BOUWKUNSTIG SCHOON.
(fföSCH DAGBLAD - Vierde Blad
AMERIKAANSCHE NOTITIES
Vrijdag 3 Mei 1935
LAND- EN TUINBOUW
DE KANTOREN VAN DE
zn
N.V. LEIDSCH DAGBLAD
Situatie schets Ouó CciSe/n. J 300'
n.
Men heeft zich de oude stad tusschen
Bijri, Rapenburg en Steenschuur in de
!3de eeuw niet te denken met een regel
matig stratenplan, dat aaneengesloten
bebouwd. Deze bebouwing zal zich
alle waarschijnlijkheid hebben be-
tot wat huizen langs de belde el-
iot kruisende wegen, de Breestraat met
arsmanssteeg- P. K. Koorsteeg. Aan 't
de van de Maarsmanssteeg, de steeg
aar eenige kooplieden woonden, die er
tt de mars op uittrokken, zooals tot
•r 50 jaren nog het geval was, voerde
„groote brugge", de tegenwoordige
Visehbrug, naar het Burchtterreln. Het
»is toen nog een houten brug.
We herinneren er verder nog even aan,
jat zoowel het Gravenhof als Graven-
'iyn omgeven waren door flinke grach-
>r. en dat op het terrein tusschen Pie-
kerkgracht en Rapenburg de Pa-
gracht werd eerst later gegraven
ite Graven „Crythof" het tournooiveld
gelegen was met in den uitersten hoek,
Bth' bij de Noordpoort, dat is dus on
middellijk bij onze tegenwoordige De Glj-
atlarsbank, des Graven hoeve.
Verder vond men aan den Zuid-Oost-
kant van de Pieterskerk, 's Graven boom-
geard, waaraan de Boomgaardsteeg nu
nog herinnert.
Dat het oude Leiden in vier „vieren-
deelen" was gescheiden door de beide el-
laar kruisende hoofdwegen, die hun snij-
pant vonden in den Blauwen Steen, mag
lekend worden verondersteld. Het belang
rijkste was het Vleeschhuisvierendeel, ge
temd naar het Vleeschhuis, dat zich be
vond in den hoek Breestraat-P.K. Koor-
fteeg. In dit vierendeel stonden ook de
Pieterskerk. Gravensteln en Gravenhof.
In het laatste waren destijds ook het
bestuur van Rijnland en „des Stede huis"
dergebracht.
Aan de overzijde van Breestraat en
telijk begrensd door de Maarmansteeg
bevond zich het Gasthuis-vierendeel, al
ios genoemd naa.r het Slnte Catharina-
Usthuis, waarvan de natuurlijk zeer ge-
•ijzigde kapel, thans nog de kerk der
aalsche gemeente is.
In het Wolhuis-vierendeel, waarvan de
olsteeg de herinnering bewaart, lag des
Draven boomgaard.
Het Wanthuis-vierendeel bevond zich
tusschen Breestraat en Nieuwe Rijn.
Geer. dezer vierendeelen bezat, zooals
*e reeds opmerkten een aaneengesloten
"bouwing, Wnt wel hieraan zal zijn toe
schrijven, dat verreweg het grootste
gedeelte grafelijk domein was.
Eerst toen na het midden der 13de
eeuw het slot in „Die Haghe" werd ge
touwd, waarschijnlijk om dat de oude
itotiaansche kasteelen te Lelden en
Haarlem niet meer konden beantwoorden
aan den toenemenden luister van den
®>omsch-Koning, Graaf Willem II, en
toen na 1266 ook de grafelijke kanselarij
daarheen werd verplaatst, hadden de
traven vermoedelijk minder belang bij
tot behoud van veel open terrein te Lei-
Jen en werden meerdere stukken ter be
bouwing afgestaan.
En verder hebben wij te bedenken, dat
'e bewoners der stad in die tijden er nog
afkeerig van waren van hun woonplaats
taschenpakhuizen te maken. De oud-
"lesche zede, een huls met ruim erf er
omheen, opdat men meester was op eigen
-lerechtigheid" en zoo weinig mogelijk
m zou hebben van zijn buren, werkte in
13de eeuw te Leiden nog na, zooals
®k de rechtsbegrippen uit dien tijd nog
'tetk verwant waren met het Oud-Frie-
Kbe recht.
Ofschoon door een brug en mee ver
baden, lag het Burchtterrein bulten de
ojgenlijke veste. Gelegen op een hooge
-Ueep" met ,jen voet <je W0ning van
oen Burggraaf, die zich later vestigde in
..Ter Lucht", was de Burcht van
•He zijden door water omringd, doordat
^Burggraaf de beide Rijnarmen ver-
In de 13de eeuw deden zich de velerlei
sevolgen van de Kruistochten gelden. Men
o' het, lijfeigenen die ter heervaart
het i n' vei'wlerven de vrijheid en als zij
j,'jven er af brachten vestigden zii
o# in de opkomende steden, waar zij
veiliger gevoelden dan binnen de
l2 lngen van een adellijk kasteel.
I„tonden anderen hadden de vrijheid
der rtSen door den dranB der tijden zon-
4. s zü zich in letterlijken zin onder
«uisvaan hadden geschaard. Die allen
zochten uit een oogpunt van veiligheid
gemeenschappelijke woonsteden op en
veelal vestigden zij zich groepsgewijze
aan dezelfde stegen en grachten. Namen
als Voldersgracht, de vroegere naam voor
de Langebrug, Wolsteeg, Mandenmakers-
steeg, Wlelmakerssteeg, enz. leggen daar
van nog getuigenis af.
Nering en bedrijf begonnen te bloeien;
te Leiden vooral de lakennering. De oude
stad, ofschoon aan 't einde der 13de
eeuw nog geenszins volgebouwd, werd als
te bekrompen aangevoeld en dus lag het
voor de hand, dat men streefde naar uit
legging der grenzen. Wat lag meer voor
de hand, dan dat een gedeelte van het
Rijneiland, in 't bijzonder het „Hoghe
land" in het stadsverband werd opgeno
men. Ook hier lagen grafelijke bezittin
gen, althans in 1294 had Floris V hieraan
gen, althans in 1294 had Floris V hier
aan twee lieden landerijen in eigendom
gegeven. En men weet, dat „der Keerlen
God" gul was met het verstrekken van
handvesten, privilegiën en stedelijke rech
ten, mét het toestaan van stadsuitbrei
ding en versterking, een gulheid die trou
wens niet geheel onbaatzuchtig was
Er was dus aan het einde der 13de
eeuw reeds eenige bewoning op het
„Hoghe land", dat overigens voor het
grootste gedeelte nog weiland was met
een paar landwegen als de Middelweg en
de Groene Stege.
Waarschijnlijk valt de eerste vergroo
ting kort na 1294. In ieder geval schijnt
zij vóór 1300 haar beslag te hebben ge
kregen.
Te dien tijd stond er op het „Hoghe
land" reeds een eenvoudige houten kapel,
die vóór de vereeniglng met Leiden tot de
parochie van Leiderdorp behoorde. Er
wordt gesproken van een „arm beideren
keregken" en het aantal omwonenden zal
derhalve niet groot zijn geweest. Nu het
evenwel binnen de wallen kwam te liggen
en de bevolking zich daar vermeerderde,
deed weldra de behoefte aan een beter
kerkgebouw zich gelden. Men herinnert
zich dat dit nieuwe steenen kerkje op 14
Sept. 1315 werd ingewijd; waarvan het
eenige overgebleven fragment, de toren
zich nog bevindt achter den Westgevel der
tegenwoordige Hooglandsche Kerk.
Evenwel, er scheen al weer spoedig,
naar de begrippen van dien tijd, binnen
de wallen van Leiden ruimte te kort te
zijn. Althans een halve eeuw later worden
pogingen aangewend, het ambacht Ma-
rendorp binnen der stede wallen te be
trekken, waartoe door Gravin Margaretha
verlof wordt verleend onder voorwaarde
van toestemming der Ambachtsheeren
van Oegstgeest en Leiderdorp, aan wie
het Marendorp behoorde. De Mare was
destijds de scheiding tusschen beide am
bachten. Men herinnert zich. dat het
midden der 14de eeuw vol rumoer was
door het uitbreken der Hoeksche en Ka-
beljauwsche twisten, waarmee samenging
de oorlog tusschen Margaretha en haar
zoon Willem V. Het is niet onwaarschijn
lijk, dat Leiden in zijn eigen belang voors
hands maar tot grensuitzetting is over
gegaan, althans in 1355 is de Oude Vest
reeds gegraven en zijn wallen en poorten
opgericht. In dat jaar n.l. bevestigt Wil
lem V Lelden in zijn nieuwe bezit. Ver-
scillende straten en stegen, die wij nu
nog kennen, waren in het oude Maredorp
reeds aanwezig, zooals de Haarlemmer
straat en natuurlijk de bebouwde oevers
van de Mare. Dat men overigens enkele
andere stegen den naam gaf van een der
bewoners is dunkt mij wel een bewijs, dat
zij nog niet sterk aaneengesloten bebouwd
waren. Boudyn Louwenszoon, Jan die Vos,
en Beatrys Wermboutsdr., hun namen
leven in verbasterden vorm voort in en
kele bekende stegen in het voormalige
Marendorp.
Zoo werd Leiden dus officieel in 1355
vergroot met het belangrijke terrein tus
schen Nieuwe Rijn, Stille Rijn en Oude
Vest. In het gedeelte bewesten de Mare
stond reeds een kapel, die tot de Paro
chie van Oegstgeest behoorde en waar
over de Abdis van Rijnsburg het bewind
voerde. Dit stadsdeel werd weldra verhe
ven tot een afzonderlijke parochie en een
nieuwe kerk werd gebouwd, de O.L. Vrou
wenkerk die in 1365 werd gewijd. Dit
stadsdeel bleef langen tijd van minder
groote beteekenis en voor een groot deel
werden de gronden ingenomen door een
aantal kloosters en stichtingen voor non-
(Van onzen correspondent.)
BELASTINGBETALEN IN AMERIKA.
Controle is onmogelijk Meer af
getrokken dan in rekening ge
bracht.
Tusschen 15 Maart en 15 April is het
hier de tijd van tandengeknars en ve
nijnige grappen. Deze twee data zijn hét
onderwerp van het gesprek en zelfs de
kranten bemoeien zich er mee, niet alleen
door het publiek te waarschuwen of door
alle mogelijke betreffende inlichtingen te
geven, maar ook met caricaturen, anec
dotes, ingezonden stukken en wat niet
meer. Kortom, dit ig de tijd van het be
talen der inkomstenbelasting 15 Maart
aan den Staat, waarin men woont, en 15
April aan de Unie. Die belastingen moeten
respectievelijk om middernacht van 15
Maart en 15 April betaald zijn, d w. z.
als men zijn chèque maar vóór dat uur
op de post gedaan heeft, is alles in orde
en ontloopt men een flinke boete.
Vrijwillig belasting betalen.
Het merkwaardige van het Amerikaan-
sche systeem, voor zoover het de inkom
stenbelasting betreft, is dat 't betalen,
goed beschouwd, vrijwillig gebeurt en ver
der, dat de belastingbetaler zoowel de aan
gifte doet als uitrekent hoeveel hij ver
schuldigd is. Ik begrijp, dat dit veel mooier
klinkt, dan het in werkelijkheid is en
haast mij een nadere verklaring te geven.
De heele ingewikkelde inschrijverij bij den
burgerlijken stand, zooals wij die kennen,
bestaat hier niet, om de eenvoudige reden,
dat het ondoenlijk zou zijn, Verhuisbiljet-
ten en inschrijving in een plaats van in
woning mogen in een klein land als het
onze mogelijk zijn, ht schijnt tusschen 127
millioen Amerikanen niet gedaan te kun
nen worden. Vandaar dat geen autoriteit,
gemeentelijk. Staats of Federaal, ooit zou
weten waar Mister Quigley of Miss Higgln-
botham uithangt om hen een aangifte
formulier over de post thuis te sturen.
Mister Quigley. die het afgeloopen jaar
in New-York City woonde en naar San
Francisco verhuisd is een afstand van
Amsterdam naar Bagdad wordt geacht
de wet te kennen en zelf in zijn nieuwe
plaats van inwoning een belastingpapier
bij zijn bank te halen, dat in te vullen,
uit te rekenen en te gaan betalen. De
vraag is nu maar: zal Mister Quigley zijn
burgerschapsplicht gedenken of zal hij 't
om zeer begrijpelijke redenen per ongeluk
vergeten? Hoeveel Quigley's er rondloopen
weet niemand, maar wel weet men. dat
wanneer ons vaderlandsche belastingsy
steem kon ingevoerd worden, de opbrengst
die van nu ettelijke malen zou overtreffen.
Controle per telefoonboek.
Denk nu niet, waarde lezer, dat er niet
een soort controle wordt uitgeoefend! Een
paar jaar geleden kreeg ik een aanschrij
ving van een belastingkantoor in New
York, waaronder ik toen ressorteerde en
dat mij voor een inkomen van liefst 10.000
dollar had aangeslagen. Later bleek mij,
dat men mijn naam uit het telefoonboek
gehaald had, omdat ik al eenige jaren op
hetzelfde adres woonde een zeer onge
wone procedure! en kort daarop kreeg
ik een bevel te verschijnen in een ander
kantoor om mijn plicht als lid van de
jury waar te nemen. Ik viel noch in de
termen van belasting betalen, noch (als
Hollander) om zitting ln een jury te ne
men, maar het goede dikke telefoonboek
was het middel, waarmee men mij opge
snord had. Is het dan begrijpelijk, dat
duizenden hier leven zonder zich ooit over
dergelijke dingen druk te maken? Natuur
lijk is het ten eenenmale onmogelijk voor
menschen in zaken en van bekendheid zich
aan dit alles te onttrekken het zijn de
ongewisse elementen, die aan dit toezicht
ontkomen, maar wier aantal grooter is
dan men vermoeden zou. Ik kon bewijzen
geen tien mille per jaar te hebben en bo
vendien niet eens in aanmerking te komen
voor belastingbetaling, maar zulk een uit-
noodiging kan iedereen overkomen en dan
dient men werkelijk met bewijzen voor den
dag te komen of er wordt een vervolging
ingesteld, die niet mis is zie Al Capone,
die voor niet-betaling van belasting jaren
achter de tralies kwam. Want in Amerika
geldt de opvatting; onbekendheid met de
wet is geen excuus! Iedereen kan uitvin
den of de hoeveelheid van zijn inkomen
groot genoeg is om er belasting voor te
betalen en zoo ja, dan moet hij dat vrij
willig komen doen. Doet hij het niet, dan
kan hij er jaren tusschen door slippen
tot hij uiteindelijk gepakt wordt. Het is
precies als met bigamie, dat ook jaren
goed kan gaan maar bij ontdekking tot de
zwaarste misdaden wordt gerekend en
dienovereenkomstig gestraft.
De plicht wordt vervuld.
Wat de ordelievende Amerikaan dus
begin Maart en begin April doet is aan
zijn bank vragen om een formulier voor
inkomstenbelasting en dat mee naar huis
nemen. Dan vergeet hij dat een week en
leest eiken dag in de krant, dat hij nog
nen, zooals van St. Caecilia, St. Ursula,
St. Agnes, St. Elizabeth, St. Margaretha,
en andere.
Het gedeelte, beoosten de Mare, dat
oorspronkelijk tot Leiderdorp behoorde,
werd ondergebracht bij de parochie van
St. Pancras. We zien dan ook hoe na de
tweede vergrooting, deze parochie zich
uitbreidt en met haar verdere omgeving
en de Burcht het tweede oude middelpunt
van Leiden gaat vormen. We hebben
reeds opgemerkt dat na de eerste ver
grooting in 1315 de nieuwe nog beschei
den Pancraskerk werd gewijd. Deze kerk
werd in 1366 dus na de tweede vergroo
ting verheven tot kapittelkerk. Aan haar
werden verbonden vier en twintig kanun
niken onder een proost, niet te verwarren
natuurlijk met een cathedraal kappittel,
dat men beschouwen kan als de Raad
van den Bisschop. Het waren reguliere
kanunniken; niettemin ln de Middel
eeuwen heele heeren. In de nabijheid der
kerk verrezen de kanunnikhuizen, een
begijnshof, en het Lieve Vrouwengasthuis
en ten slotte begon men in 1377 met het
majestueuze heiligdom, zooals wij dat te
genwoordig kennen en dat nimmer ge
heel werd voltooid.
N. J. 3.
maar twaalf, nog maar elf. nog maar tien
dagen enz. heeft om zijn belasting te be
talen, Eindelijk zet hij zich op een goeden
avond voor zijn schrijftafel en slaat aan
het rekenen. De kranten hebben hem juist
in die houding al de laatste dagen ultge-
teekend en voor den gek gehouden: Mis
ter Belastingbetaler, die zijn zuur ver
diende centjes moet afstaan aan de ge
meenschap! Tot troost van mijn lezers
voeg ik er bij, dat de Amerikaansche be
lastingpapieren in onbegrijpelijkheid niets
onderdoen voor hetgeen zij door te worste
len krijgen. Maar tot hun naijver moet ik
er bij vertellen, dat de Amerikaansche
fiscus veel schappelljker in zijn eischen is
dan de Hollandsche.
Op mij maakt het altijd den indruk als
of hier meer afgetrokken mag worden dan
ln rekening moet worden gebracht. Bij
dragen aan liefdadige doeleinden, ge
bruikte hoeveelheid benzine over het heele
jaar iwaarvoor een aparte belasting bij
aanschaf betaald wordt), bepaalde belas
tingvrije effecten, verlies door transacties
op de Beurs, zooveel voor zijn wederhelft,
en zooveel per kind en nog veel meer mag
afgetrokken worden over de totale som
van inkomsten. Heeft men nu het zuivere
bedrag van inkomsten over, dan wordt
daar zooveel procent voor den Staat (een
der 48 staten van de Vereenigde Staten
van Noord-Amerikai van berekend voor
de belasting van 15 Maart en zooveel pro
cent voor de Federale Unie. Alles wat men
te doen heeft is een chèque voor dat be
drag te schrijven en naar den ontvanger
te sturen of met de contanten naar zijn
kantoor te gaan en een re?u te krijgen.
Meen niet, dat het daarbij blijft! Het
is zeer goed mogelijk, dat de respectieve
lijke ontvangers reden hebben aan de op
gaaf te twijfelen en den belastingbetaler
uitnoodigen „zich bij hen te vervoegen"
om nadere verklaring te geven, met het
verzoek vooral alle papieren en beschei
den mee te brengen om de aangifte te
kunnen verdedigen. En in dat geval is het
maar het beste, als men de heeren van de
belasting volkomen ervan kan overtuigen,
dat de betaling geheel geschied is, „naar
mijn beste weten en overeenkomstig mijn
eerlijke overtuiging", zooals vlak boven de
handteekening van elk formulier staat,
want anders geraakt de opgeroepene in een
heel lastig parket. In de meeste gevallen
zal hij wellicht niet in de gevangenis te
recht komen, maar een flinke boete, die
ettelijke malen meer is dan zijn opgegeven
bedrag zal zijn beurs aanzienlijk lichter
maken.
Betalen per termijn.
Ik zei hierboven, dat 15 Maart en 15
April de twee groote data waren voor het
vereffenen van belasting, maar daarmee
sprak ik niet geheel overeenkomstig de
waarheid. Er bestaat n.l. gelegenheid om
elke drie maanden een bepaald bedrag af
te betalen, wanneer het geheel te omvang
rijk is om ineens te betalen. Vreemd ge
noeg zijn het hoofdzakelijk de zaken, de
maatschappijen en corporaties, die van
die gelegenheid gebruik maken en kunnen
de particuliere belastlngbetalars hun
schuld ineens afdoen, omdat die niet zoo
drukkend is als wij gewend zijn. De inkom
stenbelasting raakt iedereen, zelfs de se
cretaresse, die en pension woont, maar
laten mijn lezers vooral niet denken, dat
dit de eenige soort in Amerika is, Zoodra
men de eigenaar is van „onroerende goe
deren", een huis, grond of iets dergelijks,
komen er nog andere belastingen op de
proppen, zooals b.v. een schoolbelasting,
die men moet betalen ook al heeft men
zelf geen kinderen, maar op die manier
wordt de openbare school in Amerika on
derhouden de school, waar 90 van de
100 kinderen tot hun 18de jaar naar toe
gaan.
Van alle kanten bekeken is de Ameri
kaan, wanneer het zijn inkomstenbelasting
betreft, zijn eigen baas: hij meldt zichzelf
aan en rekent zelf uit, hoeveel hij schul
dig is. Nooit of nimmer krijgt hij na in
zending van zijn aangifte een rekening
thuis, waarop een totaal onbegrijpelijk be
drag ter betaling staat vermeld, dat men
heeft te voldoen op straffe van een
dwangbevel. Zoo'n bevel is hier een onbe
kende aardigheid, maar de straf voor niet
op tijd of heelemaal niet betalen is veel
ernstiger de heele quaestie is maar of
men den fiscus weet te ontkomen, ja of
nee. En het staat vast, dat dit laatste veel
meer gebeurt dan bij ons het geval is. Wat
is het resultaat daarvan? Dat de inkom
sten van Staat en Rijk veel lager zijn dan
eigenlijk zou moeten, maar dat aan den
anderen kant de beroemde vrijheid van
den Amerikaanschen burger veel meer on
aangetast is gebleven dan bij ons. Nie
mand zou zich hier neerleggen bij het
moeten betalen van een of ander onbe
grijpelijk bedrag, dat naar aanleiding van
zijn aangifte ten kantore des Ontvangers
opgemaakt en uitgerekend was.
Verkapte belastingen.
Is het hier dan een paradijs? Allerminst!
Amerikanen betalen verhoudingsgewijs niet
zoo veel belasting als wij, maar er gaat
geen dag van elke maand voorbij, of zij
betalen een belangrijke som zoowel aan
hun Staat of aan de Unie door hun dage-
lijksche uitgaven. Is er wel iets, waarvoor
wij geen belasting betalen? Ik geloof het
niet. Voor het pakje Lucky Strike of Old
Godl, waar wij 14 cents voor betalen, moe
ten wij zes cents belasting aan de Unie
betalen Koopen wij er twee voor een
kwartje dan moeten wij een cent extra
betalen voor het werkloozenfonds van de
stad New-York. Eten wij voor 50 cents
dan betalen wij niets, drinken wij daaren
tegen een Manhattan cocktail voor onzen
maaltijd dan betalen wij een cent extra.
Koopen wij daarentegen dingen van groo
ter bedragen: een auto, een radio, een
waschmachine, een ijskast, dan is in de
totale som een niet onaardig bedrag be
sloten, dat direct ten goede komt aan de
schatkist in Albany als hoofdstad van den
Staat New-Yo;-': of in Washington als
hoofdstad van de Ver. Staten van Noord-
Amerika.
Ik vergat zoo straks nog te vermelden,
dat 1 Januari een nog veel kritieker datum
voor de Amerikanen is dan 15 Maart of
15 April. Op Nieuwjaarsdag moet men n.l.
allemaal in het bezit zijn van nieuwe
nummerplaten voor de auto hetgeen
ongeveer te vergelijken is bij ons met de
belastlngnlaatjes op de fiets. Een auto is
in Amerika wat een fiets is bij ons en
wanneer men dan tegen het eind van
December voor het allerminste kaduke
Fordje de somma van 12 dollar moet neer
tellen om een nieuwe nummerplaat voor
het volgende jaar te verkrijgen, dan wor
den in menig gezin de centen en stuiven
bij elkaar geschraapt om ten minste het
familie-vehikel in beweging te houden.
Voor mijn Bulck moest ik eiken lsten Ja
nuari 20 dollar en 50 cents neertellen om
een nieuwe nummerplaat te krijgen (die
elk jaar anders is) en waardoor ik in
staat gesteld word ongestraft voor 12
maanden langs 's Heeren wegen te rijden.
Dat, en de belasting op benzine, nieuwe
banden en andere aanschaf is het eenige,
wat ik aan de overheid voor mijn auto be
hoef uit te geven. Is het dan een wonder,
dat men hier veel eerder een auto kan be
zitten dan bij ons, waar zulk een voertuig
nog als een puur luxe-instrument be
schouwd wordt?
Het penningske voor de gemeenschap
Wanneer ik een telegram van eenig be
langrijk bedrag verstuur of ik telefoneer
voor meer dan een halve dollar, ik koop
een dure plaats in een bioscoop of een
schouwburg, ik koop een schrijfmachine of
een flesch whiskey in elk geval leg ik
eenige centen of stuivers of dubbeltjes toe,
die direct in de schatkist van den staat
New-York of de United States of America
vloeien.
Ongemerkt. Met een paar centen tegelijk.
Met een paar dollars tegelijk. Maar intus-
schen gaat er geen dag voorbij of ik en
andere bewoners van dit land offeren hun
penningske aan het welzijn van de ge
meenschap, onverschillig of dit New-York
dan wel het heele land ten goede komt.
Het heele systeem van Amerika hangt af
van: kleine bedragen groote omzet.
Wanneer 127 millioen zielen ieder een cent
bijdragen, is het bedrag grooter dan wan
neer een paar honderd duizend ieder een
dollar geven. Vandaar al die kleine on
merkbare heffingen van een paar centen
hier en een paar centen daar. Toen New-
York City het vorige Jaar besloot een „om
zetbelasting" te heffen ten bate van de
werkloosheid van 1 cent voor 50 ets. luxe
en 2 ets. voor een dollar en zoo verder,
dacht men niet daarmee veel inkomsten
te heffen. De stoutste verwachtingen wer
den echter overtroffen juist dat was
de manier om tientallen millioenen bin
nen te krijgen en op het oogenblik denkt
de gemeente er sterk over lang voor den
einddatum, deze belasting af te schaffen.
Wel een bewijs hoe vele kleintjes een
groote maken. Wanneer dat nu eens ge
beurde met de inkomstenbelasting!
VOOR KLEINE TUINEN.
Welke groentensoorten moeten nu
worden gezaaid?
Wanneer we groentensoorten voor eigen
gebruik willen teelen moeten we nu weer
tal van soorten zaaien. De eerste dop
erwten en peulen komen al boven den
grond, en de onder glas gezaaide werden
reeds buiten uitgeplant. Nu leggen we de
zaden van opvolgende soorten als: krom-
bek, Kaapsche groene, capucijncrs e.a. Om
de vogels te weren spannen we een paar
draden zwart garen op een handbreedte
boven den grond. Bij de uitgeplante erw
ten plaatsen wé nu reeds het erwtenrijs
opdat ze daaraan eenige beschutting zul
len hebben tegen scherpe winden. Voor
vroeg gebruik zaaien we nu ook kroten. We
zaaien deze op rijen welke 25 a 30 c.M.
uiteen komen, en dunnen later de plan
tjes uit tot op 15 c.M. Op dezelfde wijze
kunnen we nu rammenas voor zomerge-
bruik zaaien. We zaaien nu ook de sluit-
koolsoorten als: roode, savoye en witte
kool. Spruitkool zaaien we iets later, n.l.
einde April of begin Mei. Opdat de jonge
plantjes zoo min mogelijk te lijden zullen
hebben van aardvlooien zaaien we op
krachtigen grond en helpen we ze, zoo
noodig, met een overbemesting van Chili-
salpeter. Tusschen de erwten en peulen-
rijen zaaien we weer spinazie en radijs
voor opvolgenden oogst. Ook zaaien we
voor opvolging weer kropsla en zmerpeen.
Het peenzaad vermengen we met scherp
zand om het gemakkelijk te kunnen uit
strooien. Wie de beschikking heeft over een
bak kan daarin nu reeds postelein zaaien.
Ook kunnen we in een bak nu komkom
mers, augurken, meloenen en tomaten
zaaien om deze later op de daarvoor te be
stemmen plaatsen uit te planten. Het is
wenschelijk om daarvoor in de bak eenige
bodemwarmte aan te brengen, b.v. door
een laag ruige paardenmest. De jonge
plantjes worden nog een keer in deze bak
verspeend en daarna in potjes opgekweekt
Later kunnen we de tomaten buiten uit-
planten, en desgewenscht ook de augur
ken en komkommers. Meloenen kweeken
we echter steeds onder glas en plaatsen
we later in onze leeggekomen bakken. On
der glas zaaien we nu ook knolselderij. Ook
hiervan worden de jonge plantjes eerst
onder glas verspeend Later worden ze met
een kluitje buiten uitgeplant. We planten
ze dan in kleine greppeltjes op 30 c.M. af
stand. Ze verlangen een krachtigen grond
en het is wel goed om ze tijdens den groei
eenige malen te meste met dunne koegier.
Als toekruid voor tuinboonen zaaien we
aan het einde van April ook een weinig
boonenkruld. We verzuimen ook niet een
weinig snijselderij en peterselie te zaaien
opdat we deze belangrijke toekruiden
steeds voorradig hebben.
_i i i_
i i i
zijn iederen werkdag geopend vanaf
half 9 des morgens tof half 6 namidd.
Zaterdags vanaf 8 uur 's morgens fof
4 uur 's middags.
O
Zondags den geheelen dag gesloten
3-4
