LEIDSCH DAGBLAD Derde Blad
Woensdag 7 Augustus 1935
(IN/T IN UTTIRIJ
1725
KERK- EN SCH00LNIEUWS.
BURG. STAND VAN LEIDEN
DE ZILVERTENTOONSTELLING.
II.
Kerkelijke Kunst.
De primitieve mensch In zijn oerstaat,
met duizelende verwondering staande te
genover de geweldige machten der natuur,
mar van hij niets begreep, voelde reeds
de neiging tot bewondering en vereering,
wellicht gedreven door vrees voor het
gioote onbekende. Hij zocht in verbinding
te komen met de raadselachtige machten
die zijn leven beheerschten en schiep zich
een ritus, een codex van vormen en ge
bruiken ten dienste van de godenveree-
ring. Toen de eerste wilde zijn onbeholpen
godenbeeld vormde, en er onder 't ult-
itooten van rhythmlsche geluiden voor
danste, toen was in principe de kunst ge
loren.
Kunst heelt logisch en historisch het
iccent van dienen. Kunst heeft taalkundig
de beteekenis van kunnen. Dus het kun
nen ten bate van het dienen.
Er mogen, vooral na de Renaissance,
andere begrippen ten aanzien van wezen
en bedoeling der kunst zijn gekomen, daar
waar de kundige vakman zich wijdde aan
het vervaardigen van voorwerpen, gereed-
achappen ten dienste van eenen of an
deren ritus, daar is toch eigenlijk de oor
spronkelijke beteekenis en bedoeling het
beste bewaard. Dat wil niet zeggen, dat de
kunstzinnige dingen, vervaardigd ten be
hoeve van eenen of anderen eeredienst,
uit zuiver aesthetlsch oogpunt steeds de
eerste plaats Innemen. Als dat zoo was
jouden al onze tempels en kerken meteen
kunstpaleizen zijn. En wij weten wel be
ter. Vooral de 19de eeuw heeft een droe
vig tekort zien groeien in stijlvolle en
aesthetlsche liturgische gebruiksvoorwer
pen.
Doch van wat uit vroeger eeuwen be
iaard bleef aan kerkelijke kunst op het
gebied der edelsmeedkunst, ziet men op
de Zllvertentoonstelling toch een aantal
treilende getuigenissen, te meer te waar-
deereri. omdat zoo ontzaglijk veel goud en
silver door de tallooze oorlogen in den
imeltkroes is verdwenen.
WIJ wijzen dan eerst op No. 525, een zil
veren hostiedoos uit 1495 De doos is
ichtzljdig en rust op leeuwtjes. Om de
wanden is een latijnsche inscriptie gegra
veerd in Gothische karakters. De boven
rand, waarbinnen het deksel valt is open
gewerkt met eenvoudig laat-Gothisch or
nament. Het geheel bezit niet de minste
iretentle en is toch in zijn eenvoud zoo
Mltengewoon smaakvol. De artisan, die
411 gemaakt heeft, heeft zijn werk met
eerbiedige liefde volvoerd. Hij voldeed aan
ziln opdracht in alle eenvoud en dege-
lijkheld. Vorm en Inscriptie bepalen de
Woeling. Van verslering mag eigenlijk
liet worden gesproken. Er is alleen wat
lier aandacht gewijd aan de pootjes en
.1 den dekselrand, die functioneele be-
kkenis hebben.
bel rijker, en dat lag voor de hand, is
«o groote Drievuldigheidsmedallle van
M Deze is uit het tijdperk van de laat
st vernieuwing der Gothiek, toen allerlei
unaissance-elementen er in werden ver-
vtrkt, zonder dat het Gothisch karakter
vtrd geschaad. Met de uiterste fijnheid
tn toch vol met een barokke weelde, zoo
fisen aan de eerste helft der 15de eeuw,
lijn hierbij de symbolen van Vader, Zoon
tn H. Geest geboetseerd en evenzoo de
omgevende emblemen.
Uit het einde der 16de eeuw is een ver
tild zilveren bedieningsdoosje dat be
toond is door een crucifix. Het voorwerp
li eigenlijk hoogst eenvoudig, zooals trou-
«ns past bij de omstandigheden, die het
tebruik ervan eischen. Doch als voorwer-
>tn, verelscht bij den ritus, een mystie-
jen geest moeten ademen, dan gelooven
tij. dat dat hierbij toch wel is bereikt.
Met het stijlgevoel wisselt natuurlijk ook
de uiterlijke vormgeving en vooral het
uiterlijk sierend element.
Dat wordt kenbaar aan de Hostiebus,
No. 529, rustende op drie leeuwenpootjes
en waarvan de bus versierd is met voor
tellingen van een heilige. Het ornament
li uitgevoerd naar teekeningen van Vre
deman de Vries, die zooals men weet, een
geweldig rijke ornamentale vormleer ont
werp, bestaande uit laat-Gothlsche en
klassieke elementen, doch geheel in eigen
geest verwerkt.
Bijzonder fijn van modellé zijn twee
terguld zilveren heiligen-beeldjes, No. 530
en 531. Volgens mondelinge mededeeling
ton het beeldje van de H. Maagd met
Kindje eens den kromstaf hebben gesierd
ean Nicolaas van Nieuland, die van 1559
»>t 1569 de eerste bisschop van Haarlem
Jas. Ook het andere beeldje van den H.
"lcolaas zou tot dien kromstaf kunnen
hebben behoord. De profieltjes van het
telaat van de H. Maagd en het Christus
kind, de kroontjes, de glooiing van het
gewaad, dat is alles met de uiterste zul-
Jerheid, met zorg en aandachtige liefde
bewerkt.
tk wijs nu op een paar liturgische voor
werpen uit het begin der 17de eeuw, in
ce eerste plaats op een verguld zilveren
jjonstrans, die gelijk men weet, dient, om
j"J plechtige hoogdlensten, het Allerhei-
•We ter aanbidding uit te stellen voor
het volk. Voorstellingen van het Joodsche
«aschmaal en het Laatste Avondmaal
herinneren hierbij aan het ontstaan en de
beteekenis van het Altaar-sacrament. De
IWibolen der vier Evangelisten dulden op
Ce crimineele beteekenis der kerk; de me
daillons met de heiligen Martinus, Wllli-
brord, Bavo en Nicolaas, in de middel
eeuwen en later alom, doch vooral in de
wderlanden geliefde volksheiligen, dul-
- op een Nederlandsche kerk, waar deze
"eiligen in 't bijzonder werden vereerd.
Br is van de R.-K. kerk te Enkhuizen
een zeer belangrijke inzending. Enkhuizen
'n het laatst der 16de eeuw getuige
geweest van zeer vele ongerechtigheden,
^ronder Katholieken van de zijde
Geuzen hadden te lijden. Toen de
tra vo der vervoiging wat geluwd was,
lii achtereenvolgende pastoors door
4n» tn loomheid de parochie weer te
W .""'even uit haar vervallen staat,
bpu, 'n tweede helft der 17de eeuw
ziiii ,e zich een pastoor het aanzien
v'°er Jerk te herstellen. Temeer gelukte
dit omdat hijzelf, een kunstzinnig
tij. eei? broer was van een der mach-
rL bewindhebbers van de Oost-Indische
bbipagnle.
och "?°rwerpen uit dien tijd, in rijken,
niet overladen barokstijl, zijn alle
zonder uitzondering heel mooi. WU noe
men No 556, twee kerkkandelaars uit
1667. De hoofdvorm is buitengewoon be
haaglijk. De flinke voet versmald zich
naar boven in een flauwe ronding, draagt
daarboven een ellipsvormige verbreeding,
waaruit de gedraaide baluster oprijst, die
het schoteltje draagt, het schaaltje waar
in de kaars wordt geplaatst.
De voet is versierd met gedreven bloe
men en gevleugelde engeltjes, ook de an
dere deelen zijn op deze wijze versierd.
Hoe rijk de verslering moge zijn, zU
stoort in geen enkel opzicht de rust van
het geheel.
Zoo is het ook met de bloemvazen No.
570, waarvan de voet met bloemen en bla
deren is versierd. De buik van de eene
vaas, die na een gevoelige versmalling
van den voet zich ontwikkelt, vertoont
twee medaillons. In het eene zien wij een
predikende figuur. In het andere ontwik
kelt zich uit bloemen een kruissymboliek.
De andere vaas toont in haar medail
lons zich ontwikkelende letters I. H. S. en
MAR, voor het kruis en de Moeder Gods.
Deze vazen zijn van lateren tijd, uit 1731,
doch niet minder fraai van vorm en or
nament dan de kandelaars.
Het is goed, dat al dergelijke dingen
behoorlijk in vitrines zijn geborgen. En
ook de vrijstaande voorwerpen mogen
zeer terecht door de bezoekers niet wor
den aangeraakt. Doch het meeste geniet
men er toch van, wanneer toevallig een
der deskundigen uit de Tentoonstellings
commissie aanwezig is, die met groote be
reidwilligheid u zoo'n stuk eens van alle
kanten laat beschouwen. Want het is ten
slotte met zoo'n kunstvoorwerp als met
een beeld, dat men van alle kanten moet
bekijken om het lijnenspel en de gratie
der vormen geheel te kunnen genieten.
Doch het spreekt wel van zelf dat de be
zoeker op eigen houtje zich de vrijheid
niet mag veroorloven het tentoongestelde
ter hand te nemen.
Uit Enkhulzen is ook een fraaie Altaar
schel uit 1680, een kleine miskelk uit het
begin der 17de eeuw, die bijzonder fraai
is van vorm, een bevallig wierookscheepje
uit het midden der 17de eeuw.
Fraai en eenvoudig van vorm is ook
een kleine zilveren ciborie, met wijngaard
bladeren om den benedenrand, terwijl de
knop van het deksel een druiventrosje
verbeeldt Men kan bij zoo'n voorwerp
weer spreken van een uitstraling van den
mystieken geest.
Ik heb door een geestelijke de klacht
wel eens hooren uiten, dat sommige litur
gische voorwerpen zoo lastig te hanteeren
zijn: ciboriën, monstransen, kelken, waar
bij de voet zoodanig met bladpunten, e.d.
zijn versierd, dat men ze met de uiterste
behoedzaamheid aan moet vatten. Dit
geldt gewoonlijk niet van het antieke zil
verwerk en evenmin van het uitgesproken
moderne der laatste Jaren. Het betreft
meestentijds producten van wat wij maar
noemen zullen 19de eeuwsche barok, die
óf overladen, óf nuchter zijn.
Doch het oudere bezit zonder uitzon
dering stijl. Zoo noem ik nog een Gods
lamp, gedragen door drie engelen, uit de
eerste helft der 17de eeuw en een zeer
mooi wierookvat, No. 566. Het deksel hier
van is versierd met gedreven en gecise
leerde bloemranken en drie a Jour be
werkte randen. Het is Frlesch werk uit
Er zijn verder nog twee groote rellqul-
houders, bekroond met de portretbuste
van een heilige Het zijn van die typische
uitingen der Roomsche barok uit het
midden der 17de eeuw, die geheel passen
bij de barokkerken uit dien tijd in België,
Zuid-Dultschland, Italië en Spanje ge
bouwd in den stijl dien men wel Je
zuïetenstijl noemt. Ze zijn dan ook voor
zien van de portretbustes van St. Igna
tius en Franclskus Xaverius. En verder
zijn er nog meerdere ampullen, kande
laars, ciboriën, kelken, en meer, dat de
aandacht waard is. Er zijn ook zaken uit
de 19de eeuw. doch wij kunnen dat alles
niet bespreken.
Ook Israëlietlsche Synagoges in Neder
land hebben van hun rltueele schatten
het een en ander afgestaan ter expositie.
Wij noemen een paar siertorens uit de
Leldsche Synagoge. Deze bezit openge
werkte wanden, waarin zilveren belletjes
hangen. Het voorwerp is voorzien van
schelpvormige versieringen en is bekroond
met een kroon, waarop een bloemknop
staat. Het geheel doet Oostersch aan en
herinnert uit de verte iets aan 'n pagode.
De siertorens uit 1733 en afkomstig van
Amsterdam, bestaan uit vier vakken met
opengewerkte wanden, waarin eveneens
belletjes hangen. Ze zijn versierd met
Louis Quinze-ornament.
Eveneens Ingezonden door de Leldsche
Synagoge is het zilveren schild voor de
Wetsrol in den vorm van een gekroond
wapen, gesteund door Leeuwen. Het is van
1869, doch bij het ornament heeft men
18de eeuwsche voorbeelden gevolgd. Uit de
hoofdsynagoge te Amsterdam is afkomstig
een kan met waschbekken. Het kostbare
geheel is vervaardigd in 1749 en vertoont
ln de versiering typische Louis Quinze-
vormen. Eveneens uit Amsterdam is een
zilveren bijwijzer, ten gebruike bij het
voorlezen der Wet.
De Wetsrol mag niet met de hand wor
den aangeraakt, zoo min als door den
rechtzinnigen Jood de naam van God mag
worden uitgesproken. Dit fraaie en minu
tieus bewerkte voorwerp is uit de 19de
eeuw evenals de kan met bekken No. 584.
Er zijn ten slotte nog eenige voorwer
pen, welke bestemd zijn te worden ge
bruikt bij de Protestanten.
Het aantal inzendingen van Joodsche
zijde is niet talrijk. Dit wijst evenwel
geenszins op armoede aan bezit, want de
Israëlietische godsdienst is Oostersch en
als zoodanig vol symboliek. De meeste
Joodsche tempelschatten zullen evenwei
niet uit de Synagogen mogen worden ver
wijderd.
Het katholicisme bezit naar zijn ont
staan een sterk Oostersche tendenz, en
gaat uit van de gedachte dat de luister
van den eeredienst niet alleen een huldi
ging van de Godheid is, doch ook van
machtigen Invloed is op de geloovigen. Het
Protestantisme is soberder in zijn op
vatting. Van de zeven sacramenten be
hield het slechts twee, doop- en avond
maal. Het aantal voorwerpen ten dienste
van den ritus werd daarmee ook belang
rijk beperkt. Het zijn doopbekken, avond-
maalschalen en bekers en collecteschalen.
Doch van deze zijn er op de tentoon-
PREDIKBEURTEN
VOOR DONDERDAG 8 AUGUSTUS.
ALPHEN AAN DEN RUN.
Chr. Geref. Kerk (v. Reedestr.): Nam.
halfacht, ds. Riekel van Delft.
BOSKOOP.
Geref. Gem.: Nam. halfacht, ds. Hon-
koop van Den Haag.
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Knollendam c.a. L. J. v. d
Kam, cand. te Oosterbeek; te Roodeschool
H. Boiten te St. Anna-Parochie.
GEREF GEM.
Tweetal te Enkihuizen R. Kok te Vee-
nendaal en B. v. Neerbos te Vlaardingen.
GEREF. KERKEN.
Beroepen te Roden W. Reeskamp, cand.
te Utrecht; te Surhuisterveen A. de Rui
ter, te O. en N. Biltzijl (Fr.).
NED. GEREF. GEMEENTEN.
Aangenomen naar Gouda Joh. v. Weizen
te Rotterdam-Zuid.
DE ALGEMEENE SYNODE DER NED.
HERV. KERK.
Comm. predikanten ter Synode.
XVII.
In de gisteren te 's-Graven!hage voort
gezette zitting van de Algemeene Synode
der Ned. Herv. Kerk rapporteerde ds. D.
Mulder van Westwoud allereerst over de
voorgestelde wijziging van art. 2 van het
reglement op het Hooger Onderwijs strek
kende om de Algemeene Synodale Com
missie de bevoegdheid te geven een hoog
leeraar die het onderwijs in de Zedekunde
is opgedragen tijdelijk daarvan vrijstel
ling te geven. Aangezien de meerderheid
der classlcale vergaderingen zich hier
tegen uitsprak concludeert het rapport tot
stelling dan ook zeer mooie representa
tieve voorwerpen.
Daarvan noem ik ten eerste een zilveren
Avondmaalschotel, een kostbaar stuk uit
1631. In het midden van het blad zien
we de geschiedenis, dat Hanna Ivar zoon
Samuël opdraagt aan den tempeldienst. De
rand is versierd met het rijke Vlaamsche
renaissance-ornament en loopt met 8 pun
ten uit ln filetwerk. Op den rand zijn
nog cartouches met beeltenissen van
menschen aangebracht.
Eveneens fraai is No. 555, een gedre
ven schotel met verhoogd middenstuk,
waarin een wapenschild is aangebracht.
Vier voorstellingen uit het leven van
Jezus zijn ln het bekken aangebracht,
evenals op den rand. Avondmaalsbekers
uit het begin der 17de eeuw. No. 543 en
544 werden Ingezonden door de Doopsge
zinde Gemeente te Kampen. Deze oude
IJselstad bezit trouwens ook op ander ge
bied mooi oud zilver. Een paar fraaie col
lecteschalen 567 en 569 werden ingezon
den door de Ned. Herv. Gem. te Haarlem.
Het is ondoenlijk al dit werk nader te be
schrijven, doch het is zeer de moeite
waard er aandacht aan te schenken.
NIEUWE UITGAVEN.
Bij de fa. J. Herberts te Eist (Geld.)
verscheen een brochure, getiteld; „Oranje
of Rood", van de hand van dr. J. B. van
Heutsz. 't Is een gebundelde reeks voor
drachten, door schrijver in de jaren 1929-
1933 in Indtë en Holland gehouden.
Wij ontvingen van dé Uitgevers Mij. J.
M. Meulenhoff te Amsterdam een aller
aardigste goedkoope uitgave van de wel
bekende familieroman „De Opstandigen",
door Jo van Ammers Kiiller, met omslag
teekenlng van Rie Cramer. Wij kunnen
het niet anders dan toejuichen, dat op
deze wijze werkelllk goede Nederlandsche
litteratuur onder ieders bereik wordt ge
bracht.
Bij denzelfden uitgever zijn verschenen
een 6-tal aardige boeken voor de jeugd:
„Het Huis aan den Haven", door Adri
van Witzenburg; ..Harten van Goud", door
H. Gras; „Wilde Roos", door H. Donker—
Van Hengel; „Het Straatje met de Vier
Huizen", door Joh. E. Kuiper; „Bolke de
Beer", door A. D. Hildebrand; „De Jon
gens van Duindorp", door M. Mok.
Bij de Uitgevers Mij. Bruna en Zn.,
Utrecht:
„De Eerste Lente", door Kristmann
Gudmundsson, uit het Noorsch vertaald
door Claudine Bienfalt; „De Bankdirec
teur", door Philips Oppenheim.
Bij W, J. Thieme en Cie te Zutphen:
„Nederlandsche Zwerfstenen", met 300
foto's door P. van der Lijn.
Bij Uitgevers Mij. TJeenk Willink, te
Zwolle
..Rembrandt en zijn Kunst", door dr.
C. J. Wijnaendts Francken.
Bij Hollandia-Drukkerij te Baarn:
„Het Socialisme in de Branding", door
F. Koster.
Bij fa. G. W. den Boer. te Middelburg:
„Vacantievreugde met de Zeeland",
door Helen Randers.
Bij Boucher, te Den Haag:
In de Karavaan-Serie, reeks van de
beste romans uit de moderne wereldlitte
ratuur:
„Kamperfoelie", door A. A. Milne, ver
taald door Ed, de Nève; „Aesculaap in
China", door A. Gervals, vertaald door N.
Brunt.
Een alleraardigste en tevens leerzame
bezigheid voor de jeugd ontvingen wij
van de Gebr Koster, Naarden-Bussum
n.l. „20 Vliegtuigen", een -antal knip
prenten. getcekend door Daan Hooksema,
welke door knippen en vouwen ln ver
keersvliegtuigen, watervliegtuigen en
auto-giro's kunnen worden omgetooverd.
terugneming van net voorgestelde. Con
form besloten.
Hierna komen ter Synodale vergadering
de predikanten dr. J. L. Snethlage van
Oyen (Br i en ds. B Boers van Roorda-
huizum (Fr.) aangeklaagd van commu
nistische propaganda in woord en ge
schrift
De president, dr. P. Smit van Heumen
hield een toespraak tot beide heeren
waarin hij hen met nadruk verzocht er
acte van te willen nemen dat ze niet
waren opgeroepen als philosophen of
critici van onze Westersche cultuur, maar
als dienaren van de Ned. Herv. Kerk en
predikers van het Evangelie van Jezus
Christus.
Spr. deelde de heeren mede, dat de tegen
hen ingebrachte aanklacht onderzocht
was door een bijzondere commissie onder
presidium van prof. dr. G. Sevenster van
Leiden en dat deze commissie aan het slot
van haar uitvoerig rapport de Synode
heeft geadviseerd om de zaak te behan
delen volgens „opzicht" en nog niet als
„tucht". Voorts deelde de president hen
mede dat de Synode na rijp beraad be
sloten had de door de commissie aange
geven weg in te slaan zulks niet uit vrees
voor critiek van de zijde van de geest
verwanten van de aangeklaagden, doch in
de stellige overtuiging dat en voor de
Kerk èn voor de aangeklaagden het volgen
van den weg der barmhartigheid de meest
gewensehte moet worden geacht.
Hierna richtte de voorzitter der commis
sie, prof. dr. C. Sevenster, op verzoek van
den president enkele vragen tot de hee
ren Boers en Snathlage, die daarop ant
woordden.
Tenslotte richtte de president een
hoogst-ernstig woord tot de aangeklaagden
waarin hij hen wees op hun verantwoor
delijkheid als dienaren van de Ned Herv.
Kerk en predikers van het evangelie van
Jezus Christus. Spr. drong er bij beide
heeren op aan zich voor God te veroot
moedigen, waarom hij de aangeklaagden
opdroeg aan de barmhartigheid Gods. De
heeren verlieten daarop de zitting. Zij
zullen van de Synode nog een nader schrij
ven ontvangen.
Ds. F. Tammens van Oostwold rappor
teerde hierna over de consideraties van
het voorgestelde reglement op de supple-
tiebeurs voor predikantsweduwen en wee
zen. In dit rapport waren de geuite wen-
schen en de aangenomen moties verwerkt.
De Prov. kerkbesturen en de classlcale
vergaderingen waren terzake zeer ver
deeld, waarom de commissie adviseert het
reglement aan de commissie die het in
diende te retourneeren, opdat zij met
verschillende gemaakte opmerkingen als
nog rekenen kan. Aldus besloten.
Ouderling A. Sneep van Numansdorp
rapporteerde over de consideraties op de
wijziging van art. 27 van het reglement op
de predikantstractementen. De voorge
stelde wijzigingen werden aangenomen.
Ds. K. Bokma van Schiedam rapporteer
de over het verzoek van het Próv. kerk
bestuur van Utrecht Inzake het verleenen
van emeritaat aan de predikanten als zij
35 inplaats van zooals thans, 40 dienst
jaren hebben. De Synode sprak uit deze
materie niet te kunnen regelen, want het
Rijk stelt de pensioenen vast naar eigen
regelen. Ouderlink Chr. Hondius van Mid
delburg rapporteerde over een motie van
de classlcale vergadering van Emmen
inzake het gratis beschikbaar stellen van
de gegevens van den burgerlijken stand
aan de kerkeraden. De commissie oordeelt
dat de kerkeraden zich tot de resp. Bugerl.
standen in hun gemeente richten moeten.
De Synode deelt deze zienswijze.
Ds. Bokma rapporteerde ook over een
schrijven van den ring Kuilenburg inzake
verschuldigde vacaturegelden. De Synode
oordeelt met de commissie dat de beslis
sing terzake niet in handen van den bur
gerlijken rechter mag gelegd.
Tenslotte kwam aan de orde een schrij
ven van den kerkeraad van Sneek ver
zoekende dat de Synode zich met een
adres tot de Regeering wenden zal opdat
een einde kome aan de vernietiging van
producten.
Over deze zaak rapporteerde dr. H. W.
Weeda van Oosterland. De rapporteerende
commissie, hoewel het kunnende verstaan
dat Sneek met dit verzoek gekomen is
oordeelt dat de Synode aan dit verzoek
niet moet voldoen. De commissie oordeelt
dat de mensch door God is geroepen tot
beheersching van de natuur en dus die
natuur moet aanwenden tot zijn nut en
heil. Vernietiging van op zichzelf nuttige
producten wanneer deze ophouden nuttig
te zijn en instede daarvan ernstige sohade
dreigen te veroorzaken, kan eveneens tot
die beheersching worden geacht. Daarom
moet de Synode zich met geenerlei be
zwaarschrift tot de Regeering wenden.
De Synode vereenigde zich met deze ziens
wijze.
De president verdaagde de zitting tot
hedenmorgen 10 uur.
PROF. KERNKAMP's OPVOLGER TE
UTRECHT.
Dr. Tenhaeff en prof. Geyl op de
voordracht.
Naar de Tel. verneemt, zUn ter voorzie
ning in de vacature van prof. dr. G. W.
Kernkamp, hoogleeraar in de geschiedenis
aan de Utrechtsche Universiteit, op de
nominatie geplaatst; 1. dr. N. B. Tenhaeff,
rector aan het Vrijz. Chr. Lyceum te
's-Gravenhage2. prof dr. P. Geyl, hoog
leeraar aan de Universiteit te Londen voor
Nederlandsche studenten.
TOEN ER. GEEN PSALM GEZONGEN
WERD.
Een protesteerende gemeente.
De predikant bij de Gereformeerde ge
meente te Drachtster Compagnie (Fr.i is
met vacantle waarom Zondagmiddag een
leesdlenst werd gehouden.
De voorganger hield aen predikatie naar
aanleiding van Mattheus 25 6 en liet
daarop drie verzen van Gezang 19 zingen.
Dat er geen psalm gezongen werd, vond
een gedeelte van de aanwezigen zóó erg,
dat het demonstratief het kerkgebouw
verliet.
Slechts een klein deel ging het gezang
zingen, het overige ging tijc'cns het zin
gen met elkaar druk zitten praten.
Het gesprek werd soms zoo luide ge
voerd, dat het boven het zingen uitklonk.
Het was een weinig stichtelijk moment
in den tempel. NJR.Qrt.
GEBOREN.
Mijndert Teunis, zn. van A. V. d. Groet
en J. v. Anrooij Willem, zn. van F. Blom
en M. Stavleu Gerrit, zn van G. v. d.
Schee en A. C. Selder Cornelia Geer-
trudes Sophia, dr van N. J. S. v. Zanten en
B. de Leeuw Maria Wllhelmina, dr van
W. Phlllppo en P. v. d Oever Sia. dr. van
C. C. v d. Meer en W. C. Lieven Catha-
rlna Jacoba Maria, dr. van J. Th. v. Cussel
en M. A. M. Duijnlsveld Dirk Ohristiaan
zn van W. M. Brandt en J. J. C. Schuit
Jan Cornells, zn van C. J. Hakemnlder en
J. v. d. Wal Peter, zn van J. C. Gans en
A. v. Staveren Jan, zn van H, Stouten
en J. Vermond Willy Johanna Maria,
dr van B. Bekkering en A. M. Peeters
Bastlaan, zn van B. Klootwijk en C. Hons-
beek Adrianus Simon, zn van J. G. J.
Straathof en M. Th. v. Amsterdam
Hendrik, zn van W. v, d. Broek en M. M.
v. Dijk Hendrika Jacoba,'dr van J. A.
v. Leeuwen en P. G. Baas Jacobus Pius,
zn van J. P Blom en J. P. J. Blom
Petronella Hendrika, dr. van H. v. Hoveri
en M. de Kooker Marijtje, dr. van J. v.
Egmond en G. Star Jacob, zn van J.
Schaap en J. Schaap Jacobus Jan, zn
van J. Doc-ve en M. v. d. Meer Jannetje,
dr. van J. W. Bakker en S. M. v. d. Tang
Wllhelmina, dr van J. v. d. Spruit en
L Schalk.
Maria Elisabeth, dr. v. B. A. J. Dljk-
jnans en W. E. d'Hersigni.
o
ONDERTROUWD
E. Dekker Jm. 29 j. en J. v. d. Berg jd.
22 j. J. Hulsker Jm. en C. J. Zandvoort
jd. W. J. N. A. Veeren jm. 26 J. en
H. J. Zeventer Jd. 24 j.
GEHUWD.
L. C. J. v Kampen jm. en A. A. v. Beek
jd. P. Buijs Jm. en M. G. C. v. Cleef Jd.
OVERLEDEN.
H. v. d. Eshof, m. 56 jaar H. G.
Massaarv. Weizen, wede, 63 jaar H.
M. MijderwljkKoster, vr., 54 Jaar C.
W. Kooij, dr., 42 jaar.
A. Knijnenburg, m., 83 J. A. Sirach, m.,
68 j. H. J. Mulder, m„ 32 J.
ojfiiti-.:
GEVESTIGD.
M. A. Diehl, kantoorbed., Witte Singel
106 P. H. A. v. Dijk en fam., winkel
bediende, Oude Rijn 158a G. W. de
Groot, huishoudster, H. Rijndijk 264 E.
G. Gulayv. d. Heuvel, Oranjegr. 10 W.
J. v. d. Heijdt en fam., caféhouder, Sta
tionsweg 51 H. M. Hofmeester, H. de
Grootstr. 14 J. E. v. Iterson, Rapenburg
2 O. A. A. Kesselrlng, le luit. inf..
Plantsoen 39 T. G. VlasveldKlever,
Doezastr. 22 A. C. M. Koning, bleekster,
L. Mare 62 E. Kreutzinger, dienstbode,
Oegstgeesterlaan 4 N. Laan en fam.,
H. Rijndijk 226 Wed. C. Koolsde Lep-
per, 3 Octoberstr. 22a J. Lissenberg, let
terzetter, Utr. Jaagpad 25 W. J. Lutje-
harms, ass. rijksherbarium, Rijnsb. weg
77b A. Mol, huishoudster, Maredijk 113
J. v. d. DopPikaar, Kaarsenm.str. 2
H. Pockrandt, dienstbode, W. Rozenstr. 16
J. J. H. Prenen, slager, Rljndljkstr. 12
J. J. Pijnakker, dienstbode, Javastr. 40
A. Roozendaal. Wolmaransstr. 6 G.
Snijder, Kloksteeg 9 C. J. Snijders,
Breestr. 53 W. M. A. v. Soest, dienst
bode, Gerecht 8 A. v. d. BoogaartSun-
derman, Garenmarkt 48 J. Vermeer en
fam., koopman, Galgewater 18a H.
Verweij, L. Schoolsteeg 6a A. de Vreugd,
dienstbode, Steenstr. 27 M. A. H. Wal
ter, W. Pyrmontstr. 21 E. Wohlidka,
dienstbode, Steenstr. 22.
VERTROKKEN.
J. R. Affourtlt, Voorschoten, Wijngaar
denlaan 22 L, A. Affourtit, Voorschoten,
Wijngaardenlaan 22 H. D. M. Antonissen
Groningen, Paterswoldschew. 7 H. A.
Bakker, Rotterdam, v. Dussenstr. 9 b M.
J. v. Beek, Wasenaar, Lange Kerkdam 26
J. C. BuijsmanBegemann, Almelo,
Bornebroekstr. 210 C. Blok, Arnhem,
Westerplein 35 G. E. A. Boersema en
fam., Amsterdam, v. Tuyl v. Serooskerkew,
68 hs. M. C. W. Boon, Voorschoten,
Leldschew. 197 H L. W. C de Bruijn,
Haag, Regentesselaan 100 O. A. ten Cate,
Haag, Regentesselaan 100 G. Eikelen
boom, Oegstgeest A. H. M. de Best
Franse, Katwijk, Varkevisserstr. 248 M.
C. Fukken, Amsterdam, Koningslaan 15
A. v. Geenhuizen en fam., Haag, Ferd. Bol
straat 149 F. H. Geljsman, Bennebroek,
Huize Vogelenzang W. GroenendjJk, Den
Helder. Kanaalweg 172 G. Guldemond,
Amsterdam, Valeriusstr. 169 I S. de
Haan, Apeldoorn, Cereslaan 6 - F. J. Ha
ver Droeze, Oegstgeest, Duivenvoordestr. 35
C, P. Henslng, Wassenaar, Wittenbur-
gerweg 134 N. v. d. Hoed en fam., Gouda
Lijsterbesstr. 12 C. HoogeveenHoger-
vorst, Haag, Eerenbeekln. 41 H. Hooger-
vorst, Voorschoten, Schoolstr. 94 A. C.
J. Hoogeveen, Haag, Eerenbeekln. 41 A.
L. Horst, Haag, Hazelaarstr. 84 M. Kla
ver, Eindhoven, Roostenln. 11 E A. Ko
ning. Haag. Jac. Moselstr. 97 B. W. Kra
nenburg, Haag, v. Drenkwaertstr. 16 H.
C. v. d. Krogt en fam.. Haag, Wingerdstr. 85
G. Lanenga, Naarden, v. Woensel Kooy-
laan 6 A. Lepelaar en fam.. Leiderdorp
v. d. Doesstr. 39 C. J. Meiman, Haag,
Groote Marktstr. 35 C. L. Mooten, Rijs
wijk, Ieplaan 65 C. D. Moulijn, Katwijk,
Noordwijkerw. 5 T. C. W. v. Mourik,
Haaften, r Houw B43 F. W. Pot, Rijs
wijk, Haa^weg 184 E. Poths, Duisburg,
Adolf Hitlerstr. 282 C. Punt, Noordwijk,
O. Zeeweg 66 A. Rathgeb, Amsterdam,
Alb. Hahnplantsoen 16 J. H. Mooten—
Rodenburg, Rijswijk, Ieplaan 65 Wed. M.
v. Dijkv. Rooij en fam Voorburg, Kon.
Wilhelminaln. 371 W. K. J. Kranenburg
Roijaars, Haag, v. Drenkwaertstr. 16
G. M. L. Schmude, Duisburg, Meiderich
D. U. Stikker en fam., Amsterdam, Alb.
Hahnplantsoen 16 G. Storm en fam.,
Haag. Akeleistr. 150 P. J. Stuifzand en
fam., Leiderdorp, Dr. WRijnstr. 1 J. M. J.
Taverne, Haag, Segbroeklaan 1 W. M. v.
HarteveltWeckwert en fam., Oegstgeest,
Duivenvoordestr. 2 H P. Haasnoot
Zaalberg, Oegstgeest. Weth. Juffermans»
straat 35.
a-8
