Een begrootingstekort van 119 millioen 76ste Jaargang WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1935 No. 23155 DAGBLAD" VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS Volgens de thans ingediende Millioenennota zijn voor den gewonen dienst de uitgaven geraamd op f.701.944.662, de inkomsten op f. 601.988.638, zoodat een nadeelig saldo is geraamd van f. 108.956.024. Dit tekort moet worden verhoogd met de posten ver laging van den wijnaccijns, accijns op hier en gedistil leerd en van de loodsgelden, in totaal f. 10.200,000, zoo dat het te dekken tekort stijgt tot f,119.000 000. Dit tekort wil de Minister van Financiën dekken door de volgende maatregelen: 1Verlaging van de openbare uitgaven f76.900.000 2. Verlaging annuïteit Invaliditeitsfonds, Burg. Pensioenfonds enz13.972.300 3. Uitstel opklimming salarisschalen 1.000 000 4. Vermindering aantal wachtgelders 900.000 5. Heffingen ten bate van Werkloosheids- subsidiefonds: a. 20 opcenten op de om zetbelasting f. 12.000 000 b. 20 opcenten og rechten van successie en schen king 6.800 000 c. 20 opcenten op even redige zegelrechten 1.600.000 d. 20 opcenten op registra tie-rechten 2.000 000 e. 20 opcenten dividend en tantième-belasting 1.800 000 f. belasting op buitenland- sche pieizierreizen 2.000.000 Totaal opbrengst nieuwe heffingen „26.200.000 Totaal onhrengst der viif maatregelen f.118.972.300 Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: 3P ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden wan 30. -»Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANTi Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f.2.35 per week f.0.18 Franco per post f. 2,35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD. VENTEN. Burgemeester en Wethouders van Lel den brengen ter algemeene kennis dat zij met toepassing van art. 52 der verordening od de Straatpolitle, ln het belang van de openbare orde de Haarlemmerstraat, de Donkersteeg. de Hoogstraat en de AI aars- manssteeg, hebben aangewezen als wegen waarop het verboden ls voorwerpen of waren van welken aard ook, met uitzon dering van gedrukte stukken, te verkoo- pen of ten verkoop aan te bieden of daar mede te venten, op Zaterdagen tusschen des namiddags 4 en 10 uur. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRYEN, Secretaris. Leiden, 18 September 1935. 533 HOOGTEPUNTEN DER 3 OCTOBER-FEESTVIERING. DE OPTOCHT. Tot 't hoogtepunt der hoogtepunten kan men zonder eenig voorbehoud rekenen de 3 Octoberoptocht. Sinds 1886 tot 1934 or ganiseerde de 3 Octobervereeniging 37 optochten, waarvan er 22 gecostumeerd en een viertal water-optochten waren Voor de rest waren 't in die jaren muziek festivals en optochten met banieren Een respectabel aantal dus. Wij kennen een Leidenaar. die beweert een afkeer te hebben van al die edellie den die op den 3 Octoberdag, gezeten op een vurig ros, door Leiden's straten rijden. Hij motiveert zijn uitspraak door er op te wijzen dat „al dit gedoe" uit den tijd is en als kijkspel weinig belangrijk meer is. Wij onderschrijven zijn meening niet. In tegendeel, wij houden ons overtuigd, dat dergelijke „kijkspelen op straat" in 't al gemeen door het publiek in al zijn gele dingen zeer gewaardeerd worden, zelfs kritisch bekeken en besproken worden. Zoo'n schouwspel van meestal anders gekleede menschen, paarden, olifanten, kameelen, praalwagens, muziek en wat al niet rukt de menschen eens voor een oogenblik uit hun dagelij ksche sleur. Het straatbeeld van alle dagen is nu eens anders geworden: de nieuwsgierigheid wordt geprikkeld. Hoe 't toch wezen zal, hoe die of die er uit zal zien en dan vooral de muziek, die men maar zelden door de straten hoort marcheeren. Kortom 't straatbeeld is door zoo'n gebeurtenis anders geworden. Er valt wat te beleven. Hierin schuilt o. 1 de prikkel, die de men schen de straat op brengt, in 't bijzonder op een 3 Octoberdag. Zoo is 't nu en zoo was 't reeds voor tientallen eeuwen geleden. Het waren toen vooral de intochten van Vorsten, die met ongekende praal en weelde in scène werden gezet Wie kent niet 't verhaal van den intocht van de Koningin van Saba binnen Jeruzalem? De beschrijving van haar intocht is door een Israëliet, die de glorie van zijn volk wilde bewaren, in Oud-Hebreeuwsch schrift met schrijfriet en inkt op een geitevel opgeteekend. Deze Koningin van Saba. aldus het ver haal. maakte zich op om Koning Salomo een bezoek in zijn residentie te brengen. Zij komt Jeruzalem binnen, zooals een Oostersch Vorstin dit placht te doen, met een heele karavaan van kameelen, paar den en muilezels, sierlijk opgetuigd en begeleid door oppassers, die schilderachtig zijn uitgedoscht. De lastdieren zijn alle beladen met geschenken voor Koning Salomo. Goud. specerijen, sandelhout, wierook, edelsteenen en wat niet al. Zoo trekt zij, gezeten in haar door ka meelen gedragen schommelende draag stoel. te midden van haar hoogwaardig- heidsbekleeders en haar lijfwacht door Jeruzalem's straten op naar het paleis van Koning Salomo. Wie de opera Aïda van Verdi wel eens gehoord en gezien heeft, kan zich eenigs- zins een voorstelling maken, hoe zoo'n hofstoet uit dien tijd was samengesteld. Wij halen deze geschiedenis slechts aan, om aan te toonen dat een vertooning van een optocht reeds toen tot een bijzondere aantrekkelijkheid behoorde. Doch door alle eeuwen heen. heeft men zich dan ook voor het vertoonen van op tochten geïnteresseerd en deze vaak tot een hoogte opgevoerd, waarvan wij den omvang in onze dagen niet meer kunnen overzien. Het waren vooral de Italianen, die tij dens den bloeitijd der Renaissance meesters waren op het gebied van het ontwerpen van allegorische optochten. Een rondgang in de stedelijke Musea te Bologna, Pisa, Siënna en Florence laat op talrijke schilderijen zien de prachtige optochten, die in die dagen door deze ste den rondtrokken. De beroemdste kunstenaars uit die tij den, als Benvenuto Cellini, maar vooral een Leonardo da Vinei hebben bij het ont werpen van deze optochten aan de schep pende kracht hunner fantasie de volle maat kunnen geven. Vcoral in Florence, tijdens 't bewind van Lorenzo de Medici, den Renai=sance- wrst „par excellence", of zooals de Italia nen hem gaarne noemen „II Magnifico", werden straatvertooningen en optochten gehouden, waaraan de bekwaamste kun stenaars uit die dagen medewerkten en die een groote vermaardheid kregen. Zoo was om. de oogsttijd aanleiding voor het houden van oogstfeesten en op tochten. In 't bijzonder gaf de wijnoogst een gereede aanleiding hiertoe. Vooral Hongarije was hiervoor het land bij uit nemendheid, terwijl ook in Frankrijk het binnenhalen der wijnoogst nog steeds ge paard gaat met het houden van schilder achtige optochten. Vooral ln Baune (Bour- gondlë) hebben deze een groote vermaard heid gekregen. Zooals bekend, waren 't vooral ook de Bourgondische Vorsten, die er slag van hadden om prachtige allegorische optoch ten te organiseeren. Zeer bekend zijn o.m. de enorme feesten en optochten, die door Karei de Stoute ter gelegenheid van zijn huwelijk met Margaretha van Engeland in 1468 te Brugge zijn gehouden. In de schetsboeken van Albrecht Dürer (deze bevinden zich ln 't Albertina Mu seum te Weenen) kan men nog talrijke schetsen en ontwerpen van praalwagens vinden, die hij toenmaals voor de beroem de allegorische ommegangen in Neuren berg ontwierp (147115281. Ook in de Zuidelijke Nederlanden, doch vooral in Brussel en Antwerpen, heeft men zich ten allen tijde bezig gehouden met het organi seeren van allerlei optochten, op zijn Vlaamsch geheeten „ommegangen". Voor al ln het groteske en karikaturale (narren en reuzen), door Nizza thans nagevolgd, heeft dit soort optochten nog steeds zijn groote aantrekkelijkheid voor het Belgische volk behouden. Een bijzondere optocht, die in de Vlaam- sche geschiedenis een groote vermaardheid heeft gekregen, is die welke gehouden werd bij gelegenheid van den intocht van Ferdinand van Oostenrijk binnen Antwer pen in 't jaar 1635. De plannen hiervoor, alsmede teekenin- gen en details werden door niemand min der dan door Rubens ontworpen. In 't museum te Antwerpen kan men nog vele teekeningen, afkomstig van zijn hand. hiervan vinden. Vermelden wij ten slotte nog de enorm groote optocht, die ter gelegenheid van het zilveren huwelijksfeest van het Oosten- rijksche Keizerspaar te Weenen ln 1878 gehouden werd en ontworpen werd door den beroemden Weenschen schilder Hans Makart. Hieraan werkten 10000 menschen mede. Wij hebben in dit opstel getracht een overzicht te geven van de wijze waarop men zich door alle eeuwen heen bezig heeft gehouden met het ontwerpen van optochten en ommegangen, die in de meeste gevallen een boeiend schouwspel voor 't volk zijn gebleken. Mocht in enkele gevallen de strekking of de opvoedkundige waarde van zoo'n schouwspel twijfelachtig zijn geweest, dan vergete men niet, dat „brood en spelen" noodzakelijk zijn om 't evenwicht in den strijd om het bestaan te doen bewaren. Wij kennen in ons land slechts twee plaatsen, die in staat zijn jaarlijks een welverzorgde optocht of ommegang te kunnen organiseeren. Dit is 's Hertogen bosch met zijn prachtige en bijzonder artistiek verzorgde processie van „Onze Lieve Zoete Vrouwe van den Bosch" en de 3 October-optochten te Leiden. Wij ontveinzen ons niet, dat 't steeds moeilijk blijft om het peil, waarop in de laatste tien jaar deze vertooningen in Leiden zijn gebracht vol te houden of juister gezegd, een inzinking te voorko men Het te kiezen onderwerp voor zoo'n optocht speelt inderdaad dan ook hier een zeer groote rol. Voor dit jaar is, zooals men weet, de keus gevallen op een Arabisch onderwerp, getiteld: Haroen al Raschid, de Kalief van Bagdad, waaraan toegevoegd is een der meest bekende Duizend en één Nacht-ver halen en wel dat van Aladdin en de Won derlamp. Wat de hoofdpersoon van dezen optocht. Haroen al Raschid. betreft, is ons bekend, dat deze Vorst een tijdgenoot was van Karei de Groote. Haroen al Raschid wil zeggen: Haroen de Rechtsgeleerde. Volgens de overlevering was hij alom be mind door zijn groote rechtvaardigheid als Opperste Rechter in zijn groot rijk. Deze verhalen van de Duizend en één Nacht zijn ontstaan in de 8ste tot 10e eeuw. De eerste bundel verscheen om streeks het jaar 850 te Bagdad, zij zijn zeer verschillend van karakter. Geestver schijningen. bovennatuurlijke krachten, vaak ethisch, soms ook vol schelmstreken, andere weer van meer anecdotischen aard, zijn in grooten getale in dezen bundel samengevat. Ten slotte is 't wel interessant te weten, dat de titel van deze bundels van de Dui zend en één Nacht-vertellingen zijn oor sprong moet vinden in het Arabisch bij geloof n.m. in de vrees voor even getallen, daarvoor koos men het getal 1001 In een volgend opstel zullen wij nu het een en ander vertellen over den Ooster- schen optocht, die opgeluisterd door Oostersche muziek als een kleurig en boeiend sprookje op 3 October door Lei den's straten zal trekken. AMBTSAANVAARDING PROF. MR. P. N. VAN EYCK. Prof. mr P. N. van Eyck, benoemd tot gewoon hoogleeraar in de faculteit der letteren en wijsbegeerte om onderwijs te geven in de Ned. letterkunde en haar ge schiedenis en in aesthetische critiek sal zijn ambt aanvaarden met het uitspreken van een rede op Vrijdag 1 November des middags te 4 uur in het groot-auditorium der Universiteit. 1 (VOOR NADERE BIJZONDERHEDEN ZIE MEN HET 3DE BLAD) DE ZUIVEETENTOONSTELLING. Wordt ondergebracht in de Schuttersveldschool. De aanhoudende storm maakte het gis termiddag voorshands nog onmogelijk voortgang te maken met den wederopbouw der omgewaaide tenten op het tentoon stellingsterrein. Er gingen stemmen op om de expositie thans onder te brengen op het veilingterrein aan den Zoeterwoud- sche-weg; anderen spraken over het over dekte gedee'.te van de Beestenmarkt, doch het was tenslotte de burgemeester die den soiiker op den kop sloeg en de geheele Schuttersveldschool ter beschikking van het tentoonstellingsbestuur stelde. Een mooiere oplossing der moeilijkheden kon men zich bijna niet wenschen en zoowel het bestuur als de standhouders waren er dan ook uitermate mee in hun schik. Laatstgenoemden verklaarden zich zonder uitzondering bij voorbaat accoord met de aan ieder toegewezen plaatsruimte en zoo werd in volslagen harmonie en met groote energie begonnen om de school in ruim 24 uur te metamorphoseeren in een zuivel- en groentententoonstelling. Na tuurlijk is er vannacht doorgewerkt en vanmorgen kwam er eenige teekening in den chaotischer) warboel van houten staketsels, land- en tuinbouwproducten, werktuigen enz. Er ls uit den aard o'er zaak nog heel wat te doen voordat alles klaar is. maar er wordt in boog tempo gewerkt. Het grootste deel der expositie wordt nu gehuisvest in de school. Ou het terrein vindt men alleen de demonstratietent der Crisis Zuivel-Centrale, de eenige die door den storm gespaard bleef en de tent ..wetenschap en praktijk", welke wederom wordt opgebouwd. Ook de koestal blijft uit den aard der zaak in de open lucht. Bovendien was men van morgen met man en macht bezig aan het opzetten der consumptie tent. HANDELSREGISTER KAAIER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen Wed. W. Overduin, Haarlemmerstraat 16. Leiden; breieri] van gebreide goede ren; ververij, sajetfabriek en handel in gebreide goederen, wol en sajet. De handelsnaam wed. W. Overduin en het winkelbedrijf is overgegaan aan de N.V. Iserief en Co.'s Manufacturénhandel, te Den Haag en wordt als filiaal onder den ouden naam voortgezet. De breierij, sajetfabriek en handel in gebr. goederen wol en sajet; en ververij, blijven gevestigd onder den naam: G. Molkenboer, eveneens aan bovengenoemd adres. A. F. Zwanenburg Azn„ Bestevaerstraat 23, Katwijk a Zee; aannemersbedrijf en handel in manufacturen. Bijvoeging uit geoefend bedrijf: handel in hout, triplex, eterniet, ijzerwaren, enz. Naamlooze Vennootschap Bloembollen- kweekerij en Export-Maatschappij voor heen L van Leeuwen en Zoon, Hoofd straat 329, Sassenheim. De zaak is met ingang van 14 Septem ber 1935 in liquidatie getreden. Liquida- teurs: L. van Leeuwen Jr., Sassenheim en J. H. Montijn, Rotterdam. BINNENLAND De Millioenen-nota geeft de middelen aan tot dekking van een tekort van 119 millioen gulden (1ste en 3de Blad). De Pers over de Troonrede (3de Blad). Storm over Nederland (4de en 1ste B1.V, De Prinsjesdag in de Residentie; goede stemming ondanks het slechte weer (Binnenland, 3de Blad)] Prof. Aalberse eischt spoedige behande ling van het bezuinigingsontwerp (Pari. Overzicht, 3de Blad). Algemeene vergadering te Alkmaar van de Holl. Maatschappij van Landbouw (Laatste Berichten, le Blad) BUITENLAND Dc voorstellen der Commissie van Vijf spoedig te verwachten. Weinig optimisme. (Buitenland en Tel., 1ste Blad). Fransche voorstellen in de Volkenbonds commissies (Buitenland, 1ste Blad). Negen milliard in Frankrijk voor werk verschaffing (Buitenland, 1ste Blad). De Spaansche minister van marine af getreden (Buitenland, 1ste Blad). Storm over Engeland (Buitenl. Ge mengd 4de Blad en Tel., 1ste Blad). ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN, EERSTE BLAD. UITREIKING OFFICIERSKRUIS ORANJE-NASSAU-ORDE. Foto Bleuzé, Leiden. Hedenmorgen om 10 uur is aan den luitenant-kolonel Haitsma-Mulier, op het terrein aan de Maaldrift, het officiers kruis van de Oranje-Nassau-Orde uitge reikt. Na de opening van de ban werd het desbetreffende Koninklijke besluit onder het spelen van het Wilhelmus voor gelezen. Nadat de ban weer gesloten was, sprak de commandant van de eerste artillerie- brigade. kolonel Sillevis eenige hartelijke woorden. Hij wees op het bijzondere van deze enderscheiding, daar deze nog slechts bij hooge uitzondering wordt uit gereikt. Vervolgens spelde hij overste Haitsma- Mulier het onderscheidingsteeken op de borst, welk moment onze foto in beeld brengt. Hierna defileerden de troepen, die tijdens de plechtigheid in een carré waren opgesteld, voor hun regimentscomman dant. Zooals wij reeds hebben medegedeeld nam het hier gevestigde Instituut Pont, uitsluitend Breestraat 39a, deel aan de jubileum wedstrijden ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der Pont-organisatie. Leiden bezette in den schoolkamp, waaraan 21 scholen deelnamen, de derde plaats, een succes waarop met trots kan worden teruggezien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 1