VERDWIJNEND STADSSCHOON.
76sle Jaargang
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1936
No. 23290
0ffl€!EELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
PASTOOR QUANT I
Het voornaamste nieuws
van heden,
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
.■i.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen, gevestigd zijn:
per 3 maanden. f. 2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden -f portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
DM nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
GOEDKOOPE STORTBADEN.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat, met
ingang van Maandag 2 Maart a.s., voor
werkloozen en hunne gezinsleden éénmaal
per week, en wel op Maandag, Dinsdag,
Woensdag en Donderdag van des v.m. 7
uur tot dés n.m. 8 uur, de gelegenheid
wordt opengesteld om in het gemeentelijk
badhuis aan de van der Werfstaat een
stortbad te nemen a 3 cent per bad.
Voor de eerste maal moet de stempel
kaart worden medegebracht. 9386
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAiN STRYEN Secretaris.
DE VERDWIJNING VAN HET LEIDSCHE
STADSSCHOON.
Uiteenzetting van den heer J. Jonker.
Menigeen zal met leede oogen hebben
aangezien, hoe de trots van iederen Leide-
maar, het oude, voornaam-deftige Rapen
burg geleidelijk van zijn prachtigen boo-
imentooi is beroofd en momenteel in
schoonheid, niet meer in de schaduw kan
staan hij den toestand van vijf jaar gele
den. En iet alleen op het Rapenburg, maar
ook in andere straten en veelal juist de
meest karakteristieke voor het Leidsche
stadsbeeld vielen de boomen onder de bijl
slagen van den houthakker. Wij noemen
hier nog alleen maar de Oude Singel en
aan de Oude Vest, waar de mooie volwas
sen boomenrij is vervangen door een zielig
■rijtje van dunne, kale stammetjes.
De oorzaak daarvan Is algemeen bekend
de iepziekte, maar het is toch van het be
stuur der Ver. „Oud-Lelden" een goede ge
dachte geweest om den chef van den Ge
meentelijken Plantsoendienst, den heer
J. Jonker, te verzoeken hierover een
nadere uiteenzetting te geven.
Aan dit verzoek heeft de heer Jonker
gisteravond gevolg gegeven, waarbij hij
aan zijn onderwerp den naam gaf „Straat
beplanting als stadsverfraaiing".
De heer Jonker wees er op, dat de be
planting in Leiden zich in vroegeren tijd
heeft beperkt tot de voornaamste singels
en grachten en dat er van een straatbe
planting eigenlijk geen sprake was. Bijna
uitsluitend linden en vooral iepen werden
gebruikt. Ook in vroegeren tijd was er
reeds sprake van zieke boomen en moest
bij herhaling worden overgegaan tot het
rooien van een geheele gracht. Kort na
de stichting van de Leidsche Hoogeschool
wordt in een beschrijving gezegd, dat het
academiegebouw is gelegen aan een heer
lijk breede straat en een schoon breed
water, met hooge en groote lindeboomen,
ter weerszijden beplant en bezet, onder
welke het in den zomer zeer vermakelijk
te wandelen is. Hoe lang deze linden het
Rapenburg hebben gesierd valt moeilijk
na te gaan. Het oudste rapport betrekking
hebbend op het rooien van boomen op het
Rapenburg en ook elders in de stad dateert
van 1740, toen aan Jacob van Werven
werd opgedragen te adviseeren of tot
rooien moest worden overgegaan of dat
nog uitstel mogelijk was. Hem werd ook
gevraagd hoeveel de oude boomen zouden
opbrengen en of dit voldoende zou zijn
voor een nieuwe beplanting.
Uit een bestek blijkt, aldus de heer
Jonker, dat de in de laatste weken op het
Rapenburg gerooide iepen in 1860 zijn ge
plant. Spr. wees er op, dat de boomen, ge
bruikt voor straatbeplanting, spoediger
ziek en oud worden dan die in de vrije
natuur. De bestrating, het aanleggen van
leidingen enz, zijn daarvan oorzaak. In
een stad moeten de boomen sterk worden
gesnoeid, waardoor zij dikwijls inrotten
tot ver in den stam en gevaar gaan ople
veren voor de veiligheid. Dit is ook het
geval geweest met de iepen op het Rapen
burg. Reeds in 1928 werd er op gewezen,
dat de beplanting op het Rapenburg te
oud werd en is geadviseerd een behoorlijk
zware boom te kweeken ter vervanging van
de iepen. Na 1928 ging ook de iepziekte,
die vóór dien tijd in Leiden slechts spo
radisch was voorgekomen, zich in ernstige
mate doen gelden, zoodat tenslotte nu
enkele weken geleden alle iepen, zoo
karakteristiek voor het Rapenburg, moes
ten worden gerooid.
Deze onttakeling van het Rapenburg is
echter slechts tijdelijk, meende de heer
Jonker, want de iepen worden vervangen
door Hollandsche linden en in den tijd
van ongeever tien jaren zal het Rapen
burg weer het oude bekoorlijke beeld
bieden. Het rooien van de iepen heeft voor
deden, meende spr. Er wordt thans wat
ruimer geplant dan vroeger, hetgeen in
de eerste plaats het verkeer ten goede
komt, maar het maakt daarenboven een
beter uitzicht mogelijk op de mooie oude
gevels.
CHR. SCHOOL HOOGE MORSCHWEG.
Ouderavond.
In het gymnastieklokaal van boven
genoemde school is gisteravond een
Ouderavond gehouden onder leiding van
het hoofd, den heer IJ. Tijmstra.
Deze liet zingen Psalm 103 1, ging
voor in gebed en las vervolgens Psalm 96.
Daarna heette hij de talrijke aanwezigen
hartelijk welkom om in een inleiding ver
volgens te wijzen op het nut en belang
van Christelijk onderwijs.
Wegens verhindering van den heer van
Druten werd het woord gevoerd door dén
heer Bos. die wees op den snellen groei
der school, welke nu reeds 250 leerlingen
telt. De heer Tijmstra zette uiteen, dat bij
een voortgaande ontwikkeling verbou
wing noodig zal zijn en schetste verder de
noodzakelij kheid van den bouw van een
bewaarschool, waaraan groote behoefte
bestaat. Voorts memoreerde hij de pret
tige verstandhouding onder het personeel
en sprak hartelijke woorden van afscheid
tot mej. Bos, die wegens huwelijk de
school gaat verlaten, hetgeen door allen,
die aan de school verbonden zijn, wordt
betreurd.
Ook werd nog het woord gevoerd door
den heer van Malsem, Inspecteur bij het
Christelijk onderwijs, terwij] het verdere
gedeelte van den avond werd gevuld door
zang en gymnastische oefeningen.
De heer Tijmstra liet aan het einde
zingen Gezang 96 en ging voor in dank
gebed.
Van de gelegenheid om het werk der
leerlingen te bezichtigen en met het
onderwijzend personeel te spreken, werd
door de ouders een druk gebruik gemaakt.
Mr. J. BOOL No. 1 OP DE VOORDRACHT
VOOR GEMEENTE-SECRETARIS
TE ENSCHEDÉ.
De heer mr. J. Bool, referendaris-redac
teur ter gemeente-secretarie alhier, komt
als No. 1 voor op de aanbeveling voor de
benoeming van een gemeente-secretaris te
Enschedé. No. 2 op deze aanbeveling is
mr. J. F. Jansonius, gemeente-secretaris
van Haarlemmermeer.
LEIDSCH CRIMINOLOGISCH INSTITUUT
Voordrachten van mej. dr. A. J. Steen-
hauer en dr. D. Wiersma.
Voor het Leidsch Criminologisch Insti
tuut behandelde mej. dr. A. J. Steenhauer
gisteravond wederom het onderwerp
„Slaap- en verdoovingsmiddelen". In deze
voordracht besprak zij speciaal de ver
doovingsmiddelen. Van de talrijke verdoo
vingsmiddelen, die toepassing vinden,
werden besproken opium, morphine en
cocaïne, in het bijzonder de door het ge
bruik van deze stoffen optredende vergif
tigingen. zoowel acute, als chronische
Hierbij kwam ook ter sprake het opium-
rooken. Ter bestrijding van het misbruik
van verdoovende middelen werden door
de Haagsche conferentie, later door den
Volkenbond, verschillende maatregelen
voorgeschreven. In Nederland dient de
opiumwet van 1928, gewijzigd in 1933, ter
uitvoering van deze internationale over
eenkomsten. Spr. lichtte haar voordracht
door talrijke lantaarnplaatjes toe.
Hierna sprak dr. D. Wiersma over „Ach
terlijkheid en criminaliteit".
In de vorige bijeenkomst bleek, dat
achterlijkheid en misdadigheid tamelijk
dikwijls samengaan. Thans komt een
drietal vragen aan de orde: 1. die naar
verdere factoren, welke onmaatschappe
lijk gedrag bij zwakzinnigen in de hand
werken, 2. die naar de beoordeeling van
misdrijven door zwakzinnigen gepleegd en
3. die naar de wijze van bestrijding en
verhindering van achterlijken-misdadig
heid.
1. Tal van buitenlandsche schrijvers
wijzen erop. dat bij crimineele zwakzin
nigen meestal ook psychisch abnormale
verschijnselen van anderen dan verstan
delijken aard worden aangetroffen. Deze
ervaring werd ook opgedaan in het Leid
sche Rijksasyl voor Psychopathen. Met
voorbeelden kon worden toegelicht, dat
bij het tot stand komen der misdadige
handelingen van zwakzinnigen tempera
mentsafwijkingen en karakterdefecten
van groote beteekenis kunnen zijn. Daar
naast moet in ruime mate aandacht wor
den geschonken aan het milieu, waarin de
achterlijke delinquent verkeerde. Bij de
voor iedereen noodzakelijke aanpassing
aan de gegeven levensomstandigheden
speelt het verstand een zeer belangrijke
rol. Het is dus geen wonder, dat achter
lijken gemakkelijker dan normalen, tekort
schieten. Hoe daardoor het tot stand ko
men van misdrijven kan worden in de
hand gewerkt, werd eveneens door voor
beelden geïllustreerd.
2. Bij de beoordeeling is natuurlijk de
mate van zwakzinnigheid in de eerste
plaats van belang. Maar het is zelden of
nooit voldoende, zich tot het vaststellen
van den graad van achterlijkheid te be
perken.
3. Bij de bestrijding der achterlijken-mis
dadigheid kan de straf geen groote rol
spelen, zij kan slechts zelden doeltreffend
zijn. De zwakzinnigen kunnen echter vol
gens de psychopathen wet ten berecht wor
den. althans voor zoover deze mogelijk
heid niet door bezuinigingsoverwegingen
werd besnoeid.
Bij het voorkomen der criminaliteit van
zwakzinnigen moet d e aandacht allereerst
op het kind zijn gericht. Indien wij weten
te voorkomen, dat achterlijke kinderen
ender te zwaren druk komen te leven,
doordat hun eischen worden gesteld,
waaraan zij niet kunnen voldoen, kan
reeds veel gewonnen zijn. Het zich ves
tigen van antisociale gewoonten kan
daardoor worden voorkomen. Ook is het
karakter van zwakzinnige kinderen aller
minst onopvoedbaar, zoodat de zorg voor
goede en intensieve leiding veel heilzame
gevolgen kan hebben.
Gezien geestelijke te iloordwijkerhout.
In den ouderdom van 63 jaren is heden
te Noordwijkerhout men zie onder die
gemeente overleden pastoor Quant, die
daar bij zijn parochianen zeer bemind was.
O. L. SCHOOL AAN DE PAUL
KRUGERSTRAAT.
Afscheidsavond.
Gisteravond hebben de leerlingen van
de zesde klasse van bovengenoemde school
op eenigszins feestelijke wijze afscheid
van personeel en school genomen.
Tegen half acht verzamelden zich
ouders, leerlingen en personeel der school
in het gymnastieklokaal. De heer D. Jans
sen, het hoofd der school, begroette alle
aanwezigefï. Na het zingen van eenige
liederen werden door de kinderen aardige
voordrachten en een revue'tje opgevoerd,
waarmee veel succes geoogst werd. In de
pauze werden versnaperingen gepresen
teerd. De betrokken leden van het perso
neel werden met eenige fraaie geschen
ken van de zijde der vertrekkende
kinderen verrast.
Na de pauze verschaften lichtbeelden,
voordracht en zang nog veel genoegen,
terwijl het hoofd der school in een
hartelijke toespraak afscheid van de kin
deren nam en goede wenschen voor
ouders en kinderen uitsprak.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijvingen: J Prins. Haar
lemmerstraat 97 Leiden. Hoofdzetel Ger.
Noodtstraat 28, Nijmegen. Handel in on
geregelde goederen.
H. Hieestermans, Steenstraat 24, h. Bees
tenmarkt.. Sigaren, tabak en sigaretten-
handel. Eigenaar H. M. M. J. Heestermans,
Leiden.
Wijziging: Oegstgeestsche Stoom Wasch
en Strijkinrichting. De Kempenaerstraat
27, Oegstgeest Wijziging handelsnaam In:
Oegstgeestsche Stoom-wasch- en Strijk
inrichting en Ohemische Wasscherij.
V. V. S. L.
Het bestuur der V.V.S.L. is samengesteld
uit de dames: W, de Broekert, praeses; F.
J. Hiemstra, ab actis; N. H. Schokking,
quaestrix; J. B. Nauta Pieter, assessor I;
M. N. Ekker, assessor II.
De iepziekte is oorzaak geweest dat een van de mooiste schilderachtige Leidsche plekjes, het oude Rapenburg, geleidelijk van zijn
schoonheid is beroofd. De chef van den Plantsoenendienst heeft gisteravond in een causerie de noodzakelijkheid van dezen maatregel
aangetoond. Men leze daarvoor het desbetreffende verslag in dit Blad. - Bovenstaancte foto's behoeven geen commentaar.
BINNENLAND.
De begrooting van Justitie: memorie van
antwoord aan de Eerste Kamer (3e Blad),
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses
Juliana worden Zaterdagmorgen in Den
Haag terug verwacht. Binnenland, 3e BI.)
Algemeene vergadering Staatk. Geref.
Partij; rede van ds. Kersten. (Binnenland1,
3e Blad).
De arrestatie der postwisselvervalschers.
(Gemengd, 3e Blad).
Na de doodelijke aanrijding te Apel
doorn; de autobestuurder aangehouden.
(Gemengd, 3e Blad).
Vliegongeluk in Indië; twee militaire
toestellen tegen elkaar gebotst; één doode
(Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
De Japansche muiters hebben zich over
gegeven na tot heden te hebben stand
gehouden. (3e en le Blad).
De Abessijnen blijven uitvallen doen
achter de Italiaansche linies. (3e Blad).
Nieuwe besprekingen inzake de Vloot-
conferentie. (Buitenland, 2e Blad).
Eden antwoordt op diverse vragen van
Lagerhuisleden. (Buitenland, 2e Blad).
De Fransch-Duitsche wrijving inzake
het Fransch-Russisch pact. (Buitenland,
2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
COLLEGIUM L. S. C.
Tot praeses collegii van het Leidsch
Studenten Corps is gekozen de heer H.
André de la Porte en tot ab-actis de heer
R. A. van den Wall Bake.
NEDERL. NATUURHISTORISCHE
VEREENIGING.
Het 35-jarig bestaan der Leidsche
Afdeeling.
Het was op den lOen Februari 1901. dat
een achttal Leidenaars bijeenkwam om te
beraadslagen over het oprichten van een
Vereeniging die ten doel zou hebben de
levende natuur in ai haar doen en laten
te bestudeeren. In eenige steden als Den
Haag. Schoonhoven. Gouda en Amsterdam
bestonden sinds korten tiid reeds derge
lijke vereenigingen. De bijeenkomst had
het gewenschte succes en de 10e Februari
1901 werd de geboortedag van de Leidsche
Zoölogische en Botanische Vereeniging
..Darwin" kort daarop Natuurhistorische
Vereeniging ..Darwin" genoemd Op 27
December 1901 trad zij als Leidsche afdee
ling toe tot de toen opgerichte Nederland-
sche Natuurhistorische Vereeniging.
De werkzaamheden der Vereeniging be
staan in het houden van excursies en bij
eenkomsten waar allerlei bezienswaardig
heden uit de natuur vertoond worden:
tevens worden zoo nu en dan korte voor
drachten over natuurhistorische onder
werpen gehouden. Ook werden in de afge-
loopen 35 jaar verschillende tentoonstel
lingen georganiseerd.
Gisteravond werd de herdenking van
dit zevende lustrum met een feestvergade-
ring gevierd, welke door een groot aantal
leden werd biigewoond.
De voorzitter dr. J. Th. Henrard opende
de vergadering met een korte feestrede.
Nadat het huishoudeltike gedeelte was af
gedaan, nam de voorzitter nogmaals het
woord met een causerie over het Steen
koolwoud toegelicht door prachtige choto-
graphische opnamen gemaakt van planten-
afdrukken. afkomstig uit de steenkool
mijnen te Heerlen.
Verschillende leden hadden van de ge
boden gelegenheid gebruik gemaakt om
lantaarnplaatjes uit eigen collectie te pto-
jecteeren. Eerst verscheen op het witte
doek een serie lichtbeelden van excursies
der vereeniging in vervlogen iaren ge
maakt. daarna volgde een uitstapje naar
het steeds interessante plantenrijk, tot slot
een reisje naar de Ardennen en Ned. Indië.
Tijdens den avond werd thee met versna
peringen rondgediend Het slot van dezen
gezelligen feestbiieenkomst vormde een
met zorg bereid nabroodje: het was den
meesten veel te vroeg, toen deze feestver-
gaderine gesloten moest worden.
Hedenmiddag heeft mej. Bep Komer-
ling in het pand Morschweg 180a een
dames-kapsalon geopend, wat in dit uit
gebreide Morschweg-kwartier geen over
dreven weelde is.
De salons zijn ingericht met de aller
nieuwste apparaten voor haarwasschen en
-drogen, terwijl de dames er zich volgens
de nieuwste methodes kunnen laten „per
manenten".
Alles ziet er gloednieuw, keurig en frisch
uit. terwijl ook de prijzen zich aanpas
sen bij de tegenwoordige tijdsomstandig
heden.