76ste Jaargang
WOENSDAG 22 JANUARI 1936
No. 23Z59
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Edward VIII tot Koning
geproclameerd.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd ztfn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
•10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35-
per week f-0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
UITBREIDINGSPLAN.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
algemeene kennis, dat de bij Raadsbesluit
van 30 Januari 1936 vastgestelde plannen
tot herziening van het uitbreidingsplan,
ten aanzien van:
lo. de gronden, gelegen ten Zuid-Oosten
van de spoorbaan AmsterdamRotterdam
en begrensd door den Maredijk, de Maris-
laan en den Stationsweg,
2o. het terrein, gelegen tusschen den
Maredijk, de Poelwetering, de Haarlem-
imertrekvaart en de spoorbaan Amster
damRotterdam;
3o. een terrein, gelegen ten Westen van
de zweminrichting „de Zijl" en ten Oosten
van de verlengde Sumatrastraat,
met ingang van 23 Januari 1936 tot en
met 5 Februari 1936 op de Gemeentesecre
tarie, Afd. Algemeene Zaken, voor een
leder ter Inzage zullen liggen.
De Burgemeester voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Leiden, 22 Januari 1936.
7552
VOORDRACHT VAN PROF.
Dr. H. BAGGESGAARD RASMUSSEN.
Op uitnoodiging van de Organisatie van
Natuurphilosophische en Technologische
Faculteiten in Nederland zal prof. dr. H.
Baggesgaard Rasmussen uit Kopenhagen
in ons land een vijftal voordrachten hou
den over „Indikatorumschlag von Sauren
und Basen in alkoholischer Losing", oa.
op 27 Januari te Leiden.
Prof. Dr. L. van Itallle schrijft ons over
prof. Baggesgaard Rasmussen 't volgende:
Prof. dr. Hans Baggesgaard Rasmussen
!s hoogleeraar aan de Farmaceutisk
Laereanstalt te Kopenhagen, waar hij se
dert 1922 de organische chemie doceert.
Voor dien tijd was hij verscheidene jaren
assistent bij het chemisch laboratorium
der universiteit te Kopenhagen.
Zijn wetenschappelijke werkzaamheid
ligt voornamelijk op het gebied der ana
lyse. Naast het leerboek Orkanisk Chemi
gaf hij uit een handleiding voor de che
mische analyse, beiden in het Deensch.
Prof- Baggesgaard was een der bewerkeis
der voor een paar jaar geleden verschenen
nieuwe uitgave der Pharmacopoea Danica.
Hij is lid en secretaris eener internatio
nale commissie voor het onderzoek van
pharmaceutische specialités en lid van
een commissie van deskundigen, die voor
den Volkenbond een methode ter analyse
van opium moet ontwerpen, welke bij de
controle ter bestrijding van het misbruik
van bedwelmende middelen moet dienst
doen.
DE Dr. WIJNAENDTS-FRANCKEN-PRIJS.
De commissie, aangewezen door het be
stuur van de maatschappij der Nederland-
sche Letterkunde alhier ten einde op de
jaarvergadering van 1937 een voorstel te
doen tot het verleenen van den dr.
Wijnaendts-Francken-prijs, heeft zich als
volgt geconstitueerd: Prof. dr. Gerard
Brom, voorzitter, dr. K. H. de Raaf, secre
taris, dr. J. A. N. Knuttel, dr. A. A. van
Rijnbacih', dr. J. L. Walch.
De commissie vestigt er de aandacht op,
dat voor genoemden prijs in aanmerking
komen in NederlancLsch proza gestelde,
tusschen 1 Januari 1933 en 31 December
1936 verschenen studies, hetzij biografieën
of essay's, over een letterkundig onderwerp.
Schrijvers of uitgevers wordt verzocht,
het mededingende werk uiterlijk vóór 1
Januari 1937 in te zenden bij dr. A. A. van
Rijnhach, Witte Rozenstraat 26 alhier, met
duidelijke vermelding van bestemming
(n.l. de dr. Wijnaendts-Francken-prijs).
VEREENIGING „BELLAMY".
DE OPENBARE WEG GEEN
OPENLUCHT-GARAGE.
De Commissaris van Politie verzoekt ons
opname van het volgende:
Eigenaars, houders en bestuurders van
vrachtauto's worden er aan herinnerd, dat
het verboden is hun motorrijtuigen op den
openbaren weg te plaatsen of te laten
staan, wanneer dit niet noodig is voor het
onmiddellijk laden of lossen. Evenmin is
het geoorloofd personenauto's op den open
baren weg te plaatsen of te laten staan,
voor zoover dit kennelijk het karakter
heeft den openbaren weg als bergplaats te
bezigen,
Ondanks dat deze voorschriften reeds
bijkans een jaar in werking zijn en voort
durend waarschuwingen werden gegeven
aan personen, die in strijd daarmee han
delden, ziet men nog herhaaldelijk in weer
wil van het verbod auto's buiten staan
b.v. des nachts. Deze auto's behooren in
de garage te worden ondergebracht.
Lezing door mr. dr. IJssel de Schepper.
Op uitnoodiging van de afd. Leiden van
de Internationale Vereeniglng „Bellamy"
hield mr. dr. IJssel de Schepper,'voorzitter
van de landelijke vereeniging, gisteravond
een lezing in het Nutsgebouw. Nadat de
voorzitter, dr. H. Koch, de aanwezigen ver
welkomd had en een inleidend woord had
gesproken, kreeg mr. dr. IJssel de Schepper
het woord. In onze tegenwoordige maat
schappij, zoo ving spr. zijn betoog aan, be
staal een groote angst voor de toekomst
en dit is onder de huidige slechte omstan
digheden niet te verwonderen. Het aantal
misstanden is talrijk. Bellamy nu geeft ons
in zijn boeken: „Het jaar 2000" en „Plaats
voor allen", boeken die getuigen van een
grooten profetischen blik, een duidelijke en
logische uiteenzetting van hoe hij zich den
ideaal-staat denkt.
De Bellamy-vereeniging, aldus spr., ver
langt als leden geen kudde dieren, maar
denkende menschen, die met overtuiging
aan onze zijde willen meestrijden.
Dikwijls hoort men de opmerking ma
ken, dat de menschheid voor den Bellamy-
staat veel te slecht is. Niets is minder waar
dan dat, of een mensch slecht is dan wel
goed, hangt van de omstandigheden af.
Elk mensch draagt het goede in zich. Zijn
de omstandigheden slecht, dan zullen de
goede eigenschappen niet op den voor
grond treden en alleen de kwade zullen tot
ontwikkeling komen. Een tweede argument
van onze tegenstanders is de bewering,
dat de menschheid niet rijp is voor de
Bellamy ideeën. Ook dit spreekt de heer
LJssel de Schepper tegen. In lang vervlo
gen tijden vond men het van zelf spre
kend elkaar bij het werk te helpen en te
steunen. Langzamerhand trad het indivi
dualisme op den voorgrond. De mensch
zorgde alleen voor zich zelf; of zijn mede-
mensch wel te eten had, daar bekommerde
hij zich niet om en In onzen tijd voert het
egoïsme hoogtij.
Hoe sterker het egoisme echter op den
voorgrond treedt, des te meer zal men in
zien dat hierin geen heil ligt. Men zal lee-
ren dat de verbroedering slechts geluk kan
brengen. Voor men zpover is, zal ieder het
verkeerde van het egoïsme moeten inzien.
Men kan het goede slechts bewust doen,
wanneer men het kwade kent. De oorzaak
van de crisis, aldus spr., is gelegen bij het
egoïsme. Stelt men voor dat egoïsme ver
broedering in de plaats, dan breekt de Bel-
lamy-tijd aan. Ais kardinale fout van het
huidige stelsel wijst Bellamy op het gebrek
aan koopkracht. Hierdoor komt de werk
loosheid in de wereld; de staatsinkomsten
verminderen, er komt overproductie; dus
moeten verschillende artikelen worden ver
nietigd, wat het zelfde beteekent als kapi-
taaals-vernietiging. Overproductie bestaat
eigenlijk niet, wel onderconsumptie. Van
alle kanten worden middelen om verbe
tering in den ellendigen toestand te bren
gen aan de hand gedaan. Vrijhandel kan
geen redding, meer brengen. De concurren
tie zal steeds sterker worden en het zal
een strijd tusschen de mogendheden wor
den. De kleine staten zullen ten koste van
hun sterke broeders te gronde gaan. Ver
sobering brengt koopkracht en verminde
ring der werkloosheid. Industrialisatie be
teekent slechts het nutteloos in het leven
roepen en houden van nieuwe industrieën
ten koste van oude.
En zoo zijn er tientallen recepten, maar
het zijn slechts lapmiddelen.
De koopkracht is te klein en de oorzaak
hiervan is de winstneming. Nu hoort men
veel beweren dat, wanneer de winstneming
afgeschaft wordt, tegelijkertijd het parti
culier initiatief ter dood wordt gebracht.
Het particulier initiatief, aldus spr., heeft
ons niets dan ellende gebracht, dus ook dat
kan geen bezwaar zijn. In den corporatie
ven Bellamystaat wordt slechts geprodu
ceerd wat noodig is. de arbeiders, technici,
kortom alle leden der maatschappij zullen
worden beloond met bonnen waarop zij
producten kunnen ontvangen in een hoe
veelheid. waardoor ieder een menschwaar-
dig bestaan heeft. Ieder zal hier vrij zijn
in de keuze van zijn beroep en naar ge
lang van geschiktheid worden bevorderd.
Hierdoor zal het werk weer tot een zegen
worden.
Met een opwekking om toe te treden als
lid der vereeniging besloot spr. zijn lezing.
Na de pauze werden enkele vragen be
antwoord, waarna dr. Koch den spreker
namens de aanwezigen hartelijk dankte en
de vergadering sloot.
ALGEMEENE MILITAIRE
PENSIOENBOND.
DE VERVOERSOPBRENGSTEN DER
N. Z. H. T. M.
De vervoersopbrengsten der Noord-Zuid-
Holl. Tramweg-Mij. over December 1935
zijn in vergelijking tot December 1934 1.1 °/o
minder, terwijl de totale opbrengst vanaf
1 Januari 1935 3.7 0/o minder is dan over
1934. Mede door de in 1935 doorgevoerde
bezuinigingen is het exploitatie-overschot
f. 24.000 hooger dan het definitieve over
schot van 1934.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
N.V. Handelscompagnie Marezaïe, Hoofd
straat 15. Sassenheim. Verkoop voor Neder
land van koffie, thee, kruidenierswaren,
enz. Uittredend directeur: J. J. Gunnink,
Kampen.
De heer Brandwijk over doel en streven
van den A. M. P.
In een der bovenzalen van het Nutsge
bouw sprak voor de afdeeling Leiden van
den Alg. Mil. Pensioenbond gisteravond de
voorzitter van den bond, de heer D. F.
Brandwijk, over het doel en streven van
den A. M. P.
Dat doel is, in 't kort gezegd, recht te
krijgen voor de gepensionneerden, wier toe
stand zeer veel te wenschen over laat.
Wordt men momenteel gepensionneerd vol
gens de pensioenwet '22, vóór dien ging
alles volgens de wet van 1902. Neemt men
aan dat indertijd een werkelijk redelijk
pensioen werd gegeven aan de hand van
het toenmalig inkomen, toen later de sala
rissen herhaaldelijk stegen, doch de pen
sioenen onveranderd bleven, was het lo
gisch dat de pensionneering bij den stij
genden levensstandaard geheel onvoldoen
de werd. De felle en steeds doorgezette
actie daartegen had tot resultaat dat er in
1913 een verbetering kwam voor de offi
cieren. In 1915 kwam er in de Kamer een
voorstel tot verbetering voor het gewone
personeel en de minister beloofde toen
binnen 3 jaar te komen met een geheel
nieuwe pensioenwet, daarbij de verzekering
gevende dat ook de reeds gepensionneer
den daarvan de voordeelen zouden genie
ten. De belofte werd niet ingelost. Wel
gaf een ander minister einde 1918 aan een
commissie opdracht de herziening der pen
sioenwetgeving te onderzoeken, welke com
missie in zeer korten tijd met haar rapport
gereed was. Zij kwam met een voorstel tot
verbetering voor de actief dienenden, maar
ook voor de reeds gepensionneerden, pre
cies zooals de regeering in '15 beloofd had.
Wat was echter het resultaat? Dat de re
geering later met een voorstel kwam, gelijk
door de commissie was voorgesteld, doch er
uit weg liet de verbetering van de reeds
gepensionneerden, voor hen dus wier uit-
keering al zooveel jaren veel en veel te
laag was. Na die gebeurtenis werd de A.
M. P. opgericht. Vóór dien bestonden er wel
een groot aantal bonden (32), geleid door
een federatief bureau, doch er was te veel
oneenigheld om actie te voeren. Drie actief
dienende bestuurleden van een bestaande
vereeniging, w.o. spreker zelf, hebben toen
de handen Ineengeslagen om allen, die
pensioensbelangen hadden, in één bond te
vereenigen. Zoo ontstond de A.M.P., die
merkwaardig genoeg geleid werd door een
aantal actief dienenden! Natuurlijk onder
vond de actie zeer ernstigen tegenstand.
Wel erkende iemand als minister van Dijk
dat de situatie voor de oud-gepensionneer-
den slecht was, maar hij zeide dat de Staat
volgens de Wet aan z'n verplichtingen had
voldaan, zoodat er z. i. van die zijde geen
enkele steun te verwachten was. Steeds
hopeloozer werd echter de situatie en een
brochure meldde, geïllustreerd met cijfers
en feiten, hoe een invalide oud-militair
rondkomen moest van f. 280 en een onge
lukkige weduwe van f. 175 per jaar, terwijl
anderen van ellende omkwamen. En spr.
herinnerde aan den gepensionneerde in
Groningen, die schriftelijk aan den bonds
voorzitter z'n plannen tot zelfmoord mee
deelde (en ze bereids uitvoerde ook) om
dat na z'n overlijden de uitkeering voor z'n
vrouw en dochter een paar onmisbare gul
dens grooter zou worden.
Zoo erg werd de toestand, dat de re gea
ring er toe overging (noodgedrongen) aan
de ergst gedupeerden een kleine uitkeering
te geven uit een potje van het Steuncomité.
Tot vele misleiding gaf dat echfer aanlei
ding, terwijl voor de slachtoffers de zaak
vrijwel even triest bleef als zij ooit was ge
weest. Er kwam een toeslagregelir.g in den
trant vante weinig om te ie ven maar
te veel om dood te gaan. Overigens was die
regeiing toch van dien aarc dat meerdere
personen uit de allerergste misère werden
weggehaald, ai biee' armoede troef. Spr.
herinnerde aan den 59-jsiigen man die in
lndië invalide geworden was in den dienst,
z'i: beide armen mei. meer kon gebruiken
en f420 pensioen had i oor zichzelf, vrouw
en 8 kinderen. Een lemcloos voorschot kon
hij krijgen var, den Staat om oen kar te
knopen en met turf ol Aaiing te venten.
Van de winst glag dan achter neg een deel
af voor den Slaat! Eindelijk kwam er voor
Indische gepensionneerden (korporaals en
soldaten) de gelijkstelling, mitszij 60
jaar waren, terwijl officieren en onderoffi
cieren de helft van de gelijkstelling ont
vingen. Veel waren er echter niet, die
voorbij de 60 kwamen! Het leven in Indië
was daarvoor te moeilijk geweest! Vóór
hun 60ste jaar moesten zij bovendien maar
met hun kleine pensioentje zien rond te
komen. Hielp dat alles niet veel, er was in-
tusschen dan toch iets bereikt, evenals voor
de weduwen van voor 1909, die eerst niets
kregen en later de gebruikelijke toeslag
ontvingen, terwijl de West-Indische mili
tairen met de Oost-Indische werden gelijk
gesteld. Doch het is niet bevredigend, om
dat de regeering ïn '15 de belofte van ge
lijkstelling deed en deze nooit heeft inge
lost. Dat is onrecht en daartegen strijdt de
A.M.P. En nu is het nog niet erg genoeg,
want thans is benoemd een commissie in
zake herziening en korting van de pen
sioenen, teneinde deze zoogenaamd in rede
lijke verhouding te brengen tot het salaris
peil. Men zou zeggen: nu worden dan dus
de veel te lage pensioenen der ouderen
verhoogd, omdat ze onredelijk laag zijn.
Neen, zegt de regeering. verhooging wordt
niet toegelaten! Spreker noemt dit spotten
met alle recht en billijkheid.
Bovendien is aan alle gepensionneerden
indertijd schriftelijk meegedeeld hoe groot
hun levenslange pensioen zou zijn. Zonder
contractbreuk is daar dus geen korting
mogelijk. En wie zegt daarnevens dat ook
de oud-gepensionneerden nog niet weer
Edward VIII is van morgen
te 10 uur, van het Balcon van
het St. James Paleis plechtig tot
Koning geproclameerd.
extra in 't gedrang zullen komen? Nooit
heeft de regeering zich druk gemaakt voor
de gepensionneerden. Nu zij denkt er f. 3
millioen te kunnen halen, krijgt zij er be
langstelling voor. Daartegen echter verzet
de A.M.P. zich op de meest forsche wijze.
Reeds werden 30 groote vergaderingen ge
houden in ons land, reeds ook traden daar
door na Juli 700 nieuwe leden toe, en de
bond zal doorgaan om de gerechtvaardig
de belangen te verdedigen van z'n leden,
die hebben meegeholpen om Nederland te
maken tot een groote koloniale mogend
heid en om te protesteeren tegen het feit
dat een gouverneur-generaal van Indië op
z'n f. 32.000 geen korting krijgt en een sol
daat met f. 810 wèl.
Na afloop bracht de voorzitter, de heer
D. L. van Peurse, den heer Brandwijk dank
voor zijn lezing en beantwoordde de heer
Brandwijk nog een aantal door de verga
dering gestelde vragen.
PRINSES JULIANA NOODFONDS.
Men bericht ons, dat de trekking van de
loterij ten bate van het Prinses Juliana
Noodfonds (gratis geneesmiddelverstrek
king aan noodlijdende ziekenhuizen van
alle gezindten in Ned. Indië), die aanvan
kelijk 1 Januari zou plaats vinden, 4
maanden is uitgesteld. In Leiden zijn circa
1700 en in Oegstgeest 700 loten geplaatst;
in busjes werd f. 55.ontvangen.
INBREKERS DOOR BEWONERS
VERRAST.
De politie heeft gistermiddag dank zij het
kordaat optreden van den heer B., wo
nende aan den Haagweg nr. 174 alhier, ggn
tweetal inbrekers op heeterdaad kunnen
betrappen.
De heer B. had omstreeks 4 uur in ge
zelschap van zijn echtgenoote het huis
verlaten, doch de sleutel in de deur laten
steken. Toen zij anderhalf uur later huis
waarts keerden, zagen zij tot hun verwon
dering in de achterkamer licht branden.
Daar de sleutel nog steeds in het slot stak,
kon de heer B. gemakkelijk binnenkomen.
Bij zijn komst riep een van de beide in
brekers hem toe: „Handen op". Aangezien
de man echter niet gewapend was, trok de
heer B. zich daarvan niets aan, liet zijn
actetasch op den grond vallen en greep
den indringer beet. Onderwijl stelde
mevr. B. bij de huren telefonisch de politie
van den inbraak op de hoogte. Direct rukte
de politieauto uit en vijf minuten later
zaten de beide inbrekers achter slot en
grendel.
Zij hadden verscheidene buffetladen
doorsnuffeld, doch er werd niets vermist.
Het bleken te zijn de 21-jarige scharen
slijper P. B., uit Den Haag en de 22-jarige
machinebankwerker J. G. S. uit Rotterdam.
VERG.ADERING VAN DE N.S.B.
Rede van jhr. mr. v. d. Goes van Naters.
Op uitnoodiging van den kring Leiden
der Nat. Socialistische Bewegin- hield
gisteravond in de groote Burchtzaal jhr.
mr. W. van der Goes van Naters uit Bilt-
hoven een propaganda-rede. waarvoor
groote belangstelling bestond.
Na een korte inleiding van den kring-
•leider verkreeg de spreker het woord, die
allereerst stilstond bij de Nieuwjaarsrede
van den minister-president, dr. Colijn.
Deze draagt z.g.n. geen politiek karakter,
maar wie de kunst verstaat tusschen de
regels door te lezen, zal daarin menige
aanval op de N.S.B. bespeuren. Het partij
wezen is volgens dr. Colün het bewijs van
het bestaan van een geestelijken adeldom
waardoor de vrije meening tot uiting kan
komen. Is het ver'ood voor ambtenaren
om lid van de N.S.B. te worden of te zijn,
soms een symptoom van die hooggeroem
de vrijheid? De rede van dr. Colijn is niet
ruiterlijk; er wordt terloops gesproken
over duizenden teieurgestelden in den
lande, er wordt gewag gemaakt van een
schiin-eenheid. doch nergens wordt eerlijk
en met open vizier opgetreden tegen de
N.S.B.. die hiermede toch waarlijk is be
doeld
Daarna citeerde spr. ir. Albarda tiidens
de begrootingsdebatten in de Kamer, die
de democratie zoo juist typeerde als een
gentlemans-agreement „een afspraakje
van meneeren". Wat is er in ons land
overgebleven van de volksregeering? Ze
ker. nog bestaat Koning Kiezer, maar wat
heeft hij in de oractische politiek te ver
telen?
De heeren Bierema en Teulings beiden
vertegenwoordiger van een belangrijke
vo'ksgroep wilden in de Kamer spreken
over devaluatie, maar dr. Coltin verbood
zulks Waar bleef toen het verzet? Men
hoorde zelfs geen woord van protest! Co-
,iin wilde tot iederen priis een openlijke
BINNENLAND.
Prinses Juliana houdt een radio-rede tob
steun aan de Kunst. (3e Blad).
Het stoomgemaal „Cruqius" in Haarlem
mermeer wordt museum. (3e Blad).
De Eerste Kamer over de Crisis-hypo-
theekwet. (Binnenland, 3e Blad).
De 4 pet. Nederlandsche Staatsleening
met 5 millioen overteekend. (Financiën,
3e Bladi
Beginnelingen op ski's. (2e Blad).
BUITENLAND
De proclamatie van Edward VIII tob
koning en keizer van het Britsche Rijk.
(3e en le Blad).
De begrafenis van koning George V is op
Dinsdag a.s. bepaald. (3e en le Blad).
Baldwin herdenkt den overleden Koning
voor de radio. (3e Blad).
Graziani's opmarsch in het Zuiden tob
staan gekomen. (3e Blad).
De Negus kondigt een nieuwe mobili
satie aan. (3e Blad).
Nog onzekerheid omtrent Laval's aftreden
(Buitenland, 2e Blad).
De vrede in den Gran Chaco geteekend
(Buitenland, 2e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
scheuring voorkomen en schreef het zieke
Nederland rust voor, er daarbij angstvallig
voor wakende, dat de N.S.B. het geen
nieuwe-krachten-gevende injectie kon toe
dienen.
Ir. Albarda noemde het nationaal-socia-
lisme ook een gevaar voor de beschaving.
Spr. onderschrijft die uitspraak slechts
voor zooverre daarmede wordt bedoeld de
beschaving der democratie. De democratie
is oorzaak, dat het eenheidsbesef onder
■het Nederlandsche volk is verloren gegaan
en dat van den fieren Nederlandschen
leeuw niet veel meer Is overgebleven dan.
een tam huisdier. Het Marxisme is er
voorts debet aan. dat het begrip vaderland
voor velen zijn diepe en hooge beteekenis
heeft verloren Die opvatting is zelfs door
gedrongen in kringen waarvan men dat
niet zou vermoeden.
Er is niet het minste begrip van een
volksgemeenschap: iedereen leeft in zijn
eigen bekrompen sfeer en trekt zich van
zijn volksgenoot niets aan. wanneer hij
hem tenminste niet haat! Een tweede be
zwaar tegen de sociaal-democraten acht
spr. hun verguizing van het Huis van
Oranje, al zijn zij uit eigen belang mo
menteel bezig om zich te nationaliseeren,
zoo zelfs, dat soc.-dem. Kamerleden zit-
ring namen in een comité tot huldiging
van de nagedachtenis der Koningin-Moe
der. Aan de hand van eenige citaten
tracht spr. aan te toonen, dat socialisme
en religie zoodanig tegengestelde groot
heden zijn, dat ze elkander niet verdra
gen. En niettemin beschuldigt de voorzit
ter der S.D.AP., Koos Vorrink, juist de
fascisten van anti-godsdienstige neigin
gen. Een derde „zegening" van de demo
cratie noemt spr. de ondermijning van de
instelling van het huwelijk, zooals deze
oa. tot uiting komt in het boek der Wi-
baut's „Het wordende huwelijk" Spr.
heeft daarvoor een zeer juiste kwalifi
catie gelezen: „hondenmoraal".
Dat de democratie haar invloedssfeer
zoodanig heeft weten uit te breiden, is te
wijten aan het feit, dat de z.g.n- christe
lijke partijen hun plicht tegenover volk
en vaderland hebben verzaakt en met
blindheid geslagen lijken. Ten aanzien van
de kwestie der be- of ontwapening, zeide
spr., dat geen vijand buiten de grenzen
wordt gehouden met een rij portretten
van prof. van Embden. Daarom zijn wij
nog geen militaristen, doch spr. stelt de
vraag of het dan een schande is, wanneer
men van zijn land houdt en voor zijn on
afhankelijkheid goed en bloed wil offeren.
Maar juist zulke elementen worden uit
onze weermacht gebannen!
Tenslotte bepleitte spr. de omvorming
der huidige maatschappelijke samenleving
tol een arbeidsgemeenschap, waarin kapi
taal en arbeid niet tegenover, maar naast
elkaar staan en waarin niet de beginsel
loosheid der democratie, maar de deskun
digheid richtsnoer voor het regeeringsbe-
'eid is. Alleen het corporatieve stelsel kan
hier uitkomst brengen en slechts een zoo
danig van een leidend beginsel doortrok
ken systeem kan voorkomen, dat er eener-
sijds honger wordt geleden en anderzijds
voedsel naar de mestvaalt wordt gebracht
De geloofs- en standenhaat moeten plaats
naken voor begrippen van fatsoen en
saamhoorigheid. Eerst dan is er Kans op
verwezenlijking van de eenheid, welke dr-
Colijn nooit zal bereiken.
Na de pauze beantwoordde spr. een aan
tal schriftelijk ingediende vragen.
