Naar herstel in Indië 76ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 6 Februari 1936 Derde Blad No. 23272 KERK- EN SCHOOLNIEUWS. Dr. F. SCHREUDER I De basis is gelegd. De nieuwe Gemeente secretaris van Voorschoten. DE OORLOG. PARLEMENTAIR OVERZICHT VRAGENR'JFRSEK. PREDIKBÉURTEN. VOOR HEDEN. LISSE. Chr. Geref. Kerk: Nam. 7 uur, ds. A. Ponstein. RIJNSBURG. Chr. Geref. Kerk: Nam. 7 uur, ds. La- mail, van Middelharnls. —o BODEGRAVEN. Geref. Gem.: Vrijdagnam. 7 uur, ds. M. Heikoop van Utrecht. o NED. HERV. KERK. Beroepen: Te Exmorra, W. Sybrandy, cand. te Groningen; te Lage-Vuursche, J. v. Amsyel te Voorthuizen. GEREF. GEMEENTEN. Beroepen: Te Benthuizen, A. Verhagen, te Middelburg. o DR. J. G. GEELKERKEN JUBILEERT. ZIJN ZILVEREN AMBTSFEEST ONDER GROOTE BELANGSTELLING HERDACHT Dr. J. G. Geelkerken. Vele bloemstukken en tal van felicitatie brieven en telegrammen zijn gisteren be zorgd ten huize van dr. J. G. Geelkerken, predikant bij de Geref. Kerk te Amster dam-Zuid in Hersteld Verband, hem ge zonden ter gelegenheid van zijn zilveren ambtsjubileum. Van het Comité, hetwelk zich gevormd heeft voor de herdenking van dit jubileum dat ook buiten de kringen der gerefor meerden veel belangstelling heeft getrok ken, was er een bloemstuk in den vorm van een bijbel „opengeslagen", op Daniël 12 vrs 3; bloemen waren er voorts van het Radio Comité Amsterdam-Zuid; van de kerk Amsterdam-Centrum, zoomede van leden der gemeente en catechisanten. De minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine, had als vriend een brief gezonden, terwijl er mede een schrijven was van baron Sweerts de Landas, oud burgemeester van Epe, waar de jubilaris, die zijn herderlijk ambt thans ruim twin tig jaren in de hoofdstad uitoefent, zijn intrede als predikant heeft gedaan. Vrienden en bekenden buiten zijn ge meente hadden gistermiddag de gelegen heid benut om dr. Geelkerken in zijn wo ning aan de Sophialaan te komen com plimenteeren en van 35 uur was het daar een komen en gaan van belangstel lenden, van wie verscheidenen de reis uit vergelegen plaatsen hadden gemaakt. In de avonduren ls in den kring der plaatselijke gemeente het jubileum her dacht in de tot de laatste plaats bezette Parkkerk; sprekers waren hier ds. J. G. Busker Jr., dr. J. C. van der Does, beiden uit Amsterdam-Zuid en ds. E. Smelik uit Rotterdam. In een slotwoord heeft dr. Geelkerken, wien namens het huldigings comité bij monde van den heer D. G. J. baron van Heemstra, met verzoek daaraan zelf een bestemming te geven, een door zijn gemeente bijeengebracht bedrag aan géld is aangeboden, dank gebracht aan allen, die zijn ambtsjubileum tot een voor hem onvergetelijke gebeurtenis hebben gemaakt. GEACHT GENEESHEER TE ZWAMMERDAM. Dr. F'. Schreuder. Gelijk wij gisteren nog uitvoerig konden vermelden is op nog betrekkelijk jeugdigen leeftijd overleden dr. F. Schreuder, geacht en geliefd geneesheer te Zwammerdam. Memorie van antwoord aan de Tweede Kamer. Verschenen ls de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer inzake de Indische begrooting. Met voldoening heeft minister Colijn vernomen, dat het streven naar handhaving van den gouden standaard bij vele Tweede-Kamerleden instemming vond. Ook sluit de minister zich aan bij de waardeering voor het beleid van den gouverneur-generaal, waarvan een aan tal leden deed blijken. Wanneer de be langen van den lande dit naar het oor deel der regeering wenschelijk mochten maken, zou zij niet aarzelen den land voogd te verzoeken langer aan te blijven. De minister wijst op zijn bekende ziens wijze betreffende de conflicten tusschen regeering en Volksraad, welke hij ten deele toeschrijft aan de constructie der wetgevende organen in Indië. Deze con structie kan in deze tijden bezwaarlijk principieel worden herzien, en op alle daarbij betrokkenen regeering, volks raad. en opperbestuur rust de plicht om dit apparaat in 's lands belang zoo loyaal mogelijk te hanteeren. Hierbij zal men moeten erkennen, dat het resultaat van eenige jaren wetgevenden arbeid in een enerveerenden crisissfeer veeleer tot tevredenheid dan tot ongerustheid dient te stemmen. Erkend wordt, dat de toestand der in- heemsche bevolking in verschillende stre ken van Java zorgelijk blijft. Kolonisatie en transmigatie worden krachtig bevorderd. Ter aanvulling van de verleden jaar hierover gepubliceerde nota wordt medegedeeld, dat in 1935 onge veer 12.000 Javanen naar de Lampongsche districten werden overgebracht, waarvan een groot deel zich op een terrein heeft gevestigd, dat geheel bevloeibaar zal zijn na het gereedkomen van de speciaal on dernomen irrigatiewerken. Het voornemen bestaat om binnenkort nog ongeveer 10.000 zielen naar de lampongs te doen verhuizen. Het verheugt den minister, dat verschei dene leden oog blijken te hebben voor die verschijnselen, in het'economische gebeu ren, welke getuigen van weerstand tegen verdere inzinking. In hoeverre die ver schijnselen als teekenen van herstel kun nen worden beschouwd, zij in het midden gelaten; opmerkelijk is het, dat de zich voordoende lichtpunten grootendeels in verband staan met de door de regeering getroffen regelingen. Hetzelfde geldt voor den overgang van enkele dalende lijnen van de landshuishouding in horizontale lijnen. Ook de minister is van gevoelen, dat er zeker geen reden is voor een wanhoops- stemming, en dat een solide basis is ge legd voor een verder herstel. De regeering zal daarom volharden in den gekozen koers. Nederlandsch-Indië is in wezen een kerngezond productieland, voorzien van een voortreffelijke outillage, een gebied, dat uitvoerproducten oplevert, die op den duur niet door andere landen kunnen worden ontbeerd. Een zoodanig land moet bij een doelbewuste aanpassingspolitiek DE HEER A. P. SCHRAM DE JONG. Hierboven een foto van den heer A, P. Schram de Jong, die, gelijk door ons ver meld, benoemd is tot secretaris van Voor schoten, als opvolger van den heer E. Ver- nède, die met 1 Maart a.s. als burgemees ter-secretaris dezer gemeente eervol ont slag heeft gekregen. Van het front. De algemeene opvatting te Addis Abeba is, dat de Italianen thans van plan zijn hun grootste aandacht te besteden aan de krijgsverrichtingen op het Zuidelijk front en zich tevreden te stellen met de posi ties, welke zij innemen aan het front in Eritrea. Aan het front in Somaliland valt gene raal Graziani de Abessijnsche strijdkrach ten aan, die derwaarts zijn gezonden na de nederlaag van ras Desta en opnieuw den rechterflank der Italiaansche troepen bedreigden. Volgens uit Somaliland afkomstige be richten hadden Italiaansche vliegers on langs deze Abessijnsche troepen waarge nomen, waarna een colonne inheemsche Italiaansche troepen tegen hen werd in gezet bij de rivier Gestro. Bij het dorp Lammas Hillindi, waar de Abessijnen ver sterkingen hadden aangebracht, was het tot een gevecht gekomen. Gesteund door de vliegtuigen heeft de Italiaansche colonne het dorp kunnen bezetten. De Italianen hebben den Abessijnen verliezen toegebracht, welke worden geschat op 500 man. De Italianen, die tot nu toe 40 K.M. zijn opgerukt, zetten hun opmarsch voort. De Abessijnsche regeering bewaart het tot de eerste landen behooren, die zich zullen herstellen. De voedselvoorziening eisoht in toe nemende mate de aandacht der regeering op. Aan de instelling van een voedselvoor zieningsfonds wordt echter geen behoefte gevoeld, omdat een memoriepost op deze begrooting voor de bestrijding van plaat* selijke voedseltekorten aan de Indische regeering ter zake een blanco crediet ver leent. De wereldsulkerpositie is inderdaad iets verbeterd. Voor de Javasuikerindustrie is het in elk geval van groot belang, dat de aanplant thans op een productie van 1.400.000 ton kan worden ingesteld. Den leden, die bezwaren tegen de N.I. V.A.S. opperden en er op aandrongen, dit instituut en haar werkwijze aan een gron dige herziening te onderwerpen, wijst de minister er op, dat in het verslag van de commissie van voorbereiding voor de sui kerregelingen 1936 de noodige veranderin gen worden aangegeven om een goede werking van de verkoopcentrale In de naaste toekomst te verzekeren. Deze aan gelegenheid ls dus reeds bij de Indische regeering aan de orde gesteld. Voor de zoogenaamde alleenstaande fa brieken, die in staat zijn tot werkelijke en zelfstandige deelname aan de productie, zal een speciale regeling worden getroffen. De Indische regeering zal ongetwijfeld voortgaan met de bevordering van de in- landsche bevolkingscultures. Men is thans doende voor het gebruik van eenvoudige apparaten bij de verwerking van bevol kingslandbouwproducten geregeld propa ganda te maken. Ter zake van de maatregelen, die met betrekking tot de rubberrestrictie werden getroffen, deelt de minister mede, dat het buitengewoon uitvoerrecht op bevolkings rubber in den loop van dit jaar zal wor den vervangen door een restrictiestelsel op indivldueele basis. Het toe te passen systeem ls in onderzoek. Langs den weg van internationaal over leg zal voorshands geen grooter quotum voor de bevolkingsrubber kunnen worden verkregen dan de hoeveelheid, die onlangs door het internationaal rubberregelings- comité in beginsel werd aanvaard. De toenemende bezwaren van het buitenge woon uitvoerrecht hebben er toe geleid thans met kracht op de vervanging van dit rectrictiemiddel aan te sturen. De minister handhaaft zijn meening, dat een tol-unie tusschen Nederland en de overzeesche gebiedsdeelen op dit oogen- blik althans niet te verwezenlijken is. De verschillende bezwaren, die zich tegen een voortdurende uitbreiding van de econo mische samenwerking tusschen Nederland en Ned.-Indië verzetten, hebben er toe geleld, dat men zich het laatste jaar in hoofdzaak moest beperken tot het reser veeren van moederlandsche invoerquota in de voortgezette Indische contlngentee- ringsmaatregelen. De interdepartementale commissie voor de handelsbetrekkingen tusschen Nederland en Indië heeft slechts een enkel voorstel J,pt uitbreiding dezer samenwerking kunnen indienen, waarvan de doorvoering evenwel nog op ernstige bezwaren stuit. Het onderzoek naar de mogelijkheid van verwerking van suikerbieten tot veevoeder of tot alcohol, is ten gevolge van de tech nische kwesties, die daarbij aan de orde stilzwijgen aangaande de situatie in den sector van Sidamo, maar. naar men ver neemt, worden versterkingen naar deze stad en naar Bali gezonden. Het gerucht van een belangrijke Abessijnsche over winning bij Neghelli wordt nog niet be vestigd. De Italiaansche vliegtuigen ontplooien nog steeds een groote activiteit in het ge bied van Bali en Sidamo, maar, naar men in de hoofdstad mededeelt, de Abessijn sche troepen hebben hierdoor slechts ge ringe verliezen te betreuren. De Abessijn Asafa, die den rang heeft van kapitein en behoort tot den stam Ba- lafre, die zich een reputatie heeft geves tigd als onverschrokken leider van de Abessijnsche stormtroepen aan het Noor delijk front, is per vliegtuig te Addis Abeba aangekomen op weg naar de provincie Sidamo. Zijn compagnie stormtroepen zal de reis met vrachtauto's maken. Asafa, die bij het begin van den oor log dienst heeft genomen in het Abessijn sche leger, heeft reeds in Tripoli tegen de Italianen gevochten. Hij beweert daar Graziani te hebben gewond. Zijn mannen hebben aan het Noordelijk front ver scheidene bajonetaanvallen gedaan. (Copyright Reuter-A.N.P.). Volgens berichten van het Noordelijk front ontwikkelen zich in de streek van Haussien en in het gebied van Agoela hevige gevechten. Abessijnsche berichten beweren, dat de val van Makalle aanstaande schijnt te zijn. nu de Italianen, die de stad sinds acht dagen door middel van vliegtuigen van levensmiddelen hadden voorzien de laatste dagen geen vliegtochten meer heb ben gemaakt naar Makalle. In plaats daarvan wordt nu het geheele Tembien- gebied tot voorbij Kworam voortdurend met bommen bestookt en met machine geweren uit de lucht beschoten. De schade zou echter naar verhouding van de inspanning gering zijn. Van het Zuidelijk front komen berich ten over buitengewoon hevigen regenval, welke twee dagen geleden is ingetreden en die alle Italiaansche acties, die ten Noor den van Neghelli aangevangen zijn, moe ten hebben belemmerd. Volgens Abessijn sche berichten houden de Italianen hun troepen hoofdzakelijk bezig met het bou wen van blokhuizen en het aanleggen van een weg naar Dolo, daar zij hier binnen kort een Abessijnsche tegenaanval ver wachten. Lamma Sjilinghi, dat volgens het leger- bericht door de Italianen is ingenomen, was reeds den 22sten November jl. het voorwerp van een aanval van de Italiaan sche inlandsche troepen. Er was toeh sprake van een ernstige dreiging van de Abessijnsche troepen, die van Magalo naar de Italiaansche linie te Djoeba oprukten. De commandant van de Italiaansche troepen besloot de tegenstanders bij ver rassing aan te vallen en een afdeeling Doebats vertrok naar Wald Dale en viel de Abessijnen te Lamma Sjilinghi aan, hierin bijgestaan door vliegtuigen. De Abessijnen werden verdreven. komen, vertraagd en nog niet ten einde gebracht. De aanstelling van een officieel verte genwoordiger van de Nederlandsche han dels- en industriebelangen is nog in voor bereiding. Het koffievraagstuk is nog in behande ling. Daaromtrent kunnen thans geen mededeelingen worden gedaan. Het feit, dat men algemeen doordron gen was van den zeer zorgelijken staat der Indische financiën, zal voor den mi nister een reden tot verheuging zijn, in dien deze eensgezindheid ook tot uiting komt in de medewerking, die de regee ring nog verder van de volksvertegen woordiging zal behoeven, om aan de groote moeilijkheden van dezen tijd het hoofd te bieden. Door de maatregelen, die na de vaststel ling van de hoofdbegrooting hun beslag hebben gekregen, zal het becijferd tekort van 1936 ad f. 46.6 millioen verminderd kunnen worden met f. 14.8 millioen, waar van f. 5.8 millioen aan fiscaal uitvoerrecht op rubber c.a.. f. 5 millioen aan aardolie heffing en f. 4 millioen aan besparing op salarissen. Het tekort kan derhalve gesteld worden op rond f. 32 millioen, zijnde f. 11 millioen meer dan de schuldaflossing zal bedragen. Volgens de laatste gegevens kan het be- grootlngstekort over 1935 nader geraamd worden op rond f. 30 millioen, waarin be grepen f. 22 millioen voor schuldaflossing, zoodat de schuldtoeneming bedraagt f. 8 millioen, tegenover rond f. 25 millioen in 1934. Er zijn maatregelen getroffen om een betere outilleering der bestaande diploma tieke en consulaire posten in de landen om den Stillen Oceaan zooveel mogelijk te bevorderen. Het voornemen bestaat, zoodra gelden daartoe beschikbaar zullen zijn, tot eenige uitbreiding van het aantal consulaire posten in die landen over te gaan. Ten aanzien van de vervanging van kruisers door vliegtuigen, moet de minis ter zijn oordeel nog voorbehouden. Wel merkt hij op. dat we weldra in het bezit van drie kruisers zullen zijn, waarvan één geheel nieuw, en dat de omstelling van defensiemiddelen in elk geval veel tijd vordert. Bij de voorbereiding van haar plannen tot versterking van de Indische weer kracht hield en houdt de regeering geen voeling met andere mogendheden, welke eveneens bij de Oost-Aziatische vraagstuk ken betrokken zijn. Dit zou slecht veree- nigbaar zijn met onze beproefde zelfstan- digheidspolitiek. De resultaten van de recente proefne mingen om in Indië katoen te planten, zijn tot dusver gunstig geweest. Op Nieuw Guinea werd een behoorlijke hoeveelheid bruikbare katoen geproduceerd. Ook uit proefaanplantingen in Oost-Java werd een zeer bevredigend product verkregen. Deze proeven zullen in verschillende daarvoor in aanmerking komende gebieden verder worden verricht. Tusschen de Indische regeering en een groep Nederlandsche belanghebbenden is overleg gaande om te komen tot de op richting van een moderne proefweverij in Indië. Indien een zoodanig bedrijf goede uitkomsten oplevert, stelt men zich voor, over te gaan tot oprichting van een groo te textielfabriek. De inmiddels in klein- en middenbedrijf opbloeiende Indische textielindustrie blijkt in dezen tijd voldoenden afzet te vinden. De Indische textielproducten worden door contingenteering tegen buitenlandsche concurrentie beschermd. EERSTE KAMER. CRISIS-HYPOTHEEK- AFLOSSINGS-WET. Het is een heele mondvol: wetsontwerp houdende bijzondere maatregelen ter voorkoming van opvordering onder bepaal de omstandigheden van hoofdsommen, tot waarborg waarvan hypotheek op onroerend goed is bedongen en ter voorkoming van vexatoire beslagen. Oef....! Anders ge zegd, crisis-hypotheek-aflossingswet. De aanneming van dit ontwerp met groote meerderheid stond vast; reden, om uitvoerig op dit debat in te gaan. is er niet. De Minister van Justitie heeft, nadat ver schillende sprekers het woord hadden ge voerd, nog eerst in het licht gesteld dat het ontwerp hen beoogt te helpen, die tot-nog- toe als hypothecair crediteur hun verplich tingen nakwamen, maar daartoe nu dooi de crisis niet meer in staat zijn. Dit en dit alleen is de bedoeling van het ontwerp: te voorkomen dat fatsoenlijke debiteuren zon der noodzaak en zonder schuld worden op geofferd. De Minister erkende overigens, dat er allerlei moeilijkheden op hypotheek- gebied zijn, o.a. in het leven geroepen door vrees voor devaluatie en ook door de in diening van dit wetsontwerp, maar hij achte dit alleszins billijk. Doch de Re geering zal niet komen met maatregelen, welke de hoofdsommen zelve aantasten: zij wenscht geen radicalisme op dit terrein. Verschillende bezwaren, in het debat ge noemd, heeft de Minister vervolgens be streden. Hij deelde mede, dat spoedig bij de Tweede Kamer de Memorie van Ant woord inzake het vaste-lasten-ontwerp zal inkomen. Het wetsontwerp is met 38 tegen 5 stem men aangenomen. Tegen waren de beide nationaal-socialisten. de christelijk-histo- rischen De Gijselaar en Ter Haar en de katholiek De Jong. Namens de eerstge noemde fractie werd door de heer de Marchant et d'Ansembourg het ontwerp een lapmiddeltje genoemd, dat het bezit voor een deel waardeloos maakt. Blijkbaar wilde hij devaluatie. ALGEMEEN DEBAT RIJ KS3EGR00TIN G. De algemeene beschouwingen over de Rijksbegrooting zijn begonnen Drie sprekers zijn aan het woord ge weest. de vrijzinnig-democraat v. Embden, de katholiek van Lanschot en de christe- lijk-historische heer de Savornin Lohman en zij hebben alle drie hun vertrouwen in het kabinet betuigd. Natuurlijk hebben ze wel aanmerking of critiek op het een of het ander, maar de slot-conclusie is toch: ver trouwen. De heer Lohman noemde de cri tiek op het kabinet, van bepaalde zijde ge oefend, schromelijk over:"reven. Volgens hem voert de Regeering een politiek van voorzichtig opportunisme en dit vond hij voortreffelijk. En wie economisch zoo scherpe critiek oefenen, vergeten maar al RECLAME. 825$ te vaak, dat men ons land economisch maar niet zonder meer met andere landen kan en mag vergelijken. Intusschen zei de heer van Lanschot. dat verschillende moei lijkheden zullen voortduren, zoolang de valuta-kwestie niet is opgelost, maar, te recht voegde hij er aan toe, dat de mee- nings-verschillen over dit vraagstuk dwars door alle partijen heenloopen. Mr. van Lanschot dacht er echter blijkbaar niet aan, het vertrouwen aan het kabinet op te zeggen, omdat het niet devalueeren wil. Waren de drie sprekers eensgezind inzake hun vertrouwen in het kabinet, zij waren het ook wat hun critiek op het Plan van den Arbeid betreft. De toon van prof. v. Embden moge wat milder zijn geweest, ook hij had ernstige bezwaren tegen het Plan, in hoofdzaak wat de financieering betreft, en de andere sprekers eveneens. We behoeven er echter niet verder op in te gaan. Met de regee- ringspolitiek heeft dit niets te maken. Ook tegen het fascisme hebben de spre kers zich, kort en gematigd, uitgesproken. De heer van Embden constateerde dat ons volk van de dictatuur niets moet hebben en de heer Lohman verzekerde dat de fascisten hun tanden stuk zullen bijten op het Protestansche volksdeel. Overigens constateerde deze afgevaardigde met ge noegen, dat er zich inzake de militaire politiek bij eenige partijen een evolutie be zig is te voltrekken, en daarom wilde hij er maar niet verder over spreken. Men moet een broedende kip niet storen! Ook over de parlementaire crisis van het vorig jaar werd nog even nagepraat: de heer van Embden stelde de katholieke partij voor het ontstaan van de crisis verant woordelijk, de heer van Lanschot ontken de dit, en de heer van Embden betoogde dat de crisis in ieder geval op een goede manier was opgelost: toen mr. Aalberse niet slaagde, was het goed dat het kabinet bleef. Ziehier enkele grepen uit dit eerste deel van het debat, dat niet bijster belangrijk was. Maar dit kan ook niet anders. Dat het kabinet geen gevaar loopt is reeds nu gebleken. De heer van Lanschot, leider der Roomsche fractie, bestrafte zelfs ook van zijn kant zachtkens de critiek. „Men kan van een extra-kabinet niet het onmogelijke ver langen." Er bleek in de Kamer eenige nieuwsgierigheid te bestaan naar wat de nationaal-socialisten te vertellen zullen hebben. Dit hooren we vandaag wel. HAGENAAR. A. K„ te L. De „Handeldrijvende Middenstandsvereeniging" te Voorburg bestaat niet. Misschien kunt u inlichtin gen krijgen bij de „Voorburgsche Midden standsvereeniging". waarvan secretaris 's de heer R G. Broekhuizen, Prins Hendrik straat 50. Notaris J. Eelman. te Den Haag is reeds ja-en geleder, gestorven. A. W. te L. E-n verbid b;siaa: er ten aanzien van het lidmaatschap niet. Eventueele winst moet opgegeven wor den, waaronder niet is te verstaan het terugontvangen van het bedrag der kosten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1936 | | pagina 9