eerstgenoemde de afgescheidenen in het bezit der zich toegeelgende goederen wilde laten. Tegenover de vereenigingen van afge scheiden- huize op schier alle gebied, de school, de vakbeweging, etc.. richtten de Hervormden hunne vereenigingen op het geen vrii gemakkelijk viel maar zij raak ten hierdoor ook gewend aan de Afschei dingsgedachte. dat alles wat van den Staat uitgaat verkeerd is en verkeerd moet blijven. Zti verloren het beginsel: Heel de Kerk en heel het Volk. Het is dr. Kuijper gelukt, het meeren- deel der Hervormden, dat in ziin kerkelijke afscheiding niet gevolgd was toch politiek op zi.in lijn te krijgen. Tenslotte weer spr. op de tegenstelling Groen van Prinstererdr. Kuijper. Eerst genoemde die voor verbetering der Natio nale laatstgenoemde die voor verbetering der Bijzondere Instellingen ijverde. Dank zi.i de wet van dr. Kuiiper hebben we thans de Keizer Karei Universiteit in Nijmegen als ..schoonste macht der coalitie met de protestanten", aldus Baron van Wijn bergen. Na een ernstige waarschuwing aan alle Protestanten en gemeenschappeli.jken zang sloot ds. Lingbeek met dankgebed. LEIDSCHE RADIO-VEREENIGING. Lezing met demonstratie. Voor een overvolle zaal werd gisteravond In Oud-Hortuszicht een lezing met de monstratie gegeven, welwillend aangebo den door Nijkerk's Radio uit Amsterdam. Bij het openingswoord van den voorzit ter wees deze al reeds op het belang van deze demonstratie. De heer ir. Rodrigues de Miranda de monstreerde daarna het Super-Select ap paraat, hetwelk een voorzet-apparaat is. dat van elk verouderd toestel, zonder dat hieraan wijzigingen worden gebracht, een moderne super maakt en waaraan dan zeer hooge eischen kunnen worden ge steld. Spreker gaf allereerst, aan de hand van gratis verspreide schema-boekjes, een ver klaring van de werking en samenstelling van dit apparaat en mede van de ver schillende uitvoeringen, waarin dit, 't zij alleen geschikt voor lange en korte golf, 't zij mede geschikt voor U.K.G. ontvangst In bouwdoosvorm of compleet gemonteerd, verkrijgbaar is. Hierna werden alle hem gestelde vra gen op zeer prettige en begrijpelijke wijze beantwoord. Na de pauze volgde de demonstratie zelve en hieruit bleek, dat spreker in zijn voorgaande verklaring niet te veel had ge zegd; dat dit apparaat in een lang gevoel de behoefte voorziet en een ieder, die nog met een verouderde onselectieve ontvan ger zit, weer het ware radiogenot kan her krijgen en in den chaos van zenders weer orde kan scheppen. De voorzitter was de tolk aller aanwe zigen. toen hij den spreker hartelijk dank bracht voor het slagen van den avond. Er konden weer eenige nieuwe leden worden geboekt. INDOLOGEN-VEKEENIGING LEIDEN. Het bestuur der Indologen-Vereeniging alhier is voor het vereenigingsjaar 1936- 1937 als volgt samengesteld: J. D. N. Versluys, praeses; J. O. Ott, ab- actis; C. Proper, quaestor; J. de Leeuw, assessor I; P. Th. Holman, assessor II. Flandin heeft gisteren in de commissie van achttien met steun van Eden voorgesteld, de commissie van dertien bijeen te roepen, om na te gaan of niet tot het staken van de vijandelijkheden in Abessynië te komen is. De commissie van dertien komt reeds vandaag bijeen. Eden heeft verklaard, dat de Britsche regeering zich na kennisneming van het rapport over de doeltreffendheid van een petroleum-embargo, ten gunste van een dergelijk embargo heeft uitgesproken en dat de Britsche regeering bereid is mede te werken tot een spoedige toepassing van dezen sanctie-maatregel. De sovjets steunen hem daarbij. De medewerking van Amerika wordt niet meer als voorwaarde gesteld. YEREENIGING „LUCAS VAN LEYDEN". Monumenten der Oucï-Mexicaansche beschaving. In een bijeenkomst van de Vereeniging „Lucas van Leyden" in het Prenten kabinet der Rijks-Universiteit alhier, heeft mej. Gunda E. G. Duyvis. na door den voorzitter prof. Bijvanck te zijn ingeleid, gesproken over „Monumenten der Oud- Mexicaansche beschaving. Het volgende is er aan ontleend: In het „Groot-Mexicaansche cultuur gebied" dat zidh vóór de komst der Span jaarden in Mexico en de aangrenzende Centraal-Amerikaansche republieken had gevormd, waren twee middelpunten van beschaving: het eene, meer specifiek Mexi- caansche op het hoogland van Mexico, het andere in de zuidelijke staten van Mexico, de republieken Guatemala. Hon duras en Britsch Honduras; het land der Mayas. In hoeverre deze in veel opzichten verschillende culturen der Mayas en der Mexicanen elkaar beïnvloed hebben en welke daarbij primair was. of dat beide op een gemeenschappelijken grondvorm teruggaan, is een der groote problemen, die zich bij de bestudeering dezer volken voordoen. Beide volken hadden schrift in den vorm van hieroglyphen, ons bewaard ge bleven in de verschillende codices, en be zaten een zeer nauwkeurige tijdrekening, vastgelegd in een kalender-systeem. Er bestonden twee kalenders naast elkaar. Het „tonalamati", het boek der goede en booze dagen, omvatte een periode van 260 dagen, het was de kalender, waaruit dooi de priesters werd waargezegd. De andere kalender was aan de zon aangepast. Het jaar werd verdeeld in 18 periodes van 20 dagen; de vijf dagen die overbleven, wer den ingelascht. Zoowel de 20 dagen, als de 18 periodes hadden namen en werden voorgesteld door hieroglyphen, iedere dag werd begeleid door een cijfer, waarbij cclh- ter maar tot 13 geteld werd. Wat de Mayas onderscheidt van de Mexicanen is het feit, dat zij hun monu menten dateerden. Zij gingen daarbij uit van een nulpunt. Wanneer dit nulpunt in onze tijdrekening valt, is nog steeds een open vraag, de meeningen loopen hierover zéér uiteen. Vooral in het zuiden in de ruïnes van Copan (Honduras) en Quirigüa (Guate mala) komen veel gedateerde monumen ten voor. De groote ruïnesteden in het noorden hi Yucatan, onderscheiden zich van deze eersten door de groote bouw werken. paleizen en tempels op terrassen en pyramides opgericht. In Chichen Itza is een ouder Mayadeel en een jonger deel, waar Mexicaansche invloeden duidelijk zijn waar te nemen. Een andere stijl vertoonen de gebouwen in de ruïnes van Falenque. in het Usuma- cintagebied, in den staat Chiapas gelegen. Na afloop der lezing was er gelegenheid tot het bezichtigen der tentoonstelling van werk van wijlen Theo van Doesburg. Ook een deel der nieuwe aanwinsten van het Prentenkabinet (o.a. fraajie etsen van Thys Maris, James Esor enz.) waren voor dezen avond ter bezichtiging gesteld. Er was veel belangstelling. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Van Vliet's Bouwbedrijf N.V.. Papelaan 156a, Voorschoten. Kan toor is verplaatst naar Sparrelaan 11. Rijswijk (Z.-H.). Turnhout en Geerlings, Pilarenlaan 7. Noordwij kerhout, handel in bloembollen en aanverw. artikelen. Nieuwe vennoot: H. Geerlings, Voorhout. LEIDSCHE jBLINDENBOND. De jaarvergadering. Gisteravond heeft de afdeeling Leiden van den Ned. Blindenbond haar jaarver gadering gehouden in de bovenzalen van café „De Harmonie". In zijn openings woord memoreerde de voorzitter, de heer L. Rombaut. het wel en wee der afdee ling, vooral wat betreft de sluiting der werkplaats der blinden. Een woord van dank werd gebracht aan mej. J. van Eek voor het vele, dat zij heeft gedaan voor de afd. Leiden en aan den adviseur, den heer Van Zetten v. d. Meer voor het vele door hem belangloos gedaan in het be lang der Leidsche blinden. De voorzitter deelde mede. dat in 1937 de afdeeling het 10-jarig bestaan op waardige wijze hoopt te herdenken, waartoe een commissie in het leven werd geroepen. Na sluiting van het ofïicicele gedeelte bleef men een tijdie gezellig bijeen, waar hij geheel belangloos medewerking werd verleend door de heeren Hazes en Gal- jaard en den humorist L Zitman. Een dankbaar en welverdiend applaus was de belooning voor hun prestaties. AUTO OVER DEN KOP GESLAGEN. Een 23-jarige Leidsche studente gedood. In den nacht van Zondag op Maandag te ongeveer 4 uur is een personenauto, komende uit de richting Hilversum, in de bocht van den Tolakkerweg nabij de Hol- landsche Rading geslipt en over den kop geslagen. Van de vijf inzittenden werd de 23-jarige mejuffrouw C. J. S, van der E. uit Den Haag op slag gedood. De overige personen kwamen er met lichte schaaf- en snijwonden af. Het stoffelijk overschot van mejuffrouw Van der E. is naar de brandweergarage te Maartensdijk over gebracht. De inzittenden studeerden allen alhier; het waren drie heeren en twee dames, die familiebezoek in Blaricum hadden ge bracht en op den terugtocht waren naar Leiden. Nadat de wagen over den kop was geslagen, is hij nog tien meter door geschoven. waarbij het voertuig geheel werd vernield. De gemeente-arts. dr. Sceyling, heeft de eerste hulp verleend. In verband met het overlijden van mej. Van der E., die lid was van de Ver. van Vrouwelijke Studenten, hangt van het clubgebouw aan het Rapenburg de vlag halfstok. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor het doctoraal examen Geneeskunde de heeren J. P. Berkhout (Scheveningen), G. C. J. Kiemeney (Den Haag) en F. Janette Walen (Grelot, Frankrijk). BELASTINGDIENST. Bij beschikking van den minister van Financiën is de ontvanger der directe be lastingen, de heer A. D. van Doorn, ver plaatst van het 1ste kantoor der directe belastingen alhier naar het kantoor dei- accijnzen te Rotterdam. INSTITUUT VOOR ARBEIDERS ONTWIKKELING. Causerie over „Dierenbescherming". Gisteravond belegde de afdeeling Lei den van het Instituut voor Arbeidersont wikkeling een luisterbij eenkomst, waarop de heer J. Ennik, algemeen inspecteur van de Ned. Ver. tot Bescherming van Dieren, een causerie hield over „Dierenbescher ming". In zijn openingswoord constateerde de voorzitter, de heer H. v. Woudenberg, dat het Instituut in het ontwikkelingswerk ook het aankweeken van liefde voor het dier inschakelt, zoodat een kleine schare van dierenvrienden thans in het Volks gebouw aanwezig is. De heer Ennik vertelde daarna op een voudige, pakkende wijze enkele persoon lijke ervaringen, bij zijn reizen door ons land opgedaan. Uit zijn warme woorden sprak zijn groote liefde voor de dieren en ook kennis van de dierenziel. Treffend waren de staaltjes van trouw en liefde door hem in de verzorging van velerlei dieren meegemaakt. En ook bij de serie lantaarnplaatjes, die daarna vertoond werd. wist spr. zijn gehoor te boeien, waarbij enkele grappige momenten uit het dierenwereldje niet werden vergeten. Een avond, waar voor dierenbescherming op klare wijze een warm pleidooi werd ge voerd. NEDERL. CHR. VROUWENBOND. Uit de praktijk van de kinderbescherming De afd. Leiden van dén Ned. Chr. Vrou wenbond had gisteravond in het gebouw van de Muziekschool der Mij. voor Toon kunst haar laatste samenkomst in dit seizoen belegd. Mej. Van Loo, presidente der afdeeling, opende op gebruikelijke wijze, waarna zij allen welkom heette en met een kort woord de spreekster van dezen avond, mej. E. Lindeboom van Rotterdam, die het een en ander uit de praktijk van de kinder bescherming zou mededeelen, inleidde. In het begin van haar lezing zette mej. Lindeboom uiteen, dat de gedachte onjuist is. dat het verwaarloosde of misdadige kind voortkomt uit den zelfkant van de maatschappij. Niets is minder waar. Veel al komt het ook voort uit christelijke ge zinnen. Als pionier der kinderbescherming noemde spr. ds. Heldring, die uit drang naar christelijke barmhartigheid, mede den staat in 1840 heeft gegeven tot de stichting van het Jongenshuis Hoender- loo te Hoenderloo en het Meisjeshuis Steenbeek te zetten. Spoedig volgde ook van R.K. en liberale zijde actie t. a. v. de kinderbescherming. Ook de overheid heeft in het begin der twintigste eeuw véél voor de kinderbescherming gedaan. Zoo traden o.m. in Dec. 1905 de speciale kinderwetten in werking. Strafrechterlijk verbeterde er toentertijd heel veel. Na in 't voorbijgaan stilgestaan te hebben bij de strafrechter lijke behandeling van strafzaken, gaf spr. enkele voorbeelden van kinderen, die zich aan het een of ander misdrijf hadden schuldig gemaakt. Bij de behandeling van een strafzaak wordt veel waarde gehecht aan de rap porten van reclasseeringsvereenigingen terwijl steeds op de plaats van het mis drijf een onderzoek wordt ingesteld. Ds terechtzittingen, waar sedert 1922 de kin derrechter zijn intrede heeft gedaan, worden steeds met gesloten deuren ge houden. Spr wees vervolgens op de rijks opvoedingsgestichten en bij de gezins. en gestichtsverpleging om dan nog 't een en ander mede te deelen over de civiel- rechterlijke behandeling waarbij aller eerst de voogdijraden, waarvan er één in elk arrondissement ïs, aan een bespreking werden onderworpen. Deze instituten, die neutraal in strikten zin des woords dienen te zijn. treden in de eerste plaat-s advl- seerend op. Zij vormen de schakel tus schen ouders en Justitie. Nadat spr. het - erschil tusschen de ontheffing en ont zetting uit de ouderlijke macht had aan getoond werden nog vele voorbeelden uit ae practi.il- gememoreerd. Tenslotte wees mej. Lindeboom er op, dat een goed ge zinsleven van onschatbare waarde is voel de vorming van het kind. Na een dankwoord van de presidente, werden nog enkele vragen gesteld, waar na sluiting volgde. WAT BEDOELT DE SOCIALE VERZEKERINGS WETGEVING 7 Lezing door den heer T. S. Goslinga. Als vierde van de serie lezingen over Maatschappelijke Zorg en Voorzorg, uit gaande van de ambtenaren van den Gem. Dienst voor Sociale Zaken te dezer stede, hield de heer T. S. Goslinga. voorzittar' van den Raad van Arbeid alhier, gister avond een voordracht over „Wat bedoelt de Sociale Verzekeringswet geving?" De voorzitter, de heer P. C. G. A. Wijk- mans, directeur van den Gem. Dienst voor Sociale Zaken, verwelkomde de aan wezigen en in het bijzonder de ambtena ren van den Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon te 's-Gravenhage. Alvorens het woord te geven aan den heer T. S. Goslinga. gaf hij een korte uiteenzetting over de uitgebreidheid der sociale wetten, waarvan de bespreking zeer zeker een ge- heelen wintercursus in beslag zou kunnen nemen. Het verheugde spreker dat de heer Goslinga de ambtenaren van den Socialen Dienst in deze zoo prachtig ter zijde staat. Spreker, zijn rede aanvangende, wilde eerst eenige misstanden uit den weg rui men nX er zijn nog steeds menschen. zoo wel werkgevers als werknemers, die mee- r.on, dat men over loon- of arbeidsgeschil, of langer arbeidsduur zich moet beklagen bij den Raad v. Arbeid. Dit is onjuist, hiervoor moet men óf zijn bij een rechts kundig raadsman óf bij de arbeidsin spectie. Spr. zette vervolgens de bedoeling dei- sociale wetgevng uiteen en bracht hierbij sterk naar voren, wat het zou zijn voor de invaliden, de ouden van dagen, de zie ken, wanneer afschaffing zou volgen. Im mers wat de sociale wetgeving bedoelt, komt tot uiting, wanneer men de sociale maatregelen, uitvloeisels der Sociale wet geving eens weg denkt. Noch de te beta len renten, noch de te betalen premies zijn de sociale lasten, maar ziekte, ouder dom-, invaliditeit- en overlijdingsgevol- gen. Tot vorming van een idee over het nut der sociale verzekering gaf spreker eenige cijfers, b.v. op 3-12-'35 liepen er 49629 in- validiteitsrenten tot een bedrag van bijna 7 millioen, 113502 ouderdomsrenten tot een bedrag van ruim 17 millioen, 31701 weduwenrenten tot ëen bedrag van 5 mil lioen en 13813 weezenrenten tot een be drag van ruim 2 mililoen, in totaal ruim 31 millioen. Voor Leiden werd in totaal een bedrag van bijna 1 millioen gulden uitgegeven aan deze renten. De verpleging of behandeling uit het invaliditeitsfonds betrof voor JJpdÊÜand 55787 personen en BINNENLAND. Wetsontwerp inzake een reisbelasting ingediend; heffingen van f0.50, f. 0.75 cn f.1 per dag; uitzonderingen voor school reisjes, verblijf op Ned. schepen en voor kinderen beneden 18 jaar. (3e Blad). Nog 6 millioen gevraagd voor het Werk fonds. (Binnenland, 3e Blad). Vergadering te Haarlem van den dioce- sanen Tuindersvakbond. (Land- en Tuin bouw, 3e Blad). Nederlandsch record 200 M. vrije slag té Batavia door P. Stam verbeterd. (Sport, 3e Blad). De moordaanslag in de Juliana van Stol berglaan te Den Haag; de dader tot 12 jaar gevangenisstraf veroordeeld. (Recht zaken, 2e Blad). Het Indische vlootcommando overgedra gen. (Uit Ned. Oost-Indië, le Blad). BUITENLAND. Geneve besluit nog een verzoenings poging te doen in het oorlogsconflict. Engeland wil bij mislukking het petro leum-embargo doorzetten. (3e en le Blad). De Vlootbesprekïngen te Londen. (Bui tenland, le Blad). Hernieuwde Nazi-actie in Oostenrijk. (Buitenland, le Blad). China voert den algemeenen dienst plicht in. (Buitenland, le Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. in het gebied van den Raad van Arbeid te Leiden waren dit 1126 personen. Niet moet gekeken worden naar het be drag der uitkeering, maar er moet gezien worden, naar wat daar achter staat, wat voor een leed er door verzacht wordt. Bij deze wetten geldt dan ook zeer zeker, al dus spreker, 'n echt christelijke gedachte. Het verheugde spreker, dat hij de mate rie, welke hij wilde behandelen, had kun nen verdeelen over 2 cursusavonden. De zen avond zou hij zich meer bepalen tot de voorzieningen bij ouderdom en invali diteit. Na stilgestaan te hebben bij wat reeds in vorige eeuwen werd gedaan, waarbij hij noemde hofjes, stichtingen e.d. komt spreker tot de wording der sociale wetgeving van heden. Sinds door dr. A. Kuvper een ontwerp van wet bij de Staten Generaal was ingediend, is de sociale ver zekering een voortdurende overheidszorg geweest. Het door minister Talma in 1908 ingediende ontwerp van wet stelde als be ginsel de verplichte verzekering, in ver band met en steunende op de arbeiders overeenkomst. Spr. ging nader in op de strekking van de techniek der wet en wees daarbij op het door den werkgever storten van een deel van het loon van den werknemer in een fonds dat door de overheid wordt beheerd, ten name van den werknemer, waardoor het recht van den werknemer op zijn uitkeering is verzekerd. Na te hebben uiteengezet wie de premie moet betalen, kwam spreker "aan de vol- <2endo vragen, t.w. wie vallen onder de bepalingen der sociale wetgeving, hoe wordt recht op uitkeering verkregen, en welk? zijn de verschuldigde premies, die moeten worden betond en hoe worden ze betaald? Met vele interessante gevallen uit zijn veeljarige praktijk gaf spreker hierop antwoord, daarbij sterk doende uit komen, hoe nuttig sociale wetgeving is en hoe dikwijls het voorkomt, dat de Raad van Arbeid een of andere betrokkene moet gaan aanzeggen dat voor hem. of haar een recht op n?n uitkeering bestaat. Na nog eens te hebben gewezen op het doel van bet invaliditeitsfonds. dat niet enkel voor zieningen treft bij invaliditeit, maar ook invaliditeit tracht te voorkomen, eindigde spreker ziin lezing. Na de pauze was weer gelegenheid tot vragen stellen, waaruit bleek dat bij de maatschappelijke werkers veel belangstel ling voor de sociale wetgeving bestaat. Ook aan het einde van deze lezing mocht de heer Wi.ikmans zich den tolk der aanwezigen noemen, toen hij den heer Goslinga dankte voor ziin duidelijke en bevattelijke uiteenzetting, terwijl met ver langen wordt uitgezien naar den volgen den cursusavond. Zaterdag a.s. hoopt de heer D. Gulay den dag te herdenken, dat hij vóór 25 jaar in dienst trad bij de Gebr. v. d. Oord, (Rotterdamsche broodfabriek) Maresingel No. 71a. Aan de Leidsche Universiteit zijn momenteel drie studenten in opleiding, die van rijkswege geldelijken steun ge nieten om hun studiën in de medicijnen voort te zetten teneinde later als officier van gezondheid bij de KWAnklijke land macht te dienen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 1