Nieuwe Italiaansche overwinning. TT1** Jaargang MAANDAG 2 MAART 1936 No. 23293 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN UITBREIDING VAN ONZEN BERICHTENDIENST. STADSNIEUWS. De Italianen hebben aan het Noordelijk front in Tembien een nieuwe overwinning behaald en de legers van Ras Seyoem en Ras Kassa een zware nederlaag toegebracht. De Abessijnen zijn volledig op den terugtocht, na zware verliezen te hebben geleden. BUITENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D cis. per regel •voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. Ten gerieve van onze stadgenooten (hebben wij een meer uitgebreiden berich tendienst georganiseerd. Voortaan zullen wij Leiden geregeld op de hoogte houden van alle gebeurlijkheden die zich afspelen in de wereld. Daartoe hebben wij onze publicatie-borden, die ge plaatst waren aan ons Bureau aan de Witte Singel en in de zuil op het Kort Rapen burg. nog met een tweetal uitgebreid, die plaats hebben gevonden bij de firma's Peltenburg, Breestraat 109 en B. de Koning, aan de Haarlemmerstraat. Voortaan zal men dus op genoemde vier punten zich geregeld op de hoogte kun nen stellen van alles, wat er plaats vindt. De berichten zullen steeds worden ver nieuwd. Bovendien zullen in de kasten actueele foto's van den dag worden opgehangen. A. M. BIEGMAN. t In den ouderdom van 83 jaar is te Haar lem overleden onze oud-stadgenoot de (heer A. M. Biegman, die gedurende vele jaren als leeraar in het handteekenen en boetseeren verbonden was aan de school van het Kon. Genootschap „Mathesis Scientiarum Genitrix" en wiens voortref felijk onderwijs velen zich ongetwijfeld nog met dankbaarheid herinneren. Op grond van zijn groote verdiensten als zoodanig, werd hem het vorige jaar ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het Genootschap het lidmaatschap van verdienste aangeboden. VEREENIGING GRONINGEN VOOR LEIOEN EN OMSTREKEN. Voor bovengenoemde Vereeniging was 't 1.1. Zaterdag de groote avond van het sei zoen. Voor de goed gevulde Burchtzaal bracht de Groninger tooneelclub het too- neelstuk: Van Aarvm en Trauwm door Jac. Kremer, voor het voetlicht. Dit stuk, hetwelk zeer veel geestige gedeelten be vat, werd door de diverse speelsters en spelers vlot vertolkt, zoodat de bloemen hulde na afloop den speelsters gebracht, best verdiend was. De voorzitter de heer H. A. Vriend, die in het begin van den avond alle aanwezi gen, w.o. vertegenwoordigers van zuster verenigingen uit Leiden en Den Haag, een hartelijk welkom had toegeroepen, bracht na afloop de tooneelclub dank voor alle moeite en kosten die zij zich in het belang van de Groninger Vereeniging ge troost. Rest nog te vermelden dat een gezellig bal volgde, waarbij de echte huiselijke fa miliegeest, die alle avonden van de Gro ningers kenschetst, ook nu weer aanwezig was. 0 LEIDSCHE SPAARBANK. Bij de Leidsche Spaarbank is in de vo rige maand (Februari 1936) ingelegd f. 430.379.10 en terugbetaald f. 405.734.07 159 nieuwe inleggers zijn ingeschreven en 142 boekjes werden geheel uitbetaald. Het te goed der 18.522 inleggers, inclu sief 1450 deelnemers aan den Afhaaldienst, bedroeg einde Februari 1936 f 8.528.097.91. In 5904 posten is in deze maand door den Afhaaldienst f. 17.593.75 ontvangen. INSTITUUT VOOR ARBEIDERS ONTWIKKELING. „Tusschen 14 en 17" in het Trianon-theater. Voor haar 14-daagschen kunstochtend had de afdeeling Leiden van het Insti tuut voor Arbeidersontwikkeling beslag weten te leggen op de prachtige Strauss- Fim film: „Tusschen 14 en 17", welke gis teren voor een goed gevuld theater draaide. Deze Russische film behandelt op een teere, sublieme wijze het probleem der sexueele voorlichting van de jeugd. Schrijnend komt in deze film tot uit drukking, dat getheoretiseer over opvoed kundige denkbeelden alleen, de jeugd niet helpt, doch dat slechts de liefde van ouders in staat zal zijn, om zooals Shaw het uitdrukt de kloof te overbruggen, die er bestaat tusschen hen en de kinde ren. Bekend gemaakt werd nog, dat de ko mende luisterbijeenkomst een lezing met lichtbeelden zal zijn, te geven door den heer Ennik uit Voorburg over „Dieren bescherming", terwijl de volgende kunst ochtend het Haagsch Arbeiders Symphonie Orkest brengt, dat een concert geeft waarop o.a. Ouverture „Egmont" van L. v. Beethoven en „Symphonie mit dem Pau- kenschlag" van Haydn voor de pauze, Ijierna inleiding tot de opera „Faust" van Ctojinod en „Wiener Blut" wals van Strauss Begeven zullen worden. o DE MATHESIANEN IN DE LUCHT. Zaterdag j.l. hield bovengenoemde ver eeniging haar jaarlijksche groote excursie. 's Morgens vertrok een vijftigtal deel nemers in twee touringcars der Leidsche Autoboxen-Garage, waarvan een naar Schiphol en een naar de Droogdok-Maat schappij te Rotterdam ging. Toen de deelnemers te Schiphol aankwa men stonden er reeds twee vliegtuigen ge reed en werd onder veel enthousiasme de reis door de lucht naar Rotterdam onder nomen. Op het vliegveld Waalhaven stonden de K.L.M.-bussen klaar en werden de deel nemers ook naar de Droogdok-Maat schappij gevoerd, zoodat door allen teza men de scheepsbouw en al haar onderdee- len konden worden bezichtigd a.o. de in aanbouw zijnde „Prinsendam" het groot ste schip der Nederlandsche Koopvaardij vloot. Na afloop van deze rondleiding die ruim twee en half uur duurde, stapte de tweede groep in de bussen van de K.L.M. en werd naar Waalhaven gebracht, waar ook weer twee vliegtuigen gereed stonden, om allen naar Amsterdam te brengen. In dezen tijd reed de eerste groep van Rot terdam naar Amsterdam waar allen ge zamenlijk bij de Amsterdamsche Vuilnis- Centrale aankwamen. Na deze bezichtigd te hebben keerde het gezelschap voldaan naar de Sleutelstad terug. Op den terugweg werd eenige oogenblik- ken verpoosd, waarbij de voorzitter de heer G. J. J. van der Linden, den heer M. van Zwieten de Blom, onder wiens leiding de geheele tocht had plaats gevonden, hartelijk dankte voor de medewerking tot het slagen van deze buitengewone excursie. Een daverend applaus beloonde tevens de bestuursleden voor dezen mooien dag. LEIDSCHE H.B.S.-VER. „EMTEGEËS". Lezing van den heer Polak. Zaterdag j.l. organiseerde bovengenoem de vereeniging in de gymnastiekzaal van de Genr. H.B.S. een lezing, waarbij mr. Polak als spreker optrad. Om precies 8 uur opende de voorzitter deze bijeenkomst. Hij dankte allereerst den directeur, dr. J. C. Schalkwijk, die den avond met zijn tegenwoordigheid vereerde, voor de medewerking, welke het bestuur van hem ondervonden had, bij het tot standkomen van dezen avond. Verder bracht hij dank aan den heer Polak, die dadelijk had toegestemd, toen men hem vroeg een lezing te houden. Hierna gaf hij het woord aan den heer Polak. Spreker begon zijn lezing over „De prac- tijk van het recht" met de opmerking, dat hij het moeilijk vond een lezing over 't recht te houden voor een leekenpubliek, zoodat dit toch geboeid wordt. Hij hield hierna een theoretische inlei ding op het onderwerp van zijn lezing. Hij verdeelde het recht in verschillende groe pen, o.a. godsdienstig-, moreel-, fatsoens- en wettig recht. Spreker behandelde ver der de langzame evolutie van de recht spraak en toonde met talrijke interessante voorbeelden aan, dat recht en wet maar al te dikwijls met elkaar in strijd zijn. In het tweede gedeelte van zijn lezing behandelde de heer Polak de moeilijkheden waarmede jonge advocaten te kampen hebben, en besprak verschillende interes sante „gevallen". Met talrijke voorbeelden illustreerde spreker zijn rede. Een luid ap plaus na afloop bewees wel, hoezeer deze lezing üi den smaak was gevallen. De voorzitter dankte hierna den heer Polak nogmaals en overhandigde hem als blijk van waardeering een boekwerk. DE ALGEMEENE TOESTAND. De vlootconferentie. De „Sunday Express" meldt uit Berlijn, dat Hitier na een bijeenkomst van ver schillende leiders op vloot- en politiek ge bied zijn goedkeuring heeft gehecht aan een bilateraal addendum op het Engelsch Duitsche vlootverdrag, waarvan de wer king parallel zou moeten loopen met het accoord. dat eventueel te Londen tot stand zou komen. De marine-medewerker van de „Sunday Times" gelooft, dat het addendum, hoe wel het geheel zal blijven binnen het kwantitatieve kader van 1935 dat de handhaving beoogt van een verhouding van 35 tusschen de Duitsche en Brit- sche marine aan Duitschland de erken ning zal garandeeren door Engeland van zekere kwantitatieve correcties, overeen komstig de eventueele besluiten van de vlootconferentie, en waarschijnlijk de ver hooging tot 35.000 ton van de maximum tonnage zijner kruisers. De „People" verwacht, dat Eden zal trachten te komen" tót een vier-mogend- heden pact tusschen Engeland. Frankrijk, Duitschland en Sovjet-Rusland. „Een der gelijk accoord", schrijft het blad. „zou een kalmeering van de atmosfeer in Euro- peesche diplomatieke kringen tengevolge hebben en den weg effenen voor een Engelsch-Duitsch luchtpact". De „Daily Telegraph" en de „Morning Post" verwachten, dat de Sovjet-Unie zich zal aansluiten bij de eventueele besluiten van de vlootconferentie, in den vorm van een bilateraal accoord met Engeland ge lijk aan dat. hetwelk Duitschland op het oogenblik bereid is met Londen te sluiten. „Te oordeelen naar het Duitsche ant woord", zoo schrijft de „Morning Post" zal men het sluiten van een bilateraal En- gelsch-Russisch vlootpact kunnen voor stellen. Het lijdt geen twijfel of de snelle uitbreiding van de Sovjet-Russische ma rine heeft in Duitschland eenige ongerust heid teweeggebracht." „Ik ben in staat te verklaren," aldus de medewerker van de „Daily Telegraph", dat de Sovjet-Unie reeds den wensch te kennen heeft gegeven, een bilatoraal vlootpact met Engeland te onderteeke nen". Nader vernemen wij dat de heer G. J. Jonk, chef der Drukkerij J. J. Groen en Zoon, op 4 Maart, den herdenkingsdag, waarop hij voor 40 jaren in dienst trad bij genoemde firma, daar niet aanwezig zal zijn. Het feit zal namelijk in intiemen kring worden herdacht ten huize van zijn di recteur, alwaar des namiddags van 34'/2 uur gelegenheid zal zijn den jubilaris ge luk te wenschen. Na gehouden besprekingen tusschen de besturen van de Leidsche Chr. Oranje vereniging en de Oranjegarde, beide al hier, is besloten, dat. op 30 April a.s. de herdenking van den verjaardag van H.K.H. Prinses Juliana zal geschieden door middel van dien propaganda-avon-d der Oranje-Garde en dat daardoor de ge wone jaarlijksche avond der L. C. O. V. komt te vervallen. BELGIË. Bezoek van minister Beek - Rapport der Commissie van Defensie. De Poolsche minister van buitenl. za ken Beck, is gisteravond te Brussel gear riveerd. Aan het station werd het gezelschap verwelkomd door den Belgischen minister president Van Zeeland en verschillende hoogwaardigheidsbekleeders zoomede door afgevaardigden van Belgisch-Poolsche or ganisaties. Het bezoek van minister Beek aan Brus sel zal drie dagen duren. Koning Leopold zal den Poolschen staatsman Woensdag ontvangen. Aanleiding voor dit bezoek is de sluiting van het nieuwe handelsverdrag tusschen Polen en België, dat onlangs te Warschau Met ingang van heden is de melk prijs met 1 ct. verlaagd en op 10 ct. ge bracht. Hedenmorgen is een aanvang ge maakt met het sloopen van de voormalige Sint Petruskerk aan de Langebrug, waar de nieuwe brandweerkazerne zal worden gebouwd. Uit de aanwezigheid van den heer A. M. de Blauw bij het afscheid van den heer J. Hirschig hebben wij blijkbaar ten onrechte geconcludeerd, dat de bij die ge legenheid in gebruik genomen geluidsin stallatie vervaardigd zou zijn door den dienst van Gemeentewerken. De ware ma kers van het geluidsscherm zijn de jeug dige werkloozen uit het Leidsche Volks huis, die te werk gingen volgens het plan van den directeur der H.B.S., dr. J. C. Schalkwijk. In de Stedelijke Werkinrichting wa ren opgenomen: Maandag 24 Febr. 53 volw. personen Dinsdag 25 Febr. 54 Woensdag 26 Febr. 55 Donderdag 27 Febr. 56 Vrijdag 28 Febr. 57 Zaterdag 29 Febr. 57 werd geparafeerd en dat vandaag door Beck en Van Zeeland zal worden getee- kend. n In het namens de commissie voor De fensie uitgebrachte rapport verklaart de rapporteur Burlet: Inderdaad heeft Duitschland de gede militariseerde zone niet door gewone troe pen bezet. Het Rijk onderhoudt in deze zone echter: 1. In kazernes ondergebrachte politie- troepen, die geschat worden op 30.000 man. De tusschen Duitschland en de ge allieerden getroffen regelingen, die na het verdrag tot stand kwamen, voorzagen in ten hoogste 8.440 in kazernes onderge brachte manschappen voor de staatspo litie. 2. Verschillende half-militaire formaties waarvan het zeer moeilijk is het juiste cijfer vast te stellen. 3. Contingenten van den Arbeidsdienst die permanent gedurende zes maanden in kampen worden ondergebracht. Burlet zeide verder, dat de generale staf zich reeds gedurende meer dan een jaar heeft beziggehouden met maatregelen, die een Duitschen inval over Hollandsch grondgebied zouden kunnen verhinderen. DUITSCHLAND. De Leipziger Messe geopend. Rijksminister Goebbels heeft gisteren de Leipziger Messe geopendmet een rede, waarin hij o.a. zeide: Bijna achttien jaar zijn voorbij gegaan sinds het einde van den wereldoorlog, die bijna alle volken aan den rand van den afgrond bracht en het raderwerk van het internationale economische leven bijna ge heel tot stilstand bracht. De toestand is zóó, dat sommigen in ongebruikte rijkdommen bijna stikken, terwijl de anderen in armoede omkomen. Door het dictaat van Versailles is een basis geschapen voor een wereldorde, die spot met elk gezond verstand en met iedere ervaring en daarom de ergste ge volgen moest hebben. De geheele wereld raakte tenslotte verstrikt in een schulden systeem, waaruit de volkeren zich slechts konden los maken door de schuldbetaling te staken. De ongelijkmatige verdeeling der grond stoffen zou op zich zelf nog met zoozeer een probleem van wereldpolitiek en wereld economie zijn, indien een gezond ruilver keer mogelijk zou zijn. Dat is helaas niet het geval. Voor de aan grondstoffen arme landen is de invoer van grondstoffen onafschei delijk verbonden met den uitvoer van fabrikaten. Hoe kan deze normale buiten- landsche handel, waar alle landen voor deel van hebben, evenwel gedijen, wan neer bij de overige handels- en douane- politieke moeilijkheden nog de voortdu rende wijzigingen komen in den maatstaf der valutaberekening? In 1935 viel 60 °/o van den Duitschen buitenlandschen handel binnen de clea- ring-overeenkomsten, ongeveer 20 viel binnen het compensatieverkeer, terwijl slechts 20 °/o in contanten werd ontvangen. Het Duitsche vernuft en de Duitsche wilskracht hebben het bestaan tal van natuurlijke grondstoffen te vervangen door gelijkwaardige of zelfs superieure kunstmatige stoffen. Het logische gevolg van de uitvinding van kunstmatige pro ducten is, dat de natuurlijke grondstoffen overbodig worden en geen afzet meer vinden. Reeds thans blijkt, aldus Dr. Goeb bels. dat de rijk met natuurlijke grond stoffen gezegende landen in toenemende mate met hun rijkdommen blijven zitten en met meer de noodige afzetgebieden vinden. Duitschland kan, volgens Dr. Goebbels, deze ontwikkeling nog steeds met kalmte tegemoet zien. Wij zullen al onze behoeften weten te dekken. Hoe lang het ook 2al duren, het zal ons ten slotte gelukken. Er is een betalingsverkeer op stabielen grondslag noodig. De onhoudbare schul den uit den wereldoorlog en de onzinnige schulddictaten moeten worden ingetrokken en de mogelijkheid moet worden gescha pen goede waren voor goed geld te koopen. FRANKRIJK. Buitengewone vergadering der vakvereenigingen. Te Toulouse vindt vandaag een buiten gewone vergadering der Fransche vakver eenigingen plaats, waarop de aaneenslui ting der socialistische en communistische vakvereenigingen, waartoe eenige maan den geleden reeds in beginsel is besloten, plechtig bekrachtigd wordt. De nieuwe bond, die den naam van den socialisti- sdhen bond „C.G.T." overneemt, omvat ongeveer 1.300.000 leden. ITALIË. Voor groote gezinnen. Bij decreet is op de begrooting voor 1936 een crediet van 42 millioen lire uit getrokken ten behoeve van de toekenning van premies bij huwelijken en kinder rijkdom van staatsbeambten. BINNENLAND. De terugkeer van Koningin en Prinses. (4de Blad). Nieuwe rapporten over de Nederland sche ambulance in Abessynië (4de Blad). Verlaging der pensioenen ingaande 1 Juli (4de Blad). De nieuwe vestigingswet spoedig te wachten (Binnenland, 4de Blad). Berginstorting te Geulhem; persoonlijke ongelukken kwamen niet voor (Gemengd, 4de Blad). BUITENLAND. De Italianen hebben Ras Seyoem en Kas Kassa een zware nederlaag toege bracht (2de en 1ste Blad). De Poolsche minister Beek te Brussel (Buitenland, 1ste Blad). Nieuwe wending ter Vlootconferentie. (Buitenland, 1ste Blad). Wordt in Japan een krachtige regeering. gevormd? (Buitenland, 1ste Blad). Radio-rede van koning Edward VIII (Buitenland, le Blad). De jeugd tegen den oorlog. Conferentie te Brussel (Buitenland, 1ste Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. ENGELAND. Eerste radiorede van Koning Edward. Koning Edward VIII heeft gistermiddag zijn eerste radiorede uitgesproken sinds zijn troonsbestijging. Na hulde te hebben gebracht aan wijlen zijn vader en na begroetingswoorden te hebben gericht tot de prinsen en het volk van Indië, zeide de koning: Koningin Mary, mijn familie en ikzelf hebben groo ten steun gehad in de betuigingen van ernstige deelneming welke uit alle deelen der wereld tot ons zijn gekomen. Wij zul len de sympathiebetuigingen, welke wij van duizenden personen hebben mogen ontvangen, niet alleen uit het Britsche rijk, doch ook uit den vreemde, nooit ver geten. Het is ons buitengewoon aange naam te weten, hoezeer de groote politiek van mijn vader werd gewaardeerd. Op mij rust de taak zijn werk voort te zetten. Ik ben bij de meesten uwer bekend als prins van Wales, dat wil zeggen, als de man. die gedurende den oorlog en daarna de gele eenheid heeft gehad in contact te komen met de volken van bijna alle landen der aarde en hen te leeren kennen. Hoewel ik tot u spreek als koning, ben ik nog steeds dezelfde, en mijn voortdurend streven zal er op gericht zijn, voort te gaan met het welzijn van mijn medemenschen te bevorderen. Dat de toekomst vrede en een goed we derzij dsch begrip moge brengen over de geheele wereld en welvaart en geluk aan het Britsche volk, en dat wij ons onze erfenis waardig mogen betoonen. In 'n rede te Birmingham heeft Sir Austen Chamberlain nogmaals met de defen sieplannen der regeering zijn volledige in stemming betuigd. Hij zeide dat iedereen overtuigd was, dat Engeland geen oor logszuchtige bedoelingen had. want het had ontwapend in de hoop, dat het ge geven voorbeeld door andere groote na ties zou gevolgd worden, maar die ver wachting was door allerlei omstandighe den niet in vervulling gegaan. Zijn mee ning was, dat het niet langer veilig voor Engeland was, om zijn verdedigingsmid delen te verwaarloozen in een tijd dat alle andere staten aan 't herbewapenen of 't uitbreiden van hun bewapening waren gegaan. En -tenslotte had Engeland er zelfs niet het recht toe om langer onvol doende gewapend te blijven, want de ver plichtingen die het op zich had genomen ter verdediging van de collectieve veilig heid warén evenzeer verplichtingen je gens andere volkeren om hun gemeen schappelijke veiligheid te helpen waar borgen. GRIEKENLAND. De Troonrede. In de hedenmorgen ter gelegenheid van de opening van het parlement uitgespro ken troonrede wees de koning er in het bijzonder op, dat Griekenland trouw zou biijven aan de tot dusver gevolgde buiten- iandsohe politiek en aan het Balkanpact. De koning was vol lof over het nut en de doeltreffendheid van dit pact. Hij deed dringend een beroep op de vaderlandsliefde der afgevaardigden op dat het land een krachtige en stabiele regeering wordt gegeven zoodat Grieken land naar den normalen politieke, toestand terug kan keeren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 1