PESSIMISME
WORDTWEER MERKBAAR
76sle Jaargang
ZATERDAG 26 OCTOBER 1935
No. 23187
KAART VAN ABESSYNIE.
STADSNIEUWS.
De besprekingen achter de schermen tot het
vinden van een basis voor het heropenen van
onderhandelingen worden voortgezet, doch pessi
misme wordt merkbaar ten aanzien van den uitslag.
Van het front blijft het nieuws van weinig
beteekenis. Alleen in Ogaden trekken de Italianen
langzaam voorwaarts.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchêque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f2.35
per week f. 0.18
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden 4- portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.>
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
Voor ons gebouw hebben wij een
bijzonder duidelijke kaart aange
bracht van het oorlogsterrein in
Abessynië. Men zal daarop precies
Jen gang van zaken aan het front
kunnen volgen, want met behulp
van gekleurde speldjes geven wij
iederen dag aan, hoe de situatie zich
ontwikkelt.
Des avonds is deze kaart verlicht.
DE DIRECTIE.
PROF. MR. E. M. MEYERS.
25 jaar hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit.
Zaterdag 2 November a.s. zal het 25
Jaar geleden zijn, dat prof. mr. E. M.
Meyers werd benoemd tot hoogleeraar
In het burgerlijk recht en het internatio
naal privaatrecht aan de Universiteit
alhier.
TERAARDEBESTELLING VAN WIJLEN
MEJ. M. A. C. P. DE GRAAF.
Hedenmorgen om half twaalf vond op
ie R.K. begraafplaats aan de Zijlpoort on
der groote belangstelling de teraardebe
stelling plaats van wijlen mej. M. A. C. P.
de Graaf, In leven oud-leerares aan de
Muziekschool der Maatschappij voor Toon
kunst, die dezer dagen hier ter stede na
een langdurige ongesteldheid op 73-Jarigen
leeftijd is overleden. Onder de aanwezi
gen merkten wij o.a. op: den heer G. W.
Groen, secretaris der Mij. v. T., den heer
Richard Boer, directeur der Muziekschool,
dr. J. Wartena, dr. J. Ph. Makking, E. van
Luth, predikant, prof. dr. J. J. Berg, vele
oud-leerlingen van den overledene. Pater
ran Brink, van de St. Leonarduskcrk ver
richtte de beaarding.
De kist was bedekt met een tweetal kran
sen w.o. een van de Maatschappij voor
Toonkunst. Een familielid dankte alle aan
tezigen voor de betoonde belangstelling.
LEIDSCH CRISIS-COMITÉ.
Wijzigingen in de werkwijze.
Het Crisis-Comité heeft in overleg met
het Gemeentebestuur de navolgende wijzi
gingen In zijn organisatie en werkwijze
gebracht:
le. De Commissie voor den B-steun
'aanvullenden steun voor ondersteunde
werkloozen) zal met ingang van heden als
een zelfstandig lichaam voortbestaan.
Voorzitter dier Commissie is de Wethouder
van Sociale Zaken J. J. van Stralen. Het
Bureau dezer Commissie blijft voorlooplg
gevestigd Stille Rijn No. 3.
2e. De aangelegenheden betreffende de
ontwikkeling en ontspanning van werk
teen blijft vqorloopig opgedragen aan de
Commissie voor Ontwikkeling en Ont
spanning, secretariaat Parkstraat 5a, welke
Commissie geheel zelfstandig, dus los van
«et Crisis-Comité haar werkzaamheden zal
voortzetten.
3e. Alle overige werkzaamheden, tot
heden toe door het Crisis-Comité verricht,
®et name het verleenen van individueele
hulp aan door de crisis getroffen per
sonen, de zgn. A-steun, blijven hij het
Crisis-Comité, gelijk voorheen. Het Bureau
hiervan is met ingang van heden geves-
'igd in het perceel Breestraat 119, Tel. 1946.
HET RIJKSHERBARIUM.
Jaarverslag 1934'35.
Aan bovengenoemd verslag, samenge
steld door den directeur, prof. dr. H. J.
Lam, is het volgende ontleend:
Er is een ernstig tekort onder het lager
(technisch) personeel, dat niet bij machte
is te voorkomen dat de achterstand van het
onopgeplakte en onverzorgde materiaal
(thans plm. 34.000 ex.; vorig jaar pl.m.
25.000) afneemt.
Voor 1935 werd hetzelfde bedrag toege
staan als voor 1934, n.l. f. 5470.minus
10 Gelijk ook het vorig jaar werd ver
meld, is dit bedrag onvoldoende om het
Rijksherbarium de het toekomende plaats
In de wereld te doen innemen. Ook de ver
gelijking met de andere laboratoria te
Leiden valt zeer ongunstig voor het Rijks
herbarium uit. In het bijzonder voor de
belangrijkste representatie naai" buiten,
ni. voor publicaties, Is veel te weinig geld
beschikbaar
Het plaatsgebrek wordt hoe langer hoe
nijpender en het is thans een kwestie van
maanden dat nieuw geïnsereend materiaal
iniet meer op de zalen kan worden opge
borgen, maar elders een plaats moet vin
den. Onder leiding van dr. Henrard en dr.
van Oostroom. die in overleg met prof. Lam
een plan voor een interne reorganisatie
ontwierpen, is tegen het eind van 1934 al
het niet-botanische materiaal uit het
hoofdgebouw met behulp van eenige losse
werkkrachten overgebracht naar de
schoongemaakte en ontruimde loods in den
Hortus Botanicus, waar het in de aanwe
zige pakkisten werd opgesteld, o.a. veel
onnoodig glaswerk.
In het verslagjaar werd het Rijksher
barium bezocht door 125 personen.
Het boekenbezit van het Rijksherbarium,
thans geschat op ongev. 5600 deelen, werd
in het verslagjaar verrijkt met 17 hoeken
door aankoop, 37 boeken door schenking of
ruil, 9 boeken in depot van de Universi
teitebibliotheek.
Uit het fonds Chatelain werd een aan
deel verkregen, waaruit enkele waardevolle
oudere werken antiquarisch werden aan
geschaft. Verder werden nog waardevolle
werken in bezit ontvangen door ruiling
voor doubletten, o.a. met prof. Stomps te
Amsterdam, de Universiteit te Cambridge
en het Herbarium te Brisbane (dr. White).
Brochures en overdrukken. Aanwinsten
463 exemplaren. Totaal aantal: ongeveer
15.000. Uitgeleend werden 604 nummers.
Verstrekte inlichtingen omtrent boeken
enz.: 162.
Het aantal negatieven bedraagt thans
ongeveer 5300, dat der diapositieven 230,
dat der lantaarnplaatjes ongeveer 610. Het
aantal negatieven werd belangrijk uitge
breid door schenking van 611 negatieven
13 x 18, opgenomen door dr. H. Hallier,
vroeger conservator aan het Rijksherba
rium, meerendeels In O.-Azië en Polynesië.
Deze schenking werd gedaan door dr. J. W.
van Dieren, te Bilthoven.
Prof. Goddijn stelde de geheele, in zijn
bezit zijnde collectie collegeplaten (onge
veer 1500 ex.) van wijlen dr. Lotsy tot be
schikking, op voorwaarde, dat hij er steeds
gebruik van kan blijven maken en met de
bedoeling de verzameling later te lega-
teeren.
J. B. H. GROTENHUIS.
De heer J, B. H. Grotenhuis alhier,
JMr.-penningmeester van den Chr. Me-
ttelbewerkersbond in Nederland, viert
3-s. Dinsdag zijn zilveren jubileum als
Hoofdbestuurder van dezen bond.
De heer Grotenhuis werd op de Bonds
vergadering van 29 October 1910 te Haar
lem met twee van zijn collega's gekozen
lot lid van het hoofdbestuur van den
tnr. Metaalbewerkersbond in Nederland.
Reeds eerder vierde hij een jubileum in
menst van deze organisatie, want in No
vember 1933 was hij 25 jaar beheerder
van de werkloozenkas van den bond.
«nds enkele jaren is de jubilaris vrij
gestelde van den bond en belast met de
*°rg voor het secretariaat en de pennin
gen van den bond. Hij is een man van
Koote bekwaamheid onder wiens leiding
?e Ctor. Metaalbewerkersbond mede tot
is gekomen. Zijn gedenkdag zal,
ar wij vernemen, niet onopgemerkt
voorbijgaan.
VOORDRACHT PROF. DR. J. UDE.
Over „Karakter en Karaktervorming".
Voor de Comm. alcoholcursussen voor
studenten uit de NCA. hield prof. dr. J.
Ude uit Graz gisteravond in het Klein
Auditorium van de universiteit een voor
dracht over „Karakter en Karaktervor
ming".
Spr. vangt aan met een beschouwing
over de herkomst en de beteekenis van
het woord karakter te geven. Een karakter
is niet aangeboren, men moet het verwer
ven.
Voor een flink karakter zijn noodig een
goed verstand en een sterke wil, anders is
men karakterloos.
De ondergrond van het karakter wordt
gevormd door ons zenuwstelsel, is die niet
goed dan kan noch het verstand noch de
wil goed functioneeren.
De ergste vijand nu van dit zenuwstelsel
is de alcohol. Om dit te begrijpen behoeft
men geen diepgaande studie van het
alcoholvraagstuk te maken, maar slechts
in de wereld rond te zien.
Een iedier is en de studenten speciaal zijn
verplicht om tegen drankmisbruik te strij
den. De studenten toch zullen later lei
dende posities in de wereld innemen en
door een goed voorbeeld zuHen zij het
volk kunnen bewegen den 'drank te ver
bannen. Zij zullen daartoe echter geheel
en al de drank den rug toe moeten keeren,
een matig gebruik zal niet als goed voor
beeld kunnen dienst doen, want hoe wei
nigen kunnen matig blijven?
Bij alcoholgebruik verliest men zijn
remmen en daarmede zijn karakter.
Aan de hand van een Duitsch studen-
tenied schildert spr. de groote ellende door
den alcohol veroorzaakt.
In de jaren 19191921 werd in Neder
land per jaar en per hoofd 3 L zuivere
alcohol verbruikt. Iemand die per dag 1 L.
bier drinkt, krijgt in 30 jaar tijd 430 L.
alcohol binnen, terwijl een hoeveelheid
alcohol van 530 gram ineens absoluut doo-
deiijk is!
Dat dus ook een matig gebruik nadee-
lige gevolgen voor het zenuwstelsel en dus
voor het karakter met zich meebrengt
behoeft geen betoog. Een groot percentage
der geesteszieken, misdadigers enz. behoort
tot de alcoholgebruikers.
We hebben een groote vrijheid, ook zijn
we vrij om al dan niet gebruik van drank
te maken, die vrijheid moeten we benut
ten en er voor waken geen slaaf van den
alcoholduivel te worden. Niet alleen de
alcohol werkt fnuikend op het zenuwstel
sel. maar ook de nicotine, een der 17 ver
giften, die de tabaksplant bevat.
Zes sigaretten bevatten ongeveer 60 m.g.
nicotine; brachten we deze hoeveelheid
ineens in het lichaam dan zou de dood
niet lang op zich laten wachten. In Neder
land worden per jaar, per hoofd 171 siga
ren, 460 sigaretten en IV2 K G. tabak in
rook omgezet! Of voor de geheele bevol
king gerekend een bedrag van f. 153 mil-
lloen.
Voor dit enorme bedrag is toch iets
beters te verkrijgen!
Spr. eindigde zijn boeiende rede, welke
door een geheel gevulde zaal werd aange
hoord, met te zeggen dat flinke karakters
noodig zijn in de wereld en dat deze slechts
kunnen worden verkregen door algeheele
afschaffing, zoowel van het gebruik van
sterken drank, als van het rooken.
De voorzitter sprak namens de aanwe
zigen een woord van dank, waarna deze
bijeenkomst werd gesloten.
VER. TOT BEV. DER BOUWKUNST.
Bestaat in Januari a.s. 40 jaar.
Naar wij vernemen zal de Ver. tot be
vordering der Bouwkunst binnenkort haar
40-jarig bestaan herdenken.
In de vergadering van 27 December 1895
werd de bestaande afdeeling der Maat
schappij tot bevordering der Bouwkunst
opgeheven en omgezet in een plaatselijke
Vereeniging, In de daarop volgende ver
gadering op 30 Januari 1896 werden in het
eerste bestuur gekozen de heeren C. R.
van Ruyven, voorzitter; P. C. Lancel, vice-
voorzitter; Fred. A. Wempe, 1ste secreta
ris; P. de Wilde Pzn.. 2de secretaris en D.
Veilbrief, penningmeester.
Behalve den heer Wempe, die sedert dien
onafgebroken het secretariaat heeft waar
genomen en gedurende al die jaren ons
Blad van de verslagen van vergaderingen
en zomerexcursies heeft voorzien, zijn alle
oprichters overleden.
In verband met het voornemen om in
Februari op bescheiden wijze het 40-jarig
bestaan der vereeniging te herdenken, is
een feestcommissie gevormd, waarin
hebben zitting genomen de heeren J. W.
Reyneveld, voorzitter, Jan Stigter, vice-
voorzitter; J. van Iterson, penningmeester
en W. J. B. Ziegelaar.
De heer Wempe is ook van deze com
missie de ijverige secretaris.
Binnenkort zal weer een aanvang wor
den gemaakt met de wintervergaderingen.
Het is den voorzitter, den heer C. Ponsen
gelrkt verscheidene sprekers te bewegen
over onderscheidene onderwerpen voor
„Bouwkunst" een spreekbeurt te vervul
len, waarvan vele zullen worden verdui
delijkt met lichtbeelden.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
80-JARIG FEEST K.V. LITTERIS
SACRUM.
N. V. Amsterd. Tooneelvereeniging;
speelt „De Comedie van het Geluk"
BINNENLAND.
Het congres te Utrecht van de S.D.A.P.
en N.V.V.; ijlleidingen over „Het Plan van
den Arbeid" (6e Blad).
Afscheid van den heer K. Krnithof, die
heden 60 jaar is geworden, als voorzitter
van het Chr. Nationaal Vakverbond. (Bin
nenland, 3e Blad)
De heffing op varkensvleesch terugge
bracht van 9 op 6 cent. (Land- en Tuin
bouw, 6e Blad).
Fabrieks- en pakhuisbranden te Rotter
dam, Nijmegen en Waalwijk. (Laatste Be
richten, le Blad).
BUITENLAND.
Achter de schennen nog pogingen voor
onderhandelingen. (5e en le Blad).
Het congres der Fransche radicaal-socia
listen. (Buitenland, 5e Blad).
De Poolsche financiën. (Buitenl., 5e BI.)
Albert van Dalsum.
Een volle schouwburg heeft de opening
van het feest ter eere van het 80-jarig
bestaan van de K. V. „Litteris Sacrum"
bijgewoond en het was dan ook met be
grijpelijke voldoening, dat de voorzitter,
de heer B. Hageman, den talrijken bezoe
kers een hartelijk welkom toeriep. Trots
de crisis bloeit „Litteris"; de vereeniging
heeft nog nimmer zooveel donateurs en
leden gehad als heden ten dage, zoo ver
zekerde hij. Dit verheugend feit is tevens
de reden, dat „Litteris" kan doen, wat zij
doet en hij dankte allen voor hun steun,
in het bijzonder ook de autoriteiten en
de pers. Aanwezig waren o.a. de wethou
ders Tepe, Verwey en v. Stralen.
En dan was het woord aan de N.V. Am
sterd. Tooneelvereeniging voor de opvoe
ring van „De Comedie van het Geluk", een
spel in 3 bedrijven van den Rus N. Evreï-
noff. Nieuw is dit stuk niet, ook niet voor
Leiden, daar in Sept. 1933 het reeds door
v. Dalsum is gespeeld voor de Vereeni
ging „Het Schouwspel", maar het blijft
een stuk van beteekenis met echt-Russi-
schen melancholieken ondergrond, dat
alleszins eén gang naar den schouwburg
waard is. Spel van schijn en wezen zou
men het kunnen noemen. Waarheid en
Illusie worden zoo dicht dooreen geweven,
dat het bijkans ondoenlijk is precies aan
te geven, waar de een eindigt en de ander
begint.
De stelling, dat men den menschen, die
om een of andere reden ongelukkig zijn,
gelukkig kan maken door hun te geven
de illusie van geluk het ontwaken uit
den geluksroes moge eerst eenigszins bit
ter zijn! wordt met vuur verdedigd en
is in dit knappe tooneelwerk keurig uit
gewerkt, zij het met eenig onnut vulsel,
zcoals b.v. het 2de tafereel van het 1ste
bedrijf, dat feitelijk zonder schade voor
het geheel gemist kon worden. Hoewel
aanleiding gevend tot vermaak, doet het
■toch eenigszins afbreuk aan de waarde
van het tooneelwerk in zijn geheel. Ge
lukkig wordt dit verhaal zoo goed gespeeld,
dat deze „down" van den auteur niet hin
dert.
Na onze vorige beschouwing zullen wij
op dit stuk niet verder meer ingaan. Wij
willen nog slechts constateeren, dat onder
leiding van Van Dalsum een prachtige
vertolking wordt gegeven aan dit Russi
sche tooneel. Alle krachten zijn vrijwel
benoodigd en worden ingezet. Vele bijrol
len zijn zelfs in handen van vooraan
staande spelers en speelsters!
Van Dalsum zelf speelt den verspreider
van Geluk onder het ongelukkige mensch-
öom superieur. Hoe heerlijk zijn spel als
waarzegster: Naast hem moeten genoemd
Charlotte Kohier als het naar liefde
smachtend leeüike meisje, met prachtig
ingehouden hartstochtelijk spel, en Ben
Groenier als de student, die eens den
moed verder te leven mist, doch zelfs in
illusie voldoende kracht hervindt om voort
te gaan. En voorts Ben Royaards, Ph. la
Chapelle en Willy Haak als de drie „ge
lukbrengende" artisten.
Van de bijrollen vielen vooral van War-
melo en Frits van Di.ik op.
„Litteris" kan bogen op een goeden
inzet harer feesten!
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaalsexamen
klassieke letteren de heer H. W. van Pesob
(Den Haag); canrtidaatsexamen Neder -
landsche letteren mej A. L. Schelling
'Rotterdam); en voor het oandidaats-
examen Rechtsgeleerd' >3, mej. S. C E.
Linden Den Haag) en de heeren Tj Hai-
bertsma 'Rotterdam), F. H. Ncissingh,
(Leiden) en E. F. M. van Voorst tot Voorst
(den Haag.)
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
EERSTE CONCERT
KUNSTKRING VOOR ALLEN.
Solist: Frederic Lamond.
Goethe zeide eenmaal tot Beethoven:
„Uw muziek heeft mü zeer ontroerd". Het
norsche antwoord luidde: Mijn muziek
ontroer! niet, maar vuurt aan!" Van deze
bedoeling Is Lamond's opvatting door
trokken. Zóó was zijn aanvurend, hevig
bewogen en magnetische kracht, uitstra
lend spel. Geboren in 1868 te Glasgow be
hoort hij tot de oudere generatie, tot die
uitzonderlijke figuren onder de pianisten,
Frederic Lamond.
wier vitaliteit en suggestiviteit nog steeds
even ongebroken zijn als in tilden van wel
eer. Een titaan, wiens gansche wezen 't
meest in harmonie schijnt met dien an
deren titaan: „Beethoven". Wat geenszins
zeggen wil. dat hij Chopin en Liszt wier
namen eveneens op het veelomvattende
programma stonden, niet ook naar z'ër
■bijzondere waarde kan interpretteren.
Trouwens: wie bij Liszt zélf nog school
ging kent ook diens wereld der virtuosi
teit. Lamond, herscheppend genie, is Beet
hoven's vertrouwde geest- en zielsver
want: als zoodanig geniet hij wereldver
maardheid. Ziet ziin kort-gedrongen figuur
daar aan de vleugel zitten: er is slechts
weinig fantasie toe noodig. zich in te den
ken. dat Beethoven zélf aanwezig Hij
verkondigt, belichaamt hem. openbaart ziin
nobele, diepgeestelüke menscheliikheid,
die zooveel méér vraagt dan fenomenale
techniek alleen.
Eerlijk, zonder eenig overdadig sentiment
is de als naar de ingeving van den ster
ken wil in een zeldzame klaarte geëxpo
seerde opbouw vol kleur en leven die ons
grijnt en zeggen doet: J" zóó bad Beet
hoven er zich mee kunnen veree.nigen. das
zijn werk aan 't verre nageslacb zou
worden verkondigd".
Stormachtig is zijn in snelheid alles
overtreffend brio. geladen van s^f-nin?
zijn de grootsche grepen en enorme cli
maxen dien als uit marmer gemodrlleer-
den bouw in voortdurend gebonder één
heid nergens verslappend of verzwakkend
rond en sonoor zijn toucher dat ook fee
der kan zijn maar dan toch altijd vervuld:
van ingehouden kracht. Steeds is 't. weer
een speciaal,rubato, een onverwachte ver-
