duffe op, de
drukste dagen
Zilveren jubileum te Alphen.
etalen in Nederlandschen bodem.
{•te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 9 Mei 1935
Derde Blad
No. 23945
kunt u stellig nog wel
vier minuten tijd vinden
om uw teint te verzorgen
"fydrvywdt de b/Abck tsd/nï
Exploitatieplannen hemen vasten vorm aan.
Kaartje van Zuidelijk Limburg met eenige daar voorkomende breuken
in den aardbodem.
WAAR DE ERTSEN IN LIMBURG
GEZOCHT WORDEN EN WAAROM
ZE DAAR MOETEN ZIJN.
Onderzoek met radiogolven.
(Van onzen relsredacteur.)
gorten tijd geleden hebben we melding
nnaakt van de plannen, die bestonden
te komen tot de exploitatie van in
■rlandschen bodem voorkomende erts
aden. Wetenschappelijke onderzoe-
;tn van jhr. ir. dr. P. J. C. de Wijker-
:h de Weerdesteyn te Amsterdam zou-
namelijk hebben uitgewezen, dat zich
het Zuiden van Limburg groote hoe-
tlheden lood- en zinkerts bevinden op
diepte, die exploitatie ervan toelaat,
wij inmiddels hebben vernomen is
naamlooze vennootschap in oprich-
j, die tot doel heeft, deze denkbeelden
verwezenlijken. Dit was voor ons aan-
eens met dr. De Wijkerslooth te
praten, om hem te verzoeken, een
tre uiteenzetting te geven van zijn on-
klngen, die voor ons land zulke be-
igrijke resultaten beloven te hebben,
htm tevens naar meer bijzonderheden
vragen omtrent de ln voorbereiding
plannen.
Bodembewegingen.
lü» heer De Wijkerslooth begon met ons
pkorte trekken iets te vertellen van zijn
torie, die hij op langdurige en minu-
onderzoekingen had gebaseerd. Heel
i ln de aarde bevinden zich heete,
iare massa's. Men merkt van die hitte
II tets in de mijnen, waar het, hoe verder
E. J. C. de Wijkerslooth de Weerdesteyn
ten afdaalt, steeds warmer wordt; per 100
peier Is de toeneming der temperatuur
TOveer 3 graden Celsius. Deze massa's
pmen zoo nu en dan in beroering, waal
lij heete dampen en oplossingen opstij-
Pji. die hun weg naar boeven zoeken door
Peten in de aardkorst. In koudere regio-
|"t krlstalliseeren ze tot vaste stoffen,
F wij onder naam van ertsen kennen.
Buiten de spleten zijn dus geen ertsen te
Fden, maar dat wil niet zeggen, dat elke
Peet ln de aardkorst ook zulke mineralen
rvat. Zulke spleten komen veelvuldig
F*".Zij zijn het gevolg van verzakkingen
Tj Adembewegingen, die bij de vorming
onze aardkorst een belangrijke rol
E.ben gespeeld. Ook thans is de aard
igst nog niet tot rust gekomen. Dat heeft
-«n nog kort geleden kunnen ondervln-
F? Aj de talrijke aardbevingen, die zich
I®" voorgedaan en van één waarvan
t; tdand Formosa onlangs zoozeer te
p^uen heeft gehad. De meeste aardbevin-
zijn van zulken tectonischen aard,
.„'"dor echter meerendeels geen aan-
Böare oorzaak is te vinden. Deze bevin-
evenwel nog maar kinderspel in
I stlijking met de geweldige aardver-
°™"i?en, die in vroeger tijden hebben
l'lalt Eellatl' Daarbij is de aardopper-
llkaj ?elïarsten en zijn stukken langs
Ihchr eenSeschoven, meest in verticale
lóe uut i?P den duul' ziJn door verweering
5 kende deelen weer verdwenen: de
(in de geologie Feldbisse gehee-
Iv.- 'h den bodem blijven bestaan, al-
61 ze aan de oppervlakte meest mei
l,f zien
BiiKaand kaartje laat de voor
Boetten--rva-n Zu'd"L "ihurg zien Ten
iKhpiri'1 vande Geulbreuk zijn er nog vei-
Dto e-niet; geëxploreerd,
hukv Atijgende dampen volgen nu zoo n
56 Plek ln de aardkorst, zoodat de
ertsafzettingen aan breuken gebonden zijn
De beroering, die de opstijging van ertsen
in Zuid-Limburg teweeg bracht, wordt in
verband gebracht met de bewegingen in
de aardkorst, die elders aanleiding gaven
tot de opstuwing der Alpen ln verticale en
horizontale richting. In geologischen zin
zijn de Alpen nog jong; zoo is het ook met
deze ertsformaties. Een belangrijke breuk
loopt ongeveer langs het Geuldal, van Bel
gisch gebied af tot voorbij Valkenburg. In
het Zuiden van deze breuk zijn over de
grens de ertsen van Bleyberg aangetroffen
die bijzonder rijk zijn geweest. Volgens de
studies van dr. De Wijkerslooth nu moeten
in deze en andere breuken op Nederlandsch
gebied ertsvoorraden zijn te vinden, ale
een nog rijkere opbrengst beloven.
Rijke ertsvoorraden.
Kalklagen in den bodem slurpen de
ertsen op Doordat kalk namelijk makke
lijk oplost in het water, dat van de aard
oppervlakte naar beneden sijpelt, wordt de
kalksteen door de opstijgende ertsen ver
drongen. die dus in compacte massa's daar
in voorkomen. Kalksteen is derhalve een
geliefkoosde verblijfplaats voor ertsen. Nu
loopt er zoo'n kalksteenlaag onder deze
streek, naar het Zuiden toe langzaam op
stijgend. Bij Bleyberg en Moresnet komt
deze laag aan de oppervlakte en daar
heeft men het erin aanwezige erts er uit
gehaald.
Boven deze kalksteenlaag bevindt zich
in Zuid-Limburg een laag schiefer t leige
steente l, die bij de breukvorming niet zoo
sterk gebarsten is als de kalk en dus min
der open spleten bevat. De ertsen stooten
derhalve bij hun opwaartsche beweging
tegen de schiefer en volgen dan dit naar
het Zuiden oploopende dak. Vandaar dan
ook, dat de ertsen bij Bleyberg slechts als
uitloopers zijn te beschouwen van belang
rijke lagen, die zich in het kalkgesteente
onder Nederlandschen bodem bevinden.
Daar moet dus het hoofdreservoir gezocht
worden van de ertsformaties in deze
streken.
Merkwaardig is nu, dat vroegere onder
zoekingen dit reeds hebben bewezen In
1880 namelijk zijn er in het Geuldal borin
gen gedaan naar kolenlagen, die men daar
hoopte te; zullen vinden. Men kwam echter
geen kolen tegen, doch stuitte na eenigen
tijd op een dikke laag looderts. Deze werd
evenwel niet verder geëxploreerd en de
onderzoekingen werden gestaakt, omdat
men niet vond wat men zocht en men
voor ertsen geen belangstelling had.
Een andere aanwijzing voor den rijk
dom der in Nederland voorkomende ertsen
is de omstandigheid, dat op sommige
plaatsen in de schiefer, dus in hct ge
steente dat voor de ertsen weinig gelegen
heid biedt tot afzetting, ertsaders zijn
aangetroffen, waarop we In ons vorig ar
tikel ook reeds hebben gewezen. Dit is een
aanduiding, dat daaronder, ln het kalkge-
steente, groote compacte massa's van die
mineralen zich hebben opgehoopt. Immers
de adertjes en snoertjes in de schiefer zijn
te beschouwen als lekkages van het dak,
waardoorheen de ertsen zich een moei-
zamen uitweg naar boven hebben gebaand.
Doordat die lekkages hier zoo veelvuldig
voorkomen, zijn daaronder groote voor
raden ertsen te verwachten, die in dichte
klonten van duizenden tonnen omgang
opeengehoopt moeten zitten. De ertsvond
sten in de mijnen zijn van denzeifden oor
sprong. Daar zit men echter midden in de
schiefer; door verschuivingen ui den bo
dem bevindt zich ter plaatse de kalklaag
op een diepte van 800 tot 1000 meter, In
die kalklaag, dus ver onder de mijnschach
ten, die maar tot een diepte van 500 meter
rijken, zitten vermoedelijk ook groote erts-
klompen, doch de exploitatie daarvan ls op
zulk een diepte nauwelijks mogelijk.
Exploratie.
De mijn Bleyberg in België heeft een
compacte ertsmassa van ongeveer 100.000
ton looderts en evenveel zinkerts ontgon
nen. Op de overwegingen van dr. de Wij
kerslooth, die hij ons in het kort heeft
uiteengezet en welke wij hierboven hebben
weergegeven, is nu de verwachting geba
seerd, dat de ertsmassa's in Nederiands
bodem nog grooter zullen zijn.
Het ligt niet in de oedoeling, om dade
lijk met boringen aan te vangen, omdat
men wel weet, waar men ongeveer moet
zijn, maar niet ,waar precies de rijkste
klompen liggen Daarnaar wil men nu
eerst een onderzoek instellen, dat op een
bijzondere wijze zal geschieden, die in
Zweden reeds met succes ls toegepast. Deze
onderzoekingsmethode ls wel teer modern.
Men maakt daarbij gebruik van radiogol
ven. die men de aarde inzendt ioor «om
mige sloffen woirien deze aulven n meer
of mindere mate ter.icnekaatet en uit de
wijze en de mate van terugkaatsing nu
valt een oordeel te vellen over de erts
voorraden, die zich in den grond bevinden
AANRIJDING MET DOODELIJKEN
AFLOOP.
Gisteravond omstreeks halfacht reed de
18-jarige mej. M. Loogman, dienstbode te
Heemstede, afkomstig uit Burgerveen, per
rijwiel in de richting Bennebroek. Ko
mende uit do Kerklaan, reed zij, inplaats
van om den vluchtheuvel heen, direct
links den Heerenweg op.
Daar het uitzicht daar ter plaatse zeer
belemmerd wordt door een zich daar ter
plaatse bevindend café, heeft de bestuur
der van een uit Bennebroek komende per.
sonenauto, de heer Bunter uit Santpoort,
deze manoeuvre van het meisje niet ge
zien, waardoor zij door het llnkervoorspat-
bord gegrepen werd en tegen een jDortier
geslingerd werd. Zij was bijna op slag
dood.
NOODLOTTIG ONGEVAL BIJ BUSSUM.
De 45-jarige heer J. Vonk, koster van de
Geref. kerk aan de Iepenlaan te Bussum,
is gisteravond toen hij de woning van den
heer Hessels aan den Rijksweg tusschen
De Gooische Boer en den Noord-Crailoo-
scheweg verliet en per fiets den Rijksweg,
die voor rijwielen ls verboden, dwars wilde
oversteken, door een uit Laren komende
auto gegrepen. Hij sloeg tegen den grond,
kreeg een ernstige schedelbreuk en hoofd
wonde en ls naar de Majellastichting ver
voerd. Zijn toestand is zorgwekkend De
fiets werd geheel vernield. De automobilist
C. uit Laren had zoo hevig geremd om de
aanrijding te vermijden, dat de wagen met
den kop weer in de richting van Laren
kwam te staan. De marechaussee heeft
procesverbaal opgemaakt.
HIJ WILDE NAAR BRUSSEL.
Dezer dagen deed de firma E. L„ geves-
j tigd aan den Heemraadssingel te Rotter-
dam. aangifte, dat de 17-jarige kantoor-
bediende A. v. d. W. een aantal kwitanties
had geïnd, tot een bedrag van f. 700. Met
dit geld was hij verdwenen. Bij het politie-
J onderzoek bleek, dat de jongeman een
auto had gehuurd met een chauffeur en
dat hij naar Veghel in Noord-Brabant was
gereden, met de bedoeling om dan verder
te gaan naar de tentoonstelling te Brussel.
De politie te Veghel werd gewaarschuwd,
maar de auto verscheen er niet. Later
bleek, dat de auto in de Willemsvaart was
i gereden, en dat de inzittenden waren ge
red. De politie spoedde zich naar de plek
van het ongeluk en wist daar den kan
toorbediende te arresteeren. Hij had nog
f. 500 in zijn bezit. Vad.
TWEE KINDEREN IN EEN SLOOT
VERDRONKEN.
Droevige ongevallen te Anna Paulowna.
Het nauwelijks twee jaar oude dochter
tje van den heer J. G. wonende aan den
Boermansweg te Anna Paulowna (Fr.» is
in een sloot geraakt en verdronken. Even
te voren had de vader de kleine, toen zij
met een stok aan den slootkant aan het
spelen was, naar de moeder gestuurd.
Toen hij weer aan zijn werk was gegaan,
is het meisje weer naar den waterkant
teruggekeerd. Kort daarna, toen de ouders
het kind misten, vonden zij het tot hur.
ontzetting in de sloot. Pogingen om door
kunstmatige ademhaling de levensgeesten
weder op te wekken, bleven vruchteloos.
Eenzelfde droevig ongeval is het ruim
tweejarig kindje van de familie A.,
wonende aan de Zandvaart aldaar over
komen. Door onbekende oorzaak is deze
kleine nabij de woning in een scheidings-
sloot terecht gekomen en verdronken. De
moeder, die het kind reeds eenigen tijd
miste, vond het drijvend in het water
Ook hier mocht geen hulp meer baten.
Tel.
RECLAME.
4121
BUITENLANDSCH GEMENGD.
BRANDEN IN ZWEDEN.
In den afgeloopen nacht zijn te Alingsos
de chocoladefabriek Suchard, een zijde
weverij en een machinefabriek door brand
verwoest.
De schade wordt op meer dan een half
millioen kronen geschat.
In het plaatsje Ulricehamn is de tri-
cotagefabriek Asundems door het vuur
vernield. De schade bedraagt ongeveer
400.000 kronen.
VISSCHERSBOOT OMGESLAGEN.
Dinsdagavond is bij een plotseling opge
komen storm een met drie personen be
mande visschersboot bij den ingang van
het haventje Leba, aan de kust van Hol-
stein. omgeslagen. Alle drie menschen zijn
verdronken.
en de plaats en de diepte waarop zij zijn
gelegen Met dit onderzoek zal zich ba
lasten dr W Nieuwenkamp te Utrecht,,
die van dit onderwerp, dat ill Neoerland
nog nauwelijks bekend is, een speciale
studie heefi gemaakt.
Spo 'dig hoopt men, naar dr. Do Wijker
slooth ons mededeelde, met dit interes
sante onderz.ek te beginnen De oprich
ting van de exploratie- en exploitatie-
maatschappij is reeds in een vergevorderd
stadium er e nnen zeer korten tijd hoopt
men me' de werk - n'-eeipn in liet. Geul
dal aan te vangen. Dan komt er weer
nieuwe bedrijvigheid in Zuid-Limburg, dat
door de tijdsomstandigheden zoo zwaar
is getroffen.
mÊÊÊÊ/mmmmmmÊÊÊtmn nwwui m
Weg met schoeisel en beenbeklecding I
- de heerlijke tijd van 't vrije buitenleven
is op komst. Vanzelfsprekend is pedicure
nu een noodzakelijkheid; maar zij eischt
geduld..., en veel tijd!
RRBffi®KWI«BWMM!PM(£Ï3
u
'I I 'HM—I i i
De charme van een frissche. wel verzorg-
de teint gaat stellig boven alles. Toch
Zijn hiervoor daags slechts vier minuten
massage noodig met het rijke Palmolive
schuim, dat verzacht en verjongt.j§
t S8HHIML
;Ër is geen beter cosmetisch middel voor j
de geheele lichaamshuid dan olijfolievan j
jdeze olie worden groote hoeveelheden in j
5 Palmolive verwerkt. Gebruik deze zeep
fdus ook steeds voor Uw bad!
MRS&39BS9
2 voor 25 ct.
Van de Afd. Bond van Chr. Prot. P.T.T. personeel.
NOODLOTTIGE TWIST.
Twee halfbroers, te Zevenbergen, beiden
landbouwers, kregen gistermiddag onder
hun arbeid op het veld twist, die zoo hoog
liep, dat de 33-jarige T. v. d. V. den 21-
jarigen F. de D. met een schrepel op het
hoofd sloeg.
De verwondingen, die deze mishande
ling tot gevolg hadden, waren van zoo'n
ernstigen aard. dat het slachtoffer In ern-
stigen toestand naar het St. Ignatius-
ziekenhuis te Breda moest worden ver
voerd, waar hij na korten tijd overleed.
De dader heeft zichzelf bij de politie
aangemeld.
Gisteren herdacht de afdeeling Alphen en Omstreken van den Ned. Bond voor
Chr. Prot. P.T.T.-Personeel „Door Plicht tot Recht" haar zilveren jubileum. - Hier.
boven het bestuur: v. 1. n. r. de heeren A. Houtman, H. Griffioen (secr.); N. v. Vliet
(voorzitter); K. v. d. Stouwe (penningmeester); J. Pieterman en W. de Ridder.
Dit jubileum is gevierd door middel van
een mooien herdenkingsavond in „Con
cordia", waarvan de zaal voor deze gele
genheid op keurige wijze met palmen en
bloemen was versierd. De belangstelling
was zeer goed; onder de aanwezigen zagen
wij o.a. den directeur van het Postkantoor
alhier, den heer A, G. Schram de Jong,
De avond werd geopend met het ge
meenschappelijk zingen van Ps. 150 I. De
voorzitter, dc- heer N. v. Vliet, las een
kort Schriftgedeelte, ging voor in gebed
en heette allen hartelijk welkom, in het
bijzonder den directeur, den heer Pad-
ding hoofdbestuurder, zoomede afgevaar
digden van zustervereenigingen. De heer
H. Griffioen, secr. der afd., gaf een uit
voerig historisch overzicht van de ontwik
keling en groei der afdeeling. Na voor
lezing van ingekomen felicitaties werd
overgegaan tot onthulling van het vaan
del, dat de afd. door een zich daarvoor ge
vormde commissie werd aangeboden Deze
onthulling ging gepaard met een toepas
selijke speech van den secretaris, die tevens
een uitlegging gaf van de op het vaandel
voorkomende emblemen. Begrijpelijk werd
deze aanbieding door de leden zeer ge
waardeerd. De voorzitter was dan ook aller
tolk toen hij genoemde commissie hiervoor
harlelijk dank bracht, waarbij hij tevens
de leden opwekte tot het zich aaneen-
scharen rondom dit vaandel. Terstond na
deze onthulling en toespraak werd door
de aanwezigen gezongen het speciaal voor I
deze gelegenheid saamgestelde vaandel
lied. Intusschcn werd nog door den Chr.
Besturenbond, afd. v. d. Bond van Spoor-
en Tramwegpersoneel en Personeel in
Publ. Dienst een drietal bloemstukken
aangeboden. In de pauze werd een tom
bola gehouden ten bate van de Chr. jeugd-
werkloozen, alsmede ververschlngen aan
geboden Door den hoofdbestuurder van
den bond, den heer Padding, werd de uit
reiking verricht van het gouden insigne
van het C.N.V. aan een vijftal leden der
afd., n.l. de heeren: J. Blijleven, H. Vet.
Zwaneveld te Alphen a. d. Rijn en Blij
leven te Hazerswoude en Winkel te Aar-
landerveen, welke leden van de oprichting
af lid der afd. zijn geweest. De directeur
van de posterijen te Alphen sprak de jubi-
leerende afd. in welgekozen bewoordingen
hartelijk toe en wees de leden bijzonder
op de schoone op het vaandel vermelde
spreuk: „Door Plicht tot Recht". Nadat ook
de afgevaardigde van den Chr. Bestui en-
bond en de hoofdbestuurder, de heer Pad-
ding, hun gelukwenschen hadden aange
boden, werd de zeer geanimeerde avond
afgewisseld door een keurige filmverl.oo-
ning van den heer P. Larcs, terwijl het
geheel op zeer verdienstelijke wijze werd
opgelur'erd door muziek van de mando
lineclub ..Excelsior' onder leiding van den
heer B Polak. De zeer goed geslaagde
avond, waarover de leden zeer voldaan
waren, werd gesloten met het zingen van
Ps, 72 II en dankzegging.
