dsik ütéami/ianh^séz
üoecunopmiiolcleLin
76sle Jaargang
WOENSDAG 19 FEBRUARI 1936
No. 23283
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Oit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
ASTRONOMIE IN DE OUDHEID.
Voordracht van prof. dr. O. Neugebauer.
In de reeks lezingen vanwege het Ne-
derlandsch Natuurwetenschappelijk Mu
seum en het Leidsch Universiteitsfonds
heeft gisteravond prof. dr. O. Neugebauer
uit Kopenhagen een voordracht gehouden
over „Astronomie ln de Oudheid".
Het volgende is er aan ontleend: Een
berekenende astronomie, d.w.z. een astro
nomie, dié zich niet alleen tevreden stelt
met het constateeren van astronomische
verschijnselen, maar die ook probeert de
beweging der hemellichamen wiskundig te
beschrijven en te voorspellen, is in de
oudheid betrekkelijk laat ontstaan. Terwijl
de Babylonische wiskunde reeds omstreeks
1000 v. Chr. een hoogen bloei bereikt had
en ook de Egyptische wiskunde minstens
tot 1500 v. Chr. teruggaat, begint een
exacte astronomie op zijn vroegst onge
veer 700 v .Chr. in het Egyptisch-Babylo-
nisch cultuurgebied. Haar eigenlijke bloei
bereikt deze wetenschap eerst in den tijd
van ongeveer 400 voor Chr. tot 100 voor
Chr.; dus in een tijd, waarin reeds een
snauw contact tusschen Grieken en Oos-
tersche volken bestond.
Toch wortelt de astronomische begrips
vorming reeds in zeer ouden tijd. Zoowel
in Egypte als in Babylonië (dat in dien
tijd door de Sumeriers bewoond werd)
werden reeds 40 eeuwen voor onze jaar
telling systematische kalenders samen
gesteld. In Egypte telde het jaar 365 da
gen .In Babylon had men een combinatie
■van 12 of 13 maandmaanden en het zonne
jaar, zoodat zich daar reeds vroeg het
probleem der „Schaltungen" voordeed,
d.w.z. dat men deze beide jaarvormen met
elkaar compenseeren moest. De verbinding
van verschijningen der hemellichamen
met de geschiedenis van het land, de z.g.
„astrologie" begint, voor zoover we tegen
woordig weten, betrekkelijk iaat, waar
schijnlijk niet voor 2000 v. Chr. onder de
Akkaders, de Semitische stam, die na de
Sumeriers kwam. In Egypte vond de
astrologie pas in de laatste eenwen voor
Christus ingang, in den tijd der Perzische
overheersching.
De exacte astronomie van de Babylo-
niërs heeft langzamerhand een zeer pre-
ciese voorspelling van de beweging der
hemellichamen mogelijk gemaakt.
Vooral de bewegingen van de maan, die
voor den kalender zeer belangrijk waren,
zijn zeer nauwkeurig berekend. De uit
komsten, die de Babyloniërs verkregen,
hebben de Grieken gebruikt, die van hun
kant een zeer merkwaardige theorie over
de beweging der hemellichamen ontwik
keld hebben, die hierop berust, dat men
verscheidene kringloopen (z.g. excenter
en epicykel) combineerde. Vooral door
Hipparchus (circa 150 v. Chr.) en Ptole-
anaeus (circa 150 na Chr.) zijn deze me
thoden tot hooge volkomenheid opgevoerd,
die dan zoowel via de Arabische in de
Indische astronomie verder bestaan heb
ben, als ook de basis -voor het werk van
Tycko Brake, Copernicus en Kepler ge
vormd hebben, wier geheele werkmethode
nog zeer nauw met de antieke gedachten-
wereld samenhing. Pas Newton heeft door
zijn wet van de zwaartekracht een geheel
nieuwe ontwikkeling mogelijk gemaakt,
n.l. de verbinding van astronomie met
algemeene mechanica.
DE VOORMALIGE R.K. PASTORIE
AAN DE BREESTRAAT.
„Oud-Leiden" dringt aan op behoud
van den gevel.
Naar wij vernemen ligt het in het voor
nemen de voormalige R.K. Pastorie aan
de Breesraat 139 alhier te verkoopen. In
verband hiermede heeft het bestuur van
de vereeniging „Oud-Leiden", waar men
yreest dat het perceel tot winkelhuis zal
worden bestemd, een adres gericht aan
het kerkbestuur, teneinde eventueele ver
minking van den gevel te voorkomen. In
dit adres wordt erop gewezen, dat het pand
een fraaien gevel uit het midden van de
17e eeuw heeft, een sieraad van de stad
en een van de zeer weinige gebouwen aan
de Breestraat is. dat niet tot winkelpand
is verbouwd. De Regeering plaatste dan
ook dit pand op de Voorloopige lijst van
de Nederlandsche Monumenten voor Ge
schiedenis en Kunst.
Het bestuur van „Oud-Leiden", over
tuigd dat ook het kerkbestuur waardeering
heeft voor de architectonische schoonheid
van het pand dat gedurende zoo'n langen
tijd tot pastorie heeft gediend verzoekt
tenslotte bii eventueele eigendomsover
dracht van het gebouw te bewerkstelligen,
dat dit gebouw niet in handen komt van
hen. die niet voornemens ziin het karakter
van het pand te doen veranderen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaats-examen
wis- en natuurkunde, letter L, de heeren
H; Schaareman (Den Haag) en G. C.
Dijkhuizen (WassenaarI; idem letter J, de
lieer J. c. Berkhout (Den Haag) en voor
het doctoraal-examen wis- en natuur
kunde, hoofdvak scheikunde, de heer W.
Labruyere (Den Haag).
VEREENIGING TOT BEVORDERING DER
BELANGEN VAN T.B.C.-PATIËNTEN IN
NEDERLAND.
Propaganda-feestavond.
In de goed gevulde concertzaal van
..Zomerlust" gaf de afd. Leiden van de
vereeniging tot bevordering der belangen
van T.B.C.-patiënten in Nederland, gister
avond een welgeslaagden propaganda-
feestvond. De bijeenkomst werd geopend
door den voorzitter den heer J. Ober, die
de aanwezigen welkom heette, speciaal den
bondsvoorzitter den heer I. Lessing. Deze
feest-avond. aldus spr. is georganiseerd
naar aanleiding van het 5-jarig bestaan
der afdeeling. In het kort zette spr. het
doel der vereeniging. de nazorg van uit de
sanatoria als genezen ontslagen, t.b.c.-
patienten. uiteen. De vereeniging heeft
zich tot doel gesteld een schakel te vormen
tusschen sanatorium en maatschappij.
Helaas aldus spr.. heeft ook onze organi
satie te lijden onder de tijdsomstandig
heden. Spr. eindigde met de hoop uit te
spreken dat deze avond een ware propa-
ganda-avond voor de afdeeling zal worden.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
het hoofdbestuurslid, den heer I. Lessing.
Ailereeerst bood spr. de afdeeling namens
het hoofdbestuur gelukwenschen aan met
dit eerste lustrum. De moeilijkheden in
deze vijf jaren zün niet gering geweest.
Nog steeds valt elk jaar een aantal
slachtoffers aan de t.b.c. ten offer. Ons
land telt ongeveer 70.000 t.b.c.-lijders.
Helaas wordt, aldus spr.. voor deze patiën
ten zeer weinig gedaan. Meestal wordt met
de uitzending naar een sanatorium te lang
gewacht. De nazorg is nog lang niet wat
ze moest ziin. Te veel komt het ook voor.
dat de patiënten in het geheel niet in een
sanatorium worden oogenomen. Zulke
onverzorgde lijders vormen voor de samen
leving een groot gevaar. Talrilken smach
ten naar hulp. die zii maar al te dikwijls
zelf niet kunnen betalen. Wij mogen, aldus
spr.. niet werkloos blijven toezien wanneer
er hulp gevraagd wordt. Maar al te dikwijls
kan deze hulp door geldgebrek niet wor
den geboden. De meening dat een patient,
die als genezen is ontslagen, niet maar
zoo in eens in het volle leven geplaatst
mag worden maar zich weer langzaam
aan werk moet gewennen, wint hoe langer
hoe meer veld. Het doel van de vereeni
ging is om de patiënten in deze over
gangsperiode te heioen. Dank zij de in
zameling van oude belastingplaatjes. col
lectes enz. hebben wii in het jaar 1935
75 menschenlevens kunnen redden.
Wij zijn. aldus sor.. tevreden doch niet
voldaan Wanneer wii niet den noodigen
steun ontvangen, zullen wij verzoeken om
hulo moeten afwijzen. Sor. eindigde met
de hooo uit te spreken, dat het voor de
t.b.c.-lijders feest zal worden zooals het
voor de afdeeling Leiden hedenavond feest
zal zün. Vervolgens werd overgegaan tot
het feestelüke gedeelte van dezen avond.
Het muzikale gedeelte werd op zeer ver
dienstelijke wiize verzorgd door het duo
Pijnnaken-Horree terwiil .The noisy fel
lows" tusschen de verschillende nummers
van het programma de stemming er in
wisten te houden.
De lachspieren werden door „De Vroo-
liike Spelers" met de opvoering van de
beide tooneelstukken.De Kindermeid"
en .Hli is onschuldig" danig op de proef
gesteld.
Tenslotte bracht de voorzitter dank aan
allen, die dezen avond geheel belangloos
zoo uitstekend hadden doen slagen.
CHR. MUZIEKVER. „ATHALIA".
Naar wij vernemen heeft de heer J. P.
van der Hoeven zich bereid verklaard het
beschermheerschap te aanvaarden van de
Chr. Muziekver. „Athalia", welke sedert
April van het vorige jaar wederom zelf
standig optreedt.
Onder leiding van den heer H. van der
Veld wordt er druk geoefend om het mu
zikaal peil zoo hoog mogelijk op te voeren.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: J. Sier, Stations
plein 3, Leiden, stationsrestauratie. Eige
naar: J. Sier, Lelden.
Wijzigingen: Naamlooze Vennootschap
Wernink's Kalkfabrieken, Hooge Morsch-
weg 148, Leiden. De statuten zijn gewij
zigd.
Wed. W. Driessen. Haarlemmerstr. 105,
Leiden, handel in lijsten en spiegels. Over
leden eigenaresse: Wed. M. R.'Driessen—
Bentz, Leiden, dd. 18 Juli 1935.
Huber en Beugelsdijk, Soembastraat 66,
Leiden, aannemers. De vennoot: W. H. A.
Beugelsdijk is dd. 14 Febr. 1936 uitgetre
den. De vennoot: J. J. Huber zet de zaak
voort, als eenig eigenaar, onder den naam:
J. J. Huber.
Dr. C. van Nes, toegelaten als privaat
docent in de orthopaedie, zal zijn onder
wijs aanvangen met een openbare les op
Woensdag 26 Februari te 4 1/4 uur in het
klein-auditorium der Universiteit.
IN MEMORIAM MEJ. B. A. GREEVE.
Een oud-collega schrijft ons:
Gisteren werd op de begraafplaats aan
de Groenesteeg ter aarde besteld het stof
felijk overschot van wijlen mej. B. A.
Greeve, die nog onverwacht op 82-jarigen
leeftijd overleed.
Vele oud-leerlingen van „school Bree
straat" zullen zich ongetwijfeld herinne
ren, dat de overledene tal van jaren haar
beste krachten aan het onderwijs heeft
gegeven.
Zonder lijden sliep zij in om niet weer
te ontwaken. Zij ruste in vrede.
ALG. MILITAIRE PENSIOENBOND.
Onder voorzitterschap van den heer D.
L. van Peursen, kwam gisteravond in het
Nutsgebouw de plaatselijke afdeeling van
den Algemeenen Militairen Pensioenbond
in vergadering bijeen.
De heer Brandwijk, voorzitter van het
hoofdbestuur, sprak eenige waardeerende
woorden tot den voorzitter, den heer Van
Peursen, die de afdeeling nieuw leven
heeft ingeblazen en aan wien ze haar
snellen groei grootendeels heeft te dan
ken. Hij overhandigde hem de medaille
van verdienste 2e klasse.
Het bestuur der afdeeling werd als volgt
samengesteld: voorz. D. L. van Peursen;
seer. J. Heering, Heerensteeg 28; penn.
B. J. Haverkamp en verder als commis
sarissen H. Pape en A. J. Verhagen.
Sinds November 1935 wist men het le
dental van 4 tot 47 op te voeren. Men
hoopt door 'n intensieve actie dit aantal
in het loopende jaar nog meer uit te
breiden.
NED. REISVEREENIGING VOOR
KATHOLIEKEN.
Vastenavond-viering.
De Ned. Reisvereeniglng voor Katholie
ken vierde gisteravond in de groote
Burcht-zaal haar vastenavondfeest. Toen
de voorzitter, de heer Schink den avond
met een kort welkomstwoord opende, was
de zaal goed bezet. Spr. heette allen wel
kom, in het bijzonder kapelaan Leenders,
die. ondanks zijn drukke parochieele werk
zaamheden altijd toch nog even tijd vindt
voor een vergadering van de N.K.V.K.
Vervolgens wekte de heer Schink alle
buitenstaanders op, lid te worden van de
Ned. Reisvereeniglng voor Katholieken.
Daarna werden door alle aanwezigen
twee coupletten van het volkslied gezon
gen, waarna het woord was aan de too-
neelclub der N.R.V.K. die het blijspel
Z.B.B.H H. Zijne Bezigheden Buitens Huis
Hebbende) opvoerde. Jammer was het,
dat de hoofdrolvertolker door ziekte ver
hinderd was, welke rol thans door den
regisseur, den heer Van Zijl werd over
genomen, die zich verdienstelijk van die
taak kweet.
De grimeering was bij den heer Thoolen
zooals altijd in uitstekende handen.
De heer Schink dankte vervolgens alle
spelers en speelsters, in het bijzonder den
heer Van Zijl en sprak den wensch uit,
dat de tooneelvereeniging nog vele jaren
mag blijven bestaan. Aan de dames wer
den bloemen aangeboden. Tijdens de
pauze werd nog een loterij gehouden,
waarna men nog geruimen tijd gezellig
samenbleef, terwijl de „Roto Colour
Players" het muzikale gedeelte verzorg
den.
BINNENLAND.
Nieuwe sociale voorzieningen in voorbe
reiding; mededeelingen van den minister
van sociale zaken (Be Blad).
Ons Parlementair Overzicht (3e Blad).
Een onaangenaam avontuur op het
IJsselmeer (Gemengd, 2e Blad).
De moord in de Juliana van Stolberg-
laan te Den Haag; tegen verdachte is 14
jaar gevangenisstraf geëischt (Rechtza
ken, 3e Blad).
BUITENLAND.
Weinig verder nieuws van het oorlogs
front (2e en le Blad).
Hebben in Spanje de hooge officieren
een greep naar de macht willen doen
(Buitenland, 2e Blad).
Na de gelukte revolutie in Paraguay
(Buitenland, 2e Blad).
Maatregelen tegen de kerkelijke pers in
Duitschland (Buitenland, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
RECLAME.
8976
BB? OI?6H
