Humor uit het Buitenland.
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 15 Februari 1936
V
FINANCIEEL OVERZICHT.
PARLEMENTAIR OVERZICHT
„Ik geloof niet dat ik hem juist nü zou vertellen, dat
kljn vrouw een drieling gekregen heeft."
.(Lustige Blatter),
„Jongmensch, ik wil eerlijk met Je spreken. Mijn ant
woord op je huwelijksaanzoek bij mijn dochter zal
afhangen van je financieele positie."
„Wat eigenaardig mijn financieele positie hangt
van uw antwoord af." (Die Woche lm Bild).
voor zwaar werk, maar heeft
niet een gestroomlijnd sport-model 7" (Humorist).
„We zelle dit karreweltje gauw genog opgeknapt hebbe
as we allebei wat neme, Kees. Jij neemp de kast en ik
neem de verantwoordelijkheid." (Kladderadatscb).
„Knap gedaan, maar hoe komen we nu in zijn
gakken 7" (Der lustige Sachse).
„Wilt u alsubllefst dadelijk mijn baardloslaten,
meneer I"
„Waarom, moet U er hier uit 7"
,(Das Intefëssante Blatt).
Hervatting der inflatie hausse te New
York Uitbreiding der bedrijvigheid in
de Staalindusric Verbetering der positie
van de Amerikaansche Spoorwegen
Gunstige verwachtingen omtrent het
jaarverslag der Unilever Daling van
den export van Philipsarttkelen Aan
vulling van Rubbervoorradeu Reorgani
satie Koninklijke Boot op komst.
De koersstijging op de New Yorksche
beurs, die korten tijd tot stilstand was
gekomen, is in de afgeloopen wefk met
nieuwe kracht hervat. Ten deele hebben
zich dezelfde invloeden doen gelden als
bij de voorafgegane hausse, hl. de ver
wachting, dat een periode van vrijwel on
gebreidelde uitzetting der circulatie-mid
delen voor de deur staat, die onvermijde
lijk tot een prijsstijging van goederen en
van aandeelen kou moeten leiden. In deze
verwachting wordt de beurs gesteund door
uitingen van gezaghebbende persoonlijk
heden, die, al dan niet persoonlijk tegen
inflatie gekant, de mogelijkheden van een
dergelijke ontwikkeling onder de oogen
zien.
Dezer dagen was liet ex-President
Hoover, die in zijn qualiteit van trustee
van de Stanford University verklaard
heeft, maatregelen te hebben genomen,
teneinde het Universlteltsfonds te be
schermen tegen verliezen, uit eventueele
Inflatie voortvloeiende. Terwijl deze in
stelling haar gelden sinds haar oprichting,
vijftig Jaar geleden, uitsluitend in
leeningen of hypotheken had belegd, be
steedt zij de vrijkomende gelden thans
voor den aankoop van aandeelen. In ver
band met de daling der rentekoersen in
de Ver, Staten zou herbêlegging in dezelf
de fondsen en hypotheken 'n vermindering
van inkomsten beteekenen, waartegen
over de bestaande inflatie-kans aandee-
lenbezit aantrekkelijk zou maken. Met
onze solide Nederlandsche begrippen van
geldbelegging, die voor een fonds als het
onderhavige liever een rentederving zou
den accepteeren dan het bloot te stellen
aan de speculatieve kansen van aandee-
lenbezit staan wij wel eenlgszins vreemd
tegenover een dergelijke beleggingspoli-
tiek. Het Amerikaansche publiek schijnt
er echter slechts een goed voorbeeld ter
navolging in te zien en de rede van Hoo
ver heeft het inflatie-psychose ter beurze
dan ook weer sterk doen' toenemen. Dit
maal waren het vooral aandeelen van
staalondernemlngen, die van de opleving
der vraag hebben geprofiteerd. De leiding
bij de koersstijging hadden aandeelen U.
S. Steel Corporation, die met een notee
ring van 58'/» een nieuwen recordstand
voor de jongste hausse-periode hebben
bereikt, en hiermede de laagste noteering
van 1935 ad 27'/i meer dan verdubbeld
hebben.
De vaste stemming voor staalwaarden
vindt, buiten de algemeene factoren om,
die het koersverloop te New York thans
beheerschen, haar bijzondere oorzaak in
de voortdurende ülbbreiding der bedrijvig
heid in deze tak van industrie, nadat de
laatste maanden van 1935 reeds een aan
merkelijke verbetering te zien hadden
gegeven. De U. S. Steel Corporation heeft
in Januari nog 59.000 ton aan producten
meer afgeleverd dan in December j.l. Met
een totaal cijfer van 721.000 ton waren de
afleveringen in de eerste maand van dit
jaar een kleine 200.000 ton grooter dan in
de overeenkomstige periode van het vorige
jaar. In het begin van deze week werkte
de staalindustrie naar raming op 52
der capaciteit, tegen 49.4 °/o een maand
geleden.
De voornaamste oorzaak van de stijging
der staalproductie vormen de staalaan-
koopen door de spoorwegen, die dank zij
öe gestadige verbetering hunner finan
cieele resultaten weer tot de belangrijkste
afnemers der staalindustrie beloven te
zullen gaan behooren, In de laatste jaren
was hun beteekenis aanmerkelijk vermin-
"Terwijl zij in 1929, toen de bedrij
vigheid een recordstand bereikte, 17
van de totale Amerikaansche staalproduc-
„!e hamen, betrokken zij in 1935 nog
slechts 61/- van deze productie. Als af
nemers van staal werden zij vérre over
vleugeld door de automobielindustrie, die
24.8 »/o van de totale productie aan staal
kocht. De hervatting van de staalbestel-
lingen door de spoorwegen is voor de
Amerikaansche staalindustrie des te be
langrijker, omdat de orders der automo
bielindustrie zich in den eerstkomenden
tijd vermoedelijk niet op het hooge peil
zullen handhaven. Wel wordt ook voor
1936 nog rekening gehouden met een
grootere vraag naar auto's, maar het pro
ductie-tempo in de automobielindustrie is
ln den jongsten tijï'toch eenlgszins ver
traagd, doordien de grootere bedrijvigheid
ln deze tak van industrie in het vierde
kwartaal van 1935 reeds geanticipeerd had
op den handel, die in andere jaren ge
woonlijk ln het eerste kwartaal van het
jaar plaats vindt.
Ten aanzien van de verdere ontwikke
ling bij de spoorwegen is nïên zeer opti
mistisch gestemd, omdat men aanneemt,
dat zij in toenemende mate profijt zullen
trekken van de opleving in ae industrie.
De stijging hunner ontvangsten in
de laatste maanden van 1936 heeft reeds
het goede gevolg gehad, dat alle spoor
wegen tezamen voor den eersten keer
sinds 1931 een winst hebben behaald na
aftrek van alle vaste tasten. Voor uitkee-
ring van dividend is 10 millioen doil. be
schikbaar, terwijl 1934 nog een verlies had
gelaten van 16,8 millioên doll.
De verbetering der resultaten voor de
spoorwegen bijeengenomen beteekent
natuurlijk niet, dat nu ook voor élke af
zonderlijke spoorwegmaatschappij de
moeilijkheden overwonnen zijn.
Er zijn nog altijd ondernemingen,
die niet of slechts met groote moeite aan
hun verplichtingen kunnen voldoen. Het
bedrag aan spoorwegobligatiën,, waarvoor
de spoorwegen in gebreke bleven, is in
1935 zelfs nog gestegen van 1509 tot 2129
millioen doll., hoewel de „Reflco" de
regeeringsinstelling, die in moeilijkheden
verkeerende ondernemingen met staats
gelden steunt, nog aan verschillende
spoorwegmaatschappijen nieuwe crediêten
heeft verstrekt, teneinde ze in staat te
stellen, aan hun renteverplichtingen te
voldoen. In totaal zijn reeds meel' dan 500
millioen doll, staatsgelden aan de spoor
wegen geleend. In den loop van dit Jaar
komen weer 477 millioen doll, aan spoot-
wegobligatiën te vervallen tegen 312 mil
lioen doll, in 1935. Met het oog op de ver
betering der bedrijfsresultaten mag men
echter verwachten, dat de spoorwegen heel
wat minder moeite zullen hebben met het
herfundeeren hunner vemlichtingen dan
in het vorige jaar, zoodat zij in mindere
mate een beroep op de „Refico" zullen
behoeven te doen.
Terwijl nog slechts korten tijd geléden
rekehing werd gehouden met ingrijpende
financieele reorganisatie voor verschil
lende ln moeilijkheden verkeerende spoor
wegmaatschappijen, zullen deze onder de
tegenwoordige omstandigheden vermoe
delijk wel achterwege kunnen blijven.
Voor buitenlandsche houders van Ameri
kaansche spoorwegobligatiën, die toch
reeds door de devaluatie van den dollar
en het niet-nakomen der goudclausule in
de leeningscontracten een groot verlies
op hun stukken hebben geleden, voorkomt
deze ontwikkeling tenminste verdere te
leurstellingen. Overigens dient er rekening
mede te worden gehouden, dat ook de
gang van zaken ln het Amerikaansche
spoorwegbedrijf in sterke mate afhangt
van de vraag, of de regeering in Washing
ton haar herstelprogramma al dan niet
zal kunnen Voortzetten. Voorts bestaat er
nog onzekerheid over eenige reeds aange
nomen wetten, inzake spoorwegpensloencn
en sociale maatregelen, die nieuwe zware
lasten aan de spoorwegmaatschappijen
zouden opleggen, doch welker grondwet
tigheid sterk in twijfel Wordt getrokken.
Het Hoogste Gerechtshof zal hieromtrent
binnen kort hebben te beslissen.
De uitspraak van bet Gerechtshof in
(het proces, dat doOf één der openbaar
nutsbedrijven tegen de autoriteiten in
zijn district aanhangig is gemaakt, waar
op de beurs met spanning wacht, is Op
nieuw uitgesteld en in verband hiermede
is de belangstelling voor de aandeelen van
openbaar nutsbedrijven wat geluwd. Toch
is er ook op de Arnsterdamschê beurs nog
heel wat in aandeelen en obligatiën der
Cities Service Co. omgegaan, al richtte
de kooplust zich in aansluiting op New
York voornamelijk op Amerikaansche
staal-, koperwaarden e.d. De locale markt
kwain hierdoor eenlgszins in de verdruk
king; slechts voor bepaalde fondsen be
stond goede vraag.
Zoo waren van ifidustriëele aandeelen
Unllever ditmaal favoriet. Dit fonds was
bij de algemeene koersstijging eenigszlns
ten achter gebleven, hoewel men mag aan
nemen, dat de prijsstijging van verschil
lende producten, waarbij het concern be
lang heeft, in de balanscijfers tot uiting
zal komen. Ëenerzijds zullen de voorraden
grondstoffen vermoedelijk hooger ge
waardeerd kunnen worden, en aan den
anderen kant mag nien aannemen, dat
ook de fianciëele resultaten van de doch
terondernemingen, die verschillende dezer
grondstoffen produceeren, een verbetering
te zien zullen geven. Berichten omtrent
een uitbreiding van de belangen van het
concern in Hongarije cn de plannen tot
verwerking van eetbare vetten en oliën in
Ned. Indië hebben de koersverbetering in
de hand gewerkt. Tevens maakte het een
gunstlgen Indruk, dat de tot het Unilever-
concern behoorende British Oil en Cake
Mills het dividend van 6 "ft tot 10 "/t hééft
verhoogd.
Daartegenover leden aandeelen Neder
landsche Ford een aanzienlijk koersver
lies op de aankondiging van het teleur
stellende slotdividend van 4 °/o, dat samen
met het in October 1935 uitgekeerde in
terim-dividend van 3 een jaardividend
vormt van 7 °/<i, tegen een totale ultkèerlng
van 12 over 1934. De gunstige berichten
over de uitbreiding der automobielindustrie
in de Ver. Staten, hoewel deze met de
onwikkeling van het Nederlandsche be
drijf als zoodanig weinig uitstaande heb
ben, hadden een boogere dividenduit-
keerlng dóén verwachten.
De publicatie van de exportcijfers voor
radio-artikelen en gloeilampen heeft niet
veel invloed op het koersverloop van aan-
deeleh Philips' gehad. Blijkbaar neemt
men aan, dat toevallige omstandigheden,
geringe behoeften voor aanvulling van
buitenlandsche voorraden e.d., oorzaak
van de verdere daling del- exportcijfers
waren. Voor radio-artikelen was de export
nog wat la^er dan het reeds ongunstige
December-cijfer. In totaal werd n.l. voor
een waarde van f. 1.95 millioen aan radio-
artikelen uitgevoerd tegen f. 1.96 millioen
in December eh f. 3.58 millioen in Januari
van het vorige Jaar. Ook de export van
floeilampen bleef met een waarde van
437.000 ten achter bij den uitvoer ih
December en Januari 1935 ad. resp.
f. 523.000 en f. 442.000. Aandeelen Philips',
die in den aanvang dér Week een flinke
koerswinst hadden kunnen behalen, kon
den deze niet gdh'eel behouden, zonder dat
de stemming echter bepaald flauw Was te
noemen.
De uitvoer van kunstzijde-garens ln
Januari weerspiegelt de verbetering in de
afzetverhoudingen op de wereldmarkt.
Zoowel naar hoeveelheid als naar waarde
overtrof hij den export in December j.l.
en in de overeenkomstige maand van 1935.
Ook de gemiddelde prijs per K.G. uitge
voerde garens, die in December J.l. slechts
f. 1.64 bedroeg, is tot f. 1.78 gestegen. De
noteering voor aandeelen Aku is mede
onder den invloed van de gunstige berich
ten uit de Amerikaasche kunstzijde
industrie iets verbeterd. Ook Rotterdam-
sche Droogdok koden nog verder wat in
koers stijgen, waarbij de mededeellng om
trent een, nieuwe order voor den bouw
Van een groote tankboot van de Standard
Vacuum Oil Comp, haar nawerking deed
gevoelen. Enkele minder courante indus-
trieele föhdsen (Ver. Hollandsche Sigaren
fabrieken, Gerritsen van Kempen, Rut-
ten's Bierbrouwerij) boeken eenige koers
winst als gevolg van bevredigende mede-
deelingen der directies aan een der
financieele Bladen over dén gang Van
zaken in 1935.
Een gunstig verloop had ook de rubber-
afdseling, dank zij de aanhoudend vaste
stemming der rubbennarkt, waar nog
steeds belangrijke aankoopen plaats vin
den van de zijde van den handel, gedeel
telijk van Europeesche, maar hoofdzake
lijk weer van Amerikaansche zijde. Zoo
wel verwerkers als handelaren in de Ver.
Staten zien klaarblijkelijk de noodzakelijk
heid in van een aanvulling der voorraden.
De speculatie heeft in de laatste weken
haar voorraden op ruime schaal geliqui
deerd, zoodat van die zijde geen overmatig
aanbod dreigt. De rUbbermaTkt heeft
tevens met bevrediging kennis genomen
van de verhoögihg van het uitvoerrecht
op bevolkingsrubber in Neti. Indië van
f. 29 tot f. 32 per 100 K.G. als middel, om
dezen export van deze iniandsehe rubber
zooveel mogelijk aan banden te leggen, in
afwachting van de toepassing van indivi-
dueele restrictie,
Suikeraandeelen zijn na een tijdelijke
koersstijging weer op Of belleden hét uit
gangspunt teruggevallen. Dé prijzen, waar
tegen de N.I.V.A.S. de laatste week suiker
heeft verkocht, Vielen in zooverre niet mee,
omdat er uit blijkt, dat naar de Westkust
van Britsch-Indië weer beneden de f.4
wordt geleverd, terwijl vroeger reeds Ook
naar dit gebied aanmerkelijk hooger was
afgedaan. In de afgeloopen week werd de
eerste raming van de wereld-suikerproduc
tie voor 1935/36 gepubliceerd, die circa één
millioen ton hooger is dan de opbrengst in
het vorige jaar. Toch hoopt men, dat.)deze
toeneming der productie de statistische
positie van het artikel niet al te ongunstig
zal beïnvloeden, omdat blijkens de jongste
gègevêns ook het verbruik Van suiker een
stijging te zien geeft.
Aandeelen Koninklijke Petroleum heb
ben zich vrijwel hersteld van de ongun
stige ultwefking van een volkomen onjuist
gebleken telegram van een nieuwsbureau
uit Mexico, volgens hetwelk de heer Deter-
ding zich bij zijn bezoek aldaar zeer pessi
mistisch zóu hebben uitgelaten over den
toestand en de vooruitzichten der pet.ro-
leummarkt. De „mystificatie", die niet on
middellijk door alle bladen, welke het tele
gram ontvingen, doorzien was, heeft tij
delijk tot eéh scherpe koersdaling van
aandeelen Koninklijke geleid. Daartegen
over onderscheidden aandeelen Redjahg
Lebong zich opnieuw door een groote
koersstijging, op het bericht, dat haar
nieuwe dochtermij., de Mijnbouw Mij.
Moear Sipongi, thans met ertsverwerking
is begonnen.
van sftheepvaartwaardeii warén zoowel
aandeelen als Obligatiën Koninklijke Boot
zeer gedrukt. De oproep, die het bestuur
der Ver, v. d, Effectenhandel te Amster
dam heeft gericht tot houders der 5% en
4Vi°/o obligatiën voor een vergadering ter
bespreking van hun belangen en eventueel
tot het benoemen van een besehermings-
cemlté houdt, naar men mag aannemen,
verband met de hangende reorganisatie
plannen, die offers van Obligatie- zoowel
als van aandeelhouders Zullen vragen.
Gunstige verwachtingen over de bespre
kingen tusschen Japan en Ned.-Indië be
treffende dé moeilijke sCheepvaartquaestie
leidden tot êen krachtige koersstijging van
aandeelen Java-China-Japan Lijn. Daar
entegen worden aandeelen Holland-Ame-
rika-Lijn ternauwernood beïnvloed door de
op de Noord-Atlantische Conferentie be
reikte overeenstemming, waardoor eén ta-
nevenoofleg is vermeden.
Op de beleggingsmarkt is deze week al
bijzonder weinig omgegaan, en de koersen
zijn ternauwernood veranderd. Pandbrie
ven waren over het algemeen iets hooger.
waaruit blijkt, dat het besluit van de
meeste hypotheekbanken, om dividenduit-
keering over het afgeloopen jaar achter
wege te laten, in zijn juiste beteekenis is
opgevat, nl. als een voorzorgsmaatregel,
die de positie van pandbriefhouders ver
sterkt.
EERSTE KAMER.
BEZUINIGING OP DE ONDER-
WIJ8-UITGAVEN.
Natuurlijk heeft het ontwerp inzake de
onderwljs-bezuinlging ook ln den Senaat
debat uitgelokt.
Intu5schen. doordat spoedig een com
missie zal optreden, welke het befaamde
cn netelige vraagstuk van de bezuiniging
op het bijzonder onderwijs (de concentra
tie van bijzondere scholen) ter hand zal
nemen, wérd dit onderwerp aan deze par
lementaire discussie onttrokken en daar
mede was een Vette kluif uit dê soep ge
nomen. De heeren Ossèiidörp, Droögleevèr
Fortuyn, Nivard, Otten èn de Savomih
Lohmail en mevr, PothuisSmit, hebben
nu over de rest van het ontwerp gespro
ken. waarbij het ontslag van de gehuwde
onderwijzeres natuurlijk ook nog even.
ter sprake kwam (mevr. Pothuis—Smit
had de betrokken beslissing der TWêêdë
Kamer zelfs „met ontzetting" vernomen)
en waarbij overigens de heer Lohman den
wensch uitsprak, dat het bijzonder onder
wijs door vrijwillige cencentratie zooveel
mogelijk een wettelijke regeling zou voor
komen; hij erkende het verklaarbaar te
vinden, dat de voorstanders van het open
baar onderwijs zich door den loop van
zaken ietwat onbehaoglljk gevoelen. De
heer Nivard verklaarde trouwens, dat
het bijzonder onderwijs tot concentratie
bereid is.
Minister Slotémaker de Bruine heeft
zich voor die woorden van de heeren Loh
man en Nivard erkentelijk getoond, doch
laten doorschemeren dat bij die concen
tratie zekere „leiding" toch niet geheel
overbodig zal zijn. Ook iiet hij niet ha er
nog eens op te wijzen, dat het moeilijk is,
op onderwijs-gebied tóè bèZUinigén. IntUs-
schen waren er maatregelen, met name
de verhooging der leeriingen-schaal, die
Ook los van dé bezulhiglhg noödlg zouden
zijn geweest. Maar de Minister verklaarde
zich overtuigd, dat, als hij met andere
bezuinigings-maatregeien was gekomen,
ook tegen deze oppositie zou zijn gevoefd.
Er moest nu eenmaal wat gebeuren. De
Minister ontkende, dat hij een zwakke
houding zou hebben aangenomen; wat hij
deed, deed hl] têr wille van het gemeen
overleg. Overigens verklaarde hij zich niet
bereid, langs een omweg de beslissing der
Tweede Kamer inzake de gehuwde onder
wijzeres ongedaan te maken, want zei
hij terecht dit zou neerkomen op een
verkapt recht van amendement van de
Eerste Kamer. Wel zal hij vrijstelling van
het entslag verieenen, waar dit billijk is.
Nadat Minister Oud de schöolgeld-re-
geling nog had toegelicht, is het ontwerp
met 24 tegen 11 stemméh aangenomen. De
sociaal-democraten en de nationaal-Socia-
liSten stemden tegen. HAGENAAR.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop:
U. S. 8teel Corporation 30'/!, 35 3/4.
Bethlehem steel 31, 33 5/16.
Anaconda Copper 17 5/8, 19 1/2.
American Smelting 36 3/8. 38 1/4.
Unilevêr lil, 113 1/4, 112 3/8.
Ned. Ford 221, 228, 220 1/4, 223.
Philips' 227, 228, 226 1/4,
Aku 27 1/8, 28 1/4, 27 7/8.
Rotterdamsche Droogdok 132, 134 3/4.
Ver. Holl. Sigarenfabr. 34. 38 1/4.
Rutten's Bierbrouwerij 64 3/4, 70 1/4.
Amsterdam-Rubber 127, 135,
Indische Rubber D8, 107.
Seïbadjadi 711/2, 761/2.
Deli Mij. 205, 211 1/2 209 1/2.
Handelsver. „Amsterdam" 243, 248. 243 1/2.
Kon. Petroleum 242 1/2. 240 1/4. 245.
Hedjang Lebong 209. 207, 218 1/2, 215.
Kon Stoomboot Mij.- asnd 6 1/8, 6 1/16.-
dito 5"/r obliaatiën 42 1/2, 34 1/2.
Java-Chlna-Japan-Lijn 447/8. 49. 46 1/2.
Ned. Scheepvaart Unie 53 3/4, 52.
3 -8
