hei xoo
eenvoudig
lTbErUeeET WITTE
,30 JAAR WERELDGEBEUREN"
De millioenenfilm „Karavaan".
76»<« Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 9 Augustus 1935
Derde Blad No. 23121
Bescherming tegen luchtaanvallen.
[)e gemeenten in drie gevaar-klassen verdeeld.
SPREEKCEL.
VRAGENRUBRIEK.
r r
(THE FIRST WORLD WAR)
een wetsontwerp ingediend.
Ingediend ls een wetsontwerp tot be-
[hernilng van de bevolking tegen lucht
ballen. Aan de Memorie van Toellch-
ng wordt het volgende ontleend
De Regeering meent, dat In verband met
tl karakter der te trelfen voorzieningen
[Uitvoering van de vereischte maatrege-
3 bet doelmatigst ln handen van de bur-
nneesters kan worden gelegd.
Ter verzekering van de noodlge eenheid
i juistheid ln de technische toepassing
ju de maatregelen zal de Minister van
pnenlandsche Zaken, onder wien de ge
ile bescherming tegen luchtaanvallen
1 komen te ressorteeren, de noodige lei-
geven en dit te meer, aangezien door
I- Rijk in aanzienlijke mate in de kosten
io uitvoering zal worden bijgedragen,
in onder dien Minister ressorteerende
jpectie, die uitsluitend van advies zal
enen, van bescheiden omvang, dient
urtoe te worden ingesteld.
Niet alle gemeenten zullen bij luchtaan-
illen in gelijke mate aan gevaar zijn
ootgesteld. Gemeenten, waarin of nabij
dke voor een luchtaanval aantrekkelijke
ijecten zijn gelegen, als Regeerings-
ueaux, militaire mobilisatie-centra, fa-
rieken van oorlogsmateriaal en andere
idustrieën, belangrijke spoorwegbruggen
[emplacementen e.d., zullen eerder een
lelwit vormen dan gemeenten, waarin
[waarbij dergelijke objecten niet voor
men Omgekeerd echter kan voor laatst
ede gemeenten elk gevaar voor lucht-
invallen niet ter zijde worden gesteld,
ware het slechts daarom, dat geen ge
rente zeker kan zijn, dat niet een vlieg-
door toevallige omstandigheden,
laronder mogelijke vergissingen, zich
an zijn bommenlast ontdoet, ongeacht de
aats, waar het zich bevindt,
git dien hoofde acht de Regeering het
adzaam, dat in alle gemeenten eenvou-
te maatregelen in hoofdzaak van or-
aisatorisehen aard worden genomen,
urdoor de bevolking de noodlge voor-
hriften zal verkrijgen, hoe in voorko-
itnd geval moet worden gehandeld en
urdoor tevens aanwezige gemeentelijke
in te stellen hulpdiensten op de hoogte
allen zijn, hoe zij. naar hun vermogen,
pnuttig mogelijk werkzaam kunnen zijn.
Aangezien voorts door het toepassen van
irduistering op groote schaal de kans op
ic'atelijke luchtaanvallen zeer beperkt
ïlt, zal op dit gebied de medewerking
a geen enkele gemeente kunnen worden
i'ieerd.
lust deze overal noodige maatregelen,
ju in gemeenten, welke door verschil-
■st oorzaken meer aan het gevaar van
EÏaanvallen zijn blootgesteld, maatre
gelen op uitgebreider schaal noodlg zijn,
wat zal moeten gepaard gaan met het
voorzien in de inaterieele uitrusting van
de diensten, welke metterdaad zullen op
treden, wanneer een dergelijke gemeente
door een luchtaanval wordt getroffen.
Dit verschil in de mate van gevaar,
hetwelk aanleiding is geweest voor een
vrrdeeling van de gemeenten ln gevaren-
klassen, moet uitgangspunt zijn voor de
verdeeling van de kosten.
Het komt der Regeering billijk voor, dat
de maatregelen, welke reeds dadelijk in
alle klassen toepassing zullen moeten vin
den. voor rekening van de gemeenten
worden uitgevoerd.
Aangezien de meest blootgestelde lig
ging van een gemeente, zooals hlervoren
reeds werd aangegeven, in den regel niet
een uitvloeisel is van omstandigheden,
welke samenhangen met de gemeentelijke
belangen, doch wordt veroorzaakt door de
aanwezigheid van objecten, welke het
landsbelang ten dienste staan, wordt het
billijk geacht, dat de kosten van maat
regelen, welke uitsluitend in de meer
blootgestelde gemeenten zullen moeten
worden getroffen, voor rekening van het
Rijk komen.
In laatstbedoelde gemeenten zullen
voorts op daarvoor in aanmerking komen
de punten schuilplaatsen moeten worden
ingericht, waarin de zich bij luchtaanval
len op den openbaren weg bevindende
personen, die hun eigen woning niet
meer kunnen bereiken, kunnen worden op
genomen.
Hoewel het in de bedoeling ligt de hier
bedoelde schuilplaatsen zooveel mogelijk
ln gebouwen van Overheidslichamen on
der te brengen, kan het ook noodzakelijk
zijn. dat gebruik wordt gemaakt van
daartoe geeigende niet openbare gebou
wen. De belanghebbende dient, Indien hij
schade lijdt, daarvoor van Rijkswege te
worden schadeloos gesteld.
Ook moest een regeling worden getrof
fen, volgens welke bij dringend of dreigend
gevaar voor luchtaanvallen bepaalde
eigendommen i zooals torens ten behoeve
van uitkijkposten i ln gebruik kunnen wor
den genomen, terwijl het bovendien mo
gelijk moet zijn, dat verbruiksartikelen
voor bescherming en ontsmetting dienen
de en ln de gemeente aanwezig, kunnen
worden gevorderd.
Behalvedat bij overtreding van de
voorgeschreven maatregelen tot strafver
volging zal kunnen worden overgegaan,
moet de mogelijkheid worden geschapen,
aat door opsporingsambtenaren onverwijld
kan worden Ingegrepen, indien door de
overtreding ernstig gevaar ontstaat.
Het ligt in de bedoeling in den alge-
meenen maatregel van bestuur het aantal
klassen aanvankelijk te bepalen op drie.
De gemeenten, welke het minst aan ge
vaar zijn blootgesteld waartoe de over-
groote meerderheid behoort worden
gerangschikt in de 3de klasse. In gemeen
ten, welke daarvoor ln aanmerking komen,
zal tevens een regeling moeten worden ge
troffen, opdat ln tijden van gevaar schat
ten van -geschiedenis, kunst en weten
schap zooveel mogelijk in veiligheid
kunnen worden gebracht.
In de meer blootgestelde gemeenten,
welke in de 2de en 1ste klasse zullen wor
den gerangschikt, zullen verschillende
maatregelen meer uitgebreid moeten wor
den voorbereid, dan wel reeds een begin
van uitvoering moeten verkrijgen. Als
voorbeeld moge dienen, dat in zoodanige
gemeenten ten behoeve van het personeel,
hetwelk metterdaad zal optreden, ten op
zichte van het aantal Inwoners een zeker
percentage aan gasmaskers aanwezig moe
ten zijn, welk percentage in de gemeenten,
behoorende tot de 1ste klasse, weder
grooter zal zijn dan ln de gemeenten der
2de klasse. Ook voor de aanwezigheid van
ontsmettingsmiddelen zal dienen te wor
den zorg gedragen.
De in alle gemeenten noodige maat
regelen zullen onverwijld tot uitvoering
moeten komen: het zal om budgetaire
redenen niet mogelijk zijn de overige
maatregelen reeds dadelijk ten volle uit te
voeren Aan het beleid van de Regeering
zal moeten worden overgelaten, in welke
gemeenten bepaalde maatregelen voor
lang moeten hebben, m.a.w. op welke wijze
aan de voor dit doel gevoteerde gelden de
meest nuttige bestemming kan worden ge
geven.
Het komt wenschelijk voor naast de re
geling van de samenwerking tusschen de
gemeenten, neergelegd ln de gemeente
wet, een bepaling op te nemen, waardoor
samenwerking tusschen burgemeesters kan
worden verkregen Zoodanige samenwer
king kan noodlg zijn wanneer bijvoorbeeld
een kleine gemeente, direct grenzende aan
een groote. uit een oogpunt van gevaar
daarmede als het ware één geheel vormt.
In dat geval zullen verschillende maat
regelen waarbij te denken aan de waar
schuwing, alarmeering en verduistering
ln samenwerking en eenvormig moeten
worden uitgevoerd.
onhebbelijke jeugd.
Een lezer klaagt erover, dat toen hij
Woensdagmiddag onder de gemeente
Rijnsburg in het Kanaal voer, door een
troep jongens met steenen is bekogeld.
Jac. van S. te A. Alphen, Zwammer-
dam, Bodegraven, Woerden, Harmeien,
Utrecht, de Bilt, Soesterberg, Amersfoort,
Nijkerk. Putten, Ermelo, Harderwijk, Nun-
speet, Elburg, Oldebroek, Wezep. Totaal
122 K M.
RECLAME
862*
Uw teint frisch en gaaf, Uw uiterlijk jeug
dig en aantrekkelijk te houden. Masseer
Uw gezicht en hals s morgens en 's avonds
twee minuten met het verzachtende over
vloedige Palmolive-schuim, om alle voor-
deelen te genieten van een volledige
schoonheids-behandeling.
Waardoor dit mogelijk is?... Door de ver
jongende olijfolie: een der voornaamste
bestanddeelen van PalmoliveOlijf
olie is het oudste en beste natuurlijke cos
metische middel,- het reinigt de poriën
grondig en houdt Uw teint fraai en soepel.
En Palmolive kost zoo weinig! Mil-
lioenen gebruiken deze zeep ook
voor hun bad. Koop vandaag nog
Uw voorraad Palmolive. Reeds na
eenige weken zullen de
resultaten U verbazen.
3
1
P. W., te L. Vertrek naar Harderwijk
van Amsterdam De Ruyterkade steiger B:
Zondag 8.30 .uur; Maandag t/m Vrijdag
8.30; 17.30; Zaterdag 8.30 en 14.30. En
kele reis le klasse 50 ct.; 2de klasse 40
ét. Rijwielen 30 ct.
Vertrek naar Alkmaar van Amsterdam,
steiger 10: Dagelijks te 7.30, 9.30. 14.30 en
17.30. Prijs enkele reis le kl. 75 ct., 2de
kl. 45 ct. (dagretours resp. f 1 en 45 ct.).
Rijwielen 25 ct.
Von Hindenburg, de Duitsche Keizer en Ludendorff, confe-
reeren achter de linie. Scène uit de Fox Film „30 jaar
Wereldgebeuren", een verzameling autbentieke-filmreportages
uit de geheime archieven der mogendheden, die deelnamen
aan den wereldoorlog
15 jaar opgeborgen te zijn geweest ip
:e sombere gewelven der geheime archie-
'W van de landen, die deelnamen aan den
•sreldoorlog van 1914, heeft Fox Film
j-orporation films, welke nog nimmer aan
WWick vertoond werden aan de ver
sheid ontrukt. Deze worden nu ver-
onder den titel „The first World
ln» 1 *ette hoogst interessante verzame-
J deze week hier te zien is
Mn van de zeldzaamste „shots", die er
zal in de openingsscènes van deza
oom te zien zijn, n.l. de eenige actueels
4eii St' we"re er ooit gemaakt werd van
openden Duitscher Von Bismarck,
begint ln 1901 en ontvouwt ge
leidelijk de plannen, ideeén en vurigste
wenschen van ongeveer 600 presidenten,
koningen, keizers, koninginnen, prinsen,
sultans en czaren, gedurende de periode
van pl.m. 12 jaar. die voorafging aan den
moord op Aartshertog Ferdinand, het eerste
schot van den grooten oorlog. Het groot
ste deel van de film is gewijd aan authen
tieke scènes van de verschillende veldsla
gen, waarin meer dan 22.000 000 man voor
komen, honderden vliegtuigen, die in slag
orde v!iea°n en ruim 23 schenen, die ge
torpedeerd worden. De uiteindelijke rol
prent werd samengesteld uit bij benadering
400.000 voet film. Dit werkje van snijden
en verzamelen nam meer dan acht maan
den ln beslag. Tenslotte behield men 1132
scènes of ongeveer 3 'maal het aantal van
een gewone film.
„The first World War" werd vervaardigd
onder productieleiding van Truman H.
Talley, terwijl Laurence Stallings, die
eveneens het boek van gelijkluidenden
naam redigeerde, de samenstelling ver
zorgde.
Stallings, vroeger journalist, nam dienst
in het leger tn het begin van den oorlog
en kwam gewond in Amerika terug. Hij
beschreef zijn ervaringen in den roman
„Plumes" en later nogmaals als medewer
ker aan het onsterfelijke tooneelstuk
„What Price Glory". Toen Simon en
Schuster besloten een iboek samen te stel
len van historische oorlogsfoto's, engageer
den zij Stallings, om zeker te zijn van een
chronologische volgorde. Stallings verwierf
met deze prestatie zulk een overweldigend
succes, dat Fox hem aanzocht om de
samenstelling van de film te leiden, nadat
zij zich van de filmrechten verzekerd had.
Een verklarende tekst, die Stallings
schreef en die door de geheele film heen
loopt, wordt ln de Nederlandsche editie
door Paul Huf uitgesproken.
Wij noemen hier eenige interessante
heelden, die ln deze film voorkomen:
Het nachtelijke bombardement van
Londen door Duitsche Zeppelins is in zijn
vollen omvang gefilmd en opgenomen. Ook
menig gevecht op zee is in deze historische
film vastgelegd Zoo ziet men de slag bij
Jutland in al zijn détails, het torpedeeren
van menig EngeLsch en Duitsch oorlogs
zoowel als vrachtschip en de landing on
der kanongebulder van de Engelsche troe
pen bij de Dardanelles
Tevens is de onbeperkte onderzeeboot
oorlog, welke in de laatste jaren van den
wereldoorlog gevoerd werd, in al zijn ver
schrikkingen te zien.
Koninkiyke e.a. officieele personen ko
men, somtijds zonder hun medeweten, door
de filmoperateurs gefilmd, in deze rolprent
voor. Zoo zien wij den kroonprins van
Duitschland troepen inspecteeren en later
met zijn vader, den keizer een hulde van
zijn officieren in ontvangst nemen; even
eens zijn er opnamen van keizer Franz
Joseph van Oostenrijk, Koning George van
Engeland, Koning Albert van België in de
loopgraven aan het front, de Prins van
Wales, de keizerin van Duitschland, de
Czaar aller Russen, Koning Alexander van
Joego-Slavië, Trotsky, Stalin, Lenin, Wil
son, Clemenceau, Lloyd George, Hoover, etc.
Ook de huidige president der V. S. van
Amerika, Franklin D. Roosevelt, is in deze
documentaire film te zien als jong
secretaris van de marine. Achtereenvol
gens zijn er verder nog opnamen van de
laatste ontmoeting van Koningin Mary van
Engeland en de Keizerin van Duitschland;
de Prins van Wales als jongetje van 9 jaar.
soldaatje spelende met. zijn broertje en
zusje; de plaats waar de moord op Aarts
hertog Ferdinand het eerste schot van
den grooten oorlog plaats vond; het
machtige Amerikaansche troepentransport
op het einde der wereldoorlog, etc., etc.
Laurence Stallings wist een filmwerk te
vervaardigen, dat als een historisch
monument, zijn gelijke zeker niet heeft!
Talrijke beroemde persoonlijkheden uit
den wereldoorlog en daarvóór spraken er
hun bewondering over uit.
Erik Charell, de regisseur, die beroemd
werd door zijn film „Het congres danst",
heeft opnieuw de aandacht getrokken
met zijn eerste Amerikaansche productie
„Caravan", waarin de hoofdrol vervuld
wordt door den Franschen acteur Charles
Boyer, men herinnert zich zijn sterk
spel in „La Bataille" die als Zigeuner
primas ook op de viool te hooren is en
hoe! overigens geen wonder, als men
weet, dat hij van zijn 14e jaar af een
vurig muziekbeoefenaar is. Dan o.a. Lo-
retta Young, Jean Parker en Philip Hol
mes, dien men zich bijv. herinnert uit „The
man I killed" (De man, dien lk gedood
hebi.
Toen Erik Charell 12 jaar geleden met
een klein ballet ons land bereisde, had
men er nog geen flauw vermoeden van,
dat hij zich zoo spoedig op het eerste
plan zou stellen, speciaal ook met deze
film, die tevens „Tokayer Czardas" wordt
genoemd en eigenlijk een hartstochtelijke
vereering voor den Hongaarsclien wijn
uitbeeldt. Deze vereering Komt niet alleen
tot uiting in de schitterende beelden, maar
ook ln de opzweepende muziek van Wer
ner Richard Heyman, waarin alles gloeit
en vloeit, tintelt en fonkelt. O.a. compo
neerde Heyman die beeld en loon zoo
wonderbaar wist ie vereenigen, drie suc
ces-schlagers, t.w „Wine-Song", ,,I am
Happy" en „Ha-cha-cha".
De mogelijkheid, dat er in Hongarije
een druivenoogst zou bestaan zonder mu
ziek, is ten eenenmale uitgesloten: van
daar dat Vrouwe Musica zulk een voor
name rol in deze film speelt. Drie dagen
duurt dit plukken der vruchten, en daar-
tusschen loopt een even fantastische als
geestige intrige met onmetelijke feesten
van Zigeuners, die zich overal en alom
in vroolijkste stemming rond bewegen!
Na de heerlijke muzikale illustratie valt
het accent op de virtuose filmische be
handeling der stof: Charrell immers, deed
de camera met de acteurs meerollen, zoo
dat (ie actie nergens onderbroken wordt,
de „close-up", die eens den toeschouwer'
in haar ban hield, treft men hier niet
aan. er is een voortdurende beweging,
merkwaardige en verrassend boeiende
uiting der moderne cinématografie.
Deze rondtrekkende karavaan der Zi
geuners, deze pittoreske schildering der
Hongaarsche wijngaarden, dit Hongaar-
sche landschap met zijn prachtig kas
teel en groote menschenmenigten voert
ons naar een streek, die oog, ziel en hart
verruk t.Met de krachtige rhythmen
waarmee ook de Hongaarsche rhapsodie
van Liszt begint, zet deze film in: en
allen zijn onmiddellijk in de juiste stem
ming Muziek klinkt op: betooverend en
onstuimig aangevoerd door den prachti-
gen cembalo-virtuoos Bela Zsiga. En men
is bevangen door een zee van klanken,
onafscheidelijk verbonden aan suggestie
ve beelden! Hierboven Charles Boyer en
Jean Parker in „Caravan".
