Een begrootingstekort
van 119 millioen
76ste Jaargang
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1935
No. 23155
DAGBLAD" VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS
Volgens de thans ingediende Millioenennota zijn
voor den gewonen dienst de uitgaven geraamd op
f.701.944.662, de inkomsten op f. 601.988.638, zoodat
een nadeelig saldo is geraamd van f. 108.956.024.
Dit tekort moet worden verhoogd met de posten ver
laging van den wijnaccijns, accijns op hier en gedistil
leerd en van de loodsgelden, in totaal f. 10.200,000, zoo
dat het te dekken tekort stijgt tot f,119.000 000.
Dit tekort wil de Minister van Financiën dekken door
de volgende maatregelen:
1Verlaging van de openbare uitgaven f76.900.000
2. Verlaging annuïteit Invaliditeitsfonds,
Burg. Pensioenfonds enz13.972.300
3. Uitstel opklimming salarisschalen 1.000 000
4. Vermindering aantal wachtgelders 900.000
5. Heffingen ten bate van Werkloosheids-
subsidiefonds:
a. 20 opcenten op de om
zetbelasting f. 12.000 000
b. 20 opcenten og rechten
van successie en schen
king 6.800 000
c. 20 opcenten op even
redige zegelrechten 1.600.000
d. 20 opcenten op registra
tie-rechten 2.000 000
e. 20 opcenten dividend
en tantième-belasting 1.800 000
f. belasting op buitenland-
sche pieizierreizen 2.000.000
Totaal opbrengst nieuwe heffingen „26.200.000
Totaal onhrengst der viif maatregelen f.118.972.300
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3P ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
wan 30. -»Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTi
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.2.35
per week f.0.18
Franco per post f. 2,35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.)
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
VENTEN.
Burgemeester en Wethouders van Lel
den brengen ter algemeene kennis dat zij
met toepassing van art. 52 der verordening
od de Straatpolitle, ln het belang van de
openbare orde de Haarlemmerstraat, de
Donkersteeg. de Hoogstraat en de AI aars-
manssteeg, hebben aangewezen als wegen
waarop het verboden ls voorwerpen of
waren van welken aard ook, met uitzon
dering van gedrukte stukken, te verkoo-
pen of ten verkoop aan te bieden of daar
mede te venten, op Zaterdagen tusschen
des namiddags 4 en 10 uur.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 18 September 1935. 533
HOOGTEPUNTEN DER
3 OCTOBER-FEESTVIERING.
DE OPTOCHT.
Tot 't hoogtepunt der hoogtepunten kan
men zonder eenig voorbehoud rekenen de
3 Octoberoptocht. Sinds 1886 tot 1934 or
ganiseerde de 3 Octobervereeniging 37
optochten, waarvan er 22 gecostumeerd en
een viertal water-optochten waren Voor
de rest waren 't in die jaren muziek
festivals en optochten met banieren
Een respectabel aantal dus.
Wij kennen een Leidenaar. die beweert
een afkeer te hebben van al die edellie
den die op den 3 Octoberdag, gezeten op
een vurig ros, door Leiden's straten rijden.
Hij motiveert zijn uitspraak door er op te
wijzen dat „al dit gedoe" uit den tijd is
en als kijkspel weinig belangrijk meer is.
Wij onderschrijven zijn meening niet. In
tegendeel, wij houden ons overtuigd, dat
dergelijke „kijkspelen op straat" in 't al
gemeen door het publiek in al zijn gele
dingen zeer gewaardeerd worden, zelfs
kritisch bekeken en besproken worden.
Zoo'n schouwspel van meestal anders
gekleede menschen, paarden, olifanten,
kameelen, praalwagens, muziek en wat al
niet rukt de menschen eens voor een
oogenblik uit hun dagelij ksche sleur. Het
straatbeeld van alle dagen is nu eens
anders geworden: de nieuwsgierigheid
wordt geprikkeld. Hoe 't toch wezen zal,
hoe die of die er uit zal zien en dan
vooral de muziek, die men maar zelden
door de straten hoort marcheeren. Kortom
't straatbeeld is door zoo'n gebeurtenis
anders geworden. Er valt wat te beleven.
Hierin schuilt o. 1 de prikkel, die de men
schen de straat op brengt, in 't bijzonder
op een 3 Octoberdag.
Zoo is 't nu en zoo was 't reeds voor
tientallen eeuwen geleden.
Het waren toen vooral de intochten van
Vorsten, die met ongekende praal en
weelde in scène werden gezet Wie kent
niet 't verhaal van den intocht van de
Koningin van Saba binnen Jeruzalem?
De beschrijving van haar intocht is door
een Israëliet, die de glorie van zijn volk
wilde bewaren, in Oud-Hebreeuwsch
schrift met schrijfriet en inkt op een
geitevel opgeteekend.
Deze Koningin van Saba. aldus het ver
haal. maakte zich op om Koning Salomo
een bezoek in zijn residentie te brengen.
Zij komt Jeruzalem binnen, zooals een
Oostersch Vorstin dit placht te doen, met
een heele karavaan van kameelen, paar
den en muilezels, sierlijk opgetuigd en
begeleid door oppassers, die schilderachtig
zijn uitgedoscht. De lastdieren zijn alle
beladen met geschenken voor Koning
Salomo. Goud. specerijen, sandelhout,
wierook, edelsteenen en wat niet al.
Zoo trekt zij, gezeten in haar door ka
meelen gedragen schommelende draag
stoel. te midden van haar hoogwaardig-
heidsbekleeders en haar lijfwacht door
Jeruzalem's straten op naar het paleis
van Koning Salomo.
Wie de opera Aïda van Verdi wel eens
gehoord en gezien heeft, kan zich eenigs-
zins een voorstelling maken, hoe zoo'n
hofstoet uit dien tijd was samengesteld.
Wij halen deze geschiedenis slechts aan,
om aan te toonen dat een vertooning van
een optocht reeds toen tot een bijzondere
aantrekkelijkheid behoorde.
Doch door alle eeuwen heen. heeft men
zich dan ook voor het vertoonen van op
tochten geïnteresseerd en deze vaak tot
een hoogte opgevoerd, waarvan wij den
omvang in onze dagen niet meer kunnen
overzien.
Het waren vooral de Italianen, die tij
dens den bloeitijd der Renaissance
meesters waren op het gebied van het
ontwerpen van allegorische optochten.
Een rondgang in de stedelijke Musea te
Bologna, Pisa, Siënna en Florence laat op
talrijke schilderijen zien de prachtige
optochten, die in die dagen door deze ste
den rondtrokken.
De beroemdste kunstenaars uit die tij
den, als Benvenuto Cellini, maar vooral
een Leonardo da Vinei hebben bij het ont
werpen van deze optochten aan de schep
pende kracht hunner fantasie de volle
maat kunnen geven.
Vcoral in Florence, tijdens 't bewind
van Lorenzo de Medici, den Renai=sance-
wrst „par excellence", of zooals de Italia
nen hem gaarne noemen „II Magnifico",
werden straatvertooningen en optochten
gehouden, waaraan de bekwaamste kun
stenaars uit die dagen medewerkten en
die een groote vermaardheid kregen.
Zoo was om. de oogsttijd aanleiding
voor het houden van oogstfeesten en op
tochten. In 't bijzonder gaf de wijnoogst
een gereede aanleiding hiertoe. Vooral
Hongarije was hiervoor het land bij uit
nemendheid, terwijl ook in Frankrijk het
binnenhalen der wijnoogst nog steeds ge
paard gaat met het houden van schilder
achtige optochten. Vooral ln Baune (Bour-
gondlë) hebben deze een groote vermaard
heid gekregen.
Zooals bekend, waren 't vooral ook de
Bourgondische Vorsten, die er slag van
hadden om prachtige allegorische optoch
ten te organiseeren. Zeer bekend zijn o.m.
de enorme feesten en optochten, die door
Karei de Stoute ter gelegenheid van zijn
huwelijk met Margaretha van Engeland in
1468 te Brugge zijn gehouden.
In de schetsboeken van Albrecht Dürer
(deze bevinden zich ln 't Albertina Mu
seum te Weenen) kan men nog talrijke
schetsen en ontwerpen van praalwagens
vinden, die hij toenmaals voor de beroem
de allegorische ommegangen in Neuren
berg ontwierp (147115281. Ook in de
Zuidelijke Nederlanden, doch vooral in
Brussel en Antwerpen, heeft men zich ten
allen tijde bezig gehouden met het organi
seeren van allerlei optochten, op zijn
Vlaamsch geheeten „ommegangen". Voor
al ln het groteske en karikaturale (narren
en reuzen), door Nizza thans nagevolgd,
heeft dit soort optochten nog steeds zijn
groote aantrekkelijkheid voor het Belgische
volk behouden.
Een bijzondere optocht, die in de Vlaam-
sche geschiedenis een groote vermaardheid
heeft gekregen, is die welke gehouden
werd bij gelegenheid van den intocht van
Ferdinand van Oostenrijk binnen Antwer
pen in 't jaar 1635.
De plannen hiervoor, alsmede teekenin-
gen en details werden door niemand min
der dan door Rubens ontworpen.
In 't museum te Antwerpen kan men
nog vele teekeningen, afkomstig van zijn
hand. hiervan vinden.
Vermelden wij ten slotte nog de enorm
groote optocht, die ter gelegenheid van
het zilveren huwelijksfeest van het Oosten-
rijksche Keizerspaar te Weenen ln 1878
gehouden werd en ontworpen werd door
den beroemden Weenschen schilder Hans
Makart. Hieraan werkten 10000 menschen
mede.
Wij hebben in dit opstel getracht een
overzicht te geven van de wijze waarop
men zich door alle eeuwen heen bezig
heeft gehouden met het ontwerpen van
optochten en ommegangen, die in de
meeste gevallen een boeiend schouwspel
voor 't volk zijn gebleken.
Mocht in enkele gevallen de strekking
of de opvoedkundige waarde van zoo'n
schouwspel twijfelachtig zijn geweest, dan
vergete men niet, dat „brood en spelen"
noodzakelijk zijn om 't evenwicht in den
strijd om het bestaan te doen bewaren.
Wij kennen in ons land slechts twee
plaatsen, die in staat zijn jaarlijks een
welverzorgde optocht of ommegang te
kunnen organiseeren. Dit is 's Hertogen
bosch met zijn prachtige en bijzonder
artistiek verzorgde processie van „Onze
Lieve Zoete Vrouwe van den Bosch" en de
3 October-optochten te Leiden.
Wij ontveinzen ons niet, dat 't steeds
moeilijk blijft om het peil, waarop in de
laatste tien jaar deze vertooningen in
Leiden zijn gebracht vol te houden of
juister gezegd, een inzinking te voorko
men Het te kiezen onderwerp voor zoo'n
optocht speelt inderdaad dan ook hier een
zeer groote rol.
Voor dit jaar is, zooals men weet, de
keus gevallen op een Arabisch onderwerp,
getiteld: Haroen al Raschid, de Kalief van
Bagdad, waaraan toegevoegd is een der
meest bekende Duizend en één Nacht-ver
halen en wel dat van Aladdin en de Won
derlamp. Wat de hoofdpersoon van dezen
optocht. Haroen al Raschid. betreft, is ons
bekend, dat deze Vorst een tijdgenoot was
van Karei de Groote. Haroen al Raschid
wil zeggen: Haroen de Rechtsgeleerde.
Volgens de overlevering was hij alom be
mind door zijn groote rechtvaardigheid als
Opperste Rechter in zijn groot rijk.
Deze verhalen van de Duizend en één
Nacht zijn ontstaan in de 8ste tot 10e
eeuw. De eerste bundel verscheen om
streeks het jaar 850 te Bagdad, zij zijn
zeer verschillend van karakter. Geestver
schijningen. bovennatuurlijke krachten,
vaak ethisch, soms ook vol schelmstreken,
andere weer van meer anecdotischen aard,
zijn in grooten getale in dezen bundel
samengevat.
Ten slotte is 't wel interessant te weten,
dat de titel van deze bundels van de Dui
zend en één Nacht-vertellingen zijn oor
sprong moet vinden in het Arabisch bij
geloof n.m. in de vrees voor even getallen,
daarvoor koos men het getal 1001
In een volgend opstel zullen wij nu het
een en ander vertellen over den Ooster-
schen optocht, die opgeluisterd door
Oostersche muziek als een kleurig en
boeiend sprookje op 3 October door Lei
den's straten zal trekken.
AMBTSAANVAARDING
PROF. MR. P. N. VAN EYCK.
Prof. mr P. N. van Eyck, benoemd tot
gewoon hoogleeraar in de faculteit der
letteren en wijsbegeerte om onderwijs te
geven in de Ned. letterkunde en haar ge
schiedenis en in aesthetische critiek sal
zijn ambt aanvaarden met het uitspreken
van een rede op Vrijdag 1 November des
middags te 4 uur in het groot-auditorium
der Universiteit. 1
(VOOR NADERE BIJZONDERHEDEN ZIE MEN HET 3DE BLAD)
DE ZUIVEETENTOONSTELLING.
Wordt ondergebracht in de
Schuttersveldschool.
De aanhoudende storm maakte het gis
termiddag voorshands nog onmogelijk
voortgang te maken met den wederopbouw
der omgewaaide tenten op het tentoon
stellingsterrein. Er gingen stemmen op om
de expositie thans onder te brengen op
het veilingterrein aan den Zoeterwoud-
sche-weg; anderen spraken over het over
dekte gedee'.te van de Beestenmarkt, doch
het was tenslotte de burgemeester die den
soiiker op den kop sloeg en de geheele
Schuttersveldschool ter beschikking van
het tentoonstellingsbestuur stelde.
Een mooiere oplossing der moeilijkheden
kon men zich bijna niet wenschen en
zoowel het bestuur als de standhouders
waren er dan ook uitermate mee in hun
schik. Laatstgenoemden verklaarden zich
zonder uitzondering bij voorbaat accoord
met de aan ieder toegewezen plaatsruimte
en zoo werd in volslagen harmonie en met
groote energie begonnen om de school in
ruim 24 uur te metamorphoseeren in een
zuivel- en groentententoonstelling. Na
tuurlijk is er vannacht doorgewerkt en
vanmorgen kwam er eenige teekening in
den chaotischer) warboel van houten
staketsels, land- en tuinbouwproducten,
werktuigen enz.
Er ls uit den aard o'er zaak nog heel wat
te doen voordat alles klaar is. maar er
wordt in boog tempo gewerkt.
Het grootste deel der expositie wordt nu
gehuisvest in de school. Ou het terrein
vindt men alleen de demonstratietent der
Crisis Zuivel-Centrale, de eenige die door
den storm gespaard bleef en de tent
..wetenschap en praktijk", welke wederom
wordt opgebouwd. Ook de koestal blijft
uit den aard der zaak in de open lucht.
Bovendien was men van morgen met man
en macht bezig aan het opzetten der
consumptie tent.
HANDELSREGISTER
KAAIER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
Wed. W. Overduin, Haarlemmerstraat
16. Leiden; breieri] van gebreide goede
ren; ververij, sajetfabriek en handel in
gebreide goederen, wol en sajet.
De handelsnaam wed. W. Overduin en
het winkelbedrijf is overgegaan aan de
N.V. Iserief en Co.'s Manufacturénhandel,
te Den Haag en wordt als filiaal onder
den ouden naam voortgezet.
De breierij, sajetfabriek en handel in
gebr. goederen wol en sajet; en ververij,
blijven gevestigd onder den naam: G.
Molkenboer, eveneens aan bovengenoemd
adres.
A. F. Zwanenburg Azn„ Bestevaerstraat
23, Katwijk a Zee; aannemersbedrijf en
handel in manufacturen. Bijvoeging uit
geoefend bedrijf: handel in hout, triplex,
eterniet, ijzerwaren, enz.
Naamlooze Vennootschap Bloembollen-
kweekerij en Export-Maatschappij voor
heen L van Leeuwen en Zoon, Hoofd
straat 329, Sassenheim.
De zaak is met ingang van 14 Septem
ber 1935 in liquidatie getreden. Liquida-
teurs: L. van Leeuwen Jr., Sassenheim en
J. H. Montijn, Rotterdam.
BINNENLAND
De Millioenen-nota geeft de middelen
aan tot dekking van een tekort van 119
millioen gulden (1ste en 3de Blad).
De Pers over de Troonrede (3de Blad).
Storm over Nederland (4de en 1ste B1.V,
De Prinsjesdag in de Residentie; goede
stemming ondanks het slechte weer
(Binnenland, 3de Blad)]
Prof. Aalberse eischt spoedige behande
ling van het bezuinigingsontwerp
(Pari. Overzicht, 3de Blad).
Algemeene vergadering te Alkmaar van
de Holl. Maatschappij van Landbouw
(Laatste Berichten, le Blad)
BUITENLAND
Dc voorstellen der Commissie van Vijf
spoedig te verwachten. Weinig optimisme.
(Buitenland en Tel., 1ste Blad).
Fransche voorstellen in de Volkenbonds
commissies (Buitenland, 1ste Blad).
Negen milliard in Frankrijk voor werk
verschaffing (Buitenland, 1ste Blad).
De Spaansche minister van marine af
getreden (Buitenland, 1ste Blad).
Storm over Engeland (Buitenl. Ge
mengd 4de Blad en Tel., 1ste Blad).
ZIE VOORTS LAATSTE BERICHTEN,
EERSTE BLAD.
UITREIKING OFFICIERSKRUIS
ORANJE-NASSAU-ORDE.
Foto Bleuzé, Leiden.
Hedenmorgen om 10 uur is aan den
luitenant-kolonel Haitsma-Mulier, op het
terrein aan de Maaldrift, het officiers
kruis van de Oranje-Nassau-Orde uitge
reikt.
Na de opening van de ban werd het
desbetreffende Koninklijke besluit onder
het spelen van het Wilhelmus voor
gelezen.
Nadat de ban weer gesloten was, sprak
de commandant van de eerste artillerie-
brigade. kolonel Sillevis eenige hartelijke
woorden. Hij wees op het bijzondere van
deze enderscheiding, daar deze nog
slechts bij hooge uitzondering wordt uit
gereikt.
Vervolgens spelde hij overste Haitsma-
Mulier het onderscheidingsteeken op de
borst, welk moment onze foto in beeld
brengt.
Hierna defileerden de troepen, die
tijdens de plechtigheid in een carré waren
opgesteld, voor hun regimentscomman
dant.
Zooals wij reeds hebben medegedeeld
nam het hier gevestigde Instituut Pont,
uitsluitend Breestraat 39a, deel aan de
jubileum wedstrijden ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan der Pont-organisatie.
Leiden bezette in den schoolkamp, waaraan
21 scholen deelnamen, de derde plaats,
een succes waarop met trots kan worden
teruggezien.