KoningGeorgeV van Engeland
IgBIllTENL WEEKOVERZICHT
ITALIË EN DE LEEUW VAN ABESSYNIE
Losse nummers van ons Blad
hfj'te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 11 Mei 1935
Derde Blad
No. 23047
Berichten vorige oplage.
BINNENLAND.
Door Viscount Robert Cecil.
iiiiiimniiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
llllllllllllilliillillllllllllllllllllIHHHHIIII
koning george als centrum der
I BBITSCHE macht - besprekingen
achter de schermen.
gen jubileum kan soms nuttig effect
Lbben! Het bewijs wordt geleverd door
ket zilveren regeeringsjublleum van Ko-
Ing George V van Engeland. Zoo ooit,
Idan ls mi gebleken, dat hij wordt gedra-
|en door de volledige sympathie van
Jjiisch zijn volk in alle geledingen, van
«jog tot laag. Vol dankbaarheid schaart
jch het gansche Engelsche volk uit alle
Ceelen des rijks, waarin de zon nooit
badergaat, om den troon, met eerbied en
ifrtrouwen opziende naar hem. die daar
jetelt! De geschiedenis zal Koning George
Wet lndeelen bij de brillante regeerders,
]jel bij die heerschers, die door eenvoud
ie waardigheid twee niet te scheiden
üraktertrekken, die juist den Koning zoo
Jtitffend typeeren zich een plaats ver-
(oterden in het hart van hun onderdanen,
Imverschillig politieke of godsdienstige
(richting. En de liefde en oprechte aan-
lhjakelUkheid strekt zich evenzeer uit tot
Koningin Mary en de gansche Koninklijke
limilie. Het Engelsche Koningshuis is de
Kroger van een zuivere democratie, wes
halve velen het Britsche rijk zullen be-
Mden!
Samen één hebben Koningshuis en volk
|if groote schokken der laatste decenniën
tan Jaren gedragen en doorstaan, elkaar
Lthragend en aansporend tot een bit-
It;: volhouden, welk streven met succes is
bekroond en de Koningsfamile ie steeds
daarbij geweest een lichtend voorbeeld.
Jjn geweldig enthousiasme heeft zich ont-
Kïtend bij dit jubileum, getuigend van de
liKhte band, die de zoo heterogene deelen
nan het uitgestrekte rijk verbindt tot een
fceheel. Slechts Zuid-Ierland maakte een
titzondering, doch al te zwaar wordt dit
(niet genomen
Moederland en dominions scharen zich
vol vertrouwen rondom den troon!
Hoewel natuurlijk niet is aan te geven,
haver zich de persoonlijke invloed van
|c-n drager der kroon heeft uitgestrekt,
ug toch wel worden verklaard, dat Ko
ine George naar beste kunnen den
Cede heeft bevorderd en nog wil bevor
deren in deze dagen van nieuwe oorlogs-
Tees. Warm getuigenis is daarvan afge-
egd in zijn woorden van dank bij de
tiverse huldigingen en ook in zijn dank-
helegram aan den Fuehrer Hitler. Zal
poe de volle draagwijdte daarvan weten
doorgronden? Vol spanning wacht de
ereld op een teeken in die richting van
|jiitsche zijde, dat meer dan iets anders
H kunnen bijdragen tot een ontspan-
n? in deze tijden van hoog-spanning in
algemeene politiek. Aangekondigd is
i nieuwe verklaring van Hitler in den
jrsdag doch officieel is daarvan nog
Jgn melding gemaakt
Am alle zijden ziet het Derde Rijk zicli
IWreigd. Vrienden in het buitenland
[treft het niet en inwendig groeien met
tel dag de moeilijkheden. De financiën
luen de grootste zorg; heet het zelfs
hiel. dat de zoozeer gewenschte bewape-
bng zal moeten worden geremd tenge-
|tal;e van gebrek aan contanten? Doch
Itf. allerergste spitst zich toe de strijd
Ito geestes en onwillekeurig schiet ons in
gedachten volgende strophe van een
Iters van een onzer dichters, waarvan ons
|t» naam ls ontschoten:
,Hoe sterk een heerscher zij iets gaat
zijn kracht te boven,
De schatten onzer ziel kan niemand ons
ontrooven.
Er is een grens gesteld aan led're
dwinglandij
Het lichaam bukk' in dwang de geest
blijft eeuwig vrij."
De waarheid daarvan heeft de geschie-
I cenis te zeer bewezen om dit nog nader
lie accentueeren! En met verbeten kracht
I gaan R.-K. en aanhangers der Belijdenis-
I kerk zich weren tegen hetgeen zij bestem-
telen als „modern Heidendom"
Achter de coulissen van het groote
I'peeltooneel der wereld blijft het een
|?oote drukte. Te Venetië heeft een con-
llsrentie plaats gehad tusschen de verte-
Igenwoordigers van Italië, Oostenrijk en
IHongarije, doch in hoeverre daar succes
lis verkregen inzake het door Italië zoo
I hirig voorgestane Donau-pact, ligt nog in
|het duister; de mededeelingen daarom -
I trent waren zeer vaag. Hongarije heeft
I aanvankelijk zeer ernstige bedenkingen
hemaakt. is later bijgedraaid, maar hoe-
lïerOok Oostenrijk schijnt niet be-
I vredigd. gelet op het feit, hoe bondskan-
l^lier Schussnigg thans persoonlijk nog
I wet Mussolini komt spreken, al heet zijn
I feis van zuiver persoonlijken aard. Daar-
I tevens staat op het program een bezoek
I ton Italië van den Zuid-Slavischen pre-
I mier Jeftitsj. die bij de verkiezingen in
I land pas een mooie overwinning wist
Ibehalen. Zulks, nadat te Boekarest de
I ^kan-conferentie zal hebben plaats ge-
I Jonden, zoodat Jeftitsj als woordvoerder
der Kleine Entente en van den Balkan-
I fond mag worden beschouwd. En Duitsch
I hnd zwijgt
Laval is naar Warschau en Moskou ver-
I 'rokken. Special het bezoek aan de Pool-
I jene hoofdstad trekt bijzonder de aan
tocht, want nu het Fransch-Russisch ver-
orag is geteekend, heeft de reis naar
Moskou veel van haar waarde verloren.
Te meer, waar van Poolsche zijde nog
Meeds groote ontstemming blijkt tegen
f^noemd verdrag, omdat Polen er niets
ton wil weten om Russische troepen over
■w grond te doen gaan bij een conflict
roet Duitschland; zelfs afgezien van de
dat het Poolsche gebied dan wel
bet terrein van den oorlog zou kun-
I ton worden met alle rampzalige gevolgen
Jan dien. Zal Laval er in kunnen slagen
Polen in dezen soepeler te stemmen?
I 'arop richt zich nu de volle belangstel-
Mede doordat Tsjecho-Slowakije op
punt staat een zelfde verdrag met de
PI* te sluiten als Frankrijk en de
ï-?? sch-Tsjechische verhoudingen zijn ook
I niet zooals zij behoorden!
Alleen de Baltische lapden zouden bij
Jrj blijvend verzet van Polen open zijn
.°°r doorlating der Russische troepen en
dan
n?g met de Polen op uiterst gevaar-
i
in de flank
Onderstaande berichten werden reeds 1»
een deel van onze vorige
oplaag opgenomen.
Een gevaarlijk nummer in de wereld-arena
Dante's definitie van den idealen vorst
was „minister omnium", de dienaar van
allen; en juist omdat de Koning van En
geland en zijn familie dat ideaal zoo
dicht benaderen verwekt de viering van
het zilveren jubileum van Koning George
V en Koningin Mary bij het volk zoo'n
warm enthousiasme. De kranten hebben,
evenals de doeken van de bioscopen, vol-
gestaan met afbeeldingen van cavalerie,
eerewachten en militaire muziekkorpsen,
die de traditioneeele begeleiding van een
koninklijken optocht vormen. Maar niet
als het symbool van een groote militaire
macht zien de volkeren van het Britsche
Keizerrijk hun Koning, wanneer hij langs
de juichende menigte in de Londensche
straten trekt. Zij zien hem als het hoofd
der natie, dat tezamen en nauw verbon
den met zijn volk, al het lief en leed, alle
moeilijkheden en gevaren uit een bewogen
tijdperk heeft doorleefd.
Het is waar. dat de Engelschman van
praalvertooningen houdt; zelfs de arbei
ders ofschoon zij sterk gekant staan
tegen iedere tendenz om dergelijke plech
tigheden voor militaire en politieke doel
einden te exploiteeren scheppen vreugde
in een zoo'n grootsche gebeurtenis, die
wat schittering en kleur in de saaie een
tonigheid van het dagelijksch leven
brengt. Maar het is ongetwijfeld de lange
staat van dienst van den Koning en de
Koninklijke Familie in oorlogs- en vre
destijd ten bate van het algemeen be
lang. die de grondvesten van den Brit-
schen troon in de harten van het volk
heeft verstevigd; dat is het, wat de
vreugdevuren in alle dorpen van het Ver-
eenigd Koninkrijk doet opvlammen en
waarlijk, zij geven onze gevoelens precies
weer.
Zeer verschillend zijn de omstandighe
den, waaronder de huidige koning de ge
negenheid van zijn volk heeft behouden
van die uit het tijdperk van groeiende
economische welvaart der Victoriaansche
dagen; en ook heel anders was het onder
de korte bewindsperiode van zijn vader,
toen de vreugde en de voorspoed van het
maatschappelijk leven nog niet verstoord
waren door die internationale rivaliteit,
welke zoo spoedig ln den oorlog zou cul-
mineeren.
De laatste vijf en twintig jaar waren
getuige van het Engelsch-Iersche conflict,
dat na veel bloedvergieten, tot de afschei
ding van het grootste deel van Ierland
van het parlement van Westminster
leidde; de oorlog, die zoovele millioenen
levens kostte, vernietigde de economische
structuur van industrieel Europa en de
drie groote monarchale tronen van het
vasteland vielen in de na-oorlogsche da
gen van desillusie en toenemende verbit
tering in de nationale en internationale
politieke relaties. Is het voortbestaan van
de Britsche Kroon onder deze abnormale
omstandigheden louter een kwestie van
bepaalde gevoelens of hebben we hier te
doen met een element van politieken
vrede en stabiliteit?
Door twee dingen heeft de constitutio-
neele monarchie van dit land zich ver
dienstelijk gemaakt, niet alleen tegenover
het Britsche volk maar tegenover de
menschheid in haar geheel.
In de eerste plaats ondersteunt en ver
persoonlijkt de koning, doordat hij boven
alle parttipolitieke geschillen staat, het
ideaal van het, ..gemeenschappelijk wel
zijn" dat anders door politieken strijd be
nadeeld zou kunnen worden of aan het
dictatorschap van één oppermachtige par
tij zou zijn overgeleverd. In beide gevallen
bestaat er gevaar dat persoonlijke vrijheid
goede verstandhouding. verdraagzaam
heid en zelfs de fijnere schakeeringen uit
het intellectueele en geestelijke leven ern
stig bedreigd worden. Als het, openbare
leven in Engeland vrij is van onverdraag
zame extremisten; als politieke religieuze
en nationale minderheden tevreden onder
de Britsche vlag kunnen leven; als de
Engelschen de politiek hunner partijen
niet al te zwaar opvatten; als in het
kort de Britsche democratie nog steeds
een bolwerk van gezond verstand is en een
aanmoediging voor alle politieke machten,
die een ordelijke vrijheid wenschen te
midden van een half verdwaasde wereld,
dan komt dat grootendeels. doordat de
koning de beschermer van al die mensche-
lijke verlangens is.
In de tweede plaats is de Kroon de voor
naamste verbindende schakel tusschen het
Vereenigde Koninkrijk en de Dominions.
Weinig menschen in andere landen be
seffen het werkelijke bestaan van de
politieke onafhankelijkheid der vijf sta
ten Ierland Canada. Zuid-Afrika.
Australië en Nieuw Zeeland die met
Engelsch-Indlë en de koloniën de Britsche
.Commonwealth" uitmaken. Autonome ge
meenschappen. In het statuut van West
minster wordt gezegd dat zij .een gelijke
status bezitten en in geen enkel opzicht
ondergeschikt aan elkander zijn zoowel
wat de binnenlandsche als de buitenland-
sche aangelegenheden aangaat, ofschoon
vereenigd door gemeenschappelijke trouw
aan de Kroon" In geen enkel opzicht is
bijvoorbeeld de regeering van Canada on
dergeschikt aan het Britsche kabinet, maar
toch zrin de ministers van dit Dominion
evenzeer de ministers van den koning. De
afzonderlijke zelfstandigheid in deze fede
ratie die eens in feite en in naam een
keizerrijk was heeft ontegenzeggelijk haar
nadeelen: maar er ligt anderzijds een bij
zondere kracht, in de vrije en welwillende
samenwerking van bepaalde menschenge-
meenschappen. In dit geval is het de
trouw aan de Britsche Kroon met al de
traditie van het vereenigende sentiment,
welke de Kroon symboliseert die de
band vormt Zij. die in het Britsche Rijk
niet de minst onbelangrijke groep van
staten zien. die den Volkenbond erkennen
en steunen, z die deze groep beschouwen
als een krachtig waarborg voor orde en
rust in de wereld kunnen niet onverschil
lig tegenover de verdiensten van deze
monarchie staan en evenmin tegenover den
vorst die door zijn persoonlijk inzicht,
tact en sympathie de onder zijn bewind
staande groepen in staat heeft gesteld de
zaak van den internationalen vrede te
dienen.
Het komt zelden voor. dat de grenzen
van zijn positie Koning George toestaan in
het openbaar ten gunste van den Volken
bond stelling te nemen. Maar sinds een
onverantwoordelijk soort journalistiek ge
poogd heeft de trouw ^an het Britsche Rijk
op te zetten tegen de trouw aan den Vol
kenbond. mag het wel geoorloofd zi(n de
rechtstreeksche boodschap in herinnering
te brengen, die de Koning op 23 October
1934 aan de Volkenbondsvereeniging van
Canada zond. Zij diene als een passende
conclusie van dit bescheiden eerbewijs aan
den zoon van Edward den Vredestichter.
.Het is hoogst noodzakelijk voor de be
vordering van den vrede en de samenwer
king tusschen onze volken dat de publieke
opinie in alle landen de taak van den
Volkenbond, het handhaven van den vrede
en de orde in de wereld door middel van
collectieve internationale actie, volkomen
begrijpt en waardeert. Het volkt van het
Britsche Rijk heeft een groot aandeel ln
dit werk gehad en zal het bliiven be
houden".
Dat is de waarheid. Het Britsche Rijk
heeft vele bijdragen voor den vrede ge
leverd. Geen enkel ander „Engelsch be
lang" kan er in beteekenis mede wed
ijveren
De wereld kan er verzekerd van zijn. dit
Britsche volkeren door de Kroon ver
eenigd altüd zullen werken voor een
„goodwill" onder de naties.
(Nadruk verboden).
het gedenkteeken voor
h.m. de koningin-moeder.
Verklaring der commissie.
In verband met de gisteren gepubliceerde
protest-motie inzake het gedenkteeken
voor H. M. de Koningin Moeder, is van
belang wat het betrokken comité, dat de
prijsvraag uitschreef, thans zegt in haar
rapport.
Eenige juryleden aldus meldt het
comité beschouwden tenslotte de in
zending van den heer Zijl, motto XX, ala
de meest voor een bekroning in aanmer
king komende, hoewel in haar rapport
daaromtrent het volgende wordt gezegd:
„Betreurd werd, dat de ontwerper zich
tot een schets beperkt heeft en niet be
sloten heeft tot detailleering van een
grooter deel zijner compositie, waardoor
meer zekerheid zoude kunnen bestaan
ten opzichte van een definitieve uitvoe
ring".
Met de kleinst-mogelijke meerderheid,
n.l. van 4 tegen 3 stemmen, werd ten slotte
aan het ontwerp-Zijl den eersten prijs
toegekend.
Zooals bekend, bevatte de uitgeschreven
prijsvraag de nadrukkelijke en zeer opzet
telijk gestelde voorwaarde, dat „in Ieder
geval de persoon van H.M. de Koningin-
Moeder het voornaamste en meest domi-
neerende deel van het Gedenkteeken moet
zijn" en voorts dat „de kunstenaar ln de
wijze, waarop hij het karakter en de ge
daante der Vorstin, zooals die bij Haar
volk bekend en geliefd was meende te
moeten weergeven, overigens geheel vrij
zou zijn."
Het meest wenschelijke en ook voor het
comité meest aangename en gemakkelijke
ware geweest het met den eersten prijs
bekroonde ontwerp-Zijl te doen uitvoeren.
Zooals de jury terecht echter in haar
rapport opmerkte, had de inzender on
danks de verlenging van den inzend-ter-
mijn zich beperkt tot een slechts zeer
schetsmatige maquette. Het op het voet
stuk ontworpen vrouwenbeeld, voor zoover
in dit opzicht een beoordeeling mogelijk
was, wettigde, naar de overtuiging van het
comité, in geenen deele de verwachting,
dat hier inderdaad H. M. de Koningin-
Moeder, zooals Zij bij Haar volk gekend en
geliefd was. zou worden weergegeven. Het
voornaamste onderdeel, met name het
hoofd, dat op grootere schaal moest wor
den bijgevoegd en meer zekerheid had
kunnen en moeten verschaffen, kon bij
den objectieven beschouwer slechts den
twijfel versterken. Evenzeer was het te
betreuren, dat ook de bijgevoegde teeke-
ning niet meer was dan een zeer opper
vlakkige schets, waarop zelfs het gelaat
slechts met een ovaal was aangegeven.
Het comité heeft zich gedurende gerui-
men tijd en zeer herhaalde malen bera
den. wat in dit geval geboden was. Het
talrijke, de tentoonstelling bezoekende
publiek, dat in de veronderstelling ver
keerde, dat het met den eersten prijs be
kroonde ontwerp ook zou worden uitge
voerd, gaf bijna zonder onderscheid te
kennen, dat het met een uitvoering van
het ontwerp-Zijl niet kon instemmen.
De door den Kunstenaarsbond zelf
ontworcen priisvraacr»gels, bevatten mede
de bepaling, dat van het oordeel van de
jury onder bepaalde voorwaarden kan
worden afgeweken, waaruit is af te lei
den, dat een dergelijke bepaling in de
praktijk noodzakelijk is gebleken; het is
trouwens bekend, dat zulks in den loop
der jaren ook herhaalde malen is ge
schied.
In het volle besef van de verantwoor
delijkheid werd tenslotte door het comité
met algem. stemmen besloten, de inzen
ding onder motto-Regina, ontwerpen Toon
Dupuis. onder bepaalde voorwaarden te
doen uitvoeren. De instemming van het
publiek met deze beslissing bleek onmid
dellijk en bij voortduring en mede in zeer
tastbaren vorm.
Er bleek, dat Dupuis eigener beweging,
reeds onmiddellijk na het overlijden van
H.M. de Koningin-Moeder een beeld op de
helft van de ware grootte had vervaar
digd. Toen het comité later een prijsvraag
had uitgeschreven, vervaardigde Dupuis,
zooals voor de hand lag. naar dit beeld
een maquette volgens de voorgeschreven
schalen. Toen de beslissing was genomen,
verklaarde Duouis zich bereid, het boven
bedoelde beeld ter opstelling in de Rid
derzaal tijdens de tentoonstelling af te
staan, een daad waarvoor het comité zeer
dankbaar is en waardoor het publiek nog
zooveel beter dan bij de kleine maquette
mogelijk was. zich kon overtuigen van de
juistheid der genomen beslissing.
zijn behalve aan ons Bureau ook
verkrijgbaar bij de
Firma A. HILLEN - Stationsweg
Firma A. J. H. WIJTENBURG,
Haarlemmerstraat 2.
W. G. J. VERBURG, Sigarenhandel,
Heerenstraat 2.
Fa, A. SOMERWIL Az. Hoogew. 24
A. M. v ZWICHT - Breestraat 126
A. VAN EG MOND, Sigarenhandel,
Haven 2/4.
BOEKHANDEL VAN DER VEEN
Geversstraat No. 59 - Oegstgeest
en aan de Kiosken.
