MTENL. WEEKOVERZICHT
MINISTER M ARCHANT EX IT
Vooruitzichten van de Haringteelt
in de Z W. Noordzee.
JU* Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 18 Mei 1935
Derde Blad
No. 23053
Ds.A W VOORSTE ALPHEN
VRAAGT ONTSLAG.
FAILLISSEMENTEN.
Goede verwachtingen voor het najaar 1935.
QUO VADIS?
Officieel Is Laval's reis ten einde, doch
j J, een mogelijkheid, dat het vóórnaam-
de nog komt! Dit dank zij een onver
melde gebeurtenis, waardoor veel op
ta=se schroeven komt te staan. Vorig maal
rfeds noemden wij het bezoek aan War-
„hau van meer beteekenls dan dat aan
Moskou, ons onbewust, dat de gang van
laken ons zoozeer in deze meening zou
bevestigen. In tegenstelling tot Barthou,
die nauwelijks werd ontvangen in de Pool-
jche hoofdstad met hem toekomend cere
monieel. terwijl de pers niet onduidelijk
deed uitkomen, dat men Barthou zelfs
liever had zien wegblijven, Is Laval ont
vangen met volledige eer en de pers heette
bem welkom!
Met den minister v. buitenl. zaken Beek
beeft Laval hartelijk geconfereerd en niet
londer succes. Alleen: de ontmoeting met
pilsudski werd afgezegd wegens ziekte van
den ouden maarschalk; het scheen de
eenige zwarte noot In deze bezoek-festi-
vitelt.
Doch nauwelijks had Laval Warschau
verlaten, om de Russische volkscommis
sarissen te ontmoeten, of der wereld werd
kond gedaan de dood van maarschalk
pilsudskiDus geen politieke onge
steldheid, doch droeve werkelijkheid, die
Polen In diepen rouw dompelde. In de
Ilguur van dezen ouden militair verliest
Polen Immers de groote voorvechter voor
bet herstel dér onafhankelijkheid. Onbe
grensd was dan ook de dankbaarheid van
bet Poolsche volk. waarover de maar-
Khalk kon heerschen als ongekroond
vorst, al had hij in schijn slechts een on
dergeschikte positie Met gulden letters
ui de naam Pilsudski steeds blijven ge
grift in de Poolsche historie en volkomen
terech'! Aangrijpend is de thans tot
uiting komende aanhankelijkheid van zijn
volk uit alle lagen, van hoog tot laag!
Doch zijn dood beteekent tevens een
Kker vacuum In de Poolsche politiek.
Pilsudski's hartgrondige haat tegen Rus
land was bekend en is ongetwijfeld een
factor mede tot de pogingen om nader
te komen tot Dultschland, pogingen, niet
tonder succes gebleven, zooals men weet.
De groote vraag wordt nu: welke poli
tiek zal Polen in de toekomst gaan voeren
er. wie zullen de instrumenten zijn, die
haar beheerschen? Daaromtrent heerscht
wnige onzekerheid en misschien zal La-
val. thans te Warschau teruggekeerd om
deel te nemen aan de uitvaartplechtig
heden van den overleden ongekroonden
wist, ln deze omstandigheden met Beek
rtg wel een nader onderhoud hebben, zij
kt in stilte. En daarbij op de vingers
pieken door den Duitschen minister
tiering, die zich ook niet onbetuigd zal
izn. Rondom de baar van Polen's held
t restauratie speelt zich een bijzonder
ngwekkend stuk politiek af!
3lj geruchte verluidde zelfs, dat Goe-
voor Laval een ultnoodiging iftee
cht van Hitier, om op terugreis naar
Parijs een bezoek aan Berlijn te komen
brengen. Hitler en Laval eelf zouden het
beide wel gewild hebben, doch het ging
moeilijk en voorloopig zal Laval de Duit-
ache hoofdstad nog niet aandoen. Dit ult-
rtel beteekent evenwel nog niet direct
(en afstel. Veel zal daaromtrent nu ko
men af te hangen van de groote rede, die
Hitler in de bijeenkomst van ja-knikken-
óen eens de Rijksdag volgende week
(al afleggen. Het zal natuurlijk zijn een
oratio pro domo inzake de bewapening,
eon verdediging tegen het votum van af-
I keuring van den Volkenbondsraad en
[wait verder?, ziedaar de groote vraag!
In -de persoon van den inmiddels
Ivan zijn ziekte herstelden lord-
froot-zegelbewaarder Eden heeft Enge
land nog een laatste poging gedaan om
den Fuehrer tot gematigdheid aan te spo
ren Tot Dinsdag zal men geduld moeten
oefenen
Te Moskou is Laval ontvangen met de
grootst mogelijke hartelijkheid en hij
heeft met Stalin in eigen persoon meer
dan één gelegenheid gehad om de wereld
situatie te bespreken. Laval heeft daarbij
succes gehad; hij keert niet met lege han
den huiswaarts: terwijl ln Frankrijk bij
dt gemeenteraadsverkiezingen de commu-
nisten, dank zij den steun van de socia
listen die zelf daarvan de dupe werden!i
de winst behaalden, geeft Moskou een
duidelijk bevel om de Fransche bewape
ning, totdusver van uiterst links scherp
aangevallen, te steunen, 't Kan verkeeren.
Dit onder motief, dat een krachtig
Frankrijk naast een krachtig sovjet-
Rusland slechts het gesloten verbond ten
goede kan komen en in het belang
is van den vrede, dien dit verbond juist
*11 dienen. Of men daarin de reden mag
den, dat thans in Dultschland een veel
Feller afkeuring van dit verbond tot uiting
konit dan totnutoe?
Tsjecho-Slowakije heeft zich reeds aan
gesloten bij het verdrag van onderlingen
bijstand En ook de Baltische landen heb
ben er blijkbaar wel ooren naar. Hoe
Polen nu verder zal reageeren en ook
«itschland.
.Ren eigenaardig conflict blijft de bot-
Mg tusschen Italië en Abessynië temid
den van deze echt Europeesche vraag-
hukken, dat groote zorg begint te baren.
Italië blijft zich uitrusten ten oorlog: een
jJulHoen mannen heeft het reeds onder
Je wapenen en de transporten naar Afrika
duren zonder onderbreking voort. Tevens
geeft Italië blijk van oorlogs-neurose
door het andere landen kwalijk te nemen,
zij wapens leveren aan Abessynië!
Alsof het gelijk voetstoots aan Italië was
en Abessynië niet een lid van den Vol
kenbond met gelijke bevoegdheden als het
S van den Duce.Dat zijn beden
kelijke symptomen van oorlogswil en de
volkenbond, die juLst de volgende week
"'leen komt ter behandeling van dit con-
i11". zal, zij het voorzichtig om geen
kwesties van prestige in het geding te
"'dngen, niettemin snel moeten ingri.inen
ff bet ergste af te wenden. Herhaalde-
en I reeds aangekondigd, dat Frankrijk
Engeland te Rome zouden hebben
;,™.aarschuwd, doch even zoo vaak is van
'u?ansche zijde een ontkenning ge
bild, terwijl Londen en Parijs officieel
fw'lgen! Daarin ligt reeds iets van ontzien
genoemd prestige het gevaarlijkste
■waKpunt".
Laat ons hopen dat de oorlog nog af
*enden zal zijn, want al gaat het
deel h om A'rika- het donkere wereld-
eu' sevclgen van zoo'n expansiekrijg
kiln moeilijk te overzien
ALS PREDIKANT-DIRECTEUR DER
MARTHA-STICHTING.
Ministers komen, ministers gaan
De spellings-chaos blijft bestaan
Ds. A. W. Voors.
Gelet op zijn reeds hoogen leeftijd heeft
ds. A. W. Voors predikant-directeur der
Martha-Stichting te Alphen met ingang
van den datum waarop zijn opvolger in
dienst zal treden, ontslag gevraagd als
zoodanig. Ongetwijfeld zullen velen met
leedwezen van dit bericht kennis nemen,
in verband met het vele. dat ds. Voors
in het belang dezer inrichting heeft ge
daan. Hij heeft zich naast zijn functie als
predikant in den loop der jaren doen ken
nen als paedagoog met bijzondere talen
ten en zich dan ook allerwege groote
achting verworven en op dit terrein veel
in het belang van de onverzorgde jeugd
gedaan. 1 October 1907 aanvaardde
ds. Voors zijn taak te Alphen en was
daarvóór reeds 13 jaren predikant eener
Ned. Herv. Gemeente te Heino. In 1903
was ds. Voors aangezocht voor de leiding
van de weesinrichting Neerbosch, waar
voor deze toen meende te moeten be
danken vooral met het oog op zijn jonge
kinderen. Bij zijn komt te Alphen waren
de woningen der inrichting voor de ver
pleegden nog zeer primitief. Tijdens zijn
leiding kwam o.m. in 1911 het Centraal-
gebouw voor den arbeid en de vakoplei
ding voor meisjes tot stand en het jaar
daarna het fraaie Prinses Juliana Kin
derhuis. Ter vervanging van het oude af
gekeurde schoolgebouw kon in 1914 een
nieuw schoolgebouw, de Koningin Wilhel-
minaschool in gebruik worden genomen
met de daaraan verbonden gymnastiek
zaal, die toen tevens dienst deed als kerk-
zaal. Hierna volgde een ziekenbarak
1920 nieuwe directeurswoning en restau
ratie Jongenshuis 1925, nieuwe werkplaat-
sengebouw 1926 en in 1930 het door H. M.
de Koningin-Moeder heropende Koningin
Emma Meisjeshuis, terwijl het vorige jaar
de ziekenbarak geheel werd verbouwd en
gemoderniseerd Onder veel belangstel
ling herdacht ds. Voors op 1 Oct. 1932
zijn 25-jarig jubileum als predikant der
inrichting, terwijl in Juni 1934 zijn 40-
jarig jubileum volgde als predikant. Bij
deze jubilea kwam de waardeering van
zijn arbeid wel bijzonder tot uiting, zoo
dat het bestuur en vele anderen ds Voors
zeker noode zullen zien vertrekken. Te
vens kunnen wij nog melden, dat
ds. Voors een belangrijk aandeel heeft
gehad in de totstandkoming van de bij
zondere school voor buitengewoon lager
onderwijs ln de J. Coninckstr de Konin
gin Emmaschool te Alphen, hoofd de heer
M. Lablas, van welke school hij sinds tal
van jaren voorzitter is.
Uitgesproken:
M. C. Plaum. caféhouder, te Alphen aan
den Rijn. R.-c jhr. mr. H. O. Feith; cur.
mr. H. P. van Heijst, te Alphen.
Opgeheven:
J. Mackay, te Alphen.
B Pennings, te Wassenaar.
A. de Groot, Noordwijkerhout.
Hel rijksinstituut voor biologisch vis-
scherij-onderzoek, afd. Zeevisscherij,
schrijft ons:
Vóór wij ons wagen aan een voorspel
ling van den komenden najaarsteelt van
de haring is het noodzakelijk de gronden
aan te geven, waarop de hier volgende be
rekeningen steunen.
Kenmerkend voor de afgeloopen visscherij
van 1934 was het overheerschen van mid-
delgroote haring (5-jarig, dus van het jaar
1929 afkomstig). Over de geheele teelt be
rekend waren van iedere 1000 haringen 476
van- genoemd jaar afkomstig, dus bijna de
helft Tegenover deze haringen waren die
van jongeren of ouderen leeftijd (310
jaren) tezamen dus betrekkelijk gering in
aantal De 4-jarige haring (van 1928). die
als regel op dezen leeftijd het talrijkst is,
maakte in 1934 15 6 uit, de 6-jarige
baalde nog 14.4 °/o.
Nu is een bekend verschijnsel, dat bij het
begin van den teelt bij Smith Knoll enz. de
jonge haring (z.g „recruten", van drie
jaren oud), en de vierjarige het eerst in
de scholen verschijnen Op die twee jaar
gangen berust de haringvisscherii in het
begin van den teelt, n.l. tot half October;
eerst daarna komt de oudere en grootere
haring opzetten, en wel de oudste het
laatst, dikwijls eerst eind November of be
gin December.
De 4-jarige haring was in de eerste
helft van October 1934 vrij talrijk (meer
dan 500 per 1000 st.nam daarna evenwel
sterk af; en over den geheelen teelt be
rekend waren er van dezen jaargang
slechts 160 per 1000 st. De 3-jarige visch,
die eveneens vroeg verschijnt, bracht het
over den geheelen teelt tot 76 per 1000.
Men heeft over een reeks van Jaren de
toe- of afneming der opeenvolgende jaar
gangen berekend en kan met behulp
daarvan een prognose opstellen omtrent
den volgenden teelt.
Zooals gezegd, overheerschte in najaar
1934 de 5-jarige haring de geheele vissche
rij; daarnaast was de kleinste en jongste
(3-jarige) niet onbelangrijk. Deze laatste
jaargang zal dus in herfst 1935, wanneer
zij 4 jaren oud is, belangrijk toenemen en
daarnaast zal ln nog grooteren getale de
6-jarige verschijnen. Over de 3-jarige van
teelt 1935 kan men vooralsnog niets zeg
gen, daar wij deze een jaar te voren niet
met de drijfnetten kunnen vangen: deze
„recruten" blijven dus bij iedere poging
tot voorspelling een. onzekere factor.
Met de gegevens, die wij hebben, zal de
vangst in najaar 1935 uit de volgende
jaargangen bestaan: de percentages zijn
daaronder aangegeven:
Leeftijd 3456789 10
22.0 14.9 34.3 9.8 1.6 0.4 0.3
De Romende najaarsteelt 1935 zal dus
met groote vangsten van 4-jarige haring
(van het jaar 1931 afkomstig) beginnen:
deze hebben dan een lengte van 23.524.5
c.M. Of er ook veel kleinere haring van
3 jaren oud zal zijn, weten wij niet; op
grond van overwegingen, die wij hier niet
kunnen uiteenzetten is het weinig waar
schijnlijk.
Na half October zullen de vangsten ver
minderen. want 5-jarlge visch (van het
broed 1930) zal er slechts weinig zijn.
In de derde week van November krijgt
men dan goede vangsten van grootere
haring, die in de komende teelt zeer tal
rijk zal voorkomen, vooral de 6-jarige, die
dan 26 c.M. lang zal zijn. Het laat zioh
aanzien, dat deze grootere visch vrij lang
stand zal houden, daar ook de 7-jarige
niet onbelangrijk zijn. Het is niet gewaagd
te veronderstellen, dat men tot half De
cember, ja tot Kerstmis, loonend op deze
haring zal kunnen visschen.
Daarbij moet men evenwel een voorbe
houd maken en wel ten aanzien van den
maanstand. Als de maan vol is zal men in
de betreffende week grootere vangsten dan
anders maken. De eerste volle maan in
de najaarsvisscherij valt op 12 October
en dit is een ongunstige datum, want de
vangst van de kleinere haring begint
tegen dien tijd al te minderen. De volgende
volle maan van 10 November zal niet veel
invloed hebben; zij valt in een tijd van
middelgroote haring (die ditmaal volgens
onze berekening betrekkelijk schaarsch zal
zijn). De volle maan van 10 December kan
daarentegen rijke vangsten van groote
haring geven; immers zij valt juist ln een
tijd, dat de talrijke jaarklasse van 1929
16 jaren oud), tezamen met de niet-ongun-
stige van 1928, overheerscht.
Wij hebben de maanstanden besproken
en deze kunnen wij berekenen; maar er
is één onzekere factor en dat is de wind.
Langaanhoudende O en N.O. wind, die de
Engelsche kust tot lager wal maakt, kan
nl. 'n bijeendrijven van plantaardig plank
ton aan den buitenrand der vischgronden
veroorzaken.en dit plankton is het juist,
wat de haring afschrikt. Zóó is het geval
geweest in de najaarsteelt 1933, toen in
het begin de visch maar steeds van de
vischgronden bij Smith Knoll wegbleef;
en dit werd veroorzaakt door een band
van plantaardig plankton, die in een
groote boog de toegang voor de haring, uit
het O. en N.O. komend, afsloot. Bovendien
zwemt de rijpende haring (maatjes) bij
voorkeur tegen den stroom in. Daarentegen
zal gedurende de teelt 'n lang-doorstaande
W. en Z.W. wind een gunstigen invloed
hebben.
Resumeerend kan men dus zeggen:
De najaarsvisscherij van 1935 zal zich
kenmerken door groote hoeveelheden van
4-jarige 23.524.5 c.M lange) haring, en
vooral door grootere, 6-jarige en oudere
(26—27 c.M lang). De jongere visch over
heerscht tot midden October; daarna
krijgt men ongeveer een maand van be
trekkelijke wanvangst (daar er weinig
middelgroote haring van 25 c M. lengte
zal komen) en eerst na half November
komt in grroten getale de oudere haring
opzetten, die dan bijzonder talrijk zal zijn.
Vooral zal men goede vangsten maken
(wanneer tenminste geen vroege vorst met
doorstaande O-winden optreedt i in de
week waarin de volle maan van 10 Dec valt.
