MICA???
Storm woedt boven Nederland
LE1DSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Vrijdag 11 October 1935
HISTORISCHE FIGUREN.
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
UIT DE BONTE WAERELD.
Meerdere plaatsen door windhoos
geteisterd.
Opnieuw heeft een Zuid-Westerstorm
gewoed, die hier en daar groote schade
heeft aangeriaht. Te De Werken
Sleeuwljk iNBri ls gistermiddag tusschen
12 en 1 uur het café van den heer A. Ver
hoeven, gelegen aan de tol te Sleeuwijk.
totaal verwoest. Van het café. dat be
staat uit een verdieping gelijkvloers met
daarboven een zolder, is het dak geheel
weggeslagen. Daarbij ls van den voorgevel
een stuk afgebroken. De muren zijn ge
deeltelijk Ingestort.
Gelukkig werd niemand gewond Door
den storm werden eveneens ernstig be
schadigd de daken van het woonhuis van
den heer C. Walraven, gelegen aan den
Schans te Sleeuwljk en van het huls van
de gezusters Scherf, staande aan den weg
van Sleeuwijk naar Almkerk.
De storm veroorzaakte verder een sto
ring op het telefoonnet. Tal van telefoon
palen zijn omgewaaid en liggen naast
enkele boomen. die het eveneens moesten
ontgelden, op den weg. In de omgeving
van Woudrlchem en ln de gemeente
Oudendijk liggen eveneens telefoonpalen
en boomen op den weg. terwijl voorts
groote schade aan de daken ls aangericht.
Een schuur van den heer H. Vink te
Woudrlchem is omver gewaald.
In Valkenswaard werd terzelfdertijd 'n
groote schade aangericht.
Aan de Heistraat zijn vijf arbeiderswo
ningen gedeeltelijk vernield. Aan de Zand
bergstraat is een woning voor het grootste
gedeelte ingestort, terwijl even verder in
het café van den heer Rooyakkers de
schoorsteen door het dak in de keuken
vlei De verbinding van de bovengrondsche
lichtleiding werd hierdoor ernstig bescha
digd en de Radio-centrale werd voor het
geheele dorp buiten werking gesteld. Van
andere huizen zijn pannen in kleinere of
grootere hoeveelheden afgewaaid, terwijl
vele ruiten verbrijzeld werden. Talrijke
schuren en kippenhokken die bij boerde
rijen behoorden, zijn door den wind op
genomen en tientallen meters ver wegge
slingerd. Verder zijn vele boomen ontwor
teld en telefoonpalen omver gewaaid.
Persoonlijke ongelukken zijn echter tot
nog toe niet gemeld.
In de streek tusschen Echt en Maas-
bracht werden naar de „Tel." meldt
van verscheiden hofsteden en andere hui
zen de pannen bij duizenden weggerukt,
zware boomen bij tientallen ontworteld en
korenmijten van de akkers weggevaagd.
Uit een stikdonkere lucht viel het water
bij stroomen neer en uit enkele boerderijen
vluchtten de ontstelde bewoners de bos-
schen in.
De windhoos kwam uit Zuid-Westelijke
richting en rukte op Bo6scher Hof, de
eerste geteisterde hoeve, alle pannen van
het dak. ontwortelde rond de hoeve acht
zware eikenboomen en een aantal noten-
en kastanjeboomen. Landbouwer Moors en
zijn huisgenooten waren zoo ontdaan, dat
zij, niet wetende wat er gebeuren ging, een
bij de boerderij staand berkenbosch in-
vluchctten.
Rond den St. Joosterweg werden niet
minder dan 21 korenmijten, die aan ver
schillende landbouwers toebehoorden, als
vlokken wol de lucht in geslingerd. Dui
zenden graanschoven lagen over de akkers
verspreid. Zeventien zware boomen \/er-
den als grashalmen uit den grond gerukt.
Na bij het station Maasbracht van ver
schillende woningen pannen te hebben af
gerukt en een aantal boomen te hebben
ontworteld, is de cycloon blijkbaar weder
om ln hoogere luchtlagen verdwenen De
aangerichte schade ls groot Niet alleen
kan de over de akkers verspreid liggende
oogst als verloren worden beschouwd, doch
ook zijn van vele boerderijen de daken
afgerukt Hier ls door den stortregen
groote schade aangericht.
Op verschillende plaatsen was het ver
keer versperd en een aantal werkloozen,
onder leiding van den gemeente-veldwach
ter. had de handen vol om de wegen
wederom vrij te maken.
Ook te St. Odlliënberg en Llnne deed de
storm zich. zij het ln mindere mate, ge
voelen In belde dorpen werden verschil
lende boomen ontworteld en een aantal
stroo- en graanmljten vernield.
Te Werkendam deed de storm het ver
keer geheel stilliggen.
Nabij den tol aan den Rijksstraatweg ls
ten gevolge van dezen storm een dak van
een woonhuis gewaaid, het woonhuis der
familie Scherff werd nagenoeg ln elkander
gedrukt.
Een hulpbesteller der posterijen had zijn
flets tegen een boom geplaatst. De boom
zwiepte zoodanig door. dat de flets geheel
werd vernield.
In de Lijmbeekstraat te Eindhoven rukte
de wind den top van een boom af. De 11-
jarige W. van N kreeg het gevaarte
op het hoofd en sloeg bewusteloos tegen
den grond. In het R.K Binnengasthuis,
waarheen de jongen werd vervoerd consta
teerde men, dat hij een schedelbreuk had
opgeloopen.
Hevig woedde ook de storm boven
Nijmegen en omgeving, vooral in het ge
bied tusschen de Maas en Waal Speciaal
de gemeente Leeuwen werd ernstig getrof
fen. Een cycloon woedde daar over een
lengte van meer dan een K.M. Groote
schade werd aangericht aan de hulzen en
boomen werden geveld. Men schat de
schade op duizenden guldens. Ook uit
dorpen in de omgeving kwamen berichten
binnen over omgewaaide boomen en
schade aan woningen aangericht.
Een windhoos heeft verder gistermiddag
het dorp Nieuw-Dordrecht, gemeente Em-
men. geteisterd. Verschillende boomen
knapten af en werden over den weg ge
worpen.
Op den weg naar de Veenplaats 21 is
vrijwel geen enkele woning onbeschadigd
gebleven Van het huis van het gezin H.
Boer werd het dak voor een groot gedeelte
weggerukt, terwijl het plafond naar bene
den stortte.
Van de woning van den heer H. ten
Berge werd de achtergevel ingedrukt en
het dak geheel vernield Van den inboedel
ls een groot gedeelte verloren gegaan. Ook
een motorrijwiel, dat tegen de Ingestorte
muur stond, moest het ontgelden en werd
totaal vernield.
Persoonlijke ongelukken hebben zich
niet voorgedaan.
OVER EEN SPOOKHUIS IN EEN
OUDE STAD.
Mijn werk heeft mij in de laatste Jaren
herhaaldelijk in aanraking gebracht met
de geschiedenis van vroegere eeuwen Dan
komt men. al lezende al naspeurende, al
snuffelende in oude boeken en oude pa
nieren van het een op het ander en soms
ontdekt men zonder dat men in eene
bepaalde richting vindt, wat men zoekt,
onverwachte dingen, die men niet zocht
en welke toch met genoegen of met be
langstelling worden bekeken. Het gaat den
snuffelaar naar de uitspraak van het
mooie Duitsche liedje:
Wer wenig sucht der findet viel.
Zoo ging het mij toen ik zoekende naar
de beteekenis van een ouden naam. m
eene studie van Wilhelm Rosner den
zelfden die het belangwekkend werk
Der Könlg heeft geschreven een
spookhistorie vond. Evenals Nathan der
Weise ben ik van meening dat volwassen
menschen. evengoed als kinderen, door
sprookjes geboeid worden en ik herinner
mij het woord van den fabeldichter
Lafontalne:
Si Peau d'Ane m'étalt conté.
J"y prendrals un plalsir extréme. (1)
Ja. zfl wisten het wel. Lessing's groote
figuur van den w,fzen Nathan, en ,1e
bonhomme" Lafontalne en ik acht mijzelf
gelukkig dat ik. althans in dit opzicht,
op Nathan en Lafontalne gelijk. Wie mocht
twijfelen aan hun beider iulsten blik op
de menschen dien verwijs Ik naar de
gretigheid, waarmede de f-ul'letons onzer
dagbladen worden gelezen naar het eroote
publiek dat getrokken wordt door romans
en novellen, die alle meestal verzinsels ziin
ln zekeren zin sprookjes, verslonden door
ouden en jongen die zich gaarne verliezen
in voor hen door een schrijver of dichter
gefantaseerde toestanden en kringen en
menschen. Wie echter '"rookles kan
waardeeren en dus zijn geest kan stellen
in contact met het wonderlijke, het won
derbaarlijke het niet-gewone en nlet-
alledaagsche dien zal het allicht ook
mogelijk zijn even belangstelling te ge
voelen voor spookhistories waarvan vele
aan sprookjes verwant zijn. En dit zij
mijne verontschuldiging voor het korte,
niet zeer belangwekkende verhaal, dat
volgt eneen historischen achtergrond
heeft.
Die historische achtergrond ls gelegen
in het feit dat de geruchten waarover
het verhaal loopt eeuwen lang hebben
eeloooen in de oude Hon'aar'ehe. nu
Slovaklsche stad Presburg die than' Bra-
tlslawa heet Daar was een oud Raadhuis,
dat in de 16e eeuw gebouwd werd en ln
den volksmond .de burcht" genaamd werd.
maar nog meer .het spookhuis". Niet ten
onrechte werd het aldus genoemd. Om
dit gebouw, dat eens het hoogste van de
stad was. spon zich een legende, niet on
belangrijk zeker eigenaardig
Eeuwen geleden toen de oude kronings-
stad door grimmige vijanden fel werd be
stookt en zij zelfs gevaar lieo veroverd en
verwoest te worden hielden de oudste
burgers raad hoe de stad van den gruwe-
lijken vijand kon worden verlost en vrou
wen en kinderen, have en goed in veilig
heid konden gebracht worden. Van bui
ten de muren daverde het veldgeschreeuw
van den sterken bedreiger voor d» stad.
die herhaaldelijk tegen de bastions en de
muren stormaanvallen had te verduren.
Uren lang duurde de beraadslaging: bul
ten raasde de vijand Op het Raadhuisplein
binnen de poorten stond de bevolking der
stad ln vrees en beving en wachtte op
den uitslag van de beraadslaging.
Eindelijk werd de eewichtige Raadszit
ting gesloten Het resultaat der overleg
ging was nedergelegd in een in officieelen
vorm genomen besluit Dit luidde aldus:
..Twaalf Raadsleden zullen gezonden wor
den naar het vijandelijke kamp om het
hart van den tegenstander door het aan
bieden van rijke geschenken te ver
teederen".
De edelachtbare raadsleden die afge
vaardigd werden, kleedden zich in hun
rijkste plunje namen afscheid van hunne
ambtgenootèn en gingen op weg sommi
gen met een bezwaard hart. anderen vol
goeden moed. Hen volgden zwaar beladen
paarden die goud en zilver droeven, bij
eengebracht door de bevolking om eene
verovering en olunderine te ontgaan en
den vrede voor hunne stad te koooen
Toen zij genaderd waren tot den stads
muur werd het zware valluik van de
poort opgedraaid, de valbrug daalde en
langzaam schreed de stoet van menschen
en paarden voort naar het vijandelijke
kamp. De belegeraars waren van het
Raadsbesluit verwittigd geworden en had
den er in toegestemd tegen betalen van
een groote som de stad te sparen. Vandaar
het vertrouwen van sommige afgezanten.
Maarde vil and bleek geen ridder
lijken aard te hebben Hij brak zijn woord
op snoode wijze. Ternauwernood was het
twaalftal waaronder zich grijsaards en
zeer bejaarden bevonden bulten den kring
der beschermende wallen of de krijgslieden
stortten zich als woestelingen oo de kleine
ongewapende schare. Wat nu volgde was
allesbehalve heldhaftig Met hun speren en
knotsen sloegen de bPleeeraars de burgers
neer en de schat, aan goud en zilver die
uit de stad meegeh'-acht was viel in de
handen van den vijand zonder dat zij
door deze als losorils werd beschouwd.
Inmiddels was echter door het getier van
de woestelingen en het kermen der slacht
offers in de stad de opmerkzaamheid
gaande gemaakt. De soldaten der bezet
ting kwamen in het geweer gewapende
burgers voegden zich bij hen en gezamen
lijk gelukte het hun na een hevig gevecht
den vijand od de vlucht te jagen. De oud
ste der Raadsleden, een grijsaard van zeer
hoogen leeftijd, een man van hoog aan
zien. die tot de afgezanten en dus tot de
slachtoffers behoorde sprak echter ster
vende een vervloeking uit over den val-
schen eedschendlgen bevelhebber der
vijanden.
Weer heerschten vrede en rust ln de
stad Maanden en jaren verliepen. Doch
sedert het treurig voorval dat niemand
uit de gedachte ging was er een zekere
vrees een soort van beklemming merkbaar
in het gebouw waar de Raad der stad
vergaderde. Langzamerhand werd de
burch! geschuwd. Vooral in oorlogstijden,
wanneer krijgsgevaar de stad bedreigde,
werden daar des nachts geheimzinnige ge
luiden vernomen Op de trappen was
wapengekletter en gerammel van kettin
gen hoorbaar, 't Leek alsof gewapende
krijgslieden op en af stormden
Waren de nachten pikdonker, dan
scheen achter de vensters van de vierde
verdieping, waar de zaal der Raadszittin
gen was. een roodachtig licht. Wie de
deur opende zag echter niets; het was er
donker zwart als de nacht daarbuiten,
doch de voetstappen der gewapenden. het
wapengekletter en het kettinggerammel
vulden de zaal met hun dreigend geluld.
..Het spookt ln het oude Raadhuis", fluis
terden eerst de omwonenden. Het spookt
in het oude Raadhuis" herhaalde weldra
de gansche stad.
Eens geschiedde het dat een dienst
maagd. die den haard ln de groote zaal
wilde opsteken, nergens vuur kon vinden.
Zij zocht door het geheele gebouw, totdat
zij. op de bovenste verdieping aangeko
men. in een schouw een hoop glimmende
kolen vond. Zit vulde den ijzeren pot. dien
zij meegebracht had. en wilde heengaan,
doch. eenig gerucht hoorend in het naast-
Iglgend vertrek, opende zil de deur oo een
kier en gluurde naar binnen. Wat zij zag.
was wel in staat haar te doen schrikken.
Om de tafel zaten eenlge stokoude man- 1
nen. mannen met oogen die niet meer tot
die der levenden konden gerekend worden,
't Was alsof een ver verleden daar zijn
vertegenwoordigers had achtergelaten, als
of van over het graf deze figuren haar
aankeken. Ontsteld wilde zij de trappen
afrennen, maar toen zij zich omkeerde,
zag zij twee grijsaards die haar den terug
weg versperden. Een hunner zeide. met
een stem. die uit de diepte scheen te
komen
„Voor dezen keer zal u het leven ge
schonken worden, doch zoo gij het ooit
waagt terug te komen, moet gij deelnemen
aan onzen arbeid".
Hoe dreigend aldus het sprookje
de Inhoud dier woorden ook mocht ziin.
hij was tot het begrip der dienstmaagd
doorgedrongen. Niettegenstaande naar
ontsteltenis wist zij goed. wat de grijsaard
haar gezegd had. Nu dezen eersten keer,
dat zij hun werkzaamheid had gestoord,
hadden „de jpoten" van den burcht
want dét moesterP zij zijn! haar ver
geven: doch deed zij het weer. dan moest
zij sterven en evenals de oude mannen
rondwaren door het oude gebouw Haar
keel werd haar vari angst als toegeknepen.
Zij ging bevende en met knikkende knieën
de trappen af. Doch den volgenden dag
was de ijzeren pot gevuld met goud
stukken....
Dat is een van de sagen, die om den
ouden burcht van de oude Hopgaarsche
stad zweven. Er waren er andere. Zo i wa6
er een die verhaalde, dat de twaalf
Raadsleden, die him leven hadden gelaten
bij het vermelde gruwelijke oorlogsfeit,
boven in den burcht op gouden zetels za
ten om een ronde tafel en met gouden
kegels speelden. Steeds, wanneer krijgsge
vaar de stad bedreigde werden de spelers
gezien: zij waarschuwden en redder, de
stad. zooals zij dit gedaan hadden, toen
zij zich ln goed vertrouwen tot den v;jand
begaven
Toen ln het begin der 19e eeuw. in de
Napoleontische oorlogen Fransche solda
ten in den burcht hun kwartier hadden
betrokken, werd een sergeant zoo ver
telt men door een grijsaard verrast.
Een ganschen nacht moest hij zich met
ziin sabel wanhopig verdedigen tegen
twaalf mannen met lange witte haren. De
sporen van zijn sabelhouwen zag men nog
op muur en meubel omstreeks het iaar
achttienhonderd en dertig
Weer gaan de jaren voorbij; de 19e
eeuw is reeds ver in haar vierde kwartaal
gevorderd. De burcht, de oude burcht, zou
verdwijnen en vervangen worden door een
modern gebouw, dat tot belastingkantoor
zou dienen. In afwachting werd het oude
Raadhuis bewoond door een kleermaker,
die er ziin bedrijf ln wilde uitoefenen Hij
bleef er slechts één nacht. Den volgenden
morgen verkondigde hij aan wie het maar
hooren wilde dat precies om midder
nacht een grijsaard zijn slaapvertrek was
binnenbetreden hem dreigend had aan
gezien en daarop tot den morgenstond met
een groote perkamenten rol in de kamer
op en neer had geloopen. In een gebouw,
waar zóó Iets geschiedde kon de kleer
maker niet wonen. Toen de morgen aan
brak en bi) het daglicht de verschijning
verdween, tuimelde de nieuwe huurder
meer dood dan levend de trappen van het
ouder Raadsgebouw af en. zoodra hu zijn
evenwicht herwonnen had. spoedde hij
zich naar de stadsmagisstraat en zeide de
huur op.
Toen werd het oude historische ..Spook
huis" afgebroken. Men vond noch een
kolenvuur noch gouden zetels, noch kegels
van goud noch perkamentrollen. „Het
spook" „de spoken" verdwenen met de
oude muren. En Presburg-Bratislawa heeft
op de plek. waar eens het oude eerwaar
dige Raadhuis stond thans een belasting
kantoor waar het nu wel niet spookt doch
vanwaar belastingbiljetten uitgaan die
menigen goeden burger wellicht even
angstige oogenblikken bezorgen als weleer
de .spoken" van den burcht het deden
voor tal van Presburgers, althans volgens
hetgeen de legende vertelt.
A. J. BOTHENIUS BROUWER.
RECLAME.
8681
Dr. O. NOORDMANS.
(1) Zoo (het sprookje van) Ezelshuid mij
verteld werd,
Zou ik daarin groot vermaak scheppen.
PREDIKBEURTEN
VOOR ZONDAG 13 OCTOBER.
BENTHUIZEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien (Bed.
H.D.) en nam. 6 uur, ds. Bieshaar.
Geref. Gem.: Voorm. halftien en nam. 2
en 6 uur, leesdlenst.
BOSKOOP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, de
heer Groenendijk; nam. 6 uur, ds. Klüse-
ner van Bodegraven.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 6
uur, ds. Petersen.
Rem. Geref. Gem.: Voorm. 10 uur, ds.
Hoenderdaal.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 6 uur, leesdlenst.
Geref. Gem.: Voorm. halftien en nam. 6
uur, leesdlenst.
HOOGMADE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur ds.
Waardenburg.
DE KAAG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, ds.
Verwaal.
KATWIJK-AAN-DEN-RIJN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 8 uur. ds. Warmolts.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 5
uur, ds. Meijering.
LEIDERDORP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Voorb.
H.A.) en nam. halfzeven, ds Streeder.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Dijk.
NIEUWVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien en
nam. halfzeven, ds. van Wijngaarden.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur. ds. Lichter
van Nieuwerbrug; nam. halfzeven, lees-
dienst.
Remonstr. Kerk: Voorm. halfelf, mej. ds.
Frewel van Dokkum.
NIEUW-VENNEP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien. ds.
Bouman; nam. halfdrle, de heer Eveleens
van Abbenes
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
3 uur, ds. Smllde.
Chr Geref. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 3 uur, leesdlenst.
NOORDWIJKERHOUT.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H.A.) en nam. 5 uur (Dankz.l, ds. van
Noort.
OEGSTGEEST.
Groene Kerkje: Voorm. 10 uur (HA.)
ds. Hennemann.
Pauluskerk: Voorm. 10 uur (jeugddienst)
ds. Stam van Rotterdam; nam. 5 uur, ds.
Jansen Schoonhoven.
SASSENHEIM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur, ds. Krijkamp
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
5 uur, ds. Kuiper.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur. leesdlenst.
Pinkstergemeente: Heden nam. 8 uur,
paster van der Woude van Rotterdam;
Zondag voorm. 101/4 uur en nam. half-
acht, dienst.
TER AAR.
Ned Herv. Kerk; Voorm. halftien, ds.
Hoeufft, van Velsen; nam. halfzeven, lees
dienst.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Warnlnk.
VALKENBURG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur Voorb.
H.A.) en nam. halfzeven, ds. Steenbeek.
VEURLEIDSCHENDAM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam, 5
uur, ds. Vermet.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Boukema.
WADDINXVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, de
heer A. P. de Jong van Krimpen; nam. G
uur, ds. Vroeg-in-de-Welj van Zegveld.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed. H.A.)
en nam. 6 uur (Bed. H.A. en Dankz.), ds.
Smldt.
Chr. Afg. Gem.: Voorm. halftien en nam.
6 uur, leesdienst.
WASSENAAR.
Dorpskerk: Voorm. 10.05 uur. dr. Hon-
ders; nam. halfzes, ds. ten Kate.
Klevletkerk: Voorm. 10.05 uur, ds. ten
Kate.
WOUBRUGGE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien en
nam. halfzeven, de heer Heljmans van Lel
den.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam,
halfzeven, ds. Nauta.
Ned. Prot. Bond: Nam. 7 uur, ds. G.
We5tmljse van Rotterdam.
ZOETERWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur ds,
Eijkman.
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Knollendam-Maxken-Bln-
nen R. Boeke, cand. en hulppreö. te
Zwolle.
Een welverdiende onderscheiding.
Aan Ds. O. Noordmans, Ned. Herv. pre
dikant te Laren (Geld.) zal a.s. Woensdag,
middag te Groningen vanwege den Senaat
der Rijksuniversiteit aldaar worden uit
gereikt het doctoraat honoris causa, als
een erkenning van zijn zeer uitstekende
wetenschappelijke verdiensten.
Ds. O. Noordmans werd 16 Juli 1871 gei
boren en in 1902 candldaat in Utrecht om
1 Febr. 1903 te Idsegahulzen het predik
ambt bij de Ned. Herv. Gem. te aanvaar
den. In 1910 vertrok hij naar Suameer om
25 Maart 1923 ln zijn tegenwoordige ge
meente intrede te doen. Ds. Noordmans
heeft zich voornamelijk op dogmatisch
terrein bewogen, al draagt hij dan ook niet
den doctorstitel. Trouwens dat ls geen be
letsel geweest om hem bij herhaling voor
een professoraat voor te dragen, al heeft
de Ned, Herv. Kerk na Prof. Malllncredt
dan ook geen hoogleearen meer gekend
zonder doctorstitel. Ds. Noordmans stond
bij de Jongste benoeming van een kerke
lijk hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit
'e Leiden ln de vacature van prof. dr .H.
M. van Nes op het drietal (dr. F, W. A.
Korff werd toen benoemd! terwijl hij bij
den aanvang van dit jaar eveneens op het
drietal stond voor de benoeming van een
kerkelijk hoogleeraar aan de Rijksuniver
siteit te Utrecht ln de vac. van prof. dr. J.
A. Cramer, toen dr. S. F. H. J. Berkelbach
v. d. Sprenkel de benoeming kreeg.
Ds. Noordmans ls een vurig bewonderaar
van den ouden Gunning iGunnning de
profeet, die ln den Haag predikant en ln
Utrecht hoogleeraar ls geweest).
Van de hand van ds. Noordmans zag
om het licht: Geestelijke perspectieven
11930); Augustlnus (1933); Toelichting op
het reorganisatierapport van Kerkopbouw
(1933) Evangelie en volkskerk (1934). Van
zijn kleinere geschriften noemen we: Ge-
locven op gezag in de serie Practisch
Christendom. Trouwens het aantal klei
nere geschriften van dezen predikant is
zeer groot. Het vorig Jaar gaf hi) ook ln
het licht: „Herschepping", welk boek is
bedoeld als handleiding bij de studie van
religieuze vraagstukken, inzonderheid
voor de Ned. Chr. Studentenver. uitgege
ven. Daarnaast ls ds. Noordmans toch geen
geleerde zonder contact met het volle le
ven. Hij is o.m. Ud van het hoofdbestuur
van den Ned. Bond van Predikanten en
medewerker aan diens orgaan, waarin hU
tal van voorlichtende artikelen schreef.
In de „Openbaring der verborgenheid",
schreef hij meerdere bijdragen, o.m. over
„Psychologie en Evangelie" In de Ver-
éeniging Kerkopbouw is ds. Noordmans
een bekend figuur. HIJ behoort tot de ethi
sche richting.
RECLAME-
12
DE MONETAIRE POLITIEK IN
OOST-AFRIKA.
GelUk bekend ls de Marla-Theresla-
Thaler in Oost-Afrika, alsmede de ln de
geheele Levant het gangbare betaalmiddel.
Sedert ln Abessynië oorlogsgevaar dreigt
ls deze munt, tengevolge van een uitge
breide smokkelhandel zeer schaarsch ge
worden en in koers gestegen.
De Marla-Theresia-Thaler werd ln 1753
geslagen en heeft sindsdien de bevolking
van Oost-Afrika als waardemeter gediend.
OorspronkelUk was de munt geslagen, ten
einde te dienen in het economische ver
keer met den Oriënt, met het doel de ha
vens van Triest en Flume te begunstigen.
De uitgifte van den Thaler had toenter-
tUd een politiek doel, daar Oostenrijk
daardoor den handel met de bevolking van
Oost-Afrika in zUn muntwezen trachtte
te betrekken en hen tegelUkertijd een
stabiele en sollede munt te waarborgen.
De Maria-Theresia-Thaler ls niet altijd
het betaalmiddel in het nabUe Oosten ge
weest. Ook Holland, Spanje en Venetië
hadden voordien voor het handelsverkeer
met de Levant zilveren munten laten slaan
Doch het gebied, waarin deze munten cir
culeerden, was veel beperkter. De in 1783
geslagen Marcus-Thaler ls thans uit de
circulatie genomen.
Om welke redenen nu gaf men de voor
keur aan de Maria-Theresia Thaler boven
de concurreerende zilveren munten? Voor
de primitieve volken komt slechts de
waarde van het materiaal, waaruit de
munt vervaardigd ls, ln aanmerking. Het
papiergeld, dat geen lntrensleke waarde
heeft, wordt door deze volken niet ln be
taling aangenomen. Een geslagen munt
waarborgt hun gewicht en waarde en het
edele metaal geeft hun de garantie, dat
zij geen verliezen hebben te vreezen, zelfs
als de beeltenis van Maria Theresia niet
meer geldt. Daar de munt ln kwestie de
bevolking van de Orient bevalt, ls het tot
lusver niet gelukt deze door een andere
te vervangen.
De Itallaansche muntpolitiek ln Eritrea
hield vroeger met deze verhoudingen geen
rekening en hun poging om de Oosten-
rijksche Thaler door een Italiaansche munt
tc vervangen leed schipbreuk. In den be
ginne dacht men er zelfs aan het Ita
liaansche muntsysteem in de kolonie in te
voeren, doch dit stiet op tegenstand der
bevolking. Toen men dit ingezien had.
trachtte de Italiaansche regeering in 1887
in Weenen toestemming te krUgen Maria
Theresia Thalers te slaan, zooals dit voor
dien na de teruggave van Lombardije en
Venetië geschied was. Daar Oostenrijk
deze toestemming niet geven wilde, werd
ln 1890 de Eritreesche zilveren Thaler ge
slagen. Deze had, doordat de waarde er
van veel geringer was dan die van de Ma
ria Theresia Thaler, geen succes. In 1918.
toen tengevolge van den wereldoorlog de
gouden munten schaarsch geworden wa
ren, trachtte Italië een gouden Thaler in
te voeren, die zelfs een nog iets hoogere
waarde had. Doch ook ditmaal gelukte het
niet de Maria Theresia Thaler te ver
dringen, vooral niet, toen na den oorlog
Weenen weer nieuwe munten ging slaan
t-4 1
I
