DAGBLAD - Tweede Blad
Zaterdag 11 Mei 1935
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
GENEESKUNDIGE BRIEVEN.
AGENDA.
DU (Hnsckeiy/Utfy
slaat toch zelcec
hid Ofv uw out»?!
UIT DE RIJNSTREEK.
iuii/üCr!
PREDTKovttrteN
VOOR ZONDAG 12 MEI.
LEIDEN.
Doopsgez. Gem.: Voorm. halfelf, ds. ten
Cate.
Eglise Wallonne: dix heures et demie,
M. F. Ch. Krafft, pasteur a Harlem
Evang. Luth. Gem.: Voorm. halfelf, ds.
Makkink.
Geref. Kerk in H.V.: Nam 6 uur, de heer
A. van Kampen
Rem. Geref. Gem.: Voorm. halfelf, prof.
dr. G. J. Heenng
Ver. van Vrijz. Hervormden (Volks
huis! Voorm. halfelf, ds. E. L. Nauta
Vrije Kath. Gem. Vreewijkstr. 19):
Voorm. halfelf, Gez. H. Mis.
AARLANDERVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. half tien en
nam. halfzeven, ds. G. Th. v. Beusekom.
Geref. Kerk: Voorm. halftlen en nam.
halfzeven, ds. H. Moolhuizen.
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Ned Herv Kerk t Jullanastraat)Voorm.
halftlen, ds. de Bruin; nam. halfzeven, ds.
Stehouwer.
Hulpgebouw iGouwsluls): Nam. half
zeven. ds. de Bruin
Klnderkerk „Bethel": Voorm. 10 uur, de
heer Offrlnga
Ned. Herv. Kerk (Oudshoornschewegi
Voorm. 10 uur, prof. dr. Sevenster van
Leiden.
Evangelisatie (HooftstraatiVoorm.
halftlen, de heer Lans van Hulzen; nam.
halfzeven, ds. Remme van Amsterdam.
Geref Kerk i HooftstraatVoorm. 10
uur en nam 81/* uur ds. Hartkamp.
Geref Kerk (Raadhuisstri: Voorm. 10
uur ds. Bosch; nam. 6 uur. ds Mulder.
Geref Kerk - De Ruyterstraat)Voorm.
10 uur. ds. Mulder; nam. 6 uur, ds. Bosch.
Martha-Stichting: Voorm. 10 uur, prof.
Bakhuizen van den Brink van Leiden.
Chr. Geref Kerk (van Reedestraatl
Voorm. halftlen en nam. 6 uur, leesdlenst.
Lokaal van MandersloostraatVoorm.
halftien en nam. 6 uur, leesdlenst.
HILLEGOM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur. ds. Eerhard.
Geref Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Krabbe.
Chr Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur, ds. Hendriksen.
KATWIJK AAN ZEE.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6 uur
(Bidstond vlsscheriji, ds. Ingwersen.
Geref. Gem. (Remisestraat): Voorm. 10
en nam. 5 uur, leesdlenst.
LEIMUIDEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien ds.
Jongens.
Geref. Kerk: Voorm. halftlen en nam.
halfzeven, ds. Aalders.
NIEUWVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Nam. 7 uur, ds. van
Wijngaarden van Oude-Wetering.
Evangelisatie: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, de heer van Scherpenzeel.
Geref. Kerk: Voorm. 10 uur, leesdlenst;
nam. halfzeven, ds. Speelman
NOORDEN.
Ned Herv. Kerk: Nam. halftwee, ds.
Geerllng van Oude-Wetering.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, leesdlenst.
NOORDWIJK-BINNEN
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur. ds. Siddré.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
de heer van Brugge van Ermelo.
NOORDWIJK AAN ZEE.
Ned Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur, ds. Cupedo.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Bouma.
Geref. Kerk in H.V.: Nam. 3 uur, de
heer B Visser.
OUDE WETERING.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftlen
(Voorb. H.A.), ds. Geerling.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. van der Bos.
Rem. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. G. Hoen-
derdaal.
RIJNSATERWOUDE.
Ned Herv. Kerk: Voorm. halftien, ds. H.
van Dijk.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 6 uur, leesdienst.
RIJNSBURG.
Ned. Herv Kerk: Voorm. halftien ds. B.
J. van Garderen van Maassluis; nam. 5
uur, ds. Peter.
Kerkzaal: Voorm. halftien, ds. Peter;
nam. 5 uur, ds. F. G. van Reeuwijk van
Amsterdam.
Geref. Kerk iRapenburg): Voorm. half
tien. ds. Broekstra; nam. 6 uur, ds. van
der Loo.
Geref. Kerk (VoorhouterwegiVoorm.
halftien, ds. van der Loo; nam. 6 uur, ds.
Broekstra.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 5 uur, ds. N. Brandsma van Bun
schoten.
VEL'R—LEIDSCHENDAM.
Ned. Herv. Kerk (verbeterde opgave)
Voorm. 10 uur, ds. Vermet; nam. 5 uur, ds.
Evenhuls van Schevenlngen.
VOORHOUT.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur. ds.
Klomp.
VOORSCHOTEN.
Ned. Herv. Gem.: Voorm. tien uur en
nam. 5 uur, ds. II. P. Fortgens.
Geref Kerk: Voorm. 10 uur en nam. 5
uur. ds. J. C. Houtzagers.
Geref. Gem.: (Ambachtshuis): Nam.
5 uur, leesdienst.
Ver der Vrijz Hervormden (Gym
nastieklokaal Raadhuis)Voorm. halfelf,
de heer J B. Schouwlnk van Naaldwijk.
ZEVENHOVEN
Ned Herv Kerk: Voorm. halftien (H.A.),
ds. W. de Lange van Woerden
Gerei. Kerk: Voorm halttien, dr. Cre-
mer; nam. halfzeven, leesdienst.
Chr. Geref Kerk (Polder iVoorm. half
tien en nam. halfzeven, leesdienst.
NED HERV. KERK.
Beroepen: te Ede D. Th. Koek te Stap
horst; te Assendelft (toez.i H. J. Barnouw
te Zierikzee: te Goutum (Fr.i K. J. Quast
te Frederiksoord; te Burgerdam itoez.)
J. C. Sickesz. cand. en hulppred. te Drie
bergen.
o
BEGRAFENIS Ds. W. W. SMITT.
Onder zeer groote belangstelling vond op
de begraafplaats van de stichting ..Vogelen
zang" te Vogelenzang de teraardebestelling
plaats van nel stoffelijk overschot van
Wijlen ds. W. W Smitt in leven geestelijk
verzorger dier stichting. Aan het sterfhuis
leidde as A K Krabbe. Geref. predikant te
HUlegom tevoren een korte rouwdienst
spekende over Ps- 90
Hierna werd een dienst ln de stichtings-
kerk gehouden. De kist met het stoffelijk
hulsel stona voor den kansel gebaard. Ds.
Krabbe sprak nu over Hebr. 13 7. Aan de
geopende groeve voerde alleen de genees
heer-directeur. drs. A. J de Blinde, na
mens allen die aan de stichting verbonden
zijn. het woord. Ds. H Boswijk, geestelijk
verzorger van ..Bloemendaal" te Loosdui
nen. oud-catechisant van ds. Smltt. las
hierna de 12 artikelen des geloofs en bad
vervolgens het .Onze Vader" waarna de
oudste zoon de heer J E Smltt, arts te
Kampen voor de betoonde belangstelling
heeft dankgezegd.
Onder de talrijke aanwezigen merkten
we op tal van deden van de Geref. Kerk
van Assen, waar Ds. Smitt heeft gestaan
en van het personeel van ..Dennenoord" te
Zuidlaren waar de overledene eveneens
tal van jaren is werkzaam geweest be
nevens de heeren ds. J. Lekkerkerker. Ned.
Herv predikant te Bennebroek; ds. E. v. d.
Laan. geestelijk verzorger van .JDennen-
oord"; ds. H. D Drenthe em. predikant te
'sGravenhage oud-geestelijk verzorger van
..Wolfheze" alsook de leden van het stich
tingsbestuur. de heeren P. Keulemans,
voorzitter van den Raad van Arbeid te
Amsterdam; O. Norel van Haarlem. Aan
gezien denzelfden middag de nieuwe kli
niek op Wolfheze werd geopend, konden
van het Centraalbestuur geen leden aan
wezig zijn.
Ds. J. TEN BRUGGENKATE L.Cin.
Morgen viert ds. J ten Bruggenkate
L.Czn.. Ned. Herv. predikant te Maastricht
zijn 40-jarig ambtsjubileum.
Jan ten Bruggenkate werd 25 Aug. 1869
te Hoornaar geboren waar zijn vader even
eens predikant was. Hij studeerde aan
het gymnasium te Utrecht en aan de
Rijksuniversiteit te Leiden. In 1883 candl-
daat geworden in Friesland werd de jubi
laris 12 Mei 1894 door zijn vader te Loblth
in zijn eerste gemeente gevestigd, waar hij
zijn intrede preekte met Hand. 8 19b. In
1899 vertrok hii naar Oostvoorne. welke
standplaats ln 1901 met Herwen verwisseld
werd. In 1907 werd ds. ten Bruggenkate
predikant te Borculo en ln 1910 vertrok hij
naar Terwolde. om zich 6 Dec. 1914 aan
de gemeente van Maastricht te verbinden,
waar zijn toenmalige collega, ds. G Bax.
hem bevestigde en waar de jubilaris in
trede deed met 1 Cor. 4 9a. Ds. ten Brug
genkate is een bekende persoonlijkheid m
het Zuiden Hli is om. godsdienstleeraar
aan de rijkskweekschool en aan het gym
nasium in zijn woonplaats. Voorts is hij
voorzitter van de afd. Maastricht van het
Ned. Bijbel-Genootschap: idem van de afd.
van de Ned. Gustaaf Adolfver.. waarvan
hij eerst secr, was; voorzitter van de afd.
van de ver. .Unitas": Idem van de afd.
Maastricht van de Limb. Protestantenver
vele jaren voorzitter van de Prov. Afd. van
de Ver van Vrijz. Herv. in Limburg: leider
van de Zondagsschool en tal van jaren van
de Jongemannenver. Bursum Corda"; as
sessor van het classicaal bestuur van
Maastricht; lid van het hoofdbestuur van
Unitas en 13 jaar consulent van Eisden.
In het Jaarboek van de Limb. Prot. Ver.
verscheen een enkele maal een bijdrage
van zijn hand
Ds ten Bruggenkate zal morgen een ge
dachtenisrede uitspreken en na afloop
daarvan reclpieeren.
HET VERVALLEN VAN HET VAK-
TEEKENEN BIJ DE EINDEXAMENS
DER HJÏ.S. MET 5-J. CURSUS.
Verklaring van Minister Marchant.
Op de vragen van den heer Stumpel in
verband met het vervallen van het vak
handteekenen bij het eindexamen der Hoo-
gere Burgerschool met 5-jarigen cursus en
het facultatief stellen daarvan in de 5e
klas dier school en het weder opnemen
van hand- en lijnteekenen als verplichte
vakken luidt het antwoord van Minister
Marchant als volgt:
Het is den Minister niet gebleken, dat
het doen vervallen van het. vak handtee
kenen bij het eindexamen der H.B.S. met
5-jarigen cursus en het facultatief stellen
daarvan ln de vijfde iclasse van die scholen
bij velen verwondering en teleurstelling
heeft gewekt.
Bij deze maatrezelen is overwogen, dat
het niet wenschelijk is meer vakken in het
eindexamen-programma op te nemen dan
strikt noodig is en dat onderwijs ln dit vak
ln de laagste vier klassen der H.B.S. vol
doende kan worden geacht, voor hen. die
het niet ook in de vijfde klasse wenschen
te ontvangen
De waarde van het teekenen voor het
leven en als hulpmiddel bij verdere studie
wordt door den Minister erkend. Hieruit
volgt echter geenszins, dat het teekenen
ook eindexamenvak moet zijn. en dat het
in alle klassen der H.B.S. aan alle leer
lingen moet worden onderwezen
Het ligt niet in het voornemen van den
Minister te bevorderen, dat het handtee
kenen en het lijnteekenen weer als ver
plichte vakken voor de vijfde klasse In het
leerplan en als te examineeren vakken in
het programma voor het eindexamen der
HBS met vilfjarigen cursus worden op
genomen.
Een waarlijk goed automobilist
maakt van zijn claxon slechts
een matig gebruik.
ONDERZOEK VAN DE URINEWEGEN.
De levende cellen, waaruit ons licnaam
is opgebouwd, zijn te beschouwen als
i even zoovele kleine kacheltjes, waarin net
geheele leven door een heilig vuur smeult.
Terecht is dan ook dit deel van de levens
verschijnselen te beschouwen als een ver
brandingsproces en dan is het begrijpelijk,
dat bij dit proces brandstol regelmatig
moet worden aangevoerd, warmte of an
dere vormen van arbeidsvermogen ontstaat
en dat afvalproducten regelmatig moeten
worden afgevoerd. In dit opzicht gaat dus
ae vergelijking met andere verbrandings
processen op. Maar daarnaast moet on
middellijk worden opgemerkt ook al
komt dit punt ln dezen brief niet verder
aan de orde dat er een diep en groot
verschil is tusschen de verbranding ln de
levende cel en elk ander proces van ver
branding. Er ontstaat Immers levende
stof van speciale en ingewikkelde struc
tuur bij en al is dit iets waarover wij door
studie wel reeds veel te weten zijn ge
komen, toch ls het den mensch tot heden
niet gelukt uit doode stoffen op een of
andere wijze bij een proefneming levende
stof op te bouwen. Dit wonder der natuur
kunnen wij met eerbied bestudeeren, maar
het nabootsen gelukt ons niet!
De bruikbare stoffen uit ons voedsel
worden ln ons spijsverteringskanaal, voor
zoover noodig, ontleed. Daarna worden ze
opgenomen in het bloed en langs de bloed
vaten naar alle weefsels gebracht. Voor
het verbrandingsproces is ook zuurstof
noodig. Deze wordt met de lucht inge
ademd en naar de longen gebracht, ver
volgens eveneens door het bloed opge
nomen en naar de weefsels vervoerd. In de
weefsels heeft nu het verbrandingsproces
plaats; het gevormde levende eiwit en de
vrijgekomen warmte wordt nuttig ver
bruikt; de gelijktijdig ontstane afvalpro
ducten moeten echter worden afgevoerd.
Bleven ze in het lichaam dan zouden zware
vergiftigingsverschijnselen er het gevolg
van zijn en het leven zou onherroepelijk
een einde nemen. Langs verschillende
schoorsteenen verlaten deze stoffen dan
ook ons lichaam.
Een belangrijken uitscheldingsweg neb
ben wij ln de urinewegen Met het bloed
worden de diverse schadelijke stoffen,
welke ook nog door verschillende andere
oorzaken in ons lichaam aanwezig kunnen
zijn op een of ander oogenblik, naar de
nieren gebracht. Op waarlijk Ingenieuze
wijze worden ze in de nieren aan de bloeds-
baan onttrokken en langs een ingewikkeld
systeem van gekronkelde en rechte kanaal
tjes door de nieren vervoerd om uitein
delijk door de nieren als urine te worden
uitgescheiden. Deze urine wordt nu opge
vangen in een trechter, het nierbekken,
om nu verder langs een buis de urlne-
lelder links zoowel als rechts van den
wervelkolom te worden afgevoerd naar een
reservoir in ons bekken: de blaas. Deze
kan zich uitzetten en de urine tijdelijk
bewaren, doordat de uitgang door een
kringspier wordt afgesloten. Op een be
paald oogenblik, dat als regel aan onzen
wil onderworpen is, kan ten slotte de urine
langs een uitvoerbuis buiten ons lichaam
worden gebracht.
De urine is als regel een heldergele vloei
stof met een soortgelijk gewicht van 1010
1030 en bestaat uit water, waarin een
aantal stoffen zijn opgelost, o.a. zouten,
ureum en urinezuur. Onder Invloed van
verschillende normale of physiologische
omstandigheden eenerzijds en abnormale
of pathologische omstandigheden ander
zijds kunnen er allerlei veranderingen en
afwijkingen ln de urine optreden. Het
onderzoek van de urine kan ons dus vaak
waardevolle gegevens verschaffen ter her
kenning en beoordeeling van bepaalde
ziekteprocessen. Deze processen behoeven
niet speciaal ln de urinewegen zelvcn te
zijn gezeteld Bekend is b.v. de aanwezig
heid van suiker in de urine bij lijders aan
suikerziekte of diabetes. Toch zijn hierbij
als regel de nieren gezond en vindt deze
ziekte zijn oorsprong ln een afwijking van
den afvleeschklier of pancreas. Andere
afwijkingen in de urine wijzen er speciaal
op, dat er een ziekteproces in de nieren of
een ander gedeelte der urinewegen aan
wezig ls. Dit behoeft niet altijd gepaard te
gaan met ziekteverschijnselen, zoodat soms
deze afwijkingen in de urine bij een ge-
neerkundige keuring voor een betrekking
of een levensverzekering onverwacht voor
den dag komen.
Het grootste deel der menschen schenkt
geen bijzondere aandacht aan de geloosde
urine, al zal het menigen gezonden wel
eens zijn opgevallen dat de urine soms
troebel zag of donkerder van kleur was.
Anders wordt de toestand wanneer er een
aanval van pijn bij de urineloozing of
mictive optreedt of wanneer men ver
moedt, dat de urine bloed bevat. Dan stijgt
gelukkig als regel de belangstelling voor de
urine snel en sterk.
Een heftige pijnaanval in den buik
noemt men een koliek. Ligt de oorzaak ln
de urinewegen dan spreekt men van een
nier. of blaaskoliek. Deze kan o.a. worden
opgewekt door de aanwezigheid van een
of meer steenen ergens in de urinewegen.
Heel vaak zal tijdens of kort na zulk een
kollekaanval de urine ook bloed bevatten
en dus donker van kleur zijn. Men gelieve
hierbij echter wel te bedenken, dat ook
normaal gekleurde urine bloed kan bevat
ten en dat donker gekleurde urine niet be
slist met bloed moet zijn vermengd. Ook
kan trouwens 'n aanval van nier- of blaas
koliek nog door verschillende andere oor
zaken ontstaan als door de aanwezigheid
van een steen. In een behoorlijk laborato
rium kan wel steeds op vrij eenvoudige
wijze worden vastgesteld of urine bloed
bevat. Maar daarmede is het moderne
onderzoek der urinewegen nog lang niet
uitgeput.
Het is van het grootste belang bij ver
schillende aandoeningen der urinewegen
inderdaad dit onderzoek zoo spoedig en
volledig mogelijk te doen verrichten en
daarmede niet te wachten tot wellicht de
gelegenheid tot doeltreffende behandeling
door en na dit complete onderzoek mo
gelijk geworden verstreken ls.
Wanneer het urlne-onderzoek heeft
aangetoond dat bepaalde abnormale stof
fen er ln aanwezig zijn. dan ls het b.v vaak
van grooterp beteekenis na te gaan of deze
stoffen wellicht ln gevaarlijke hoeveel
heden in ons lichaam, speciaal ln ons bloed
achterblijven Dat wat met de urine, als
langs een vetllgh°idsklep. ons lichaam
verlaten he.eft kan ons niet meer schaden.
Dat wat echter ln abnormale hoeveelheid
achter blijft kan ons leven regelrecht be
dreigen.
Als speciaal voorbeeld noem ik hierbij
b.v. een lijden dat alleen op kan treden bij
mannen en dan meestal op ouderen leef
tijd. Ik bedoel de vergrooting van den
voorstanderklier of prostaat hypertrophic.
Hierbij kunnen op den duur abnormale
hoeveelheden schadelijke stoffen ln ons
bloed komen en gedeeltelijk langs de urine
wegen worden uitgescheiden. Dan dreigt
het gevaar van een soort van vergiftiging
hierdoor, de uraemle genaamd.
Bij dit lijden is ln bepaalde gevallen een
operatie noodzakelijk, waarbij de vergroote
klier wordt weggenomen. Door deze opera
tie zijn heel wat menschenlevens gered, al
ls er een zeker levensgevaar aan verbon
den. Dit kwade risico nu kan men In den
tegenwoordigen tijd bijna geheel tot nul
terugbrengen door zorgvuldig na te gaan
hoe het staat met wat lk kortheidshalve
wil noemen het gevaar voor de uraemle.
Is dit gevaar aanwezig, dan behoort men
zoo mogelijk door doeltreffende be
handeling eerst dit gevaar te bezweren,
alvorens tot operatie wordt overgegaan.
Wanneer een steen in de urinewegen
aanwezig is of vermoed wordt dan ls het
van het grootste belang zoo goed mogelijk
den stand van zaken te worden ingelicht.
Wanneer bloedwateren geconstateerd ls,
dan ls het absoluut noodzakelijk de oor
zaak hiervan zoo volledig mogelijk na te
gaan. In beide gevallen staan ons ver
scheidene moderne methoden ten dienste,
waarbij soms verrassende verheugende,
maar soms ook teleurstellende dingen
voor den dag kunnen komen. Zoo komt
men soms de aanwezigheid van drie of
zelfs vier nieren- en urlnelelders op het
spoor, lnplaats van het normale aantal van
twee.
Een belangrijk Instrument bezitten we
sinds het begin van deze eeuw in den
„cystoscoop". Dit is een buis, welke tot in
de blaas kan worden gebracht en waarbij
met behulp van een electrisch gloeilampje,
deze urineblaas van binnen kan worden
bekeken. Bevindt zich hierin dus 'n blaas
steen, of ls de wond ziek door een goed
aardig gezwel, door een kwaadaardig ge
zwel. door tuberculose of zijn er andere
afwijkingen ln te vinden, dan worden deze
dingen door den geoefenden onderzoeker
direct gezien en herkend. Men ziet op deze
wijze ook de urine beiderzijds uit de urine-
leiders ln de blaas druppelen. Is de functie
dus b.v. aan ééné kant opgeheven, dan
zal men aan die zijde ook geen urine zien
komen; bevat de urine etter of bloed, dan
zal men b.v. in bepaalde gevallen kunnen
zien, door welke zijde de abnormale urine
wordt afgescheiden Bovendien kan men
nu door dezen zelfden cystoscoop twee
zeer dunne gummi buisjes schuiven en
deze behendiglijk elk door de blaasultmon-
dmg van een urlneleider brengen en nu
ln deze urineleiders tot in het nierbekken
opvoeren. Men verricht dan de uretcren-
cystoscople. Daarbij kan men nu de urine
van de beide nieren afzonderlijk opvangen
en nader onderzoeken, waardoor men er
over wordt ingelicht of een ziekteproces in
de urinewegen eenzijdig of dubbelzijdig ls.
Wanneer om een af andere reden tot het
operatief verwijderen van 'n bepaalde nier
besloten wordt, dan ls het van 't grootste
belang ons eerst op deze wijze er van te
vergewissen of de andere nier werkelijk
aanwezig is en goed genoeg van functie.
Wanneer er b.v. een tuberculeus proces ln
de urinewegen aanwezig ls of vermoed
wordt dan kan dit onderzoek van de
allergrootste beteekenis wezen. Vaak be
gint nl. de tuberculose van de urinewegen
uitsluitend in een nier en ls de andere
kant nog volkomen gezond. Heeft men
ln een bepaald geval In de urine tuber
kelbacillen gevonden hetzij direct
door kleurmethoden, hetzij indirect door
kweek- en dierproeven dan weet men
nog niets omtrent de uitgebreidheid der
tuberculeuze aandoening. Toont de be
schreven ureterencystoscople nu aan, dat
het proces zich nog slechts tot één zijde
heeft beperkt dan behoort deze zieke nier
te worden verwijderd en zal veelal blij
vende genezing kunnen worden verkregen
Stelt men de operatie uit dan wordt op
den duur het proces dubbelzijdig en komt
operatie niet meer in aanmerking. De be
handeling ls dan veel moeilijker; ae ge
nezingskans is veel kleiner en eischt veel
meer tijd
Een ander modern en machtig hulp
middel op het gebied der urinewegen is
het onderzoek met Röntgenstralen; hierbij
kan men aanvangen met gewone over
zichtsfoto's der urinewegen, waardoor
men georiënteerd kan worden t.o.z van
de aanwezigheid en de plaats van diverse
steenen in de urinewegen. Ervaring en
voorzichtigheid bij de beoordeeling der
verkregen beelden is daarbij noodzakelijk.
Vaak is dit onderzoek zonder verdere hulp
middelen onvoldoende en behoort dit
Röntgenonderzoek op bijzondere wijze te
worden gecombineerd met de ureteren-
cytoscopie tot de z.g. retrograde Pyelo-
graphie
Ook kan men bepaalde contraststoffen in
de bloedsbaan inspuiten welke dan langs
de urinewegen worden uitgescheiden. Dit
kan dan ook weer op een Röntgenplaat
worden vastgelegd. Deze fraaie methede,
de z.g. intraveneuze Pyelography is nog
slechts enkele jaren mogelijk en wordt
als een belangrijke aanwinst beschouwd
in het Röntgenbedrijf. De hulp van de
Röntgenstralen en andere aethertrilllngen
in de geneeskunde is tegenwoordig zoo
onmisbaar en veelzijdig dat ik ln mijn
volgenden brief speciaal de beteekenis
van de Röntgenologie nader hoop te be
spreken.
P. N. N.
stuurwiel verf V ondet9Chejc-
Liet van
HEDEN
Vrije Evang. Gem.: Bidstond te 8.30 v
nam.
Sassenheim (Teilingerlaan 13)
Alg. verg. v. aandeelhouders N.V. v.
Voet's Bloembollenbedrijf en -handel.
Zondag.
Morschweg 59: Stadsevangelisatie te
uur nam.
Vrije Evang. Gem.: Samenkomsten j
10 uur voorm. en 7 uur nam.
BIOSCOPEN.
Luxor-Theater Stationsweg. 8 uur nu
„Waar zijn onze kinderen".
Woensdag en Zaterdag nam. 2 uur
Zondag nam. 2 uur, 4 uur 30 en 8 ug
Trianon Theater Breestraat, 8 uur nai
„De strooman".
Woensdag en Zaterdag nam 2 uur.
Zondag nam. 2 uur, 4 uur 30 en 8 i
Casino-theater Hoogewoerd 49. 8 u. nj
„Wonderbar".
Zondagnam 4 uur en 8 uur.
Lldo-Theater Steenstraat 39. 8'/« u. mi
„Geketend".
Woensdag- en Zaterdagnam. 2Vi uur.
Zondag nam. 2 uur. 4'/i uur en 8 u. I
MUSEA.
Academisch Historisch Museum: G
opend Dinsdag en Vrijdag van 10—12>/>
25 uur Kosteloos.
Stedelijk Museum de Lakenhal, 0u<
Singel. Geopend ln Januari, November!
December van 103 uur, ln Februar
Maart. April, Mel en October van 10-4 ui
en in Juni, Juli, Augustus en Septemb
van 105 uur.
Op de Zondagen, de tweede Paasei
en Pinksterdagen, den Hemelvaart^
en de beide Kerstdagen van af één uur.
Het Museum ls gesloten op den 4
waarop Leiden's Ontzet wordt gevierd
Entrée op Zon- en Feestdagen boe
genoemd kosteloos, 's Maandags f.t
overige dagen f. 0.10.
Rijksmuseum van Oudheden, Rapenbz
28. I Dec.1 Febr. van 103 uur, 1 Feb
tot 1 April van 104 uur. 1 April—1 Oi
van 10—5 uur, 1 Oct.1 Dec. van Kt
uur. Zondags van 14 uur. Entrée Mail
dags f. 0.25. overige dagen f. 0.10
Ethnographiscb Museum, Rapenburg
—69 en Breestraat 18. Op werkdagen ti
104 uur. Entrée Maandags f. 0.25, overii
dagen f. 0.10.
Rijksmuseum v. Nat. Hist., v. d. Werf
park Werkdagen 8.3012, 1.30—5. Zate
dags 8.30—12 Kosteloos.
Herbarium, Nonnensteeg. Dagelijks ti
B—12.30 en 26 uur Kosteloos
Hortus Botanicus, Rapenburg 73, C
werkdagen van 1 April1 Oct. van 9-1
en l'/>6 uur. Zaterdags tot 5 uur Van
Oct.—31 Mrt. van 9—12 en l'/i4 uur. 0
Zondagen van 1 April1 Oct. van 19—4
's Winters des Zondags gesloten.
NederL Hist. Natuurwctenscbappeli
Museum (Stationsweg): Alle werkdag!
behalve 's Maandags van 10—4 ua
's Zondags 14 uur.
Rijksprentenkabinet (Kloksteeg 25): Gs
opend op werkdagen van 1.30—4.39 ai
nam. Zondags gesloten.
Rijksmuseum voor geologie en miner:
logie (Garenmarkt): Op werkdagen (i
9—12 en 1'/.4 uur. Kosteloos
Nat. Hist. Museum: te bezichtigen dagi
lijks van 9—12 en l'/i5; Zaterdags 9-1
De apotheek Hooigracht 48 ls dag e
nacht geopend voor leden v. n zieken»
„Tot Hulp der Menschheld", echter vs
nam. 8 uur tof v.m. 8 uur alleen w
snnedrecenten.
De avond-, nacht- en Zondagdlenst éf
apotheken wordt van Maandag 6 tot e
met Zondag 12 Mei a.s. waargenomen doo
de apotheken: C. B. Duyster, Nieuwe Kï
18 telef. 523 en C, van Zijp, Wilhelmina
park 8, Oegstgeest, telef, 274.
De geneeskundige Zondagsdienst
Leiden wordt van Zaterdagavond 3 ui
tot Maandagmorgen 8 uur waargenomt
door de doctoren van Alphen, Hovel
Gréve, Kors, Meyboom en Simons.
Te Oegstgeest wordt deze dienst da
waargenomen door dr. Hugenholtz, Tel. 39
HAZERSWOUDE.
Vergadering „Gemeentebelang".
De Kiesvereeniging „Gemeentebelatf
hield een vergadering in Café Soort, n
secretaris ooende waarna de notulen wr
den goedgekeurd. Hierna deed de penna»
meester rekening en verantwoording:
was een batig saldo.
Overgegaan werd tot verkiezing van c'
voorzitter, waarop met bijna alg. st jT
kozen werd de heer A. N. van Exter.
deze benoeming aanvaardde. -
Als candidaten voor den gemeenteras-
werden voorlooplz gesteld de heer J- y
Vliet A. N van Exter. G. Rijkaart. J- «I
van Griethuizen L van Gorkum f®
Kwakernaak. Na rondvraag sloot de w-
zitter met een woord van dank.
LEIDERDORP.
In de vergadering der S.D.A.P.
heloten voor de a.s. gemeenteraadsvers
zing een lijst met. de volgende candioa
in te dienen. 1 M Huijsman. 2. me]
J. Vermeulen. 3. W. van der Wal.
De collecte, uitgaande van d®
„Jong Holland snakt naar werk
hier en gem. Zoeterwoude (HR)
f. 180 opgebracht.
Thans zijn er in onze gemeente
werkl.oren. waarvan 32 personen.
ruim de helft in gem. werkverscbS)
zijn te werk gevestigd. Voor steiinv
ning komen 22 personen in aanmerk
2-7
