v$ sust
Kou op de Borst
DE MECHANISATIE
IN DE SIGAREN-INDUSTRIE.
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 7 Januari 193$
GEMENGD NIEUWS.
Botsing op bewaakten
overweg.
REGEERING NEEMT
MAATREGELEN.
Thijs IJs en het geheim van den hollen boom
ZWENDELARIJ MET
PREMIE-OBLIGATIES.
INVAL TE 'S-GRAVENHAGE.
Naar wij verneigen heelt de politie te
Den Haag, een inval gedaan in de kan
toren van het Centraal Administratie
Kantoor voor Hypotheken, gevestigd aan
de Regentesselaan 60. aldaar, waarvan de
heer H. B. directeur is, op vermoeden van
overtreding van de Loterijwet. waarbij
42000 premie-obligatiën benevens de
administratieve bescheiden van de te
Antwerpen gevestigde bank „Banc Feli-
citas" in beslag zijn genomen.
Deze inval was het gevolg van het on
derzoek dat in het midden van de vorige
maand door de Belgische justitie werd in
gesteld bij het in de Carnotstraat 87 te
Antwerpen gevestigde hoofdkantoor van
deze „bank", welke zich bezig hield met
het drukken en uitgeven van premie-obli
gatiën. die voor 52 Belgische francs per
stuk aan den man werden overgebracht,
welke een winstkans gaven overeenko
mende met een twintigje in de Nederland-
sche Staatsloterij.
Deze onderneming was gevestigd in een
eenvoudig bovenhuis, dat zich in geen en
kel opzicht onderscheidt van andere wo
ningen en toen de Antwerpsche politie
een inval deed trof men in het perceel der
beheerende vennoots mevr. Bdiede
schoonmaakster der kantoren bleek te
zijn.
Deze vrouw, die sedert haar elfde jaar
geen onderwijs meer had genoten, was in
Januari 1935 door de oprichters van Feli-
citas, waartoe behoorden de heer B. B„
directeur van de Onderlinge Levensverze
kering Bank Arona en diens zoon H. B
directeur van het te Den Haag gevestigde
Centraal Administratie Kantoor voor Hy
potheken. als beheerend vennoote aange
steld.
Haar werk bepaalde zich er toe het huis
in de Carnotstraat schoon te houden en
de obligaties te laten drukken.
Naar uit het onderzoek kwam vast te
staan, was de onderneming in België ge
vestigd met een grondkapitaal van 3500
Belgische francs, oftewel 175 gulden, ter
wijl op de obligaties vermeld staat, dat de
Bankde biljetten waarborgt en dat
eventueele geschillen alleen door de Han
delsrechtbank te Antwerpen kunnen wor
den beslecht. Nadat de Belgische justitie
op grond van het feit. dat Felicitas de
Belgische strafwet heeft overtreden
particuliere loterijen zijn in België verbo
den tegen B. B. proces-verbaal had op
gemaakt, tevens omdat de obligaties on
gezegeld waren, heeft de politie zich met
deze zaak bezig gehouden. Hierbij is ko
men vast te staan dat beide heeren op
geraffineerde wijze te werk gingen.
Het Centraal Administratie Kantoor voor
Hypotheken was nj. de uitgever der zoo
genaamde Centra-loten, welke door deze
onderneming als Centra-kwitanties wer
den verkocht als 'n twintigje in de Staats
loterij.
Voor deze kwitantie welke voornamelijk
ln de provincie werden verkocht en die
dus vermomde loterij-briefjes waren, wer
den door het Centraal Adm. Kantoor. Fe-
licitas-obligaties gekocht, waarvan de
nummers correspondeerden met Centraal-
kwltantjes.
Weliswaar werd den houders van Cen-
traloten medegedeeld, dat voor het ge
storte geld obligaties werden gekocht,
maar omtrent den aard dezer obligaties,
liet men de koopers wijselijk ln het on
zekere. De opzet van de geschiedenis is
duidelijk. De verplichting tot het uitbe
talen der gevallen prijzen was door deze
manipulatie overgeheveld naar een Belgi
sche onderneming.
De politie heeft tegen H. B. procesver
baal opgemaakt wegens overtreding van
de Loterijwet. Tegen mevr. B. is door de
Belgische justitie eveneens een strafver
volging ingesteld.
AUTO MET ZEVEN INZITTENDEN RIJDT
BIJ LEEUWARDEN DOOR DE
SPOORBOOMEN.
TWEE ERNSTIG GEWONDEN.
Gisteravond te ongeveer half acht botste
te Leeuwarden een auto uit de richting
Marssen tegen de neergelaten boomen van
den bewaakten overweg bij de halte Leeu
warden aan den Harlingerstraatweg. Door
de kracht van de botsing werden de boo
men weggerammeid en kwam de wagen
midden op de spoorbaan tot stilstand, Juist
op het oogenblik, dat een trein van de
richting Stiens naderde. De machinist
remde nog op korten afstand uit alle
macht, doch dit kon niet verhinderen, dat
de auto eenige meters werd meegesleurd.
In de auto zaten zeven personen, n.l. de
bestuurder H. Miedema, D. Glas en echt-
genoote, mevr. van der Bij en drie kinde
ren van 11, 7 en 2 jaar, allen uit Dokkum.
De belde dames werden ernstig gewond, 't
zevenjarig meisje brak het linkeronder
been, terwijl de vier andere inzittenden
allen lichte kwetsuren opliepen.
Na door verschillende doctoren verbon
den te zijn, zijn de slachtoffers naar het
Diaconessenhuis te Leeuwarden overge
bracht.
De auto werd totaal vernield.
TEGEN EEN TREIN GEREDEN.
Gistermiddag, toen het lokaaltreintje
vanuit Utrecht, pl.m. 12 uur te Soestdijk
zou aankomen, reed even voor het station
Soestdijk de bejaarde 'wielrijder R- uit
Baarn op den onbewaakten overweg bij
den Dalweg te Soest tegen den nog in be
weging zijnden trein op. De machinist,
die het ongeluk blijkbaar zag aankomen,
remde onmiddellijk. Zwaar gewond werd
R. bij een bewoner aldaar binnengebracht.
De politie en meerdere doktoren waren
spoedig ter plaatse. Terwijl de doktoren de
eerste hulp verleenden, stelde de polilie
een nader onderzoek in. R. Is naar het
ziekenhuis overgebracht. Het rijwiel, dat
pl.m. 60 M. was meegesleurd, was totaal
vernield- U. D.
RECLAME.
6739
Wrijf het goed over
keel en borat
WERKT OP 2 MANIEREN TEGELIJK
TEXTIELGOEDEREN FRAUDULEUS
INGEVOERD.
Groote uit Japan afkomstige partijen
te Amsterdam in beslag genomen.
Naar wij vernemen hebben ambtenaren
der in- en uitvoerrechten en accijnzen te
Amsterdam groote partijen Japansche
textielgoederen in beslag genomen, welke
hier te lande frauduleus zijn ingevoerd.
De artikelen bestaan uit sokken, kimo
no's. kleedjes, e.d., alle textielgoederen,
„geïmporteerd" door een in perceel Singel
No. 60 te Amsterdam gevestigde firma.
De firmant, die in de Prins Hendriklaan
woonde, blijkt evenwel de wijk naar
België te hebben genomen en zoo
troffen er de verificateur, de ambte
naren van den crisis-opsporingsdienst,
van justitie en politie, gisteren slechts
twee vrouwelijke kantoorbedienden aan,
die er volkomen onkundig van waren
op welke frauduleuze wijze de Japansche
goederen ln de magazijnen terecht geko
men waren.
Alle goederen zijn in beslag genomen en
gisteravond gedeeltelijk naar het O. I Huis
overgebracht. De rest is in de kelders van
het perceel op het Singel gelaten en de
kelders zijn verzegeld. De geheele admini
stratie van de firma is in beslag genomen
en gisteravond eveneens naar het O. I.
Huis overgebracht.
Reeds geruimen tijd bereikten den veri
ficateur van den dienst der in- en uitvoe'-
rechten te Amsterdam, klachten, dat er
aanzienlijke partijen Japansche textiel
goederen op de markt werden geworpen,
die onmogelijk deel konden uitmaken van
de geoorloofde contingenten Invoer van
deze artikelen.
Het onderzoek wees uit. dat men met
een der ernstigste fraudes te doen had. die
op dit gebied nog ooit zijn voorgekomen
en vermoedelijk zijn de staat aan invoer
rechten en de bonafide importeurs door
deze smokkel-concurrentie, voor tiendui
zenden guldens benadeeld.
WAGEN' DOOR VRACHTAUTO
AANGEREDEN.
Gistermorgen had op den betonweg naar
Bilthoven nabij het voormalige Hotel de
Grift te Baarn een aanrijding plaats tus-
schen een vrachtauto, bestuurd door H.
J. M. uit Hilversum en een met paard be
spannen wagen, waarop de heer H. v. d-
B. uit de Lage Vuursche was gezeten. De
vrachtauto week bij het passeeren niet
ver genoeg naar links uit en reed dienten
gevolge den wagen in de flank aan. Het
voor den wagen gespannen paard werd
gewond en ook de bestuurder liep verwon
dingen aan hef hoofd op. De wagen werd
ernstig beschadigd. Proces-verbaal werd
door de politie opgemaakt.
OUD MISDRIJF OPGEHELDERD?
Bijna vier jaren geleden, in Maart 1932,
is te Oss een meisje, de 23-jarige C. S„
onder verdachte omstandigheden overle
den Den nacht na de begrafenis heeft de
politie het stoffelijk overschot doen op
graven en is een sectie op het lijk verricht.
Daarbij kwam aan het licht, dat inderdaad
de dood van het meisje een gevolg was van
misdrijf. De dader bleef echter zoek.
Naar wij vernemen heeft de politie thans
in verband met deze zaak een 25-jarig
jongmensch gearresteerd. De arrestant zal
heden ter beschikking van de justitie wor
den gesteld.
o
DOOR EEN AUTO GEGREPEN.
Gistermiddag is de heer A. Otten bij het
oversteken met zijn fiets van den weg te
Boven Smilde iDr i aangereden door eer.
auto, bestuurd door mr. P. uit Assen De
heer O., die met ernstige verwondingen
naar het ziekenhuis te Assen werd ver
voerd is daar in den afgeloopen nacht
overleden.
EENJARIG MEISJE GESTIKT.
In een onbewaakt oogenblik heeft het
een-jarig dochtertje van het hoofd dei-
school S. te Rijsen gistermorgen getracht
zich tusschen de spijlen van haar ledlkan-
tje door te werken. Het lichaampje kon er
door. maar het hoofdje bleef steken, met
het gevolg dat de kleine na eenige oogen-
blikken is gestikt. Toen de moeder even
later bij haar kindje kwam, trof zij dit
levenloos aan.
BUITENLANDSCH GEMENGD.
BRUTALE OVERVAL.
Tusschen Ganajuato en Dolores Hidalgo
ln Mexico, hebben bandieten vijf autobus
sen overvallen. Door de schoten die de
bandieten on de autobussen losten, werden
een soldaat en een burger gedood en twee
vrouwen gewond De bandieten beweerden
twee afgevaardigden te zoeken die het
nlan hadden 'n socialistische prooaganda-
actie in Guanajuato op touw te zetten.
Daar zii de bedoelde afgevaardigden niet
in de autobussen aantroffen lieten zii de
overvallenen weer vrii.
DE ZAAK HAUPTMANN.
Naar wordt medegedeeld zal het Hof van
Gratie Hauptmann's verzoek tot gratie in
behandeling nemen.
De gouverneur heeft de terechtstelling
van Hauptmann, welke was vastgesteld op
14 Januari voor onbepaalden tijd verscho
ven. De gouverneur is besloten elke moge
lijkheid aan te wenden om den moord op
het kind van Lindbergh volledig op te hel
deren, alvorens de terechtstelling te laten
doorgaan.
DOOR EEN LEEUW VERSCHEURD.
Patricia Mackeever is te Belfast, op
Ierland, het slachtoffer geworden van haar
overmoed.
Zii was n.l. een leeuwenkooi binnenge
gaan en daar met een bal gaan spelen. Een
der leeuwen werd daardoor geïrriteerd. Hii
wierp zich op de jonge vrouw en ver
scheurde haar voor de oogen der ontzette
toeschouwers.
ROOFOVERVAL OP JUWELIERSZAAK
IN' NEW-YORK.
Een door vier bandieten gepleegde roof
overval op klaarlichten dag heeft te New-
York een geweldige opwinding veroorzaakt.
De daders liepen een juwelierszaak bin
nen. Nadat zij de deur achter zich had
den gesloten trokken zii hun revolvers en
drongen de bedienden in een hoek.
Terwij! dezen met de revolvers in be
dwang werden gehouden, ledigden de
roovers successievelijk alle vitrines. Ver
volgens verlieten zii even ononvallcnd als
ze gekomen waren, den winkel.
De gestolen juweelen vertegenwoordig
den een waarde van 100.000 tot 150.000
dollar Tot dusver heeft de politie van de
daders geen spoor.
VROEG VOORJAAR IN POLEN.
Sedert de Kerstdagen verheugt men zich
in geheel Polen in een verrukkelijk voor
jaarsweer. In West Polen staan gewassen
tn bloei. In Opper Silezlë vertoonen zich
op vele plaatsen vlinders, terwijl de
vruchtboomen in bloei staan.
Gisteren is de temperatuur evenwel tot
het nulpunt gedaald.
WAARDEVOLLE TEEKENINGEN UIT
MUSEUM GESTOLEN.
Uit het Museum van Kunsten en Ge
schiedenis te Brussel gelegen in het
JubelDark. werden 65 teekeningen van den
Beiïi.chen teekenaar Puttaert gestolen.
Deze teekeningen stellen oude straten van
Brussel voor tevens kerken en kasteelen
van de provincie Brabant. Deze teekenin
gen hadden een groote waarde.
HET ONGELUK VAN DE CITY OF
KHARTOUM.
Wij hebben gisteren gemeld, dat het
wrak van de City of Khartoum zou zijn
gelicht. Dit bericht blijkt echter niet juist
te zijn. De vliegboot is niet geborgen, doch
slechts het grootste gedeelte van de post.
De duikers zeggen dat er in de cabine
geen lijken meer zijn. Toch ziin van vijf
passagiers de stoffelijke overblijfselen nog
niet gevonden.
De zeven personen wier lijken tot nu toe
gevonden ziin bHiken onmiddellijk tenge
volge van een schcdelfractuur te ziin over
leden.
PANIEK ONDER NEW-YORKSCHE
MOEDERS.
Krankzinnige verdronk kinderen.
De politie te New-York is overgegaan tot
arrestatie van Gussie Friedmann, een
vrouw, die twintig jaar in een gesticht
voor geesteszieken is opgesloten geweest en
die dezer dagen weer vrij was gelaten, daar
men meende, dat zij thans zonder gevaar
voor de gemeenschap wel weer onder de
menschen kon verkeeren. Zij is 45 jaar
oud en ziet er, geheel tandeloos, uit als een
heel oude vrouw.
De politie verdenkt er haar nu echter
van een baby van 10 maanden te hebben
verdronken. Het kind was Zondag met kin
derwagen en al ontvoerd voor een woon
huis in Eastside. Ruim vier honderd agen
ten van politie zijn den geheelen nacht in
de weer geweest met het instellen van een
onderzoek in de omgeving, evenwel zonder
resultaat. Reeds was men begonnen met
het afdreggen van East River, toen men
plotseling Gussie Friedmann ontmoette, die
een tweede kind in de richting van het
water duwde. Zij werd onmiddellijk in ar
rest gesteld, tot groote verlichting van de
moeders in deze stadswijk, onder wie reeds
een paniek was uitgebroken, daar het ge
rucht de ronde deed, dat een massamoor
denares dreigde ieder kind. dat zij te pak
ken kon krijgen, te verdrinken.
EEN WAGON WAPENS VERDWENEN.
Wat was de bedoeling?
De „Intransigeant" verneemt van ziin
correspondent te Toulouse, dat in het
station aldaar dezer dagen twee wagons
aankwamen, geladen met wapenen uit het
artillerie-park van Clermont-Ferrand.
Toen echter de autoriteiten van het
arsenaal de leverantie ln ontvangst wilden
nemen bevonden zii. dat een der beide
wagons was verdwenen.
Onmiddellijk werd een uitgebreide
enquête ingesteld o.a aan de grens
stations. Tenslotte vond men den wagon
in een goederentrein, die naar Cebere
onderweg was De „ontvluchte" wagon
was nog steeds verzegeld en geladen met
3000 geweren, mitrailleuses en mortieren.
Er werd geenerlel vrachtbrief of ander
document bii het transport gevonden,
waaruit de plaats van bestemming der
wapenzending had kunnen buiken.
De recherche stelt een uitgebreid onder
zoek ln.
o
DE MOORD OP KONING ALEXANDER.
Sloveen beschuldigt zichzelf van
medeplichtigehlcL
De Wiener „Sonn- und Montagszeïtung"
bericht, dat te Hartberg in Stiermarken
een Sloveen. Maruan Bayer geheeten is
gearresteerd die beweert medeplichtig te
zijn aan den moord van Marseille. Hii is
graveur van 'oeroep en heeft de valsche
passtempels voor de betrokkenen ver
vaardigd.
Uitbreiding van machines zonder
vergunning niet toegelaten.
Bepalingen voor de eerstkomende
drie jaren.
De regeering heeft bij de Tweede Ka
mer een wetsontwerp ingediend houdende
tijdelijke maatregelen met betrekking tot
de mechanisatie in de sigarenindustrie.
De bedoeling is groote en economisch
en sociaal ongewenschte schokken tenge
volge van te snelle mechaniseering op te
vangen, ln het bijzonder door het al of
niet verleenen gedurende een tijdvak
van drie jaren van vergunningen voor
uitbreiding van de mechanisatie.
In de toelichting zegt de regeering o.m.:
De omvangrijke werkloosheid in de siga
renindustrie heeft reeds geruimen tijd
geleden de Regeering genoopt de ontwik
keling van dezen tak van nijverheid, in
het bijzonder wat de arbeidsgelegenheid
betrof, met aandacht te volgen. Hiertoe
was te eer aanleiding, daar niet, zooals ln
tal van andere industrieën, de verminde
ring van de koopkracht als onmiddellijke
oorzaak van een geslonken afzet en ver
minderde arbeidsbezetting was aan te
wijzen, doch integendeel, het opmerkelijke
verschijnsel zich voordeed, dat het ge
bruik van sigaren hier te lande een vrij
wel constante stijging vertoont.
Daar de invoer van sigaren onbeteeke-
nend is en de uitvoer weliswaar eenigs-
zins belangrijker, doch sedert 1929 sterk
gedaald in laatstgenoemde jaren slechts
enkele procenten van het binnenlandsch
verbruik uitmaakte, is de conclusie ge
rechtvaardigd, dat de oorzaken van de
toenemende werkloosheid in dezen indus
trietak zijn gelegen in interne wijzigingen
van het productieproces.
De verschuiving van het verbruik van
de duurdere naar de goedkoopere soorten
sigaren, heeft de fabrikanten genoopt den
kostprijs te verlagen en zich toe te leggen
op het goedkoope massa-artikel. Hiertoe
werden twee wegen ingeslagen, n.l. grooter
productie per arbeider en uitbreiding van
de mechanische productie.
Ofschoon de beteekenis van den eersten
weg met betrekking tot den invloed daar
van op de werkloosheid niet rechtstreeks
ln cijfers is uit te drukken, moet wel met
zekerheid worden aangenomen, dat deze
ten aanzienlijken invloed op den terug
gang van de arbeidsgelegenheid heeft ge
had.
De invloed der mechanisatie.
Bij het onderzoek, door de regeering
ingesteld, is komen vast te staan, dat de
toeneming van de werkloosheid onder de
sigarenmakers tusschen 1929 en het na
jaar van 1935, voor zoover deze aan de
invoering van machines moet worden toe
geschreven, ongeveer 3520 man bedraagt.
Daar tegenover staat dat ongeveer 2320
jongere en halfwas arbeiders werden te
werk gesteld, zoodat de mechanisatie ten
slotte over 6 jaar een afneming der werk
gelegenheid voor ongeveer 1200 personen
heeft medegebracht.
De gevolgtrekking is gerechtvaardigd,
dat tenslotte de invloed der mechanisatie
op de totale werkgelegenheid geringer is
gebleken dan somtijds wordt, vermoed.
Veel bedenkelijker dan de achteruitgang
van de totale arbeidsbezetting is echter
de verschuiving van geoefende sigarenma
kers naar jongere en halfwas arbeiders.
Het is overigens niet enkel de werkloos
heid, die bij deze industrie door de me
chanisatie reeds ontstaan is, die thans tot
ingrijpen leidt, maar ook de gegronde
verwachting, dat de toenemende vraag
naar goedkoope sigaren het tempo van de
mechanisatie zoodanig zal verhaasten, dat
eenige leiding in dit proces is geboden om
al te groote schokken en wrijvingen te
vermijden.
Het onderhavig wetsontwerp moet in
het licht van het vorenstaande worden
bezien.
De Regeering is van oordeel, dat een
uitzonderlijk geval, waarin de Regeering
zich niet afzijdig mag houden, ln de
sigarenindustrie aanwezig is.
Zoolang de economisch ongunstige om
standigheden aanhouden en plaatsings
mogelijkheid voor de arbeiders elders ont
breekt, leidt dit proces van mechanisatie,
uitstooting van vakbekwame arbeiders en
toeneming van huisarbeid tot onaan
vaardbare economische en sociale gevol
gen, welke de Overheid niet lijdelijk mag
aanzien.
Ten aanzien gan de verschillende ge
opperde mogelijkneden wijst de Regeering
ln de eerste plaats er op, dat een alge
meen verbod van het gebruik der ln de
bedrijven reeds aanwezige machines van
haar niet is te verwachten. De Regeering
zet uitvoerig uiteen, dat een accijnsver-
hooging van machinaal vervaardigde siga
ren niet is te aanvaarden en dat evenmin
het denkbeeld van een hoog invoerrecht
op machines voor verwezenlijking vat
baar is.
De gedachte oplossing.
De Regeering heeft zich een oplossing
van het vraagstuk gedacht in dier voege,
dat aan de Regeering de bevoegdheid
wordt verleend om voor een bepaalde pe
riode de verdere mechanisatie in de hand
te houden en die te doen plaats vinden ln
liet tempo, dat geoordeeld wordt te zijn
in overeenstemming met de belangen van
alle bij dezen bedrijfstak betrokken groe
pen, Dit tijdvak is beperkt tot ultimo 1938,
om duidelijk aan te geven, dat de Regee
ring dezen maatregel beschouwt als van
tijdelijken aard.
Wordt het ontwerp tot wet verheven,
dan zal worden bereikt, dat verplaatsing
van arbeiders naar andere takken van
nijverheid een meer regelmatig verloop
kan verkrijgen, terwijl een verdere prijs
aanpassing en een druk op het relatief
weinig gedaalde loon in dit beschutte be
drijf blijven bestaan.
De vervanging van in gebruik zijnde
machines en onderdeelen daarvan zal ln
elk geval met alle soepelheid worden mo
gelijk gemaakt.
Exportmogelijkheden.
De sigarenindustrie kan voorts ër op
rekenen, dat, indien herleving van den
export van sigaren mogelijk mocht zijn,
doch afhankelijk van de toepassing van
machines, de Regeering een zeer ruim ge
bruik zal maken van de haar na afkondi
ging van deze wet toekomende bevoegd
heid en vergunning zal verleenen tot
plaatsing van nieuwe machines, welke zijn
bestemd voor de fabricage voor export
doeleinden.
De voorgestelde regeling biedt boven
dien het voordeel, dat de Regeering de
gelegenheid heeft zich te beraden op ver
dere maatregelen ten behoeve van dezen
bedrijfstak, zonder dat zij daarbij voor
verrassingen kan worden geplaatst.
Resumeerende kan gezegd worden, dat
dit wetsontwerp beoogt, groote en econo
misch en sociaal ongewenschte schokken
tengevolge van te snelle mechaniseering
in dezen tak van nijverheid op te vangen,
hetgeen mogelijk zal zijn door de toepas
sing van de wet, met name door het al
of niet verleenen van vergunningen voor
uitbreiding van de mechanisatie.
Getroffen machines
De werking van de wet zal zich voor-
loopig beperken tot de z.g. bosjes- of wik
kel-, opdek- en compleet-machines.
Echter is 'n bepaling opgenomen, waar
door de uitvoering van de wet gelijken
tred zal kunnen houden met onvoorziene
wijzigingen in de mechanische sigaren-
vervaardigingsmethodes.
In artikel 2 ligt de hoofdregeling van
de wet verankerd. Vanaf het oogenblik
van haar inwerkingtreding zal het, zonder
speciale vergunning, niet meer toegestaan
zijn een compleet-, opdek- of bosjesma
chine voorhanden te hebben in de in het
artikel omschreven ruimten, indien die
machine niet op 15 Mei jongstleden daar
in aanwezig was. Artikel 3 vormt een
noodzakelijke aanvulling van het verbod,
uitgevaardigd in artikel 1, en heeft ten
doc-1 een nauwkeurige controle mogelijk te
maken van het aantal machines hier te
lande aanwezig, maar nog niet voor de
sigarenindustrie In gebruik.
24. De rattenklem kwam snel gereed; hij wachtte nog slechts
op een zachte tik, die hem dichtklappen deed.
Thijsje en Paddekwist lagen nu op wacht tot 't vallen van den
nacht; toen kwamen weer die kleine kereltjes, die omgetooverd
waren, en nu nieuwsgierig naar de klem bleven staan staren. Dan
keken zij naar boven, heel beducht want daar naderde alweer de
heks, op haar bezem met een snelle vlucht hoog in de luoht!
„Nu kunnen wij ons af gaan vragen," sprak Paddekwist, „of onze
list zal slagen."
2S
