STILSTAND.
Oriëntalisten vergaderen in de Sleutelstad.
Dinsdag 7 januari 1936
76ste Jaargang
No. 23246
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
De Haanstra-school.
Door den regenval en het feit dat de Abessijnen
hun Kerstfeest vieren liggen aan het front de
werkzaamheden vrijwel stil.
Achter de schermen is wel eenige politieke actie
merkbaar, doch tot uiting komt dit vooralsnog niet.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
•agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
Advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
(Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
'yan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
>*10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1*507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
,Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f. 2.35
per week Ï71Tf. 0.18
Franco per post t. 2:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
EEN PRACHTIG BEWIJS VAN WAT
PARTICULIER INITIATIEF VERMAG.
DE OFFIC1ËELE OPENING.
Voor de tweede maal binnen den tijd van
een halt jaar is een nieuwe uitbreiding in
gebruik genomen van de Kweekschool voor
Bewaarschoolonderwijzeressen aan het
Rapenburg, ditmaal in den vorm van een
nieuwe kleuterschool, welke is onderge
bracht in een drietal lokalen der voorma
lige lagere school in de Heerenstraat.
De plechtigheid werd behalve door het
•bestuur van de Ver. tot opleiding van be
waarschoolonderwijzeressen, het onderwij
zend personeel en vele ouders o.a. bijge
woond door de heeren mr. A. F. L. M. Tepe.
wethouder van Onderwijs, J. Baak, inspec
teur bij het L. O.; H. A. Vriend, gemeente
lijk inspecteur bij het onderwijs; Ir. A. M.
de Blauw, directeur van Gemeentewerken;
P. A. Hibma, oud-hoofd eener school; F.
H. M. Bloemink, hoofd der Centr. School
voor het 7de en 8ste leerjaar; H. van Sloo-
ten Jr., directeur der Gem. Kweekschool;
A. L. Boot, voorz. der Plaatselijke School
commissie. mej. Ingeneeger, oud-hoofd
eener openbare bewaarschool en nog vele
anderen.
De voorzitter der voornoemde vereeni-
ging, de heer J. Verwer, heette allen wel
kom en wees op de tweeledige taak eener
leerschool: eenerzijds voor de practische
opleiding en anderzijds teneinde in een
bepaalde stadswijk te voorzien in de be
hoefte aan neutraal bewaarschoolonder-
wijs.
De school aan het Rapenburg, berekend
op 90 kinderen, was reeds vele jaren te
klein en het bestuur ziet dan ook allang
uit naar uitbreiding. Wanneer daartoe ter
plaatse was overgegaan, zou de school in
het tweede deel van haar doelstelling Zijn
te kort geschoten. Om die reden bleek de
•beste oplossing te zijn gelegen in de vesti
ging van een filiaal.
Reeds in 1931 verzocht het bestuur aan
het gemeentebestuur de beschikking te
mogen krijgen over de HeerenStraatsohool.
Dit verzoek werd tenslotte van de hand
gewezen. Waar de geldmiddelen de exploi
tatie van een school op eigen risico niet
toelieten werd een beroep om moreelen en
financieelen steun gedaan op het Fonds
tot instandhouding van de Haanstra-be
waarschool, een stichting, welke zich blij
kens artikel 2 harer statuten, ten doel
stelt: „het instandhouden der Haanstra-
school en eventueel meerdere op te richten
kleuterscholen". De exploitatie werd opge
dragen aan de Ver. tot opleiding van
Bewaarschoolonderwijzeressen.
In September richtte het bestuur tot den
gemeenteraad een verzoek om een drietal
lokalen te mogen huren en daarin voor
eigen rekening een kleuterschool te
exploiteeren.
DE GEMEENTE LEIDEN EN HET
WERKFONDS.
De gemeenteraad keurde dit goed, waar
na Gemeentewerken voor een smaakvolle
en degelijke restauratie zorg droeg.
Thans kan de exploitatie een aanvang
nemen. Daarvoor is echter veel geld noo-
dig. Spr. hoopt, dat het besluit van den
gemeenteraad om geen subsidie te verlee-
nen aan bewaarscholen, welke na 1 Jan.
1933 zijn opgericht, niet al te lang meer
van kracht zal blijven en hij deed een be
roep op de ouders om door het betalen van
meer dan het minimum-schoolgeld of toe
te treden als donateur tot het Fonds de
exploitatie mogelijk te maken.
Na allen te hebben bedankt, die bij de
totstandkoming dezer school hebben mede
gewerkt, eindigde de heer Verwer met den
wensch. dat het hier te geven onderwijs zal
bijdragen tot de vorming van vele ferme
kerels en flinke vrouwen.
De directrice der Kweekschool, mej. D.
Voltman wenschte mej. Bakker geluk met
haar benoeming tot hoofd der nieuwe
school en sprak haar vertrouwen in en
beste wenschen uit voor een prettige sa
menwerking van allen, die bij deze school
betrokken zijn.
Wethouder mr. A. F. L. M. Tepe. hierna
het woord voerende, wees erop, hoe de
raad, toen hij in 1931 zijn standpunt vast
stelde ten opzichte der gemeentelijke be
moeiing met het bewaarschoolonderwijs,
niet heeft kunnen voorzien, dat de conse
quenties zich slechts overzoo korten tijd
zouden uitstrekken.
De algemeene economische toestand
noodzaakte tot eenige beperking der ge
meentelijke uitgaven en zoo ontstond de
verordening, waarvan de heer Verwer sprak
en waarvan het gevolg is geweest, dat ver
schillende wijken langer van bewaarschool-
onderwijs verstoken zijn gebleven dan
anders h8t geval zou zijn geweest.
Het gemeentebestuur is u. aldus spr.,
grooten dank verschuldigd voor het feit,
dat gij uw initiatief van 1931 hebt door
gezet ondanks de zekerheid, dat het ge
meentebestuur hier niet kon en mocht
subsidieeren.
De totstandkoming dezer school vormt
het bewijs, dat de zaak van het neutraal
bewaarschoolonderwijs velen ter harte
gaat; de daarvoor gebrachte offers zullen
de liefde voor de school nog versterken.
Spr. eindigde met den wensch, dat deze
school een weldaad moge bewijzen aan de
buigerij.
De inspecteur voor het L. O., de heer J.
Baak stelde vooral de positieve beteekenis
van neutraal onderwijs in het licht. Die
neutraliteit beteekent geenszins een afsnij
ding van ethische gevoelens; integendeel,
een der hoofdpijlers is de groote liefde tot
het kind.
Spr. wenschte het bestuur van harte ge
luk met hetgeen hier is bereikt.
De heer H. van Slooten Jr., sprekende als
voorzitter van het Fonds tot instandhou
ding der Haanstra-school, zeide, dat het
bestuur van dat fonds is samengesteld uit
Leidsche vertegenwoordigers van het
N.O.G., den Bond van Ned. Onderwijzers,
de Ver. van Hoofden van Scholen, Volks
onderwijs en de Mij. tot Nut van 't Alge
meen. Dit bestuur was ten volle overtuigd
van de noodzakelijkheid van een bewaar
school in dit stadsgedeelte en het wist
evenzeer, dat een school onder toezicht van
de Ver. tot opleiding van Bewaarschool
onderwijzeressen een goede bewaarschool
zou zijn. Daarom heeft het gaarne zijn
krachten aan dit doel gegeven, waarbij
dankbaar gebruik werd gemaakt van den
steun van den Centralen Ouderraad. Spr.
deed tenslotte een beroep op allen om het
uit particulier initiatief gesproten werk
ook in de toekomst te blijven steunen.
Tot besluit werd nog het woord gevoerd
door het nieuwe schoolhoofd., mej. Bakker,
die mede namens de beide onderwijzeres
sen, mej. Janzen en mej. Susan, dankte
voor de tot dusverre ondervonden prettige
medewerking.
Zij gaf de verzekering, dat allen ernaar
zullen streven de school voor de kinderen
tot een tweede tehuis te maken, geheel in
den geest van hem, die altijd open stond
voor alles, wat in het belang van het kind
was. den vader van het bewaarschoolonder
wijs hier te lande, den grooten Haanstra.
Nadat een verversching was aangeboden,
werden de gasten in de gelegenheid gesteld
de drie gezellig ingerichte kleuterklassen
te bezichtigen.
Het alhier gevestigde Werkloozen
Strijd Comité heeft een protest gericht
tot den Duitschen gezant in den Haag be
treffende de arrestaties van 364 vakver-
eenigingsleiders in het Wüppertal en het
verdere verloop voor het Volksgericht.
Foto H. Jonker, Leiden.
VERSCHILLENDE GROOTE OPENBARE
WERKEN WORDEN BINNENKORT
UITGEVOERD.
Naar wij vernemen is dezer dagen over
eenstemming bereikt tusschen het bestuur
van 't Werkfonds en 't gemeentebestuur
van Leiden, waardoor het mogelijk is ge
worden, dat binnen zeer korten tijd ver
schillende belangrijke openbare werken in
uitvoering worden gebracht.
Als de voornaamste hiervan vermelden
wij de vervanging van de Haagbrug (de
draaibrug over het Rijn- en Schiekanaal)
door een vaste brug, welke aanmerkelijk
breeder zal zijn dan de bestaande.
Teneinde de scheepvaart ongehinderd
te kunnen laten passeeren moet het weg
dek uit den aard der zaak aanmerkelijk
omhoog worden gebracht, waartoe aan
weerszijden van de brug glooiende afrit
ten zijn geprojecteerd. Met de bewoners
van de aanliggende perceelen, waarvan de
benedenverdieping belangrijk lager dan 't
wegdek komt te liggen, is bereids overeen
stemming bereikt. In verband met een en
ander zal ook de (vaste) Wittepoortsbrug
aanzienlijk worden verbreed. Met dit werk
is een uitgave gemoeid van rond f. 100.000.
Voorts zijn binnenkort voorstellen te
verwachten betreffende het bouwen van
een zuiverings-installatie van het riool
water aan de Slaaghsloot, hetgeen een
uitgave van ongeveer f. 200.000 zal vorde
ren.
Ook zal de z.g. Neksluisbrug, de hooge
brug in den Witte Singel nabij de Jan van
Goyenkade worden vernieuwd.
Bovendien zal voortgang worden ge
maakt met het leggen van een stamriool
in den Witte Singel, hetgeen gepaard zal
gaan met het verbreeden en asfalteeren
van dien singel, terwijl tenslotte hetzelfde
staat te gebeuren ten aanzien van het
gedeelte Haarlemmerweg, gelegen tusschen
de Musschenbrcekstraat en den spoorweg
overgang nabij de Vuurwerkfabriek der
firma Kat.
OOSTERSCH GENOOTSCHAP IN
NEDERLAND,
De deelnemers aan het 8ste congres van het Oostersch Genootschap in Nederland, dat gisteren, vandaag en morgen hier
ter stede wordt gehouden, - Zittend op de voorste rij v. 1. n. r. de heeren prof. dr. E. Herzfeld, prof. dr. E. Littmann, prof.
dr. J. Ph. Vogel en prof. dr. C. Snouck Hurgronje.
Sectievergaderingen.
De tweede dag van het achtste congres
werd grootendeels in beslag genomen door
sectievergaderingen.
In de Voor-Aziatische sectie sprak de
heer B. A. van Proosdij (Leiden) over
„Parallele trekken in de gedichten van Ho
merus en de hymnisch-epische stijl in
Babylon", prof. dr. F. M. Böhl (Leiden)
over „De 50 namen van Marduk", dr. A.
de Buck (Leiden) over „Een merkwaardige
passage in de Coffin-texts" en dr. W. D
van Wijngaarden (Leiden) over „De zoo
genaamde beeldengroep van Mert-tefs in
het Rijksmuseum van Oudheden alhier,
In de middagvergadering behandelde
prof. dr. A. Abel (Brussel) „Het geschrift
ter weerlegging van de drie christelijke
sekten door Abu Isa al-Warrag"; dr. P. W.
Wittek (Brussel) sprak over de Byzan-
tijnsch-Seldschukische betrekkingen; prof.
dr. J. L. Palache (Amsterdam) over de be
teekenis van de muis in I Sam. 6 en ds. Th.
C. Vriezen (Den Haag) over „De boom der
kennis des goeds en des kwaads".
In de Indisoh-Indonesische sectie wer
den voordrachten gehouden door den heer
R. A. Kern (Leiden) over „Een vroeg be
oefenaar van het Javaansch"; door prof.
dr. J. Gonda (Utrecht) over „Iets over
Vivatoadhyaya van het Kausikasutra";
door prof. dr. Ph. S. van Ronkel (Leiden)
„Over de telwoorden „acht" en „negen"
in de Indonesische talen" en door prof. dr.
J. J. L. Duyvendak (Leiden) over „Recente
archaeologtsche vondsten in An-Yang".
In de namiddagbijeenkomst werd nog
het woord gevoerd door prof. dr. J. Rahder
(Leiden) over „De centra van historisch
en philolog-isch onderzoek In Japan"; door
dr. A. Zieseniss (Hamburg) over „Slokan-
tara und Wratisasa, zwei altjavanische
Dharmasastras"; door den heer J. Duches
ne (Luik) over ,,Le sens du mot isira- en
védique" en door prof. dr. C. C. Berg (Lei
den) over „Eenige opmerkingen over den
dood en de bijzetting van Koning Krtana-
gana".
CHRISTELIJKE FRÖBELSCHOOL
AAN DE HEERENSTRAAT.
Installatie personeel en officieelc opening
Gisteravond is in het gymnastieklokaal
van de school aan de Stadhouderslaan
het personeel van de nieuwe Fröbelschool
aan de Heerenstraat, opgericht door de
Vereenlging voor Christelijke Fröbel
scholen, geïnstalleerd; tevens had de
opening dezer school plaats.
Na het zingen van Psalm 75 1 en het
uitspreken van een gebed, nam de heer
T. S. Goslinga, voorzitter der vereeniging,
het woord. Allereerst heette spr. de aan
wezigen en speciaal de heer H. A. Vriend,
inspecteur bij het onderwijs. J, Zuidmeer,
voorzitter van den bond van Chr. Bewaar
scholen in Nederland, en ds. W. Bouwman
hartelijk welkom.
Vervolgens schetste de heer Goslinga
den jaren langen strijd, dien het bestuur
gevoerd heeft, om tot de stichting der
school te kunnen geraken. Reeds in 1928
werd het besluit tot de oprichting ge
nomen. Toentertijd had men het plan een
geheel nieuwe school te stichten. De on
derhandelingen met het gemeentebestuur
BINNENLAND.
Mechanisatie in de sigaren-industrie;
de regeering treft maatregelen voor de
eerstvolgende drie jaar. (3e Blad).
Met de Nederlandsche ambulance naar
Ethiopië. (3e Blad).
Zwendel met premie-obligaties te Den
Haag. (Gemengd, 3e Blad).
Auto met 7 inzittenden te Leeuwarden
op spoorbaan gereden; twee ernstig ge
wonden. (Gemengd, 3e Blad).
Het Fransche voetbalelftal voor den
wedstrijd tegen Nederland samengesteld.
(Sport, 3e Blad).
De 5e dampartij om het wereldkam
pioenschap is remise geworden. (Sport,
3e Blad).
Binnenkort is een gewijzigde teeltrege
ling voor late aardappelen, oogst 1936, te
wachten (Laatste Berichten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
Stilstand aan het front. (3e en le Blad).
President Roosevelt licht de begrooting
toe. (Buitenland, 4e Blad).
Nieuwe tegenslag voor Amerika's presi
dent door afwijzing van zijn landbouw
politiek. (Buitenland, 4e Blad).
Eden gekozen tot voorzitter der Vloot-
conferentie. (Buitenland, 4e Blad).
Een nieuw schandaal in Frankrijk. (Bui
tenland, 4e Blad).
Maatregelen van Moskou tegen Torgler,
Popof en Tanef. (Buitenland, 4e Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
verliepen echter niet vlot. Daarna werd in
de wet, waarin openbaar en bijzonder
onderwijs werden gelijkgesteld, het z.g.
stopartikeltje ingelascht en hiermede de
kans op subsidie ontnomen. In 1933 werd
besloten een niet gesubsidieerde bewaar
school te stichten. Tenslotte stelde het
gemeentebestuur in 1934 3 lokalen van de
voormalige openbare school in de Heeren
straat ter beschikking van het bestuur.
Vervolgens stelde spr. de vraag: „Waar
om moeten er Christelijke Fröbelscholen
zijn?" Velen meenen, dat het absoluut fout
is om de kinderen reeds zoo jong te ver-
deelen, maar wij, aldus spr., zijn de mee
ning toegedaan, dat de naam van Jezus
Christus zoowel in school als huisgezin
gehoord moet worden.
Daarna dankte spr. namens het bestuur
allen, die hun medewerking aan de op
richting der school hadden verleend. In
het bijzonder dankte spr. voor den gelde-
lijken steun van den dameskring „Clara
Dozy". Tenslotte richtte spr. zich tot mej.
Janson, hoofd der school en de dames
Baxhoven en Mulder, die als onderwij
zeressen aan de school verbonden zullen
zijn. Spr. wees hen op de moeilijke taak,
die zij aanvaard hadden en wenschte hun
Gods hulp en de noodige kracht toe. Na
mens het bestuur verklaarde spr. het per
soneel der Prinses Julianaschool voor ge
ïnstalleerd en verzocht de aanwezigen hun
het bekende gezang: Dat 's Heeren zegen
op u daal, te willen toezingen.
Hierna dankte mej. Janson voor de
vriendelijke tot haar en haar helpsters
gerichte woorden. Ze sprak den wensch
uit, dat tusschen het personeel der school,
het bestuur en de ouders altijd een goede
verstandhouding moge heerschen.
In de hierna volgende pauze werden
eenige ververschingen aangeboden.
Vervolgens werd gelegenheid gegeven
tot het uitspreken van gelukwenschen.
Hiervan werd een zeer druk gebruik ge
maakt. Achtereenvolgens voerden het
woord: de heeren H. A. Vriend namens
het college van B. en W.; J. Zuidman na
mens de Vereeniging van Chr. Bewaar
scholen in Nederland, Mulder, namens de
Geref. Schoolvereeniging, Bakema namens
het personeel der Geref. Scholen in Lei
den, mej. Van der Ende, hoofd van een
bewaarschool te Rotterdam, mej. De Rave
hoofd der bewaarschool Heerensingel en
presidente van den dameskring „Clara
Dozy", en de heeren Van Kapel, secretaris
der schoolvereeniging Oude Rijn en Boek
kooi. Allen spraken de beste wenschen uit
voor de jonge Prinses Juliana-Fröbel-
school.
Na het zingen van eenige verzen van
psalm 99 en het Wilhelmus, sprak ds.
Bouwman een dankgebed uit.
Hierna sloot de voorzitter met een dank
woord deze vergadering.
Vervolgens was er gelegenheid om de
nieuwe schoollokalen, 3 in getal, te be
zichtigen. We zijn ervan overtuigd, dat
de kleuters zich in deze gezellige en vrien
delijke omgeving geheel en al op hun ge
mak zullen voelen. Zonder twijfel zal de
stichting van deze school door vele ouders
in deze wijk op prijs gesteld worden.