De toekomst van Suriname,
iBUITENL, WEEKOVERZICHT
J6,te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 14 September 1935
Derde
Blad No. 23152
Vréédzame verovering van bodemschatten
'V.,.
TEGEN VERSTOPPING
^KIJN/T ENLETTERE^j
LAND- EN TUINBOUW.
m
v'V
^.-v y's&p \me:- '*A
-i - T -
De carteering van Nieuw-Guinea luidt een nieuw tijdperk in voor de ontwikkeling van Nederlandsch-Indië
RECLAME.
314
VOOR DE BESLISSING.
Inzake het Itallaansch-Abessynlsch con
flict bereiken de spanningen langzamer
hand haar hoogtepunt! Men voelt, dat de
jwestle oorlog of vrede thans binnen af-
,ltnbaren tijd zal worden opgelost, doch
hoe het antwoord zal lulden.... het ligt
jog verborgen ln den schoot der toekomst.
De Itallaansche voorbereidingen voor
jen verovering van het rijk van den Negus
naderen de voltooiing, de regenperiode ls
bijna geëindigd, zoodat met een 14 da
gen ln dit opzicht een opmarsch der Ita
lianen mogelijk moet worden geoordeeld.
Het groote beslisende moment nadert der
halve met rasse schreden. Zal de Duce
het bevel tot den aanval geven?
Met zulk een hardnekkigheid heeft de
Italiaansche dictator zich vastgelegd aan
lijn „oorlog", dat een „terug" zeer moeilijk
ls geworden. De vraag ls gewettigd, of het
dictatorschap Mussolini zelfs geen parten
heeft gespeeld. In een parlementair be
stuurd land laat men ln zulke omstandig
heden desnoods de regeering aftreden en
alle gevaar ls geweken! Voor een dictator
ls er niet een dergelijk middel; hij moet
door dik en dun zijn naam en faam hand
haven, anders is het uit met zijn rijk.
Steeds moet hij bedacht zijn op hetvoort-
tetten van eigen roem; dat is zijn devies.
Heeft Mussolini het niet te ver laten
lonten, ln de overtuiging, dat de Volken
bond toch niet zou durven, gezien het ver
loop van zaken in het Verre Oosten tus-
ichen China en Japan, gelet het echec
Inzake den Gran Chaco, waargenomen de
onmacht betreffende Duitschland's her
bewapening? Als hij daarop heeft gespe-
suleerd, komt hij wel zeer bedrogen uit,
want de Volkenbond zal ln dit conflict zijn
plicht volbrengen, al valt het enkelen, als
by. Frankrijk, zeer moeilijk. De Duce heeft
dan zich niet zuiver rekenschap gegeven
van de waarde aller dingen en niet vol
doende Ingezien, dat juist na de geleden
echecs de Volkenbond moest bewijzen iets
te kunnen presteeren, om niet hopeloos
onder te gaan.
Mussolini heeft ln zeker opzicht een
afperslngspolitlek gevoerd en niet zonder
succes. Zonder eenigen twijfel durven wij
als vaststaand aan te nemen, dat zijn ge
volgde methode aanvankelijk ln Italië's
voordeel is geweest; hij had meer kunnen
krijgen dan zonder die ernstige oorlogs
bedreiging ooit mogelijk was geweest. Een
bekend spreekwoord zegt echter: wie het
onderste uit de kan begeert, valt het dek
sel op den neus! De kans ls groot, dat dit
voor Italië van toepassing wordt
Een groote mond kam soms nut heb
ben. doch men kan den mond ook te wijd
openzetten, zoodat de bluf te veel in het
oog valtKan Italië het er op wagen,
rich te keeren tegen alle leden van den
Volkenbond?
Bij de zitting van den Volkenbondsraad
is men feitelijk geen stap verder gekomen
tengevolge van de volkomen passieve hou
ding van Italië. Met de grootste moeite
is de vorming der Commissie van Vijf
doorgezet, die den Volkenbond zou advi-
seeren. Wederom door Italië's besliste
weigering tot medewerking heeft deze
commissie nog niets tot stand kunnen
brengen, zoodat er zelfs aan gedacht Is
om de mislukking maar open en bloot te
verkondigen. Laval heeft dit althans te
gengehouden om nog een laatste poging
te kunnen wagen ter verzoeenlng, al is
niet duidelijk in welke richting deze zal
worden gezocht. Laval heeft blijkbaar
Italië een laatste kans willen laten om
rich te bedenken, als de houding van den
Volkenbond duidelijk was afgebakend.
Deze houding laat op het oogenblik in
derdaad aan duidelijkheid niets meer te
wenschen over! Zonder uitzondering heb
ben alle leden zich verklaard voor volle
dige handhaving van het gansche hand
vest. Hoewel het woord sancties daarbij
nadrukkelijk ls vermeden, zijn deze daar
bij Impleciet inbegrepen, men is daarvan
goed doordrongen, gelet ook op de som
bere ernst, die uit de diverse redevoerin
gen viel te beluisteren. Algemeen werd
immers ingezien, dat voor den Volken
bond het groote oogenblik van te zijn of
niet te zijn was aangebroken!
Geenszins is men blind voor de in zeke
ren zin gerechtvaardigde eischen van Ita
lië dat expansie ten zeerste noodig heeft,
doch gebruik van wapengeweld wordt
daarbij beslist afgewezen. De kleinere
mogendheden hebben zich ronduit uitge
sproken en de rede van onzen minister
van bultenl. zaken, jhr. De Graeff. was
daarbij wel een der beste, die gehouden
rijn. Zonder uitzondering verklaarden alle
kleinere mogendheden zich bereid om het
hunne bij te dragen tot handhaving van
de Volkenbondsidealen. In zekeren zin
beslissend is wel de rede van den Brit-
Khen minister Hoare geweest. Niet alleen,
dat hij Engeland's vaste besluit vertolkte
om zich zonder eenig bedenken achter den
Volkenbond te plaatsen, bovendien liet hij
Frankrijk geen keus om nog langer te
dralen en te aarzelen. Hoewel zeer gema
tigd van toon, deed Hoare maar al te zeer
uitkomen, dat Engeland van alle Volken
bondsleden eischte een onvoorwaardelijk
zich scharen achter dit Instituut, anders
zou het dit lichaam als overleden be
schouwen. Zooals bekend, is het heele
Fransche systeem van veiligheid gegrond
vest op den steun van EngelandLaval
heeft dan ook kleur moeten bekennen en,
rij het met vasthouding aan de Italiaan-
•che vriendschap, zich de vriend moeten
betoonen, die de feilen wijst!. Ook
Frankrijk zal het handvest van den Vol
kenbond verdedigen, ten volle Daar
mede is eindelijk het beslissend woord
van deze zijde gesproken en dat zal niet
nalaten op den Duce invloed te oefenen!
Bovendien heeft Amerika, al staat het
helaas buiten den Volkenbond, zijn opinie
'veneens geuit; de Vereenigde Staten on
dersteunen volledig de anti-oorlog-bewe-
ging. Als mede-onderteekenaar van het
Kellogg-pact kan het zelfs er toe overgaan
aan de sancties mede te werken en
'teds zijn er symptomen, die de waar
schijnlijkheid daarvan groot maken. En
relfs het uit den Volkenbond getreden
'apan. dat in China hetzelfde heeft ge
daan als Italië in Abessynië voorstaat.
toen durfde Geneve nog niet! keert
rich tegen de Italiaansche begeerten. In
toker opzicht eigen belang, het is waar.
"aar toch.... Erkende trouwens Hoare
toet eerlijk, dat het. eigen-belang ook bij
"geland niet geheel afwezig was?
Zoo staat Italië gansch alleen tegen-
zijn Leopillen een mild en prompt werkend laxeer
middel, dat uit zuiver plantaardige bestanddeelen
is samengesteld. Leopillen hebben, zelfs in chroni
sche gevallen, sedert 20 jaar tot uitstekende
resultaten geleid.
C A Dll I ET lil 'n doosjes vanaf 20 ct.
ILL.£IM gij a||e apoth. en drog.
NIEUWE UITGAVEN.
Wij ontvingen van het Instituut Schoe-
vers lafd. Uitgeverij Stadhoudersplein 13.
Den Haag), twee Dicteerboeken n.l. een
Dultsch en een Engelsch, belde verzameld
en gerangschikt door A Schoevers.
over de wereld. Want hoewel Duitschland
wat de algemeene kwestie van koloniën
betreft ongetwijfeld aan Italië's zijde
staat, de belangstelling is toch niet zoo
groot, dat het Italië, dat het bovendien
niet vertrouwt in Oost-Europa, wil bij
staan.
Nogmaals, heeft Mussolini het niet te
ver laten komen? Gezien de stemming in
de wereld, die nu te Genève vast Is ver
ankerd, wordt het zelfs de vraag, of Italië
niet beter af ware geweest met een ac-
coord vóór de uitspraak!
Mussolini staat thans voor een zware
beslissing Laat ons hopen, dat hij niet
verstard is voor de harde realiteit
Duitschland treft het niet, dat juist
onder deze omstandigheden he: Nazi-con
gres te Neurenberg wordt gehouden. Daar
aan wordt niet die aandacht besteed, 416
er anders aan zou worden ceschonken.
Toch is er eenige spanning ten aanzien
van de bedoeling van den Fuehrer met
het bijeenroepen van den Rijksdag als
slot-apotheose van het Congres.
Onderhoud met prof. Kielstra.
O
Koloniseeren naar het platteland
is noodzakelijk.
De gouverneur van Suriname, prof. dr.
J. C. Kielstra, die momenteel met verlof
is, heeft een redacteur van het A. N. P. een
onderhoud ten departemente van Kolo
niën toegestaan.
Bij den aanvang van dit onderlroud heeft
gouverneur Kielstra allereerst in korte
trekken de economisch-geographische po
sitie van Suriname geschetst, die in den
loop der 19de eeuw zeer achteruit is ge
gaan. De oorzaak van dit feit moet ge
zocht worden in de economische ontwikke
ling gedurende dit tijdvak van Ned. Oost-
Indië. Toen het Suez-kanaal werd ge
opend, kwam Ned. Oost-Indië dichter bij
de wereldmarkt. Tengevolge van de nieuwe
agrarische wetgeving (1870—'71) kwam er
in Oost-Indië een overschot van vrije ar
beidskrachten. Ongeveer gelijktijdig werd
in Suriname de slavernij afgeschaft.
Met deze omstandigheden houdt men bij
de beoordeeling van den toestand in Su
riname naar gouverneur Kielstra's oor
deel niet voldoende rekening. En juist deze
omstandigheden verklaren waarom Suri
name minder aantrekkelijk voor economi
sche belangen werd. Het te Suriname ge
plaatste kapitaal vloeide, na de openstel
ling van het Suezkanaal en de invoering
van de nieuwe agrarische wetgeving in
de Oost, af naar Ned. Oost-Indië. Hier
door is ook het feit te verklaren, dat mi
nister Colijn, zooals bij de behandeling
van de begrooting van Suriname in de
Tweede Kamer is gebleken, een ietwat
sceptische althans voorzichtige houding
ten aanzien van „welvaart-plannen" ten
opzichte van Suriname inneemt.
-x
Zijne Excellentie deed vervolgens eenige
mededeelingen omtrent de bodemgesteld
heid. De kuststrook van Suriname is een
vruchtbaar, maar laag polderland Het
aanleggen van dijken (draineering is niet
Gouverneur Prof. Dr. J, C. Kielstra.
mogelijki is vrijwel onmogelijk met het
oog op de daaraan verbonden kosten De
vochtige atmosfeer oefent bovendien een
nadeeligen invloed op de cultures uit
Plantenziekten komen veelvuldig voor Nu
heeft men echter technisch het middel ge
vonden ter bestrijding van de schim
mels", die zich bij de baeovencultuur voor
deden. Maar economisch is de bestrijding
nog niet gegarandeerd en omtrent de te
verwachten resultaten van het door den
Ondernemersraad van Suriname aan
vaarde plan, kon gouverneur Kielstra zlcS
nog niet uitspreken.
De sinaasappelcultuur levert vooruit
zichten. Reeds is een goede vrucht de
Kwatta 202 gevonden, maar een verder
doorgevoerde selectie acht gouverneur
Kielstra desondanks noodig. In Suriname
beseft men zeer goed dat deze vruchten
slechts een beperkte markt ten onzent vin
den, maar op de Amsterdamsche volks-
markt werden de Surinaamsche sinaas
appelen aardig gekocht. Het ligt boven
dien in de bedoeling om de kwijnende kof
fiecultuur te saneeren door uitbreiding
van de sinaasappelcultuur, hetgeen de Re
geering als voorwaarde heeft gesteld aan
een te verleenen steunbedrag, zooals zij
eveneens in 1931 en 1933 heeft gedaan.
Lijkt derhalve ten aanzien van de sinaas
appel- en koffiecultuur eerJg optimisme
gerechtvaardigd, dit is niet het geval met
de cacao-cultuur.
De cacao, die massaal gevraagd wordt,
wordt voornamelijk door Afrika geleverd
en voor Suriname is ten deze een plaat3
op de wereldmarkt uitgesloten.
Men zou dit vraagstuk kunnen vergelij
ken met dat van de bevolkings- en plan
tagerubber in onze Oost. Momenteel heeft
men vanuit Suriname een soort ana
nassen uitgevoerd, die veelbelovend lijken.
De redactie van het A N. P. vroeg den
gouverneur of deze verdere emigratie van
Britsch-Indiërs en Javanen gewenscht
achtte. Prof. Kielstra antwoordde beves
tigend.
Aanvankelijk werkten deze emigran
ten als contract-koelies, maar later wer
den zij vrij. Eerst werkten zij vooral op
de plantages, doch tegenwoordig hebben
velen een bestaan m den landbouw ge
vonden, waarmede zij in hun eigen be
hoeften kunnen voorzien. De negers heb
ben weinig neiging tot den landbouw, ter
wijl zij bovendien geen landbouwers willen
zijn. maar slechts als opzichters op de
plantages dienst willen doen. De loonen
der Britsch-Indiërs en Javanen zijn vrij
hoog: het gemiddelde dagloon bedraagt
40 a 50 cents. Er is nog veel grond ter be
schikking, zoodat ook om deze reden emi
gratie gewenscht is.
Het spreekt wel van zelf dat de redac
teur van het A.N.P. den gouverneur naar
zijn oordeel omtrent het plan-Brandon
vroeg, maar Zijn Excellentie meende de
resultaten te moeten afwachten, alvorens
een oordeel te vellen.
Het plan van ir. van Dijk achtte prof.
Kielstra technisch opgelost. Of het eco
nomisch al in kannen en kruiken is, zal
de tijd moeten leeren. Er worden momen
teel proeven met rijstvarieteiten genomen.
Wel blijkt wel dat er goede soorten aan
wezig zijn.
Al sinds jaren exploiteert een Ameri-
kaansche maatschappij bauxiet op Suri
name, dat van goede kwaliteit ls, en door
schepen dezer maatschappij naar de Ver.
Staten wordt vervoerd.
Vóór zijn vertrek naar het moederland
had de Delftsche hoogleeraar Grutterink
zijn tevredenheid aan gouverneur Kielstra
betuigd omtrent de aangetroffen hoeveel
heid goud, dat door de SaraKreek dezer
dagen in exploitatie wordt gebracht.
Twee Engelsche combinaties exploreeren
reeds.
Suriname zal geen Zuid-Afrika worden,
maar kleine beetjes helpen, aldus gouver
neur Kielstra.
De redacteur vroeg tenslotte gouver
neur Kielstra, welke verwachtingen deze
omtrent Suriname's toekomst koesterde.
Groote bloei op eens verwacht ik niet.
tenzij belangrijke mijnbouwkundige vond
sten worden gedaan, hetgeen zeer on
waarschijnlijk is", antwoordde prof.
Kielstra.
In den landbouw is weinig vooruitgang,
waar de vruchtcultures (bacoven, ananas,
citras-vrucht en grape-fruit) houden
wel eenige beloften voor de toekomst in.
Ter bevordering dezer cultures is het
Landbouw-proefstation ijverig werkzaam.
Aan het instituut is de landbouw-econo-
mische afdeeling in een landbouw-
economische en cultuur-technische afdee
ling gesplitst, ten einde ten aanzien van
de vruchtcultures van nauwkeurige
voorlichting te kunnen dienen.
In de stad wordt nu armoede geleden,
immers de stad leefde in het verleden van
de plantages.
Koloniseeren naar het platteland is dus
heden ten dage noodzaak geworden. Dit
ging eerst individueel, maar nu ook in
groepsverband Het Surinaamsch Crisis-
Comité stichtte Herminadorp waar den
landbouw beoefend wordt
Het idee van kolonisatie in groepsver
band lokte ook de Creolen. Op initiatief
van een onderwijzer werd een comité op
gericht ter propagandeering van dit
denkbeeld. Het comité „Creola" had suc
ces. mede dank zij den steun van over
heidswege verleend.
Tenslotte merkte gouverneur Kielstra
nog op dat men bij de beoordeeling van
den toestand wel dient te bedenken dat
het land beperkte hulpbronnen en een
dun gezaaide bevolking heeft. Met behulp
van emigratie en kapitaal achtte de gou
verneur het echter zeer wel mogelijk,
rekening houdende met de omstandig
heden, een matige welvaart op te bouwen.
PRIJSPEIL VAN ROGGE EN GERST.
Op de vragen van den heer Louwes be
treffende het nemen van maatregelen
van regeerlngswege tot verhooging van
het prijspeil van rogge en gerst antwoordt
minister Deckers thans het volgende:
Het was den toenmaligen Minister van
Economische Zaken bekend, dat de no
teeringen voor rogge en gerst van dien
aard waren, dat het prijspeil, hetwelk de
Regeering voor deze producten ln uitzicht
gesteld had, niet werd bereikt.
Nadat gebleken was, dat deze lage prij
zen niet van voorbijgaanden aard waren
en ln verband met het aan de markt
komen van den nieuwen oogst geen ver
betering kon worden verwacht, werd ge
meend. dat maatregelen genomen moes
ten worden ten einde te trachten de prij
zen op de In uitzicht gestelde hoogte te
brengen, welke overweging heeft geleid
tot de op 4 September ingegane verhoo
ging der monopolierechten.
o
