Overeenstemming tusschen Londen Parijs. en Jaargang WOENSDAG 11 DECEMBER 1935 No. 23226 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS. Tusschen Londen en Parijs is volledige overeen stemming bereikt over de vredesvoorstellen, die zoo spoedig mogelijk te Rome en Addis Abeba zullen worden bekend gemaakt. Over den inhoud bewaart men nog het grootste stilzwijgen, al heeft minister Eden de algemeene strekking aangeduid. In Engeland blijft het verzet 'aanhouden tegen verdere concessies zoo deze gedaan zouden worden. De te volgen procedure, zoo het tot bespre kingen mocht komen, moet nog worden vastgesteld. Het voornaamste Nieuws van heden. EIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden T3n 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven y 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. *B-- L_ Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2:35 per 3 maanden -f- portokosten. (voor binnenland f. 0 80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD. H. R. J. J. THORBECKE In den ouderdom van 91 laar is glster- uond hier ter stede overleden de heer H, 5.J. J Thorbecke. In leven genensionneerd liBltpin-ter-zee. Wijlen de heer Thorbecke was drager tui het eereteeken voor belangrijke krügs- lerrlchtingen en van de Atjeh-medaille el drie kruisjes. Met ingang van 1 Juni 1897 werd hij op gnsioen gesteld. Zijn stoffelijk overschot zal a s. Zater- cag om 12 uur op de begraafplaats aan Ie Groenesteeg worden ter aarde besteld. VER. VOOR STAATKUNDE. Wachten over een redelijk democratische staatsordening. Voor een vrij talrijk auditorium heeft :/teravond in de bovenzaal van café- estaurant „In den Vergulden Turk" en 5 uitnoodiging van de Vereenlging voor uatkunde de heer ir. B. Wigersma uit karjem een voordracht gehouden over: Machten over een redelijk democrati se staatsordening". De spreker begon met zün gehoor te moeken zijn denkbeelden niet vooraf te liquetteeren om op die wijze bevrijd te in van ernstige crltiek. Hii spreekt niet 1; fascist of als Hegeliaan maar als lederlander. die zijn gedachten aan het jróeel van zijn gehoor wil onderwerpen, odat op eerlijke en waardige wilze ge- leenschappelijk gezocht kon worden naar in bruikbaren grondslag voor een ge ïnde samenwerking van volk en regee- ilnz. Son ker wijst erop hoe de wensch om in de burgers zooveel mogelijk vrijheid i qeliikheid te geven tot gevolg heeft ge- :d een zondvloed van wetten, die de ulonomie van den wil in een in velerlei dicht onduldbaar wordende heteronomie an den ambtenaar verkeerde Zelfs heeft e wensch om alle stemmen tot zijn recht doen komen het beroep der eoedbezol- t;de en heel slecht werkende volksver- Kcnwoordigers gebracht. Hiertegen ls een vrijwel algemeene Rctie ontstaan onder de weldenkende «rgers. Spreker gaat nu na hoe alles zoo moest Ken en wijst daarbij op de verkeerde nlheidsopvatting der verloopen eeuw. Se. zooals Cort van der Linden dit zoo Msch uitdrukte, „tot doel had de vol- ranen individueele vrijheid, omdat de ciotste individueele vrijheid het grootste fi'llk waarborgt". Deze opvatting ging ge sard met een z.g. ..volkomen" verdraai;- «mheid. die alles verdroeg behalve de «verdraagzaamheid. Hoe alles gedragen ;-rd bleek uit allerlei wel bekende schok- Knde gebeurtenissen, bleek ook weer dezer heen bü de opvoering van een volgens w. het nationale en religieuze gevoel C'dermijnend tooneelstuk. Volkomen verdraagzaamheid moet ook ie onverdraagzaamheid verdragen juist en "oral t.o.v. hen. die hun partiidiehcld (ellen boven de natie. Het opofferen der utie voor één oartii zou ondergang der ï.iheid beteekenen. Tegenwoordig echter éldt. ondanks den schim van het tegen viel van alle groote partijen. dat zii het nrtijbelang hooger stellen dan het natto- h'.e belang en dat zii niet vragen hoe de fete Nederlandsche burgers od de eerste feafen komen maar hoe zii zooveel -vgelijk baantjes voor Dartiigenooten honen verwerven. ïooals verdraagzaamheid niet zonder hverdraagzaamheid kan ziin. zoo heeft tiiheld zonder onvriiheid geen zin. Wij tieten onszelf echter onvrij maken om öaelf daaruit tot het bewust worden «ter vrijheid te kunnen verlossen. Dit tehzelf onvrij maken geschiedt in zeden - wetten, die door allen als de hunne >a moet ook ieder op eigen wiize aan de biden erkend Maar zal dit mogelijk zijn. ,:,';Landkoming en de verbetering van de 'Malde vormen der zeden en van het feht kunnen meewerken, opdat hij zich ah de macht over de bepaaldheid of 'adigheid dezer vormen kan weten. Te- blwoordig gaat dit niet meer Door Hhijhladen die groote deelen der bevol- fc: 'oeheerschen wordt od de burgers een 'düeliike terreur uitgeoefend wordt hun "'denkwijze ingehamerd. die hun wezen- •k heemd is en die hen tot Dartijslaven "tedert. Zelfstandige denkers die 't niet Ju zijn met de oppermachtige aanvoer- «h of hunne claqueurs kriigen öf geen J® om zich tot deze bevolkingsgroepen 'ichten. of. indien hun eens een kans "rit gegeven worden hun denkbeelden T-'Oinnen met een voor de massa niet te ^warren omhaal van tegen-argumenten, is hard om te zeggen merkt de spr. maar het is waar: Wie vrije burgers feoorden te zijn. hebben zich laten ver deren tot stemvee en zit. die de be- "ramheid hebben om groote diensten hun volk te bewiizen. krijgen daartoe kans. als zii niet in de gunst der Wityrannen staan. ko kan van democratie, van (mede) 'eeren van het volk geen sprake ziin. leven In een schijndemocratie. die werkelijk een oligarchie een heerschen van enkelen over allen is. Een vrii volk als 't onze kan echter een gezonde democratie niet ontbeeren. waarin iedere burger od eigen wiize aan de regee ring kan deelnemen. Dat brengt mee dat de directe invloed der massa als zoodanig gering bliift. zooals zii ook thans niets te beteekenen heeft. Toch doet ieder burger in zijn critiek op de heerschende toestanden op zijn wiize mee aan de politiek Deze uit zich in ingezonden stukken, hoofdartikelen, studies caricaturen enz en zoo wordt langzamerhand een algemeene meening gevormd via de beste denkers der natie, waarin ieder ziin eigen denkbeelden zal herkennen om aldus de nieuwe zeden en wetten als de ziine te erkennen. Maar men moet het wonder der door de besten open baar wordende volksmeening niet laten verstikken door het onverdraagzame ge- klif der het volk misleidende beroeps politici Slechts dan kunnen uit de natie de beste krachten als volksleiders op bloeien. die niet op sluwe wijze hunne gedachten aan het volk opdringen, maar die. wat in 't volk leeft, zoo weten te uiten, dat het volk daarin zichzelf herkent. Een redelijk democratische staatsorde- nin zal er daarom niet eene mogen wor den met als grondslag een verdraagzaam heid zonder onverdraagzaamheid noch eene steunende op onverdraagzaamheid zonder verdraagzaamheid. Beide dienen, evenals vrijheid en onvrijheid, op zoo harmonisch mogelijke wijze vereenigd te worden. Na de oauze behandelde de spr. enkele punten uit een door hem op bovenstaande overwegingen ongebouwde voor Nederland geschikte schets eener staatsinrichting. Daarin wordt de wetgevende macht ge zamenlijk uitgeoefend door de Koningin met een minister-president, die alleen aan Haar verantwoording schuldig is. ter- wü' de Koningin alleen aan God van Haar daden verantwoording zal hebben af te leggen De Koningin benoemt de ministers od voorstel van den minister-president. De volksvertegenwoordiging die een af spiegeling moet ziin van het organisch gelede volk kan alleen in haar geheel adviezen uitbrengen aan de regeering. Zij wordt ais één geheel gekozen en uitslui tend hare adviezen worden in openbare vergadering uitgebracht en gepubliceerd. De discussies ziin geheim en worden niet gepubliceerd. Eerst zoo is vrij uitspre ken mogelijk in tegenstelling met de open baarheid in ons parlement, waar men. be vreesd voor de partijcritiek. anders spreekt dan men denkt. Spr. onderscheidt Nederlanders, inge zetenen en volksgenooten. Deze laatsten moeten o.a. een verklaring afleggen, dat zii Nederland als hun eenig Vaderland be schouwen zich willen onderweroen aan Grondwet en zich op geenerlei wiize de vernietiging van den staat of van de vaderlandsche cultuur ten doel stellen. Alleen volksgenooten kunnen ambtenaren, militairen, kiezers en volksvertegenwoor digers zijn. De volksvertegenwoordiging moet eens per iaar direct na de indiening der begrootingswetten in geheime stem ming haar vertrouwen of wantrouwen in de reeeering uitspreken Het lidmaatschap der volksvertegenwoordiging is een eer volle onderscheiding die een groote ver antwoordelijkheid voor hunne daden in en buiten 't parlement aan de vertegenwoor digers oplegt. Door de Koningin en den minister-president kan te allen tijde een algemeene volksstemming worden gelast. Voor de voorbereiding van alle oecono- mische en sociale wetten wordt de hulp Ingeroepen van arbeidsraden, die in den Hoogen Raad van den Arbeid hun syn these vinden. Zii moeten over alle ge noemde wetten gehoord worden. Hun ad viezen aan de regeering worden ook bü de Volksvertegenwoordiging gedeponeerd. De pers. radio en film. het geld- en bankwezen komen onder controle der re geering die echter ''echt* reorcrieve maatregelen kan nemen op grond van wettelijke voorschriften. Wat 't onderwijs betreft zal rekening gehouden moeten worden met wat his torisch in ons land gegroeid is. De school zal echter niet misbruikt mogen worden om de kinderen van elkander gescheiden te houden. Een deel der lessen, büv in sport e.d. moeten dan ook door alle kin deren gemeenschappelijk gevolgd worden. De ouders zullen echter een zekeren in vloed hebben op het onderwijs, opdat dit niet aan de door hen gewenschte opvoe ding der kinderen schade kan berokkenen. De vrijheid van drukpers en vergadering blijft gehandhaafd, waarbii uiteraard is voorondersteld, dat deze vrijheid erken ning van de geldigheid der Christelijke zeden meebrengt. Alle door Nederlandsche burgers begane vergrijpen kunnen slechts door den Neder- landschen rechter berecht worden. De Christelijke zeden worden als grond slag voor den staat aangenomen Ieder is echter vrii zijne godsdienstige opvattingen ongehinderd te belijden Een raad van geestelijken, aangewezen door de verschil lende kerkgenootschappen adviseert de regeering inzake den zedelüken grondslag der bii de volksvertegenwoordiging in te dienen wetten. Deze raad heeft oa. het recht aan de regeering maatregelen voor te stellen ter bescherming der Christeliike zeden. Hare discussies worden niet gepu bliceerd wel hare adviezen. Er volgde op deze in'eiding een leven dige gedachtenwisseling. LEIDSCHE EXPLOITATIE MIJ. VAN ONROERENDE GOEDEREN. Geen uitstel van rentebetaling verleend. In een der zalen van „Krasnapolsky" te Amsterdam had gistermiddag de tweede vergadering plaatö van houders van 51/- pCt. obligaties van de Leidsche Explo'ta- tie Mij. van Onroerende Goederen. De trustee, de heer Th. Op de Coul con stateerde. dat deze vergadering eigenlijk een voortzetting was van de vorige ver gadering waar het quorum niet aanwezig was. Thans was een obligatiebedrag van f 45.000 vertegenwoordigd. De notaris deed hierna voorlezing van het proces-verbaal van de vorige vergadering. In antwoord op eenige vragen van den heer Paardekooper gaf de trustee een overzicht van den toestand in cüfers, waaruit o.m. een aanzienlijke onderwaar deering door het leegstaan van huizen bleek. De hypotheekbanken hebben reeds een welwillende houding aangenomen De heer Paardekooper wenscht het voorstel aan te houden om eerst eens te zien wat de hypotheekbanken zouden doen. Spr. voelde er niet voor om de Maat schappü alleen door obligatiehouders 'n het leven te laten houden. De trustee ant woordde dat hij de banken niet dwingen kon. Het eenige, wat hij zou kunnen qo?n, was om den banken te vragen om mede werking, wijzende op het meegaan der crediteuren. De trustee zei het niet mo- gelük te achten meer uit de zaak te halen bij stopzetten, dan bü een voorloopige voortzetting. De heer Paardekooper wilde de rente betaling voor niet langer dan zes maan den toestaan. De trustee zei. dat in deze vergadering over dit voorstel niet gestemd kon wor den, omdat het geen agendapunt was. De eenige mogelükheid was dan het bestuurs voorstel te verwerpen en voor het voorstel- Paardekooper, om een nieuwe vergadering uit te schrüven. Het voorstel tot opschorting van rente betaling voor drie jaar werd daarna in stemming gebracht en met 3 stemmen voor en 42 tegen verworpen. De vergadering werd vervolgens gesloten. SCHOOL ZUIDSINGEL B. RIJKSPOSTSPAARBANK. In den loop der maand November werd aan het postkantoor Leiden op spaarbank boekjes ingelegd f. 211.020 19 en terugbe taald f. 185.549.49 Derhalve meer ingelegd dan terugbetaald f. 25.470.70. Het aantal nieuw uitgegeven boekjes bedroeg 170. Ouderavond. Voor de tweede maal In den loop van dit jaar werd in de gymnastiekzaal van het schoolgebouw aan den Zuidsingel een ouderavond van de Bovenschool gehouden. De voorzitter, de heer A. van der Hoogt, constateerde met voldoening de blüvende belangstelling en heette alle aanwezigen hartelijk welkom, in 't bizonder de ouders die voor het eerst aanwezig zün. Hü zette r.og eens de bedoeling der ouderavonden uiteen en verheugde zich over het con tact. dat op deze wüze tusschen school en huis in groote mate wordt versterkt. Deze avond zal voor een groot deel gewüd zijn aan het Verkeersonderwijs, dat tracht te voldoen aan een der meest practische eischen van dezen tüd. Vooraf werden eenige huishoudelijke zaken afgedaan. De notulen, opgemaakt en voorgelezen door den heer Teske, wer den onder dankzegging gearresteerd. Even eens diens verslag over dc handelingen van het afgeloopen jaar. Vervolgens ver kreeg de heer Ranselaar het woord voor het geven van het financieel verslag. Te genover de inkomsten, groot f. 153,17'/!, stonden f. 150,98 uitgaven, zoodat er een klein batig saldo is van f. 2.21'/i Naar aanleiding hiervan herinnerde de voorzitter er aan, dat de uitgaven in hoofdzaak gevormd werden door de on kosten van het schoolreisje en het Sint Nicolaasfeest. beide zaken, die door de kinderen en door de ouders ten zeerste op prijs worden gesteld. In verband hier mee deed hy een warm beroep op de aan wezigen, zoo mogelük, al zijn de tijden slecht, het schoolfonds te steunen. Het bewüs. dat vele kleintjes één groote ma ken wordt wel gevormd door de moeizaam bijeengegaarde dubbeltjes van het school fonds en ook door de vele centen, die de kinderen noodeloos versnoepen. Als leden der kascommissie tot het na zien der rekeningen werden vervolgens benoemd de heeren Vermeulen en Bin- nendük. De voorzitter deelde vervolgens mede. dat de gemeenteüjke inspecteur van het lager onderwijs tot zijn grooten spüt op het laatste oogenblik verhinderd was te komen. De aandacht werd vervolgens ge vestigd op de aanstaande inschrüving voor de benedenschool en een paar andere punten in verband staande met het wel- zijn der school. Van de aftredende bestuursleden werd de heer Boom herkozen, terwül in plaats van de heeren Teske en Gijsman. die zich niet weer beschikbaar stelden, werden ge kozen de heeren W Mark en G. Teyn. De heeren Teske en Güsman ontvingen bü monde van den voorzitter den dank der aanwezigen voor wat zij gedurende eenige jaren in 't belang der Ouderavonden heb ben gedaan en dat was niet weinig. Nadat gedurende de pauze met chocolade en spe culaas de inwendige mensch was gelaafd en het onderwijzend personeel met ver schillende ouders de belangen der kinde ren had besproken, kreeg Inspecteur van der Wal het woord om een lezing te hou den over het Verkeersonderwijs. Omdat deze uitstekend georiënteerde deskundige reeds meermalen bü Ouderavonden in Leiden is opgetreden om de moeilijkheden van het moderne verkeer en de regelen die men in acht heeft te nemen om geen slachtoffer ervan te worden, met grondige kennis van zaken te bespreken, mogen we ons ontslagen achten van het geven van een uitvoerig overzicht. Hü vertelde van de eerste fiets van 1808. een zeer moeilijk te hanteeren vehikel op de nog slecht ge plaveide wegen, van de geleidelijke verbe tering er van; van de eerste auto's die in 1896 hun intrede deden in ons land en waarvan de maximum snelheid 25 a 30 K M. was. van de angst van mensch en dier voor die geheimzinnige monsters; van het opvoeren der snelheden in dezen tijd op ideale wegen Doch ook van het stij gend aantal verkeersongelukken. In 1934 registreerde de Politie te Leiden 1076 aan- rijdingen! Hü bepleitte de zorg voor het verkeersonderwys. dat van enorme groote waarde is en hij bracht hulde aan den heer Van der Hoogt, die dit onmiddelhjk heeft Ingezien. Met een groot aantal lan taarnplaatjes werd vervolgens het ge sprokene toegelicht, waarna nog de aan dacht werd gevestigd op de serie verkeers- p'aten van de heeren van der Hoogt en Waldkötter. Na een woord van hartehjken dank aan Inspecteur van der Wal sloot de voorzit ter de bijeenkomst. BINNENLAND. Vergadering Prov. Staten van Zuid- Holland. i Binnenland. 3de Blad en Laat ste Berichten. Ie Bladi Regeling van den arbeid van vreemde lingen; memorie van antwoord aan de Eerste Kamer (Binnenland, 3de Blad). De bezuiniging op onderwijs: amende- ment-Suring tot ontslag van de gehuwde ambtenares (Kerk en School, 3de Blad). De gevolgen van den storm; eenige schepen in nood (Gemengd, 3de Blad). Het capitulantenreglement van toepas sing; 150 dienstplichtige ongehuwde ser geants kunnen in dienst komen of blijven. iLaatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. Overeenstemming tusschen Londen en Parijs inzake verdesplannen. (3de en 1ste Blad). De zittingen der Vlootconferentie. (Buitenland, 1ste BladV De president van Cuba. Mendieta, is af getreden iBuitenland, 1ste Blad). Een Belgisch vliegtuig in Engeland ver ongelukt. Elf slachtoffers (Buitenl. Gemengd, 3e Blad) ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. OPRICHTING RIJNLANDSCHE CHRISTELIJKE WERKGEVERSCLUB. Redevoeringen van de heeren A. Borst Pzn. en Mr. A. Hoekema. Gisteravond is in Hotel den Burcht al hier een oprichtingsvergadering gehouden van de Rijnlandsche Christelijke Werkge versclub als afdeeling van de Christelijke Werkgevers Vcreeniging (Vereeniging van Christelijke Werkgevers en Groothandela ren in Nederland). Zooals men weet, is het Bureau der Ver eeniging eenige maanden geleden overge plaatst naar Den Haag, Dr. Kuyperstraat 3, terwül de voormalige secretaris, mr. H. H. Steeneker te Amsterdam is opgevolgd door mr A. Hoekema te s-Gravenhage, die als se?r"tnris in vollen dienst werd aan gesteld Thans wordt door het voeren van pro paganda op alle plaatsen in den lande ge tracht de Vereeniging die plaats te ver zekeren. die haar als centrale werkgevers organisatie en als zoodanig vertegenwoor digd in allerlei officieele colleges als Ny- verheidsraad, Hooge Raad van Arbeid enz. toekomt. Met name wordt gepoogd door het vor men van zooveel mogelük afdeelingen in den lande, gehjk die reeds Jarenlang in Groningen. Amsterdam. Den Haag en Rot terdam met vrucht werkzaam zün, het contact tusschen de leden onderling te versterken en de principieele beginselstudie krachtig te bevorderen. Mede hiertoe werd de Rünlandsche Christelüke Werkgeversclub opgericht, waartoe behooren de leden der Christelüke Werkgeversvereniging uit Leiden en om geving (waaronder de geheele bollen streek). De heer A. Borst Pzn.. vice-voorzit- ter der Vereeniging en lid van de Kamer van Koophandel en Fabrieken, voor Rotterdam, hield een propaganda- rede onder den titel: „De Christelüke Werkgever in de Crisis". Spr. wees hierbü op den gebiedenden eisch. dat vooral in dezen tüd de Christe lüke Werkgevers zich aaneensluiten in een hechte, eigen organisatie. Dan eerst kan de stryd des geloofs, ook op maatschappelyk terrein, met vrucht worden gestreden. Als tweede spreker trad op mr. A. Hoe kema, secretaris der Vereeniging, met het onderwerp: „Welke diensten kan het Bu reau der Christelyke Werkgevers Vereeni ging den leden bieden?" Spr wees allereerst op het nut, dat er thans in Den Haag gevestigd is een Chris- telük Werkgeversbureau. dat de sociale en economische vraagstukken kan toetsen aan het Christelük beginsel. Spreker behandelde daarop uitvoerig het nut van beginselstudie met betrekking tot vraagstukken als medezeggenschap, toon hoogte, ordening, Zondags- en nacht arbeid. enz. Wat meer in het büzonder betreft de diensten, die het Bureau thans den leden biedt, onderscheidde spreker tusschen col lectieve en individueele diensten. De collectieve diensten zag spreker voor namelijk in het bepleiten van de belan gen der werkgevers in allerlei officieele colleges als Nyverheidsraad, Hooge Raad van Arbeid enz., voorts in het verschaffen van geregelde mededeelingen over allerlei wetten en handelsaangelegenheden. De individueele diensten bestaan hierin, dat de leden ten allen tijde over den secre taris kunnen beschikken by het voeren van besprekingen met allerlei autoriteiten, voor verkrijgen van voorlichting omtrent de toepassing van wetten, en voor het in winnen van inleidend juridisch advies. Tenslotte stond spreker stil by de taak der afdeelingen waarna hü besloot met een krachtige opwekking in eigen kring en daarbuiten zooveel mogelük propaganda te maken voor de Vereeniging. De heer mr. L. Sprey, advocaat hier ter stede heeft zich voorlooplg met het secre tariaat der club belast. DE STORM. Gisteren heeft de treinenloop bü de Ned. Spoorwegen veel last van den storm on dervonden. waardoor verschillende treinen zelfs de electrische met vertraging aankwamen. De z.g.n. boottrein 436 die hier om 20.25 uit Vlisungen aan het. station moet aan komen kwam met ongeveer l'/i uur ver- tfeg)r"T '37 daar d-> stoomboot uit Londen van de stoomvaart-maatechaoDii Zeeland veel last van den storm od zee had onder vonden en niet tüdig voor den wal kon komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 1