TEGENSTELLINGEN IN EUROPA
iBUITENL WEEKOVERZICHT
GENEVE, SEPTEMBER 1935
flj'te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 7 September 1935
Derde Blad
No. 23146
Ongeruste overwinnaars en een rustige overwonnene
OORLOG OF VREDE?
Aller oog Is thans naar Genève ge
licht: de Volkenbondsraad speelt daar
(ju spel van Oorlog of Vrede! Zonder
(ierdrijvlng mag gezegd worden, dat de
Ustste kans om een oorlog tusschen
falie en Abessynië te voorkomen daar ln
ïwitserland moet worden gegrepen.
Staagt men daarin niet te Genève, dan
jjüt ons een oorlog onafwendbaar.
Gelukkig zijn alle deelnemers aan het
jtreldparlement der volkeren daarvan
overtuigd en kan men er dientengevolge
Rlicr van zijn dat het uiterste zal worden
betracht om een uitweg te vinden. Jam-
Ber slechts, dat er nog te veel verdeeld
heid heerscht onder de leidende mogend
heden over de te volgen wijze van optre
den! Die aarzeling kan niet anders dan
Italië stijven ln zijn recalcitrante houding.
Het ls en blijft Frankrijk, dat ln hoofd
tak verantwoordelijk moet worden ge
steld voor het aarzelen. Ongetwijfeld ls
jet voor Frankrijk, dat pas op voet van
vriendschap met Italië kwam, een moei
lijk geval, doch het moge zich spiegelen
jan sovjet-Rusland, dat juist met Italië
altijd op goeden voet heeft gestaan, ook
toen het nog nergens anders erkenning
rond. Namens zijn regeering heeft Llt-
wlnof nie: versaagd, doch ronduit ver
klaard, dat de sovjets het Volkenbonds
statuut 1)1 volle waarde willen ovcreiftd
houden! En dit scherp afgebakend in dien
vorm, dai, hoewel het woord sancties niet
«rd gehoemd totnutoe is het door
niemand;1 gebezigd! er toch niet de
minste twijfel kon hangen over de bedoe
ling. dezè in werking te stellen, zoo Italië
[fweld gaat gebruiken. Hoe Engeland
denkt, s over-bekend, alleen Frankrijk
lieeft tet nog niet verder kunnen bren-
gen dèn tot een platonische llefdesver-
klariiif aan den Vrede.Wanneer allen
rich tens vereenigden tegen Italië in
duideijke taal, zou de Duce dan niet tot
tij km gedwongen worden? De harde
verk-'lljkheid pleegt gewoonlijk het best
te «orden verstaan!
Rpaald bevredigend ls overigens het
verbop van zaken in de Volkenbondsstad
totiusver niet. Italië heeft daar tegen
Abssynlë een zeer scherp requisitoir ge-
holden, eindigend met de verklaring, dat
ht niet met zoo'n land van barbaren op
eet van gelijkheid wilde worden gesteld.
Js men bedenkt, dat Italië destijds een
Ier voorvechters is geweest van het toe
laten van het land van den Negus
Doch toen Abessynië bij monde van den
Franschen professor Jèze op zijn beurt
Italië te lijf ging zulks in termen,
hoewel scherp, toch niet de helft van het
Italiaansche aanklacht-boek toen ver
rijderde zich zeer demonstratief de gan-
.vhe Italiaansche delegatie uit de verga
derzaal, terwijl later werd medegedeeld,
dat dit ln ieder geval steeds weer zou
mchiedenwanneer de Abessynische
woordvoerder het spreekgestoelte be
klom. Of de bedoeling is zich geheel terug
te trekken uit de besprekingen over het
geschil is nog niet volkomen duidelijk.
Zoodoende is elk rechtstreeksch contact
lusschen beide rivalen verbroken en dat
kan moeilijk een oplossing bevorderen,
rooals men zal begrijpen.
Aanvankelijk schijnt Italië zich ook niet
rerzet te hebben tegen het voornemen,
om een commissie van rapport in te stel
len, die aan den volgende week bijeenko-
menden Volkenbond verslag zou doen om
trent de situatie. Het denkbeeld van zoo'n
tommissie is al niet bepaald sympathiek,
daar het bijkans synoniem is met de idee
van een kapstok! En in dit geschil begint
de tijd immers te nijpen. Nog duurt de
regentijd voort, maar eind dezer maand
heet de oorlog mogelijk. Doch ook hier
wierp Italië aanvankelijk weer roet in het
eten door beslist af te wijzen, dat Engeland
en Frankrijk deel zouden uitmaken dezer
commissie, waarop het dan evenveel recht
meende te hebben! Men zocht daarop naar
ten oplossing in een commissie van drie
andere landen, doch de animo daarin
thing te nemen, was niet bepaald groot.
Spanje was bereid, doch het aangezochte
Polen bedankte en Denemarken zou ook ai
te kennen hebben gegeven liever bulten
ichot te blijven. Dit, hoewel in Scandinavië
een krachtige strooming tot uiting
komt. om uit den Volkenbond te treden,
Jls blijkt, dat dit lichaam toch den zwak
keren geen bescherming vermag te
geven!
Hiermede wordt direct het groote pro
wem aangeroerd, dat achter dit conflict
gelegen. Geeft de Volkenbond den klet
teren staten geen veiligheid, dan vervalt
mpleciet het bestaansrecht van dit
ïchaam. Hoe men het keert of wendt, het
k eenmaal zoo en niet anders! Dienten-
gevolge gaat ook absoluut mank de tot
Wing gebrachte meening, dat Italië
'tans slechts doet, wat vroeger alle kolo-
tale mogendheden deden! Bestond er
«en een Volkenbond? Was er toen den
Itooten mogendheden een' norm van fat-
J°en gesteld? Zoo ooit, dan geldt hier: de
tijden veranderen en wij met hen!
In ieder geval, Italië heeft te Genève
Ken meerdere sympathie gevonden, in
tegendeel. Zijn halsstarrigheid en zijn
kouding stooten af
En terwijl wij dit sohrijven komt het
bericht, dat zich toch een commissie ge
vormd heeft, bestaande uit vertegenwoor
digers van Engeland, Frankrijk, Spanje,
Polen en Turkije.
Het komt ons voor een gelukkig voor
eeken te zijn. Zekerheid daaromtrent is
w natuurlijk nog in verre niet,
Want het beeld kan zoo weer wisselen,
rat vergete men vooral niet. Heden mooi,
jjorgen slecht weer, zoo kan het ook in
veneve, dat feitelijk monnikenwerk ver-
''ont, nu het geschil van Oeal-Oeal door
Salomo's oordeel van den Griek Politis
J opgelost zonder veroordeeling van een
"h Partijen.
Zoo had in het begin van deze week
abessynië een slechte beurt gemaakt
"ver rondom het conflict te verspreiden
Petroleum-lucht! Wat de uitwerking
raarvan is, behoeft zeker geen nader be-
Jolkomen onverwachts kwam uit Addis
fraoa het bericht, dat de Negus aan een
«teren Rickett een concessie had ver-
voor alle grondrijkdommen in ruim
c; Abessynië! Een oogenblik leek de
waarnaar Italië streefde, wegge-
boblij,o, schei nou uit met dat soldaatje spelen, de geschiedenisles begint
RECLAME-
9911
Doch het heeft niet zoo'n vaart geloo-
pen. Zoowel de Engelsche als de Ameri-
kaansche regeering hebben zich gehaast
om ieder contact met den concessie-bezit
ter te loochenen en Amerika is zelfs zoo
ver gegaan om alle pressie uit te oefenen
tot annuleering der concessie, waarin het
reeds gedeeltelijk is geslaagd. Neen, het
petroleum-luchtje is al weer grootend:els
afgedreven zonder veel schade aan te
richten!
Oorlog of VredeHoe zal het ant
woord luiden?
DE FOUT DER VREDESVERDRAGEN
Door Cuclielmo Ferrero, hoogleeraar aan de Universiteit van Genève
Er is op het oogenblik in het hart van
de wereld een vreemde tegenstelling.
Frankrijk en Engeland zijn heel wat onge
ruster dan Duitschland. Frankrijk en En
geland hebben den wereldoorlog gewon
nen, die hun aanzienlijke winsten heeft
opgeleverd, winsten, die in zekeren zin in
evenwicht zijn met de ontzettende verlie
zen. Duitschland heeft in den wereldoorlog
zijn geheele overheerschende economische
militaire en politieke positie, die het na
den oorlog van 1870 had veroverd, ver
loren.
Frankrijk en Engeland hebben, ondanks
de crisis, nog middelen van bestaan in
overvloed. Duitschland is geruïneerd.
Frankrijk en Engeland bezitten het groot
ste leger en de grootste vloot van de we
reld, genieten groot aanzien in den Vol
kenbond en onderhouden onderling vriend
schappelijke betrekkingen, die een zekere
samenwerking mogelijk maken Frankrijk
is in het bezit van een stels.' van ver
bonden. Duitschland beschikt, ofschoon
het deel V van het verdrag van "ersallles
opgezegd heeft, nog slechts over 'en half
leger, dat nu gevormd wordt. Niemand
weet, hoelang het zal duren, voordat
Duitschland zijn leger voltooid zal heb
ben, noch of het ooit zoover zal komen,
de economische situatie van het land in
aanmerking genomen. En het staat geheel
geïsoleerd, wanneer men de vriendschap
van Polen, die overigens nog maar heel
kort is, buiten beschouwing laat.
Frankrijk en Engeland zouden zich dus
volkomen op hun gemak moeten voelen,
terwijl Duitschland in voortdurenden angst
zou moeten leven. Het tegenovergestelde
is echter het geval. Frankrijk en Engeland
lijden aan slapeloosheid, voelen zich be
dreigd en zien overal gevaren: Engeland
vreest zoozeer, dat de Volkenbond als bol
werk van den vrede zal verzwakken, dat
het zelfs eenige energie heeft weten te
vinden om tegen Italië te gebruiken, nl.
in de Ethiopische affaire. De Fransche mi
nisters zijn voortdurend op reis, zij gaan
naar Warschau, Boekarest, Weenen, Bel
grado. Londen, Rome, op zoek naar ac-
coorden, vriendschappelijke betrekkingen,
beloften en steun. Duitschland blijft daar
entegen kalm in zijn isolement. Het heeft
in 1925 het verbond geweigerd, dat Italië
aanbood; het is in 1933 uit den Volken
bond getreden en heeft tot op den hul
digen dag geweigerd weer terug te keerem
ondanks de smeekbeden, waarvan het 1
object is geweest. Het heeft er niet tegen
op gezien zich in 1934 de vijandschap op
den hals te halen van Italië, dat slechts
goede betrekkingen met Duitschland wilde
onderhouden. Vreemde tegenstelling!
Waar dient de overwinning voor. wanneer
zij u belet van den vrede te genieten? Hoe
moet men deze paradox verklaren?
Laat ons beginnen met op te merken,
dat deze paradox niet nieuw is. Het geval
heeft zich al eens een keer in de geschie
denis van Europa voorgedaan, na 1870.
Bismarck had in zeven jaar verschillende
oorlogen gewonnen. Onder zijn bestuur
versloeg Pruisen in 1866 Oostenrijk en de
gezamenlijke Noord-Duitsche Staten ver
sloegen in 1870 Frankrijk. Oostenrijk en
Frankrijk waren in die dagen de twee
machtigste militaire mogendheden van de
wereld. Na 1870 was Bismarck, aan het
hoofd van het Duitsche keizerrijk, mees
ter van Europa. Hij zou zich dus nu kalm
hebben kunnen houden. In het geheel niet.
Het is juist hij, die onrustig is en overal,
net zooals Frankrijk thans, verbonden pro
beert te sluiten. In 1879 bereikt hij een
overeenkomst met Oostenrijk; in 1882 sluit
hij de triple-alliantie met Oostenrijk en
Italië; in 1887 hernieuwt hij de triple-alli
antie en breidt haar uit en daar hi.i 't ver
bond der drie keizers niet kan hernieuwen,
sluit hij een verdrag met Rusland, het be
roemde ..Rückversicherungsvertrag".
Na 1870 echter voelt Frankrijk, dat ver
slagen is en veel zwakker is, zich veel rus
tiger in zijn Isolement dan zijn overwin
naar. Niet alleen doet het geen moeite om
verdragen af te sluiten, het weigert zelfs.
De geheime Duitsche documenten, door de
republiek van Weimar gepubliceerd, heb
ben ons onthuld, dat Frankrijk in 1886 de
eerste verzoeken van Rusland voor het
aangaan van een verdrag, beleefd afge
wezen heeft. Niemand heeft daar ooit aan
getwijfeld.
Hoe moet men deze paradox verklaren?,
Het blijkt, dat de negentiende eeuw, of
schoon zij ver gevorderd was in het uit
denken van middelen om oorlog te ver
oorzaken. de kunst om den oorlog weer
te eindigen, die heel wat moeilijker is, niet
machtig is kunnen worden. De kunst om
den vrede tot stand te brengen, die
men in de achttiende eeuw zoo uitermate
goed verstond, kennen wij thans niet meer
De juristen en diplomaten van de acht
tiende eeuw paste op den vrede en de
vraag hoe den vrede te bereiken een leer
stelling toe, die ten onrechte in onze
eeuw door onwetendheid en lichtzinnigheid
miskend wordt. Het was de theorie, vol
gens welke de vrede slechts een wapen
stilstand beteekent, wanneer de overwon
nene gedwongen is dien vrede te onder
gaan, in plaats van hem op z'n minst als
duldbaar en voordeellger dan een hervat
ting van den oorlog te aanvaarden; een
wapenstilstand, die den overwinnaar voort
durend doet vreezen, dat de overwonnene
de eerste gunstige gelegenheid zal aangrij
pen om den strijd te hervatten. Om deze
reden verzekerden de diplomaten van de
achttiende eeuw, dat vredesverdragen
nooit den overwonnene met het mes op de
keel mochten worden opgelegd, maar steeds
door middel van onderhandelingen moes
ten worden bereikt; en zij dachten er
zelfs over naar bepaalde compensaties voor
den overwonnene te zoeken, die de uit 't
vredesverdrag voortvloeiende verliezen ge-
gedeeltelijk zouden opheffen.
Na 1848 heeft de wereld deze principes
en methoden totaal vergeten. Het zwaard
van Brennus is mode geworden. Het voor
beeld van Napoleon had opgang gemaakt.
In naam van de zoogenaamde rechten van
de overwinning hebben de overwinnaars
gemeend hetzij onmogelijke hetzij onduld
bare dingen van den overwonnene te vra
gen, ln de illusie, dat de superioriteit van
het oogenblik, die door de zege verzekerd
werd. eeuwigdurend zou zijn. En de onge
neeslijke angst van de overwinnaars is het
gevolg en de straf van deze vergissing
geweest.
Waarom is Duitschland zoo bevreesd na
zijn éclatante overwinningen van 1870?
Omdat het zijn tegenstander door het ver
dra» van Frankfort tot offers heeft ge
dwongen welke Frankrijk genoodzaakt
was te brengen zoolang het zwakker was,
maar die het in feite niet kon aanvaar
den. Bijgevolg heeft Duitschland na 1870
in de voortdurende angst geleefd dat
Frankrijk van de eerste de beste gelegen
heid zou profiteeren om terug te nemen
wat het verloren had: hetgeen na 44 jaar
gebeurd is.
Waarom zijn Engeland en Frankrijk op
het oogenblik zoo ongerust? Omdat zii bij
het verdrag van 1919 Duitschland een
zeker aantal vernederingen hebben opge
legd. vernederingen die dit land totnutoe
voor lief moest nemen, omdat het 't
zwakst was. maar waartegen het zich al
tijd openlijk of in het geheim verzet heeft.
De ergste dezer vernederingen is de ont
wapening geweest. Een staat, wiens bewa
peningen worden gecontroleerd door een
anderen staat of een groep van staten is
niet meer dan een Drotectoraat. Het na-
tionaal-socialisme kan men op allerlei
mogelijke manieren verklaren, maar ln
zil'n oorsprong en in de kern is het vooral
de heftige reactie geweest tegen dat
deel van het verdrag van Versailles, dat
Duitschland ontwapende en dit land feite
lijk degradeerde tot een protectoraat van
den overwinnaar.
Een der doelstellingen van den vrede
had moeten zijn het monsterachtige mili
taristische systeem, dat de wereldoorlog
heeft voortgebracht, tot normale verhou
dingen terug te brengen. Maar daarover
had met Duitschland onderhandeld moe
ten worden, in plaats hiervan stelde men
zich voor dit dringende vraagstuk te kun
nen oplossen door de grootste militaire
mogendheid van de geschiedenis als een.
kleine Marokkaansche stam te ontwapenen
Wat men in 1919 of 1920 niet gedaan
heeft, zal men eens dienen te doen. Maar
wat vlak na den oorlog betrekkelijk ge
makkelijk geweest zou zijn is morgen mis
schien zeer moeilijk en gevaarlijk. Men zal
bijvoorbeeld op politieke veranderingen
in Duitschland moeten wachten, want met
de huidige regeering valt er weinig fe
hooen. Inmiddels is het van belang de
volkeren en de regeeringen het groote
principe bij te brengen dat door de acht
tiende eeuw ontdekt en door de negen
tiende eeuw vergeten is: om een duurza-
men vrede te bereiken is bet. niet, voldoen
de dat deze nuttig is voor den overwin
naar hij moet ook dragelijk zijn voor den
overwonnene.
(Nadruk verboden).
