HERVATTING VAN DEN OORLOG
VERWACHT.
76ite Jaargang
MAANDAG 28 OCTOBER 1915
No. 23188
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
KAART VAN ABESSYN1E.
STADSNIEUWS.
Tegen heden wordt een nieuwe opmarsch der
Italianen verwacht zoowel aan het Noordelijk als
Zuidelijk front ter gelegenheid van den verjaardag
van den marsch der fascisten naar Rome.
De pogingen om alsnog tot een minnelijke
schikking te geraken, worden vrij algemeen als
mislukt beschouwd.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 235 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mud.)
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
Voor ons gebouw hebben wij een
bijzonder duidelijke kaart aange
bracht van het oorlogsterrein in
Abessynië. Men zal daarop precies
den gang van zaken aan het front
kunnen volgen, want met behulp
van gekleurde speldjes geven wij
iederen dag aan, hoe de situatie zich
ontwikkelt.
Des avonds is deze kaart verlicht.
DE DIRECTIE.
PROF. MR. E. M. MEIJERS.
Naar aanleiding van ons bericht in het
nummer van Zaterdag J.I., dat het 2 No
vember a.s. 25 jaar zal geleden zijn, dat
Prof. Mr. E. M. Meijers alhier benoemd
werd, verzoekt genoemde hoogleeraar ons
mede te deelen, dat hij dien dag onopge
merkt wenscht te doen voorbijgaan en als
dan niet te Leiden zal vertoeven.
E. TH. WITTE 70 JAAR.
Onder vele blijken van belangstelling
keelt gisteren onze oud-stadgenoot, de
heer E. Th. Witte, thans woonachtig te
Wassenaar en oud-hortulanus van den
Hortus Botanicus der Leldsche Universi
teit zijn zeventigsten verjaardag gevierd.
Gistermorgen kwam een deputatie van
de afd. Wassenaar der Kon Ned. Mij. voor
Tuinbouw en Plantkunde, bestaande uit
de heeren Polderman, van der Schans,
Huys en de Gans den jubilaris gelukwen-
schen, waarbij zij een prachtige bloemen
en fruitmand aanbood.
De afd. Leiden had Zaterdagavond
reeds een hartelijk schrijven gezonden,
vergezeld van een bloemenmand, terwijl
haar voorzitter, de heer J. G. Ballego
gistermiddag nog persoonlijk zijn op
wachting kwam maken.
De Tuinbouwschool voor Meisjes Huis
te Lande te Rijswijk, waarvan de heer
Witte voorzitter van den raad van be
stuur is, was vertegenwoordigd door het
Ud van dien raad, den heer J. G. Ballego
en de directrice mej. Jacoba Hlngst.
Namens deze inrichting werd den jubi
laris een radiotoestel geschonken.
Voorts kwamen nog vele schriftelijke en
telegrafische gelukwenschen binnen, o.a.
een uitvoerig telegram van het hoofdbe
stuur der Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw
en Plantkunde; voorts van het personeel
van den Leidschen Hortus en vele zaken
relaties en particulieren.
Alles bijeengenomen is den heer Witte
gebleken, dat men zijn arbeid voor den
Nederlandschen tuinbouw evenmin is
vergeten als zijn beminnelijke persoon
lijkheid.
HOE KOOKT MEN OP GAS?
Nuttige lessen voor huisvrouwen.
Men zou zoo zeggen: wanneer een
gasfabriek al meer dan 85 jaar bestaat, zal
het antwoord op deze vraag toch aan geen
enkele verbruikster meer moeilijk vallen.
De grootmoeders van de tegenwoordige ge
neratie huisvrouwen kookten in Lelden al
op gas. Wie zou niet nauwkeurig weten,
hoe het gascomfoor of -fornuis behandeld
moet worden en hoe men er de spijzen op
gereed moet. maken?
Het klinkt misschien vreemd, maar het
antwoord op deze vraag moet luiden, dat
nog veel te weinig huisvrouwen daarvan
voldoende op de hoogte zijn. Zeer duide
lijk bleek dit nog eens in den laatsten tijd,
ioen ambtenaren van de Lichtfabrieken
verschillende gasverbruiksters aan buis
bezochten. In 't algemeen trekt men nog
veel te weinig profijt van zijn gastoestel-
len en maakt men, o.a. door een verkeerde
wijze van koken, zijn gasrekening onnoo-
dig hoog.
Daarom mag nog wel eens gewezen wor
den op de demonstraties van „goed en
zuinig koken", die in deze omstandigheden
wn algemeen belang beterkopen Zp wor
den gegeven in den toonwinkel der Licht
fabrieken, Hooigracht 14. Elke demonstra
te is verdeeld over drie avonden. Op Dins
dag 29 October a.s. begint de eerste van
dit winterseizoen.
Voor de goede orde voegen wij h'eraan
"dg toe, dat bij deze demonstraties niet
verkocht wordt. Het eenige doel is het ge-
Ven van voorlichting. Verder behoeft men
niet bevreesd te zijn, dat alleen kostbare
zehotels worden klaargemaakt; gedemon
streerd wordt het bereiden van een ge
wone burgerpot en op verzoek zelfs ook van
®ar eenvoudige gerechten. Desgewenscht
Juinen bepaalde clubs gevormd worden,
juddat men de demonstraties in een beslo-
"n kring kan medemaken.
Men kan zich voor deelneming aanmel-
,.en aan den toonwinkel. Hooigracht 14
'defoon 18) of bij de erkende gasinstal-
"leurs. waarna men t.z.t. nadere inlichtin-
ontvangt.
VEERTIGJARIG JUBILEUM.
den heer G. J. Zwarts.
Heden herdenkt de heer G. J. Zwarts,
technicus 2e klasse het feit dat hij 40 Jaar
aan het Organisch chemisch laborato
rium hier ter stede verbonden is.
Vanmorgen werd de jubilaris, die met
zijn gezin per auto van huls was gehaald,
in het laboratorium toegesproken door
den hoogleeraar-directeur prof. J. J.
Blanksma. Hierbij was het geheele weten
schappelijk en technisch personeel, als
mede de studenten, tegenwoordig.
Spr. liet zijn gelukwensch vergezeld
gaan van een blijvend aandenken in den
vorm van een dressoir, dat hij den jubila
ris namens het wetenschappelijk perso
neel en de studenten aanbood.
De heer L. J. Richardson sprak namens
het technisch personeel den jubileerenden
collega toe, onder aanbieding van een
fraai schilderij en bloemen. Nadat de
heer Zwarts de sprekers en voor de blij
ken van waardeering had bedankt, was
men in de gelegenheid den jubilaris per
soonlijk geluk te wenschen en bleef men
nog eenlgen tijd gezellig bijeen.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Tweede kunstochtend in het
Trianon-Theater.
Gistermorgen gaf het Instituut voor
Arbeidersontwikkeling afd. Leiden haar
tweeden kunstochtend in het weer totaal
Uitverkochte Trianon-Theater. Het pro
gramma, dat begon met een aardig jour
naal en een prachtige bedrijfsfilm van de
Haka, afgestaan door de Coöp. „Vooruit",
vermeldde als hoofdfilm: „Moeder Krause's
weg naar het geluk". Deze Russische rol
prent, gegroeid uit de schetsen van den
beroemden Duitscher teekenaar Heinrich
Zille. geeft een beeld van het leven der
arbeidersmassa in een der voorsteden van
Berlijn. De hoofdfiguur is de oude moeder
Krause, een krantenbezorgster. Ontroerend
is het spel van deze tragische figuur, die
het geluk, dat zij in haar leven niet kan
vinden, tracht te zoeken in den van allen
strijd verlossenden dood. Ongetwijfeld
heeft deze film op alle aanwezigen een
diepen indruk gemaakt en hen de waar
heid van Zllle's» woorden doen inzien:
„Met een slecht#* woning kan men een
mensch vermoorden, even goed als met een
bijl". Het Instituut kan verzekerd zijn met
het geven van dezen ochtend een machtig
pleidooi t-e hebben gevoerd voor verbete
ring der arbeidershuisvesting.
TOONEELVER. „DOOR OEFENING
BETER".
Twaalfde uitvoering.
Zaterdagavond gaf bovengenoemde ver-
eeniging voor een vrij groot aantal be
langstellenden in de groote zaal van „Zo-
merlust" haar twaalfde groote uitvoering.
Te ongeveer halfnegen werd de avond
geopend door den voorzitter, den heer C. J.
van Bemmelen met een welkomstwoord tot
alle aanwezigen, waaronder afgevaardig
den van zustervereenigingen en plaatse
lijke vereenigingen. Spr. dankte voorts alle
leden, donateurs en donatrices voor den
financieelen steun, welke de vereeniging in
het afgeloopen jaar weer heeft mogen ge
nieten, om te vervolgen met een woord
van dank aan de winkeliers voor de door
hen geschonken artikelen voor de tombola,
waarbij hij de dames, die deze tombola
hadden georganiseerd, niet vergat. Tot be
sluit wenschte spr. allen een gezelligen
avond toe.
Het show- en jazzband-orkest „The
Roto Colour Players" onder leiding van den
heer I. Coster, verleende op uitmuntende
wijze muzikale medewerking en zag zijn
prestaties telkens met luid applaus be
loond. Nadat dit orkest zich eenige malen
had laten hooren voerde bovengenoemde
tooneelvereeniging het tooneelstuk „Een,
die niet geteld wordt", tooneelspel in 3 be
drijven door Jan Grosfeld en J. v. Eekelen
op, welk stuk over het algemeen een goede
vertolking genoot. Er werd met animo en
toewijding gespeeld, waarvoor de aanwe
zigen met hartelijk applaus na elk bedrijf
hun erkentelijkheid betuigden.
Grimeering en kapwerk werden door den
heer Piet van der Pijl op goede wijze
verzorgd
De geslaagde uitvoering werd besloten
met een bal onder leiding van den heer
E. Castelein.
VEREENIGING VAN OUD-LEERLINGEN
KON. GENOOTSCHAP M.S.G.
Een dubbele vergadering.
Zaterdagavond hield de Vereeniging
van Oud-Leerlingen in de Jacobazaal van
„Den Burcht" haar 24e algemeene leden
vergadering onder presidium van den
heer O. S. Knottnerus.
In zijn openingswoord uitte de voorzit
ter zijn tevredenheid over hetgeen in de
afgeloopen maanden is geschied, vooral
wat betreft de feestviering ter herdenking
van het 150-jarig bestaan van hei Ge
nootschap. Spr. dankt de oud-leerlingen
voor hun medewerking, maar niet min
der het comité uit de oud-leerlingen, dat
de herdenking van het 150-jarig bestaan
voorbereidde en tot uitvoering bracht. In
't bijzonder brengt spr. hulde aan den
heer H. H. Verhulst, die wederom als
secretaris van het huldigingscomité fun
geerde en zulks op voortreffelijke wijze
heeft gedaan. (Applaus).
De notulen der vorige Wrfgdering wer
den na lezing onveranderd vastgesteld.
In zijn jaarverslag memoreerde de
secretaris vooral de herdenking van het
150-jarig bestaan van M.8.G. Hoewel de
oproep om bijdragen, aan meer dan
tweeduizend oud-leerlingen gericht, verre
van algemeen beantwoord werd, waren
de inkomsten toch zoodanig, dat de ver
eeniging het door haar toegezegde bedrag
van maximum f. 500 niet ten volle be
hoefde aan te spreken.
Het ledental steeg in net afgeloopen
jaar door de propaganda tijdens de
feesten van 172 tot 197. Dit aantal is
op de ruim tweeduizend leerlingen toch
veel te weinig, aldus de secretaris, waar
om hij ook hoopte, dat het volgend jaar,
bij het 25-jarig bestaan, talrijk velen zich
voor het lidmaatschap zullen opgeven.
Na het applaus der vergadering bracht
de voorzitter dank aan zijn mede
bestuursleden en speciaal aan den secre
taris, voor al het vele, dat zij steeds voor
de vereeniging hebben gedaan. In dezen
dank betrok spr. bovendien nog eens
extra de heeren v. d. Laken en Nieboer,
die zich zoo verdienstelijk hebben ge
maakt bij het arrangeeren van de his
torische jubileumtentoonstelling.
De penningmeester, de heer A. Schreu-
der, bracht vervolgens verslag uit over
den financieelen toestand. Het saldo was
f. 1124,37'/!, de ontvangsten bedroegen
f. 441,84, tezamen f. 1566.21'/i. De uitgaven
waren tezamen met het garantiefonds
f. 720,691/i, zoodat er een saldo is van
f. 845,52
Na gunstig uitgebracht rapport door de
kascommissie werd den penningmeester
onder dank van den voorzitter décharge
verleend.
De bestuursverkiezing had tot resul
taat. dat de heeren H. H. Verhulst en L.
Th van de Laken werden herkozen ter
wijl in de plaats van den heer R, Veen-
hulzen. die niet voor een herbenoeming in
aanmerking wenschte te komen, benoemd
werd de heer H. H. Blöte Jr.
Na een woord van gelukwensch tot de
her- en gekozenen door den voorzitter,
werden tot kasnazieners benoemd de hee
ren J. v. Rijn, C. Sweris en Jan Stigter.
Hierna volgde sluiting der vergadering
van de Vereeniging van Oud-Leerlingen,
waarna de algemeene vergadering van de
Oud-Leerlingen van. M.S.G. gehouden
werd, die hebben deelgenomen aan de
jubileum-herdenking.
De notulen werden goedgekeurd.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester gaf aan: inkomsten
f. 2594,04 (309 leerl. brachten f. 1796,25 bij
elkaar); uitgaven f.2424,04. zoodat het
saldo is f. 170. Wanneer alle rekeningen
zijn betaald wnrdt het overige kassaldo
teruggestort in de kas der Vereeniging v.
Oud-Leerlingen.
Namens de kascommissie bracht de
heer Kruit gunstig rapport uit over het
gehouden beheer, waarop de penning
meester werd gedéchargeerd.
Als een der oudste oud-leerlingen, op
deze vergadering, sprak de heer Schaap
woorden van dank tot de Vereen v. Oud-
Leerlingen en tot het Comité 150 jaar
M.S.G. welke door applaus werden onder
streept.
De heer Verhulst deelde hierna mede,
dat een onbekende oud-leerltog voor het
doen doorgaan der tentoonstelling zich
garant stelde voor een bedrag van f. 200.
Dit bedrag is verbruikt. De heer Verhulst
stelde hierom voor het voordeelig saldo
der rekening (f. 170) dezen onbekenden
oud-leerling te restitueeren.
Dit voorstel ondervond geen tegenstand,
zoodat het met algemeene stemmen werd
aanvaard.
Met een woord van dank van den voor
zitter tot al degenen, die tot het welsla
gen van het feest ter herdenking van het
150-jarig bestaan hun medewerking heb
ben verleend, in 't bijzonder den heer
H. H. Verhulst, besloot de voorzitter ten
slotte de besprekingen en werd op zijn
voorstel het comité 150 Jaar M.S.G. ont
bonden verklaard.
De voorzitter voegde hieraan den
wensch toe, dat het volgend jaar met de
zelfde opgewektheid het 25-jarig bestaan
der Vereeniging van Oud-Leerlingen zal
mogen worden gevierd. Daarvoor is ech
ter noodig, dat nog meerdere oud-leerlin
gen tot de vereeniging toetreden.
De vlce-voorzltter, de heer D. van Litb,
sprak hierna nog een hartelijk woord van
dank tot den heer Knottnerus, die als
geziene persoonlijkheid in den lande niet
weinig heeft bijgedragen om het werk
van het comité vruchtbaar te doen zijn.
De vergadering betuigde haar instem
ming mét deze woorden, waarna de ver
gadering werd gesloten.
CHR. HIST. UNIE.
De najaarsvergadering van den Kamer
kring Leiden der Ohr. Hist. Unie zal Zater
dag 16 November hier ter stede worden
gehouden.
Het belangrijkste agenda-punt vormt het
voorstel van het bestuur tot het vormen
van kadercursussen.
Prof. dr. J. de Zwaan zal voorts een rede
houden over „Op weg naar een christe
lijker maatschappij".
VEREENIGING VAN MATHESIANEN.
Film der Bataafsche Petroleum
Maatschappij.
Zaterdag j.l. hield bovengenoemde Veree
niging haar eerste lezing van dit seizoen.
Vertoond werd de bedrijfsfilm der Kon.
Shell Aardolie „Van Put tot Pomp", Deze
film werd vertoond in het geheel bezette
Casino-Theater. De voorzitter, de heer G.
J. J. van der Linden opende en heette de
aanwezigen hartelijk welkom, in het bij
zonder de vele leeraren van het Genoot
schap M. S. G. en den vertegenwoordiger
van de directie der Bat. Petroleum Mij.
Spr. dankte den directeur van het Casino-
Theater den heer G. H. Groenewegen, voor
het wederom bereidwillig beschikbaar stel
len van het Theater. Voorts bracht spreker
dank aan de directie van de B. P. M. voor
het afstaan der film. Achtereenvolgens
werd vertoond het journaal en een tee
kenfilmpje, waarna de film der Kon. Shell
werd gedraaid. Deze laat eerst zien, hoe
de geologen diep in het binnenland moeten
doordringen; nadat de proefboring heeft
plaats gehad, wordt het bouwen van een
boortoren vertoond. Verder zien wij hoe
het boren der olie, welke zich vaak op dui
zenden meters diepte bevindt, geschiedt.
Het boren vindt plaats met draaiende bo
ren, de olie komt door den natuurlijken
druk van het gas omhoog. Daarna wordt
de olie in geweldige pijpleidingen van
soms wel 500 K.M. lengte, naar de raffina
derijen geleid. Uit de ruwe olie worden in
de raffinaderijen verschillende producten
gewonnen. Getoond werd het groot aantal
voorbeelden van het gebruik der Shell pro
ducten o.a. in den landbouw, verwarming
(zelfs in Oud-Holland's Spakenburg kan
men de olie niet missen) en voor vliegtui
gen over de geheele wereld. De voorzitter
dankte namens alle aanwezigen de verte
genwoordigers van de directie der B.P.M.
voor deze zeer interessante film. vooral
daar de V. v. M. de eerste vereeniging is,
die deze film in het openbaar heeft mogen
vertoonen. Tevens maakte de voorzitter
bekend, dat de eerstvolgende lezing zal
worden gehouden door den heer Th. Hecker
assistent aan de Technische Hoogeschool
te Delft, met het onderwerp: „Architecto
nische vormen".
BINNENLAND.
Te 's Gravenhage is overleden, 77 jaar
oud, prof. mt. R. Fruin, oud-algemeen
rijksarchivaris. (Kerk en School, 4e Blad)
De regeling van het koopen op afbeta
ling. (4e Blad).
Geen verandering in de spelling Mar-
chant. (Binnenland, 4e Blad).
Stranding van motorlogger te Katwijk
Zee; de bemanning, bestaande uit veer
tien personen gered. (2e Blad).
Peer de Bie en den Brus, twee beruchte
Ossche misdadigers, zijn veroordeeld tot
14 jaar gevangenisstraf. (Rechtzaken, le
Blad).
Op een belastingkantoor te Rotterdam
is de brandkast opengebrokenf5400 is
gestolen. (Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
Heden wordt een Itaiiaansche aanval
aan het Noordelijk zoowel als aan het
Zuidelijk front verwacht. (4e en le Blad).
De Engelsche verkiezingsactie. (Buitenl.
2e Blad),
Groote overstrooming op Haïti. Vele
honderden slachtoffers. (Buitenl, Ge
mengd, 4e Blad).
Japan door een reeks ernstige ongeval
len geteisterd. (Buitenl. Gemengd, 4e BI.).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
VER. TOT BEV. DER BELANGEN VAN
SLECHTHOORENDEN.
Lezing van dr. Tinbergen.
De tweede bijeenkomst In dit seizoen
werd wederom gehouden in de groote
Nutszaal en te ruim 8 uur geopend door
de Presidente, mevr. T. Kranen bui g-Sie-
mens. De opkomst der leden was niet zoo
groot als we wel gewoon zijn: de thuis
blijvers hebben weer ongelijk gehad en
heel wat gemist.
Na de opening werd eenigen ti'J aan
liplezen besteed, waarna de heer de Rijk
I het woord had gevraagd voor de groeps-
telefoon.
De heer de Rijk deelde mede dat hij
toestemming had verkregen van de Ver.
„Het Schouwtooneel" om bij de voorstel
lingen dier Ver. de groeostelefoon te
plaatsen. De eerstvolgende voorstellingen
zullen gegeven worden oo 10 en 11 No
vember a.s. Het meest geschikt voor het
doel lijkt 11 Nov. Met meer dan 10 S.H.
bezoekers zou men na de voorstelling
van 11 Nov. steeds mogen rekenen od
parterre-plaatsen. Spr. dringt er od aan,
dat velen zich zullen ODgeven, opdat oo
die manier meer genoten vu kunnen
worden van onze groeostelefoon.
De heer de Ruiter dringt er oo aan
eerst de groeostelefoon in den Schouw
burg te orobeeren, doch dat is eenige
jaren geleden reeds gebeurd en een suc
ces gebleken.
Tegen 9 uur kwam dr. N. Tinbergen,
die een lezing met lichtbeelden zou geven
over zijn reis naar Oost Groenland, al
waar lili een dierkundig onderzoek ver
richtte Dr. T. gaf een korte beschrijving
van ziin zeereis, die alleen in der, na
zomer gemaakt kan worden omdat Oost-
Groenland voor schepen anders niet be
reikbaar is door het pakijs.
Aan de hand van Drachtige foto's die
een goed beeld gaven van de enorme
lisbergen en fjorden en van de bewoners,
de Eskimo's die in het Angmagssalik
district verblijven gaf spr. een zeer mooie
beschrijving van de natuur en het leven
en werken dier menschen.
Mocht velen der aanwezigen het leven
daar niet aanlokken dr. T. schünt er met
zlin vrouw een buitengewoon interessant
jaar te hebben doorgebracht en roemt de
vriendelijkheid en gastvrijheid der Es
kimo's. Spr sloot ziin lezing met den
wensch uit te spreken nogmaals in de
gelegenheid te komen wederom een reis
naar Groenland te kunnen maken. Het
flink applaus van de aanwezigen en het
woord van hartelliken dank van de Pres.
namens allen bewees dr. T. hoe zijn lezing
werd gewaardeerd.
Voor de verrassing welke het bestuur
de vorige keer ten deel viel. wordt de
groeostelefoon uitgebreid en zal een ver
betering van het bord worden aange
bracht.
De pres. maakte nog attent op de ver
loting die plaats heeft te Utrecht ten
bate van het onderwijs voor het S.H. kind,
en vroeg ieder die loten wil hebben zich
oo te toeven bii de secretaresse mevr Kul-
oer. Aan hetzelfde adres zijn ook de
kalenders voor 1936 verkrijgbaar.
Te ruim half elf sloot mevr. Kranen
burg dezen avond.