Humor uit het Buitenland.
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 28 December 1935
t I' •^1" V'1
Financieel Jaaroverzicht.
.Als vader ons niet gauw komt roepen, komen we
nog te laat op school." (Lustige Kölner j.tg.1.
*- k'j1 =~tr-i r. i Is-"'
„Ik zie dat Iemand die U zeer na staat een groote
teleurstelling zal ondervinden".
,,Da' komp uit; ik ben zonder een cent op zak hier
gekomme".
(Humorist)
i,Wanneer kan lk om de rest van het bedrag komen
Wanneer u mijn nieuwe adres ontdekt zult hebben."
(Muskete).
„Blijf JU hier staan en zorg dat hij niet weg loopt.
Dan ga lk lntusschen mijn geweer halen."
(Der lustige Sachse).
Zij „Waar deug Je eigenlijk voor 7 Je kunt niet
koken, je kunt niet naaien, en een sphoonheid ben je
ook niet bepaald 1' (Judge).
Lichtpunten in den economischen toestand
overschaduwd door onzekere politieke
vooruitzichten - Aanhoudende onrust op
valutagebied - Prijsstijging op de goede
renmarkten - Vermindering van onzen
export naar landen met beperkt betalings
verkeer - Zorgelijke toestand der Staats
financiën - De Beleggingsmarkt afhanke
lijk van invloeden van buiten af.
Indien de politieke toestand zich tegen
het einde van het Jaar niet zoodanig had
verscherpt, dat ernstig rekening moet wor
den gehouden met den, storende» invloed
van nieuwe internationale verwikkelingen,
dan zou er alle aanleiding zijn, om op
grond van de economische ontwikkeling
in het afgeloopen jaar de toekomst met
wat meer vertrouwen tegemoet te zien.
Voor het eerst sinds in het najaar van
1929 de eerste teekenen van een economi
sche inzinking vielen waar te nemen, heb
ben wij weer een jaar achter ons, waarin
op verschillend gebied eenige vooruitgang
kan worden geconstateerd. De verbetering
is stellig nog niet van dien aard, dat het
tijdperk der economische crisis als afge
sloten kan worden beschouwd. Dit zou
reeds daarom een misrekening kunnen
blijken te zijn, omdat het moeilijk is uit
1e maken. In hoeverre de economische ver
betering een hechten grondslag heeft, óf
en in welke mate kunstmatige elementen
daarbij een rol spelen en men dus slech's
met een schijnbare versterking der koop
kracht te doen heeft.
Beden tot secptlcisme is er zeker, wan
neer men ziet. hoe de regeeringen in ver
schillende landen zich bij hun pogingen,
een verbetering te weeg te brengen, blind
taren op werkverschaffingsplannen, zon
der de oorzaken van het kwaad aan te
tasten. Het zijn zelfs vaak de regeerings-
maatregelen. Welke een terugkeer naar
gezonde verhoudingen belemmeren, door
dien zij aan een uitbreiding van het ruil
verkeer tusschen de volkeren nieuwe moei
lijkheden in den weg leggen. Zoo moet
het ingrijpen der regeeringen in de vrije
prijsvorming (bedoeld als tegemoetkoming
aan bepaalde zwaar getroffen krihgen der
bevolking) wel leiden tot een stijging van
de algemeene kosten van het levensonder
houd, waardoor de exportmogelijkheden
verder verminderen. Elke maatregel tot
bescherming of verdediging van het eigen
bedrijfsleven, in den vorm van subsidlee-
ring. verhooging van invoerrechten of
contingenteering. be'eekent een benadee
ling van den export van andere landen,
waarmede men handelsbetrekkingen on
derhoudt. Om dan nog te zwijgen van de
monetaire experimenten, die telkens op
nieuw het vertrouwen ondermijnen en
nieuwe storingen ln het economisch leven
veroorzaken.
Een van de belangrijkste vragen, van
welker beantwoording de economische
ontwikkeling in het komende jaar afhan
kelijk is, is die, of de muntverzwakking
thans een einde heeft genomen, dan wel,
of deze nog verdere vorderingen zal ma
ken. De afbrokkeling van het „blok" der
goudlanden, door de devaluatie van dén
Belgischen franc in Maart j.l. heeft een
nieuwe schok toegebracht aan het ver
trouwen in de handhaving van den gou
den standaard in de overgebleven „goud"-
landen. Feitelijk is de onrust op valuta-
gebied sinds de Belga-devaluatie niet tot
staan gekomen. Velen van hen. die van de
wenschelijkheid van muntverzwakking
geenszins overtuigd zijn, gaan zich afvra
gen. of een beslissing ten gunste van de
valuatie niet te verkiezen is boven de
voortdurende onzekerheid op valuta-ge-
biecj, die den ondernemingsgeest remt en
een druk op het zakenleven legt. Zij zien
hierbij over het hoofd, dat devaluatie in
de nog overgebleven goudlanden geenszins
een teruekeer van stabiele valuta-verhou
dingen zou beteekenen, doch veeleer nog
tot een vergrooting van den chaos zou
leiden.
Stabiliteit op valuta-gebied zou alleen
te bereiken zijn door een herstel van den
gouden standaard, in internationaal over
leg, zooals ook internationale samenwer
king onontbeerlijk is, teneinde tot de
voor het wereldherstel noodzakelijke
uitbreiding van den goederenruil tusschen
de verschillende landen te geraken. He
laas beperkt men zich in de meeste lan
den op zijn mooist tot het constateeren
van het bedroevende feit, dat men met
het tegenwoordige systeem van herstel
maatregelen binnen de eigen landsgren
zen op den verkeerden weg is, doch ont
breekt de innerlijke kracht, om zich hier
boven uit te verheffen. Dat het jaar 1935,
ondanks de symptomen van economische
verbetering, welke zich hier en daar voor
doen, toch in mineur sluit, moet voorna
melijk daaraan worden toegeschreven.dat
de jongste politieke ontwikkeling eener-
zijds de kans op internationale regeling
der drukkende- economische problemen
naar een verre toekomst heeft verschoven,
terwijl dit Uitstel op zich zelf de mogelijk
heid van een voortschrijding van het pro
ces van ontwrichting op monetair gebied
vergroot. Wel is ln het afgeloopen jaar
tijdens de langdurige periode van valuta
onrust de weerstand der goudvaluta's
grooter gebleken dan men veelal verwacht
had, doch Juist in de laatste maanden is,
met name in Frankrijk, het streven naar
devaluatie aanmerkelijk toegenomen.
Als een gunstige factor kan het worden
aangemerkt, dat de afbrokkeling der
waarde van de valuta's, die van het goud
anker zijn losgeslagen, in het laatste jaar
geen verderen voortgang heeft gemaakt.
Het Pond Sterling, dat in den loop van
1934 nog 10°/o in waarde had ingeboet,
verlaat 1935 op een niveau, dat slechts
weinig lager is dan de koersstand van om
streeks een jaar geleden ad ca f. 7.30. ln
tusschen moet niet over het hoofd worden
gezien, dat het evenwicht van het Pond
nog altijd uiterst labiel is en dat de om
vang der fluctuaties veel grooter blijft dan
die der valuta's, die aan het goud zijn ge
bonden. Zoo werd ln Maart j.l. een laagste
punt van f. 7 bereikt, terwijl de noteering
in den zomer tijdelijk tot f. 7.40 steeg. De
dollar daarentegen is zich op een peil van
om en nabij f. 1.48 blijven bewegen en
zijn stabiliteit zou vrijwel verzekerd zijn
te achten, ware het niet dat er in de Ver.
Staten ernstige inflatie-gevaren bestaan,
die een bedreiging voor de waardevastheid
van den dollar vormen.
Toen wij hierboven spraken van symp
tomen. die als een aanwijzing van een
verbetering van den wereldtoestand kun
nen worden beschouwd, dachten wij in de
eerste plaats aan het aanmerkelijke her
stel, dat in de prijzen van verschillende
grondstoffen en producten ls ingetreden.
De beteekenis hiervan springt te meer ln
het oog, wanneer men bedenkt, dat de
wereldcrisis begonnen is met een scherpen
prijsval op de goederenmarkten. Onder
normale omstandigheden zou n'en uit de
prijssstljging van het afgeloopen jaar mo
gen concludeeren, dat er eindelijk een de
finitieve wending ten goed in 't conjünc-
tuurverloop is ingetreden, behoudens dan
de noodlge reserve met het oog op den
onzekeren internationalen politieken toe
stand. Dat wij deze conclusie thans niet
aandurven, is een gevolg van het feit, dat
niet kan worden nagegaan, in hoeverre de
prijsverhooging van verschillende produc
ten moet worden toegeschreven aan den
invloed van den oorlog en van de uitbrei
ding der bewapening in het algemeen.
Het staat wel vast, dat de toeneming
van de vraag uit dien hoofde de directe
aanleiding van de prijsstijging is geweest.
Tegelijkertijd kan worden aangenomen,
dat het prijsherstel niet zulke groote vor
deringen zou h°bben gemaakt, indien de
statistische positie van verschillende ar
tikelen op het oogenbiik, waarop de oor-
logsvraag zich deed gelden, niet reeds be
langrijk verbeterd was. Eenerztjds ls deze
verbetering het gevolg van een kunstma
tige regeling van productie, resp, aanbod
(de tin-, thee en rubberrestrictie-overeen
komsten e.a.) aan den anderen kant heeft
men hierbij echter te doen met een na
tuurlijke aanpassing der voortbrenging
aan het verminderde verbruik. Hoe langer
hoe meer productie-ondernemingen, welke
in de periode der hoogconjunctuur waren
opgericht en welker bedrijf gebaseerd was
op de toen bestaande prijs- en afzetver-
houdingen, hebben zich door den langen
duur der crisis niet meer staande kunnen
houden, nadat zij nog geruimen tijd op
hun oude reserves hadden geteerd. Andere
hebben zich door interne reorganisatie en
rationaliseering van het. bedrijf, vaak ge
paard gaande met een inkrimping der
productie, aan de nieuwe afzetverhoudin-
gen aangepast.
Had een en ander reeds tot een ver
mindering der voorraden geleid, hierbij
komt, dat ook de z.g. „onzichtbare" voor
raden bij handel en industrie sterk waren
ingekrompen, doordien wegens de aan
houdende prijsdaling slechts mondjes
maat werd gekocht t>e, aanvulling dezer
onzichtbare voorrddén, tcfen eenmaal de
prijsstijging doorze,ttfc'Jt)eeft hgt hare tot
de verbetering der marktpositie van vele
artikelen bijgedragen. Naar uit het hier
onder volgende ove'rzicht van het prijsver
loop der belangrijkste artikelen blijkt,
konden de hoogste, in het afgeloopen jaar
bereikte noteeringen zich weliswaar niet
handhaven, maar is het prijsniveau aan
zienlijk honger dan de laagste noteeringen
van dit laar. Het voordeelige verschil ls
nog veel belangrijker, v/anneer men de
hu'dige noteeringen vergelijkt met het
laagste punt voor verschillende artikelen
in 1934
Invoerwaarde Uitvoerwaarde
(In lOOOtallen guldens)
1935 1934 1935 1934
Duitschland 199.844 225.856 110.148 150.957
Italië 9.606 11.927 12.669 12.623
Roemenië 2.356 9.427 495 1.691
Turkije 1.388 1.862 1.470 1.031
Bulgarije 882 979 227 235
Wij zien dus, dat de vermindering van
onzen uitvoer naar de landen met beperkt
betalingsverkeer ook in het afgeloopen
Jaar weer aanzienlijk is geweest. Naar
Duitschland alleen bedraagt de teruggang
van den export meer dan f. 40 miilioen
voor de eerste tien maanden. Het is dan
ook uitsluitend aan de verdere verminde
ring van den afzet naar Duitschland,
jaren achtereen verreweg de grootste af
nemer van Nederlandsche goederen, te
wijten, dat de totale uitvoer van Neder
land dit jaar een verdere daling aantoont.
Het aandeel van Duitschland in den Ne-
derlandschen export is van 25°/» in de
eerste negen maanden van 1934 gedaald
tot 20'Ie in dezelfde periode van dit jaar
en Duitschland heeft zijn plaats als voor
naamste afnemer van Nederlandsche goe
deren moeten afstaan aan Engeland, dat
bijna 22»/» van onzen totalen export be
trok. Een feit, dat gezien de valuta-ver
houdingen en de hiermede verband hou
dende bemoeilijking der concurrentie stel-
Koper lElectr. p. toni
Tin (St. cash p. ton)
Lood p. ton)
Tarwe (H.W. S ct. p. bush)
Petroleum (Penns. ruw S p. vat)
Katoen (Middl. Up. 1 8 ct. p lb)
Copra p. ton)
Suiker (Cuba loco N.Y. ct. p. lb)
Cacao (N. York)
Rubber (d. per lb.)
eten en
grondstoffen.
Eind
Laagste
Laagste
Hoogste
1934
1935
1935
1935
28 1/4
29 1/4
41 1/2
39 1/2
221 1/4
208
245
216 3/4
10
10
19 3/4
16 1/8
87 1/2
99 1/4
144 1/2
133 1/2
1.57 1/2
1.52 1/2
1.87 1/2
1.82
10.45
10.55
12.90
12.05
8
101/4
14 1/2
14 5/8
2.74
2.65
3.68
3.10
3.98
4.27
5.20
5.20
4 1/3
5 3/16
611/16
61/6
De gezamenlijke invloed van de prijs
stijging en van de toeneming der aan-
koopen voor bewapeningsdoelelnden moet
zich wel weerspiegelen in een uitbreiding
van het goederenverkeer. Reeds toont de
statistiek van de buitenlandsche handels
beweging voor de geheele wereld voor het
derde kwartaal een stijging aan met ca.
2 '!c, terwijl de cijfers voor het vierde
kwartaal vermoedelijk nog wat gunstiger
zullen worden. De internationale scheep
vaart, die in zoo'n sterke mate van de
economische crisis heeft geleden, heeft
voor het eerst sinds vele jaren weer een
lichte opleving meegemaakt, tot uiting
komend in een verhooging der vrachtta
rieven op verschillende trajecten en in
een vermindering der opgelegde scheeps-
ruimte. De opleving in den wereldhandel
is echter doorkruist door de sanctie-maat
regelen tegen Italië, en daarnaast heeft
ook de verdere vermindering van de beta-
llngscapaciteit van Duitschland geleid tot
een voortdurende inkrimping van den
invoer in dit land.
De zich steeds duidelijker afteekenende
economische isolatie van Duitschland
vormt een der factoren, die aan een her
stel van den wereldhandel in den weg
blijven staan. Ons land heeft zich tegen
de flnancieele schade, welke uit een alge-
heele stagnatie van het Duitsche beta
lingsverkeer zou kunnen voortvloeien, zoo
goed mogelijk gedekt, door de betalingen
over en weer vla een clearing-rekening te
laten loopen. Door zulke clearingverdra-
gen, die behalve met Duitschland ook
met verschillende andere landen met be
perkt betalingsverkeer werden gesloten
(Talie. Roemenië, Turkije. Bulgarije en
Chili) is weliswaar het goede resultaat be
reikt, dat ons land te allen tijde een
overzicht heeft van den stand der reke
ningen met de desbetreffende landen. Het
spreekt echter vanzelf, dat deze clearing-
verdragen niet tot een uitbreiding van den
handel kunnen leiden; zij hebben eerder
een hieraan tegenovergestelde uitwerking,
zooals blijkt uit het hieronder volgende
staatje van de ontwikkeling van het
handelsverkeer met de landen, waarmede
clearing-verdragen loopende zijn, in de
eerste tien maanden van .dit 1a?r verge
leken met dezelfde periode van 1934.
lig de aandacht verdient, al mag het aan
deel, dat de met regeeringssteun mogelijk
gemaakte export van zuivelproducten ook
in den uitvoer naar Groot-Britannië heeft,
niet worden onderschat.
Invoer 11 maanden.
Gewicht Waarde
(in tons) (in mill. Gld.)
1931 27.489.618 1.752
1932 22.213.619 1.192
1933 22.167.266 1.102
1934 21.025.695 1.094
1935 18.910.686 863
Uitvoer 11 maanden.
1931 15.643.059 1.231
1932 12.724.813 775
1933 11.932.734 673
1934 12.361.919 655
1935 11.441.804 823
Er bestaat goede kans. dat in het ko
mende jaar de achterstand in onzen export
tengevolge van de gestadige vermindering
der Duitsche betalingscapaciteit zal wor
den ingehaald door een toeneming van
den afzet naar Amerika. Het tegen het
einde van dit jaar gesloten Nederlandsch-
Amerikaansche handelsverdrag, dat voor
een reeks van belangrijke artikelen een
aanmerkelijke verlaging van invoerrech
ten brengt, opent overigens ook voor den
afzet van een aantal Ned. Indische pro
ducten gunstigere perspectieven. De be
teekenis van dit handelsverdrag gaat
echter nog uit boven onze directe nationale
belangen, omdat uit de door Amerika in
dezen aangenomen houding blijkt, dat men
4 Nederland
3'/t 'Ie Nederland
2'/i «Ie N.W.S.
4 'Ie Ned. Indië
4 "Ie Amsterdam
3 'h "Ie N. Holland
4'/i 'Ie 's-Gravenhage
4 'Ie Rotterdam
3'/j 'ie Holl. Spoor
4 Staatsspoor
7 'Ie België
7 "Ie Dawesl (£m/verkl.)
4'/j "Ie Frankrijk
4 'Ie Engeland (funding)
4 'U South. Pacific
5 "Ie Cities Service
4'/! "Ie Oslo
zich daar hoe langer hoe meer rekenschap
ervan geeft, dat het welbegrepen eigenbe
lang van de Ver. Staten als crediteuren-
land gelegen is in een verruiming van den
invoer, in plaats van in de politiek van
afsluiting der landsgrenzen ter bescher
ming der eigen industrie, die er zoo langen
tijd opgeld heeft gedaan.
Is er dus aanleiding om, wat de ontwik
keling van onzen buitenlandschen handel
betreft, het nieuwe jaar wat hoopvoller in
te gaan, op het gebied van onze staats
financiën blijft de toekomst nog zorgelijk.
De opbrengst der Rijksmiddelen heeft zich
in het afgeloopen jaar nog voortdurend in
een dalende richting bewogen, zoodat
verwacht moet worden, dat zij voor het
geheele jaar een F. 30 miilioen bij de
raming ten achter zal blijven. Bij de
samenstelling der Staatsbegrooting voor
1936 werd overigens reeds rekening gehou
den met een verdere vermindering van de
belastingopbrenst, alsmede met een niet te
vermijden stijging van diverse uitgaven.
Op grond van de besparingen van het
bekende Bezuinigingsontwerp, enkele
nieuwe bezuinigingsposten en de heffing
van eenige nieuwe belastingen kon het
evenwicht in de begrooting niettemin wor
den bereikt. De regeering heeft er echter
zelfs reeds opgewezen, hoe moeilijk het
onder de tegenwoordige omstandigheden
is. een juiste raming van inkomsten en
uitgaven te geven. Telkens weder doen
zich op het gebied van de internationale
economische verhoudingen gebeurtenissen
voor, die van grooten invloed zijn op onze
staatsfinanciën.
In dit verband behoeft men er maar aan
te denken, hoe de onrust op de valuta
markt als gevolg van de Belgische deva
luatie een plotseling eind heeft gemaakt
aan de daling van den rentevoet hier te
lande. De financiering van de vlottende
schuld des Rijks is dientengevolge veel
duurder geworden. Tevens is de conversie
beweging. die voor den staat, de gemeen
ten en provinciën zoo'n aanmerkelijke be
sparing op de rente-uitgaven met zich
bracht, tot staan gekomen. Nadat in de
eerste maanden van dit jaar nog een
aantal Vit 'Ie leeningen vlot plaatsing
vonden, was het maanden lang niet meer
mogelijk, nieuwe leeningen met hoogeren
rentevoet te emitteeren. Eerst tegen het
eind van het Jaar heeft de provincie
Noord-Holland met succes een beroep op
de markt gedaan door het emitteeren van
een 47= 'Ie leening a 99 'Ie. De verdere
ontwikkeling van de beleggingsmarkt is
geheel afhankelijk van de vraag, of van
buiten af geen nieuwe storingen intreden,
waarbij wij in de eerste plaats aan de
politieke verhoudingen ln Frankrijk en
het hiermede nauw samenhangende lot
van .den franc denken. Blijven deze stoor
nissen achterwege, dan mag men vertrou
wen, dat het ln de laatste maanden des
jaars op de obligatiemarkt ingetreden
koersherstel geleidelijk verdere vorderin
gen zal maken. Het vertrouwen in den
gulden is ongetwijfeld geschraagd door de
doelbewuste politiek van onze regeering en
de krachtige houding van de Nederland
sche Bank, die onze valuta tegen alle
„aanvallen" heeft weten te verdedigen.
Wij laten hieronder een overzicht volgen
van het koersverloop van binnenlandsche
beleggingsfondsen, en voegen hieraan de
noteeringen van eenige buitenlandsche
waarden toe. Wij stellen ons voor, het
koersverloop op de aandelenmarkt en de
bijzondere factoren, die hun invloed op de
verschillende afdeelingen der beurs heb
ben doen gelden, in een volgend artikel te
behandelen.
Laagste '35
90 3/4
87 1/2
66 7/8
88 1/8
85 1/2
83
92
82
78 5/16
78
59 1/2
16 3/4
75 3/8
65 3/4
34
16
78
Hoogste '35
102 5/16
101 7/8
83 3/4
101 15/16
101
99 7/8
100 3/4
100 1/8
971/2
100 1/2
67 1/2
41
93
74 1/2
48 1/2
40
97 1/2
Einde '35
97 7/8
92 7/8
75
971/8
93 7/16
91 1/2
100 3/4
90 1/4
82 1/8
85
641/2
20 1/4
75 3/8
70 3/4
48 1/8
39 1/2
90 1/4
8—8
