Humor uit het Buitenland.
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 26 October 1935
FINANCIEEL OVERZICHT.
„Hendrik, kün je me er dan niet van terughouden,
zooveel bonbons te eten. Waar ter wereld Is je wils
kracht?" (Humorist).
.Doedeltje Née jullrouw Doedeltje ls niet aan de
telefoon, U moet verkeerd verbondon zijner ls hier
niemand van den naam Doedeltje ln huls 1"
(Humorist).
„Eversteln, nee maar, wit een leuke verrassing I"
(Humorist).
vKlerk„ik dacht, dat«4k U-maar moest vertellen,
-meneer, dat lk vandaag vijfentwintig jaar hier werk."
'Directeur„Zoo, dan bent U het natuurlijk, die dit
bier ln het klped seslety^bsftftl" (Humorlsti.
„Wat zou je er aan hebben dat je man brandmeester
ls, als hl) er niet voor kon zorgen dat Je een ritje naar
huls kreeg, als je je handen vol hebt met pakjes
(Humorist).
Domlné „Ik ben verbaasd, Je ln zulk een toestand
aan te treffen, Laagveld, En je hoed ben Je ook nog
kwijt, zie ik
Laagveld: „Da's 'et erregste qlet.'-dnmmfflfer De ouwe
merrie heeft der kop verlore." 4 (Humorist)."
Ongezonde credietuitbreiding in de Ver.
Staten - Politiek van goedkoop geld be
vordert de koersstijging ter Beurze - Toe
neming der winsten van het Amerikaan-
sche bedrijfsleven - Terughouding op de
productenmarkten - Onregelmatig koers
verloop op de Amsterdamsche Beurs -
Verdere disconto-verlaging.
De koersen op de New-Yorksche beurs
.rijzen de pot uit". In enkele maanden
tijds zijn de noteeringen van verschillende
londsen in waarde verdubbeld; voor
enkele bedraagt de koersstijging zelfs per
centsgewijze nog meer. Het tempo, waarin
de stijging zich voltrekt, herinnert sterk
aan de hausse op de New-Yorksche beurs,
die eindigde met de paniek van October
,1929. Natuurlijk hebben de noteeringen
nog lang niet het destijds geldende niveau
bereikt, maar evenmin als toen staat de
beurswaarde der fondsen thans ln verhou-
ding tot het rendement, dat in de naaste
toekomst voor de desbetreffende aandee-
!en te verwachten ls. Ook nu weer laat
men zich bij het aankoopen van beurs-
londsen leiden door de gedachte, dat de
opwaartsche conjunctuurbeweging ln de
Ver. Staten haar einde nog niet bereikt
heeft en dat er dus alle kans bestaat op
I een verdere toeneming der winsten van
de desbetreffend? ondernemingen.
Bij een vergelijking van de tegenwoor-
dlge situatie met die tijdens de vorige
hausse-periode, valt deze in zooverre gun
stig voor den huldigen toestand uit, dat
men destijds reeds verscheidene jaren
van „hoogconjunctuur" achter zich had.
terwijl men zich thans eerst aan het be-
?in van de economische verbetering be-
tindt Daartegenover staat, dat de facto-
'en, die destijds voor de hausse aanspra
kelijk waren, veel overeenkomst vertoonen
net die, welke thans den toestand be-
heerschen. In de Jaren 1924/29 Immers viel
er in de Ver. Staten een voortdurende
erediet-expansle te constateeren, die de
ongezonde basis voor de hausse vormde.
Het betrekkelijk goedkoope geld, dat op
riime schaal verkrijgbaar was, verleidde
vele ondernemingen tot uitbreidingen, die
economisch niet verantwoord waren, om
dat zij steunden op ongemotiveerde ver
pachtingen omtrent een voortdurend ver
dere toeneming van het verbruik. Toen het
hoogtepunt overschreden bleek te zijn,
was Amerika ln last. De veelal met bank-
nedleten gefinancierde uitbreidingen ren
deerden niet. fabrieken moesten worden
stopgezet, arbeiders ontslagen en.... de
crisis was cr. Zij nam des te ernstiger
vormen aan, omdat de door de banken
voorgeschoten gelden veelal niet tijdig ge
consolideerd waren door omzettlnR in bij
het publiek geplaatste leeningen. De ban
ken zaten dus met de verliezen als gevolg
'an het feit, dat de opgenomen gelden
Het konden worden terugebetaald.
ZIJ waren zoo onvoorzichtig geweest, een
®aar verhouding te groot deel van de bij
hen gedeponeerde gelden uit te leenen.
Toen de ongerust geworden deposanten
hun gelden op eenigszlns groote schaal
begonnen op te vragen, konden zij aan
heze aanvragen niet. meer voldoen; ver
skillende bankinstellingen moesten hun
-oketten sluiten en ln tal van Amerikaan-
she Staten werd een volledig moratorium
voor de banken afgekondigd. De ontwrich
ting van het bedriifsleven. die hiervan 't
gevolg was, heeft langen tijd haar stern
al op de Amerlkaansche volkshuishou
ding gedrukt en veel particulieren zijn
Joor het wanbeheer der banken tot den
Nelstaf gebracht.
Men zou mogen aannemen, dat deze
outwikkeling den Amerikanen wel het een
co ander heeft geleerd. Inderdaad z'Jn
dc banken een tijd lang heel wat minder
lilgevig geweest met de verstrekking van
"edicten aan het bedrijfsleven en werd
heer dan vroeger acht geslagen op de
I doeleinden, waarvoor de op te nemen be-
"Hen bestemd waren. De Amerlkaansche
regeeringspolitlek ls er echter juist op ge
richt geweest, en ls er trouwens nog
altijd op gericht, om credletverleening
door de banken aan te moedigen. In aller
lei opzichten werd en wordt op de banken
pressie uitgeoefend; door een politiek van
goedkoop geld wordt het bedrijfsleven het
opnemen van credieten vergemakkelijkt.
Ook thans ls reeds weder hetzelfde ver
schijnsel van vóór de crisis te constatee
ren. nl. dat bankcredleten worden aange
wend voor financiering van investeerln-
gen op langen termijn, die volgens ge
zonde financieele begrippen alleen door
het opnemen van leeningen met behoor
lijk langen looptijd gefinancierd zouden
mogen worden.
De Amerlkaansche regeering heeft nog
een bijzonder belang bij de handhaving
van lage geldkoersen, omdat zl] hierdoor
ln staat ls, de uitgaven van de schatkist
op goedkoope wijze te dekken. Wanneer
men weet, dat de uitgaven der regeering
van 1 Juli <den aanvang van het nieuwe
begrootingsjaar) tot 14 October j.l. de
inkomsten reeds met meer dan een mil
liard hebben overtroffen, dan krijgt men
een denkbeeld ervan, om welke bedragen
het hierbij gaat.
Hoe kunstmatig de toestand ls, blijkt
wel daaruit, dat de regeering de markt
voor staatsfondsen telkens opnieuw moet
steunen, hetgeen geschiedt met behulp
van de z.g. „winsten", die gemaakt zijn op
de herwaardeering van het goud na de
dollar-devaluatie. Naar het heet, zijn de
middelen van het uit deze „winsten" ge
vormde valuta-egalisatiefonds voor een
groot deel voor den aankoop van staats
fondsen aangewend. Op de banken wordt
telkens weer een beroep gedaan voor het
overnemen van staatsfondsen met langen
zoowel als met korten looptijd, met het
gevolg, dat thans ca. 60','» van de geheele
Amerlkaansche staatsschuld, die meer dan
30 milliard doll, bedraagt, zich in de por
tefeuille der banken bevindt. Welke ge
varen hieruit kunnen voortspruiten, be
hoeft nauwelijks in het licht te worden
gesteld. Voor de banken zijn deze des te
ernstiger, omdat hun Uquidlteltsposltle op
den duur geschaad moet worden door de
hierboven bedoelde tendenz, om weer op
groote schaal bankcredleten te verstrek
ken voor investeeringen op langen ter-
mlin.
De geldriumte in Amerika wordt ln de
hand gewerkt door de toestroomlng van
bultenlandsche middelen ln verband met
de onzekere politieke verhoudingen aan
dezen kant van den Oceaan, Amerika be
zit thans ongeveer de helft van den tota
len wereld-goudvoorraad; de bankdepo
sito's en reserves van de bij het Federal
Reserve systeem aangesloten Instellingen
hebben een geweldigen omvang aange
nomen. Een gevolg van deze geldrulmte is
ook een uitbreiding van de oredletver-
verstrekklng voor het financieren van
beurstransacties. Evenals tijdens de vorige
hausse-periode wordt ook nu weer een
groot deel van de effectenzaken met ge
leend geld doorgevoerd; de lage rente,
waartegen het geld verkrijgbaar ls, moe
digt dergelijke transacties aan. Aldus vor
men de lage geldkoersen ln de Vereen.
Staten een stimulans voor de speculatie
ter beurze; zelfs zijn zij mede een oorzaak
van de speculatieve haussebeweging Zelfs
wanneer de regeering het zou willen, zou
zij deze hausse nog moeilijker kunnen
remmen dan ln de jaren vóór 1929. Een
verhooging der rente op gelden, bestemd
voor de effectenmarkt, gaat onvermijde
lijk gepaard met een stil ging van den
rentevoet en een bemoeilijking van de
plaatsing van staatsfondsen en dit nu kan
de regeering in het geheel niet gebruiken.
Liever aanvaardt zij de inflatlonlstische
gevaren, die de tegenwoordige toestand
oplevert, in de hoop, dat een verdere
verbetering van de economische situatie
het land over alle moeilijkheden zal heen
helpen.
Ongetwijfeld geeft de economische toe
stand ln Amerika een aanmerkelijke ver
betering te zien, al hebben de werkver
schaffingsplannen der regeering niet ten
volle aan de verwachtingen beantwoord.
Het was de bedoeling, dat 3'/! millioen
werkloozen wederom werk zouden vinden,
doch tot dusverre is er slechts arbeidsge
legenheid gevonden voor ca. I1/» millioen,
zoodat 2 millioen werkloos zijn gebleven.
Toch hebben verschillende industrleele
ondernemingen reeds in sterke mate van
ae economische opleving geprofiteerd. Uit
een statistiek, omvattende de winsten van
425 industrieele maatschappijen ln het
eerste halfjaar van 1935 blijkt, dat ln deze
periode bijna twee-vijfde van de verliezen
1929/32 kon worden ingehaald. Het totale
winstcijfer ad 468 millioen doll, ls 15'/o
grooter dan ln de eerste helft van 1934 en
is hiermede het hoogst van de laatste
vijf jaar. De gedetailleerde cijfers laten
echter een vrij onregelmatig verloop zien.
Zoo behaalden b.v. 43 maatschappijen, die
automobielen en onderdeelen vervaardi
gen, in de eerste helft van dit jaar een
winst van 130 millioen doll. d.l. 57meer
dan in de overeenkomstige periode van
het vorige jaar. BIJ 27 staalmaatschap-
pljen bedroeg de winst echter slechts 4"/o
van die van het eerste halfjaar van 1934.
De automobielindustrie heeft 45'/o van de
verliezen, die sinds 1929 werden geleden,
Ingehaald Geraamd wordt, dat de tien
leidende automobielprodueenten (Ford
niet meegerekend i in het loopende jaar
een totale netto-winst zullen behalen van
160 millioen doll, tegen 81.20 millioen doll
ln het voorafgaande jaar. De speculatie op
de New-Yorksche beurs richt zich dan ook
voor een groot deel op de aandeelen van
automobiel-ondernemingen, die dienten
gevolge het sterkst in koers zijn gestegen.
Op de Amsterdamsche beurs is de voort
zetting der koersstijging in Wallstreet niet
zonder invloed gebleven. Al is het animo
van ons publiek voor Amerlkaansche fond
sen heel wat minder groot dan tijdens de
vorige hausse-periode. welker«ongelukkige
afloop zoovelen leergeld heeft doen beta
len, toch breidt de handel in Amerlkaan
sche shares zich weer zienderoogen uit, op
grond van de verwachting, dat de indus
trieele expansie goede kansen op een
verdere toeneming der winsten biedt.
Met een uitbreiding van de belangstel
ling voor Amerlkaansche waarden ls een
inkrimping van de vraag naar cultuur
fondsen gepaard gegaan, die dan ook over
de geheele linie koersverliezen hebben
moeten boeken, mede als gevolg van
winstnemingen na de voorafgaande
scherpe koersstijging. Er bestaat een toe
nemende zekerheid over de prijsontwikke
ling op de productenmarkten in de naaste
toekomst Eenerzijds is het. nog niet mo
gelijk, eenigerlei inzicht te krijgen omtrent
de uitwerking van de economische sanc
ties op het prijsverloop. aan den anderen
kant geeft de betere beoordeeling van de
vredeskansen aanleiding tot terughouding,
omdat het wel vaststaat, dat de vraag
voor oorlogsdoeleinden in sterke mate
heeft bijgedragen tot de prijsverbetering
van tal van artikelen. Intusschen ziet het
er naar uit. alsof de hierdoor ontstane op
leving de goederenmarkten over het doode
punt heeft heengeholpen. De verbetering
van de statistische positie tengevolge van
de vermindering der „zichtbare" voorra
den. al dan niet het gevolg van oorlogs-
vraag, zal in elk geval een krachtigen
steun aan de markt kunnen verleenen,
zoodat deze vermoedelijk niet weer ge
makkelijk tot het vroegere lage niveau zal
inzakken.
Op de Java-suikermarkt zijn verdere
prijsverhoogingen achterwege gebleven,
maar wel zijn er de laatste week nog vrij
geregeld afdoeningen gemeld. Op grond
van de tot dusverre plaats gevonden ver-
koopen en de verwachtingen voor den
afzet in de volgende maanden kan worden
geraamd, dat de suikervoorraad op Java
aan het eind van dit seizoen, d.w.z. eind
Maart 1936, gedaald zal zijn tot ca.
825.000 ton, tegen 1,610.000 ton een jaar
geleden. Hiermede zal dan een belangrijke
etappe zijn afgelegd op den weg naar aan
passing aan de veranderde afzetverhou-
dingen voor de Java-sutkercultuur.
Suikeraandeelen, die het meest van de
koersstijging in de vorige week hadden ge
profiteerd, hebben ook het meest van de
winstnemingen in de afgeloopen week te
lijden gehad. Rubberaandeelen zijn even
eens in koers teruggeloopen, hoewel de
vooruitzichten der rubbermarkt beter
worden beoordeeld, zoowel wegens het op-
koopen van rubberllcenties door de Ned.
Indische regeerlng als in verband met het
feit, dat het uitvoerrecht op bevolkings-
rubber als restrictiemiddel in den laatsten
tijd voortdurend is opgevoerd. In tien da
gen tijds werd het ln drie étappes van tel
kens f. 1 gebracht van f. 22 op f. 25 per
100 Kg.
In tabaksaandeelen ls weinig omgegaan;
de koersen zijn meerendeels Iets afge
brokkeld.
Voor Industrleele waarden was de stem
ming aanvankelijk eveneens flauw, maar
daarna trad tijdelijk krachtige verbetering
in, onder leiding van aandeelen Philips.
Tegenover een grooten kooporder stond
slechts weinig aanbod. Blijkbaar zijn
houders van dit fonds met het oog op de
bevredigende ontwikkeling van het bedrijf
weinig geneigd, om hun bezit tot de tegen
woordige noteeringen van de hand te
doen. Uit de mededeellngen in de alge-
meene vergadering van aandeelhouders is
gebleken, dat de maatschappij de debiteu
ren in Italië meerendeels heeft kunnen
dekken, zoodat niet voor valuta-verliezen
ln grooten omvang behoeft te worden ge
vreesd. Er worden geen goederen naar
Italië verzonden dan ln compensatie mei
gelljktijdlgen uitvoer. Aan sancties tegen
Italië zullen de fabrieken van Philips al
daar zoo goed mogelijk het hoofd bieden.
Aandeelen Kon. Petroleum konden iets
ln koers verbeteren, in aansluiting op de
vaste stemming voor Amerlkaansche olie-
aandeelen.
De stemming' voor beleggingswaarden
werd gunstig' beïnvloed aoor de verdere
verruiming van de geldmarkt, die de Ne-
derlandsche Bank aanleiding heeft gege
ven tot een nieuwe disconto-verlaging,
thans van >/t zoodat het disconto thans
weer 4'/. de beleenlngsrente 5 T/« be
draagt. Ook de Jongste weekstaat van de
Ned. Bank, die weer een toeneming Tan
den goudvoorraad aanwijst, met een ge
lijktijdige daling van disconteeringen en
beleeningen, maakte een goeden Indruk.
De ontspanning in den toestand komt wel
duidelijk tot uiting in het resultaat van
de Jongste emissie van schatkistpapier,
die aanmerkelijk werd overteekend. De
drie- en zesmaands-promessen konden
ditmaal plaatsing vinden tegen een dis
conto van 4 terwijl bij de uitgifte der
vorige maand nog een disconto van 5 3/4
pet. moest worden toegestaan
Het koersverloop voor Nederl. en Ned.
Ind. staatsfondsen viel ln zooverre niet
mee, dat een verder herstel achterwege
bleef; gemeenteleenlngen konden nog wat
ln koers verbeteren. Men maakt zich hier
eenigszlns bezorgd over den politleken
toestand ln Frankrijk. De vrees, dat het
Ministerie Laval zich niet zal kunnen
handhaven, heeft reeds tot een flauwe
stemming voor de Fransche staatsfondsen
geleld. Nieuwe politieke strubbelingen
daar te lande met den Invloed, die hier
van onvermijdelijk op de valuta-verhou
dingen uitgaat, zouden het nauwelijks
herwonnen evenwicht op de Internatio
nale valuta-markt opnieuw in gevaar
brengen,
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop:
4 Nederland 97, 96 3/4.
3'/» Nederland 911/4, 921/4.
2'/. N.W.S. 74 1/4, 73 3/4.
4 Ned.-Indië 95'/., 94 7/8, 95 1/4,
94 15/16.
4 °/o Amsterdam 911/16, 92, 91 3/4.
4 o/o 's-Gravenhage 96, 97 1/4, 96 1/4.
3'/. 's-Gravenhage 89, 90'/.
4 Rotterdam 88'/., 89, 88 5/8.
Handelsver. „Amsterdam" 207V«, 199,
204.
KON. NED. STOOMB. MIJ.
ACHILLES, 25 October van Hamburg te
Amsterdam.
AURORA, 25 October v.m. 1 uur van Am
sterdam te Hamburg.
BOSKOOP, 25 October v.m. 2 uur van
Hamburg te Antwerpen.
HELDER, 24 October van Carthagena te
Malaga.
ORION, 24 October van Vigo n. Lissabon.
ORPHEUS. 25 October van Amsterdam te
Rotterdam,
TRAJANUS, 24 October vail Samos naar
Dikili,
ULYSSES, 25 October van Amsterdam te
Rotterdam.
COTTICA. 25 October van Amsterdam n.
W. Indië.
HOLLAND—WEST-AFRIKA LIJN.
AMSTELKERK, uitreis, 25 October te
Lagos.
REGGESTROOM, uitreis, 24 October te
Abonnema.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
MELISKERK, 24 October van Aden naar
Port Soudan.
HOLLAND—BRITSCH INDIE LIJN.
HOOGKERK, uitreis, 25 October v. Suez.
HOLLAND—AUSTRALIË LIJN.
TAJANDOEN, uitreis, pass. 25 October
Vlisslngen, van Antwerpen.
MIJ. NEDERLAND.
TABINTA, 24 October van Amsterdam te
Hamburg.
CHR. HUYGENS, thuisreis, 25 October v.
Port Said
POELAU ROEBIAH, thuisreis, 25 October
te Genua.
SALEIER, uitreis, 24 October te Singapore
ENGGANO, uitreis, 24 Oct. te Belawan.
HALCYON LIJN.
MAASBURG, 25 October van Emden te
Vlaardtngen, om te bunkeren.
KON. HOLL. LLOYD.
SALLAND, thuisreis, 24 October te Santos
DIVERSE STOOMVAARTBERICHTEN.
BOEKELO, naar Swansea, pass. 25 Oct,
Brunsbuttel.
ZIJPENBERG, B. Aires n. Las Palmas,
pass. 24 October Montevideo.
BATAVIER II, 25 October van Rotterdam
te Gravesend.
AMSTERDAM, tank, 20 Ootober van Con-
stanza te Livorno.
EMMAPLEIN, 24 October van Lulea naar
Rotterdam.
KATWIJK, 25 October van La Rochelle
naar Bilbao.
SIRRAH, 24 October van Rosario te Bel
fast,
TARA, 24 October van Rosario n J3. Aires.
BEYERLAND, 24 October van Seaham n.
Rotterdam.
BEURSPLEIN. Rotterdam n. Alexandria,
pass. 24 October n.m, Dungeness.
RANDWIJK, Huelva naar Rouaan, pass.
24 October Finlsterre.
Javasche Cultuur 119, 110, 113 3/4.
N.I.S.U, 107'/., 99, 103.
Vorstenlanden 22, 23, 20 1/4, 21 5/8.
Amsterdam-Rubber 108'/., 104'/., 106 7/8.
Oost Java Rubber 112'/., 106'/., 111.
Serbadjadl 64. 59'/., 60 5/8.
Deli Batavia MIJ. 140, 138 1/4, 139.
Deli Mij. 160, 157'/., 159'/=.
Kon. Petroleum 194, 192 1/4, 195 1/4.
Philips' 253, 256. 244'/., 250, 244.
Unilever 99'/., 101 3/4. 100 1/4.
Gen. Motors 29 7/16. 31 1/8. 30 15/16.
U.S. Steel 26 7/8, 28 1/8.
Chrysler 47V.. 519/16.
