Metalen uit Nederlandschen bodem
LE1DSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 27 April 1935
Nieuwe Nationale Nijverheid
Exploitatie-plannen in
Zuid-Limburg.
BURG. STAND VAN LEIDEN
THIJS IJS EN DE KONINGSKROON
o
Wetenschappelijk onderzoek van
ertsvondsten.
(Van onzen reisredacteur)
De sichting van nieuwe welvaartsmoge-
lijkheden Is m deee tijden een gebeurtenis,
die aller belangstelling verdient. Zulk een
gebeurtenis is, naar wij vernemen, spoedig
te verwachten naar aanleiding van
serieuze plannen, welke zijn ontworpen om
te komen tot exploitatie van in Neder
landschen bodem aanwezige ertsen Re
cente wetenschappelijke onderzoekingen
hebben namelijk uitgewezen, dat er zich
in het Zuiden van Limburg belangrijke
voorraden lood- en zinkerts bevinden,
welke voor ontginning ln aanmerking
ikomen en waarvan de opbrengst zeer
waardevol belooft te zijn. Ben erts
industrie van eenlge beteekenis is er nog
nimmer in ons land geweest, zoodat deze
plannen aan onze nationale economie een
geheel nieuw aspect geven.
Dat er verschillende ertsen in Neder
land voorkomen, is geen nieuwtje. Men
heeft we! op sommige plaatsen slakken
aangetroffen, welke afkomstig moeten
zijn van vroegere, zelfs voor-historische
bewoners, die uit de gevonden ertsen op
min of meer primitieve wijze metaal wis
ten te winnen. Zulke vind-plaatsen zijn
o.m. gesignaleerd bij Apeldoorn, en bij het
dorpje Bommerig in Zuid-Limburg, gelegen
aan de Geul. Ook in den laatsten tijd zijn
nog ertsen te voorschijn gebracht, die tot
metaal verwerkt zijn. Dit is het geval met
het op veTe plaatsen, vooral in de veen-
streken. voorkomende ijzeroer, dat 40
60 ijzer bleek te bevatten. Dit oer is
vaak door beekjes afgezet en in den grond
blijven zitten. Het verwijderen van zulke
oerbanken was eveneens van groot belang
voor den landbouw, daar deze den water
afvoer belemmerden en het land voor be
bouwing ongeschikt maakten. Nog geen
tien jaar geleden zijn uit de veenstreken
dn het Noorden van ons land groote hoe
veelheden ijftróer naar het buitenland
verkocht, waar ze gebruikt worden om ze
met moeilijk smeltbare ertsen te ver
mengen. Ook bij de verffabricage wordt
soms ijzeroer gebruikt. Thans is er echter
weinig meer in ons land te vinden.
Erts in Zuid-Limburg.
Behalve het .over vele streken van ons
laird verspreide ijzeroer .zijn er ook ln het
gesteente var. Zuid-Limburg ertsen ge
vonden. Men heeft deze vondsten tot nu
toe echter meest van weinig belang be
schouwd. Wel zijn er een enkele maal naar
aanleiding van deze vondsten exploraties
gedaan, doch deze leverden geen resultaat
op. omdat men bij den toenmaligen stand
der wetenschap niet over de juiste onder-
gcekjngsmiddelen beschikte. Toch moeten
er in vroegere tijden in deze streken erts-
smelterljen zijn geweest; de bij Bommerig
gevonden slakken wijzen daarop, hetgeen
beteekent, dat men er lang geleden erts
heeft gevonden, waarvan de verwerking
loonend was. Ter plaatse komen de ertsen
•voor in.een gesteente, dat ze van nature
meestal mijden. De vindplaatsen liggen
verspreid en het is geen wonder dat men
tot nu toe niet aan de mogelijkheid tot
exploitatie ervan is toegekomen. Eenigen
tijd heeft men ook gedacht, dat een
andere omstandigheid een aanwijzing
vcnr.de voor de aanwezigheid van metalen
ln den bodem. In het Geuldal groeit
namelijk hier en daar het zinkviooltje
(viola lutea var calaminare), welk plantje
alleen voorkomt op gronden, die sporen
van zink bevatten. Later is echter geble
ken. dat dit zink' afkomstig was uit België
en ter plaatse door de Geul bij hoog water
was afgezet.
Algemeen bekend Is. dat ln de Neder
landsche kolenmijnen soms eveneens
ertsen worden gevonden. Tegelijk met
steenkool wordt zoo nu en dan ook erts
houdend gesteente uit de mijngangen naar
boven gebracht. Koper, zink en lood wordt
er tusschen aangetroffen. De stukken wor
den bij de mijnen als onbruikbaar op zij
gegooid en hoogstens benut om er ver
laten mijngangen mee te vullen, terwijl
men er zich uitsluitend blijft toeleggen op
de exoloitatie van kolenlagen. In het
Geologisch bureau voor het Nederlandsche
mijngebied te Heerlen vindt men een rijke
verzameling van in de mijnen gevonden
ertsen, die een goeden indruk geven van
de bonte verscheidenheid der natuur op
dit gebied. Toch geven deze vondsten be
langrijke aanwijzingen omtrent de verert-
sing van Nederlands bodem, aanwijzingen
die o.a. inspireerden tot de plannen, waar
van wij hierboven reeds spraken, om te
komen tot de exploitatie van ertsen uit
onzen eigen bodem.
Over de grens.
In België en Duitschland, vlak bij de
Nederlandsche grens, zijn ook ertsen ge
vonden.
De ertsafzettingen houden zich natuur
lijk niet aan staatkundige grenzen, al
wordt er tegenwoordig bij de vaststelling
van die grenzen veel rekening mee ge
houden! Een verschil met Nederland ls
evenwel, dat ln het buitenland de hoe
veelheid zoo groot bleek, dat de exploita
tie ervan mogelijk was. Eeuwen geleden
is men er reeds met de ontginning be
gonnen In den Romeinschen tijd waren
er al metaalmijnen in de buurt van Aken
en de mineraalbronnen, die deze stad zulk
een bekendheid geven en die dan ook de
Romeinen aanleiding gaven tot de stich
ting ervan, wijzen daar eveneens op. In
het Zuiden, op Belgisch gebied, zijn be
langrijke lood- en zinkmijnen geweest.
Het plaatsje Bleyberg. niet ver van de
Llmburgsche grens gelegen, was tot in de
vorige eeuw een beduidend centrum van
loodproductle en het voormalige neutrale
gebied, van Moresnet bevatte bij Alten-
berg groote zinkmijnen.
De stichting van het neutrale gebied,
dat met een punt uitliep naar het be
kende vierlandenpunt bij Vaals, ls juist
het gevolg geweest van het bestaan van
deze mijnindustrie. Oorspronkelijk hoorde
het gebied aan Oostenrijk, doch in 1793
kwam het onder Fransche vlag, hetwelk
zoo gebleven is tot 1814. Zoowel de Neder
landen als Pruisen maakten er bij het
Weener congres aanspraak op. Men gunde
elkaar het bezit van deze rijke ertsmijnen
niet en is het tenslotte eens geworden
over een status, waarbij het gebied onder
gemeenschappelijk bestuur van beide par
tijen kwam Bij de scheiding tusschen
Nederland en België kreeg de laatste staat
deze eer toegewezen In 1841 kwamen
beide garanten overeen, het tot onafhan
kelijk neutraal gebied te verklaren met
een eigen bestuur, bestaande uit een
burgemeester en een gemeenteraad.
Men kan den strijd om dit gebied
eenigszins vergelijken met wat met het
Saargebied gebeurd is na het verdrag
van Versailles Ook hier rijke mijnen,
waarvan twee verdragsluitende staten
elkaar het bezit niet gunden. Ten tijde
van het Weener congres was er echter
nog geen Volkenbond, die het beheer op
zich kon nemen. In tegenstelling met het
Saargebied is evenwel de waarde van het
bezit van Moresnet na jaren sterk ver
minderd. Evenals de loodmijnen van Bley
berg zijn thans ook de zinkmijnen van
Altenberg in Moresnet geheel uitgeput en
toen België na den wereldoorlog zijn gren
zen tot ver Oostelijk ervan verplaatste,
door de inlijving van Eupen. was de eco
nomische winst van deze verovering maar
gering.
Wetenschappelijk onderzoek.
Een diepgaand wetenschappelijk onder
zoek naar de in Zuid-Lrmburg voorko
mende ertsen was eigenlijk tot voor kort
nimmer geschied. Door de instelling van
het Geologisch bureau voor het Neder
landsche mijngebied, dat steeds weten
schappelijk toezicht houdt op de resultaten
der mijnwerkzaamheden in Zuid-Limburg
cn bij alle nieuw aangelegde steengangen
een geologisch onderzoek Instelt, is de
laatste jaren meer aandacht besteed aan
de in de mijnen aangetroffen ertsafzeltin-
gen. De directeur van dit bureau, prof. dr.
W. J. Jongmans. die tevens hoogleeraar ls
aan de universiteit te Groningen, wees
reeds herhaaldelijk op het belang van deze
vondsten. Hij achtte het van het grootste
gewicht, dat deze ertsen door een weten
schappelijk specialist onderzocht zouden
worden. Zoo kwamen ze in handen van
jhr. ir. dr P. J C. de Wijkerslooth de Weer-
tlesteyn, die ten deele hier te lande, ten
deele in het buitenland, zulk een nauwge
zet pnderzoek heeft verricht. In besloten
kring heeft hij onlangs hierover het een
cn ander medegedeeld De resultaten van
zijn onderzoek waren verrassend.
Het moderne erts-onderzoek geschiedt
langs microscopischen weg. Aan de ertsen
worden spiegelende vlakjes gepolijst, die
onder verschillend invallend licht bekeken
worden. Uit de wijze van terugkaatsing
van het licht, gezien door den microscoop,
laten zich dan allerlei conclusies vormen.
In deze ertsen werden zeer merkwaardige
en zeldzame mineralen gevonden, die ook
over de vorming ervan belangrijke gevolg
trekkingen toelieten Er bleek o.a. uit het
onderzoek, dat men hier te doen had met
formaties, die ontstaan waren bi.i hoose
temperaturen, in tegenstelling met de ert
sen uit het voormalige Moresnet, die bij
betrekkelijk lage temperaturen gevormd
zijn. Bij deze studie werden namelijk ook
vergelijkingen gemaakt met de reeds lang
uitgeputte ertsafzettingen in de omgeving
van de Nederlandsche mijnstreek, in Bel
gië, in het voormalige Moresnet en in
Duitschland. Een dujdelük aanwijsbare
samenhang kon worden vastgesteld tus
schen al deze gebieden.
Centrum in Nederland.
De ertsafzettingen ten Zuiden en ten
Oosten van Zuid-Limburg strekken zich
uit tot aan de oppervlakte. Dat was ook
de reden, dat men reeds zoo vroeg tot de
exploitatie ervan is overgegaan. Sommige
van deze mijnen zijn, als gemeld, uitgeput,
andere zün voortgezet tot op een di°pte
van 800 Meter onder de aardoppervlakte,
waardoor de exploitatie van met groote
moeilijkheden heeft te kamoen.
L'it bet onderzoek van dr. De Wijker
slooth is nu. naar wij vernemen, gebleken,
dat deze ertslagen in het buitenland niet
anders zijn dan de uitlooDers van be'ane-
riike ertsafze'tinaen in den Nederland
sehen bodem. In 7(jn bovenvermelde voor
dracht heeft dr. De Witkersiootb medege
deeld, dat de wetenschappelijke studies,
die overigens nog in gang zijn, tot resul
taat hadden, dat van de ertsvooeradeti in
Nederland groote verwachtingen zijn te
hoesteren. Hoeve! d- sore1""' zie" over de
economische mng">lük,"piipn n=-t uii.i:et,
schijnen inderd-ad. bjPk-ns hetro-'wbare
inlichtingen, welke w*i hierover konden
verwen/en. deze verwachtingen van dien
aard te zijn, dat een onderzoek in voorbe
reiding is naar de beste wijze van exDioi-
tatie van den ertsrijkdom in Zuid-Lim
burg.
In enkele particuliere mijnen nabij
Kerkrade, met name de Domaniale mijn
en de mijn Julia, zijn lood-, koper- en
zink-mineralen gevonden op een diepte
van 500 meter. Deze diepte hoeft voor een
eventueele exploitatie ervan geen bezwaar
te zijn, daar in de mijnen toch reeds
schachten, galerijen en ODhaal-installa-
ties aanwezig zijn voor het winnen van
steenkool, zoodat de ontginning van ertsen
geen hoove kosten met zich zou meda-
Drengen. Practisch kan men dus zeggen
dat de ertsen daar aan de opnerv'.akte lig
gen. Het is nu een kwestie an nader
mijnbouwtechnisch onderzoek, of men met
de exploitatie hier of elders in deze streek
gal aanvangen.
Economische aspecten.
Voor een land als Nederland, dat in het
p.'gem 3en aan grondstoffen z-o arm is, zijr
aan d"ae plannen groote belangen ver
bonden. Tot nu toe werd aan de exploitatie
van metaalmijnen in ons land niet ge
dacht. Het Iaat-zich aanzien, dat binnen-
VOOR ZONDAG 28 APRIL.
Hilversum, 301 M. 8.55; VARA.
10.00: VPRO. 12.00: AVRO. 5.00:
VARA. 8.00: AVRO. 8.55; Gram.pl.
9.00: Voetbal- en postdulvenberichten
9.05: Tuinbouwpraatje S. S. Lantinga
9.30: Orgelspel J. Jong 9.45: A. Pleysier:
Van staat en maatschappij 10.30: Kerk
dienst uit de N.P.B. te Hilversum. Voorg.:
Ds. J. J. v. Dorp 12.00: Klokkenspel en
Uurslag v. d. Ned. Herv Kerk te Middel-
stum 12.01: Filmpraatje L. J. Jordaan
12.30: De AVRO.-Aeolians «n Gram.pl.
1.45: Pianorecital E. Veen 2.00: Boekbe
spreking A. Donker 2.30: „Madame But
terfly". opera van Puccini (Gr.pl.) 4.30:
Gram.pl. Sportuitslagen 5.00: Gram-
platen 5.15: H. v. d. Lijn (viool) en A.
Folchini (gitaar) 5.45: Voetbalpraatje
6.00: Sylvain Poons 6.20: Orgelspel C.
Steyn 6.35: Vaz Dias (Sportnieuws)
6 45: „De booze buurvrouw", operette van
Klerr. M. m. v. solisten en het Omroep
orkest o. 1. v. Tiggers 7.45: Gram.pl. -
8.00: Vaz Dias8.16: Omroeporkest o 1. v.
A v. Raalte, m. m. v. L. Krauss (piano)
8.50 „De gentleman-dief, charme en rid
derlijkheid", spel van A. Drinkwater 9.10
Omroeporkest o. 1. v. A. v. Raalte, m. m. v.
G. Husch (bariton) 950: Radiojournaal
10.05; Orgelspel P. P'alla 10.30: Ko-
vacs Lajos en zijn orkest 11.00 Vaz Dias
11.10: Gram.pl. 11.1512.00: Vervolg
Kovacs Lajos.
Huizen, 1875 M 8.30: NCRV. 9.30:
KRO. 500: NCRV. 7 45—11.00: KRO.
8.30: Morgenwijding o. 1. v. Dr. J. H.
Gunning J.Hzn.. m. m. v. Mevr. C. v. d.
Bergh—van Lunteren 9.30: Gram.pl.
10.00: Hoogmis 11.45: Gram.pl. 1 00:
Lezing 1.20: Orkestconcert 2.00:
Gram.pl. en Kwintetconcert 4.30: Zie-
kenhalfuur 5.00: Kerkdienst u. d. Geref.
Kerk te Haarlem. Voorg.: Ds. L. Hoorweg
Jr. Orgel: J C. Flesch. Hierna gewijde
muziek 7 45: Sportnieuws 7.50Cau
serie8.10: Vaz Dias 8.15: Orkestcon
cert en zang 9.15: Causerie 9 30: Or
kest- en solistenconcërt 10.35: VaZ Dias
10.4011.00: Epiloog.
Droitwich, 1500 M 10.20—11 35: Kerk
dienst in Welsch dialect 11.50: BBC -
Northern-orkest 0. 1. v. Morrison 12.50:
Pianorecital C. Fernandez 1.20: Orkest
v. d. Morris Motor Fabrieken o. 1. v. S. V.
Wood, m. m. v. F Richardson (bas) 2.20:
Padvinders-Kerkdienst 3.05: Orgelcon
cert G. ThalbenBall 3 50: Jeugd-
kerkdienst 4.20 en 4.35: Lezing 4.55:
Het Reg. Paul Strijkkwartet, m. m. v. Else
Rijkens (sopraan) 6.05: Lezing 6.35:
Concert door Fr. Ranalow (bariton) en M.
Rostal (viool 1 7.20: Kerkdienst 7.35:
Lezing 8.05: Liefdadigheldsoproep
8.10: Berichten 8.20: BBC.-Orkest 0. 1. v.
Lewis, mm.v, solisten. 9.20: Het Vario
Trio 9.50: Epiloog.
Radio Paris. 1648 6.20 en 7.20:
Gram.pl 10 20;. dttg.— 10.35 Orgelcon
cert M. Letescu 'H.zSt Gram.pl. 11.35:
Orkestconcert 0. 1. v. Letombe 1.35: Zang
mandoline en declamatie 4.20: Goldy-
orkëst 7.20 I. .Xe rol Dagobert". operette
van Rousseau II. „La peau de chagrin"
operette van Lèvadé. M. m v. solisten en
orkest 0 1. v. Masson 9.55: Populair
concert.
Kalundborg, 1261 M. 11.20—12 50: C.
Rydahls orkest 2.204.20: L. Preil's or
kest 7 20: Operettemuziek 0. 1. v. Mahler
8.00: Koorconcert 8.20: Hoorspel
8.35: Mozartconcert 9.05: Gram.pl
9.45: Omroeporkest o. 1. v. Mahler 10.20
11.50: Dansmuziek.
Keulen, 456 M. 5.55: Havenconcert
9 50: Mannenkoor en waldhoornkwartet
10.50: Bach-cantate li.20: Weragkamer-
orkest 0. 1. v. Hag.estêdt 4 00: Blaascon-
cert 7.30: Omroeporkest 0. 1. v. Eysoldt
cn Omroepkoor op}; v, Breuer 10.05
12.20: Omroepkleinorkest 0. 1. v, Rischka.
Rome. 421 M. 8.05: Concert m. m. v.
orkest en koor.
Brussel, 322 en 484 M. 322 M 9.20:
Gram.pl. 10.20: Salonorkest o. 1. v. Wal
pot 11.20: Gram.pl. 11.50: Omroepor
kest 0 1. v. Gason12.501.20: Gram.pl.
4 20: Reportage. Gram.pl 5 20: Salon-
of kest 0. 1. v. Walpot6.35: Pianorecital
7.20: Symphonieconcert 0. 1. v. Defauw
8.05: Reportage 8.20: Omroeporkest
o. 1. v. Gason 9,30—11.20: Populair con
cert 484 M.: 9.20: Gram.pl. 10 20:
ZIgeunérmuzlek .11.20: Gram.pl 11.50:
Salonorkest o 1. v. WalDOt 12.501.20:
Gram pl. 4 20: Populair concert 5 05:
Sportreportage 5.15: Gram.pl. 6 35:
dito 7.20: Omroeporkest 0. 1. v. Gason
8 20: Gram.pl. 8.35: Symphonieconcert
o. 1 v. Defauw 9 3011.20: Populair con
cert.
Deutschlandsender, 1571 M. 7.20: Po
pulair concert door het Omroeporkest
9.20 en 10 05: Berichten 10.2011.50:
Concert uit Breslau o. 1. v. Rischka.
kort ook Nederland tot de erts-producee-
rende landen zal behooren. Er zal nieuwe
werkgelegenheid worden geschapen, het
geen vooral voor Zuid-Limburg, waar de
bevolking voortdurend sterker aan den
lijve ondervindt. dat de kolenmijn
industrie zulke moeilijke tijden doormaakt,
van niet, te onderschatten beteekenis is.
Daarbij komt. dat ons land door dit alles
minder afhankelijk zal worden van het
buitenland.
Gaat men de cijfers na welke het Cen
traal Bureau voor de Statistiek te 's-Gra-
venhage daaromtrent beschikbaar heeft,
aan ziet men, dat Nederland, ondanks het
verminderde verbruik in deze crisis-jaren,
toch nog belangrijke hoeveelheden lood en
zink de metalen, waar het hier ln de
eerste plaats om gaat invoPrt. In i934
bedroeg de Invoer aan lord 29 578 ton voor
een waarde van 2.792.000 gulden: de in
voer aan zink bedroog over dit iaar 11.659
ton voor een waarde van 1.462 000 gulden.
Natuurlijk is nu nog met geen mogelijk
heid te zeggen, of .de productie van de
Zuid-Limburgscbe lood- en zinkmijnen
geheel aan de nationale behoefte zal kun
nen voldoen, doeh dat is vonr-'-nog ook
geen ve-ebrMp Wei tji"kt uit deze cijfers
du'del'i'- dat er voor de nieuwe industrie
een afzetgebied zonder exnort-maelliik-
heden beschikbaar is. Dat is in deze tijden
al heel veel waard!
RECLAME.
103»
WASCUMACUINES l f WPINGMAG-IINES
.VooroorlocjscFie prijzen.Vraagten U Zult versteld staan.
VOOR MAANDAG 29 APRIL.
Hilversum, 301 M. Algemeen Programma,
verzorgd door de VARA. 8.00: „Orvitro-
pla", 0. 1. v. J. v. d. Horst, en gramofoonpl.
9.00: Gram.pl 9.30: Orgelspel C.
Steyn 10.00: Morgenwijding VPRO
10.15: Declamatie Lien de Jong 10.35:
N. de Klljn (viool) en J. Vogel (piano)
11.00: Vervolg declamatie 11.20: B.
Blez (hobo) en J. Vogel (piano) 11.30:
F. v. d. Helde (klarinet) en R. Schoute
(piano) 11.45: Declamatie Rolien Nu-
man 12.00: „De Zonnekloppers" 0. 1. v.
C. Steyn 12.45: „De Flierefluiters" o.l.v.
E. Walls 1 301 45; Gram.pl. 2.00:
Gram.pl. 2.30: Voor de vrouw 3.00:
Strijkorkest 0 1. v. E. Walls 3.30: Dub-
bel-X-Ensemble 0. 1. v. C. Steyn 4 00:
„Schalmei". 0 1. v. P. Rcnes 4.15: Piano
recital D. Wins 4 30: Kinderuurtje
5.00: Gram.pl. 6.15Declamatie Lemaire
6.30: Muzikale lezing P. Tiggers 7.00:
dr. F. M. Wibaut: Het Nederlandsche
muziekfeest 1935 7.10: Lezing 7 30:
Zang door H. v. Oss 8.00: Herh. S OS.-
Ber. 8.03: Vaz Dias 8 10: VARA-Or-
kest 0. 1. v. H. de Groot, m. m. v. Alexandra
Trianti (sopraan) 910: Vaz Dias
9.15: J. B. Uges: De nationale A.N.V.V
9.30: „Dc schipbreuk", cantate van Wa
genaar. M. m. v. gem. koor en solisten. Lei
ding: J. Booda 10.40: Chopin-program-
ma door dr. E. Stelnberger (piano) 11.00
Fragm. „Spoken", Ibsen. M. m. v. VAEA-
Tooneel 0. 1. v. W v. Cappellen 11.30
12.00Gram pl.
Huizen. 1875 M. NCRV-Uitzending
8.00: Schriftlezing en meditati" 8.15
9.30Gram.pl. 10,30: Morgendienst 0. 1.
v. ds. N. P. E. G v Uchelen 11.00: Chr.
Lectuur 11.3012.00 en 12.15: Gram.nl.
12.30: Orgelconcert J. Zwart 2.00:
Gram.pl. 2.35: Causerie A. J Herwig
3.153.45: Kniples 4.00: Bijbellezing ds.
H. L. Both, m. m. v. zang en orgel 5.00:
NCRV-Harmonle-orkest 0. 1 v. P v d.
Hurk 6.30: Vragenuur 7.00: Ned. Chr.
Persbureau 7.15: Gram.pl. 7.30: Vra
genuur (vervolgi 8.00: Vaz Dias 8.05:
Samenkomst v. h. Leger des Heils te Haar
lem o. 1. van Brig. J. v. Loo. M m v. spre
kers, koor en orkest o. 1. v. Adj. Claeys
9.55: Vaz Dias 10.00: Kon. Liedertafel
„Zang en Vriendschap" 0. 1. v. F. Schuur
man, m. m. v. H. Ludolph (sopraan)
11.00-11.30: Gram.pl.
Droitwich, 1500 M. 9.35—9.50: Mor
genwijding 10.20: Gram.pl. 10.50:
Dultsche les 11.05: Orgelconcert A M,
Henderson 11.35: Gram.pl. 12.00:
BBC-Midland-orkest 0. 1. v Heward
I.00: Speeches 1.25: Voor de scholen
2.10: Gram.pl. 2.55: Dultsche les 3.20:
Concert door F. Hooton (cello) en D. Man-
ley (piano) 3.50: Orkestconcert 0. 1. v.
G. Hawkins. M. m. v. P. Dow (alt) 4 35'
Het Oiof-Sextet 5.20: Berichten 5.50
en 6.05: Lezingen 6 25: Bach-concert
6.50: Causerie 7.20: Pianorecital T Mat-
thay 7.40: 2de acte van Wagneris Lo
hengrin 9 10: Berichten 9.20: BBC-
Orke6t 0. 1. v F. Bridge, m. m. v B. Har
rison 10.3511.20: Jack Jackson en
zijn Band
Radio Paris, 1648 M. 6 20 en 7.20:
Gramofoonpl 11.35 Orkestconcert olv.
Touche 7.20: Concert mmv. vocaal kwar
tet en solisten 9 55: Dansmuziek.
Kalundborg, 1261 M. 11 20—1.20:
Strijkorkest olv. Andersen 2504.50:
Omroeporkest olv. Reesen 8.05: 18de-
eeuwsche muziek 8.30: Hoorspel 8.40:
Koorconcert 910: Gramofoonpl 9.35
10.25: Omroeporkest olv. L. Gröndahl
Keulen, 456 M 5.20: Gramofoonpl.
6.35: Omroepkwintet 11.20: Uit Ham
burg: Orkestconcert o.l.v. O. E. v. Sosen,
en solisten 1.35: Zang 3.20: Piano
recital 4.20: Omroepkleinorkest olv.
Eysoldt 6.30: Gramofoonpl. 8.20: Ca
baretprogramma 9.50—11.20: Emdé-
orkest.
Rome, 421 M. 8.05: Gramofoonpl.
9.20: Mandoilneconcert.
Brussel, 322 en 484 M. 322 M.: 11.20
Gramofoonpl. 12.30—1.20: Salonorkest
olv. Walpot 4.20: Gramofoonpl. - 5.59
en 6.35: Salonorkest olv. Walpot 7.20:
Hoorspel 8.20: OmroepoTkest olv. Dou-
llez 9.30—10.20: Gramofoonpl. 484 M.
11.20: Salonorkest olv. Walpot 12.30
1.20Gramofoonpl. 4.20: Populair con
cert 5.20: Gramofoonpl. 5.50: Kamer
muziek 7.20: Symphonieconcert olv. Fr.
André 9.30—10.20: Populair concert.
Deutschlandsender, 1571 M 7.35;
Moussorgski-concert uit Frankfort 8.05
„Das Sternenlied", spel van Karrasch
9 20 en 10.05: Berichten 10.20—11.50:
Oskar Joost en zijn dansorkest.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF EN
DE R. O. V. RADIO-CENTRALE,
Voor Zondag 28 April.
lste programma: Hilversum van 824 n.
2e programma: Hulzen van 824 uur.
3e programma: 8.35: Keulen 10.30:
Brussel Fr 10.50: Keulen 13.20: Di
versen 15.10Keulen 17.30: Brussel
Fr. 18.20: Parijs Radio 19.20: Keulen
21.20: Paris P. P. 21.50: Parijs Radio
Pl.m. 23.20: Kalundborg.
4c programma: 9.20: Brussel VI. 11.50;
Droitwich 14.20: London Reg. 17.35:
Parijs R. 18.05: London Reg. 20.05:
Weenen 21.45: Boedapest 22.20:
Weenen.
Voor Maandag 29 April.
lste programma: Hilversum van 824 u,
2de programma: Hulzen van 824 uur.
3de programma: 8.00: Deutschl.sender
9 20: Keulen 11.20: Brussel VI. 12.30:
Keulen 13.20: Deutschl.sender 14.15:
Droitwich 14.50: Kalundborg 15 2
Keulen 17.50: Brussel, Fr. 18 50:
Deutschl.sender 1920: Leipzig 21.20:
Paris P. P. 21.40: Leipzig
4e programma: 9.35: London Reg.
16 05: Droitwich 17.20: Diversen 17 50
London Reg. 19.40: Droitwich 23 20:
Weenen.
Wil7lglngen voorbehouden.
GEBOREN.
Willem. Z. van F, G. Schlagwein en J. E.
v. d. Zeeuw Hendrikus Johannes, Z. van
J. J. v. Klink en 3. M. Kramers Leen-
dert, Z. van L. Groenenboom en H. C. de
Meij Petronella, D. van F. Piket en J.
de Roo Elly Beatrix, D. van J. B. H.
Schoots en A. Kroonberg Johanna Ma
ria. D. van H. H. Stolk en M. Wensveen -
Hubertus, Z. van G, v. d. Zwan en G. Taal
Jan, Z. van J. v. Soest en B. Elfert
Cornells Petrus. Z. van C. J. Turk en Th.
M. v. Diest Agatha, D. van Chr. Komen
en M. de-Koning Egbert, Z. van X
Jonker en C. Heemskerk Johanna Cor
nelia, D. van C. Geijteman en C. v. d. Plas
Cornelia Sophia Maria. D. van F. J. M. P.
Proot en E. M König Bron. Z. van B. J.
Hekkemg en P. Gortzak Arie Cornells,
Z. van C. Geijteman en C. v. d. Plas.
ONDERTROUWD.
J. S. Lips jm. 24 J. en M. Valk jd. 25
J Kukler gesch. 33 j. en H. E. Herden
Jd. 22 j. A v d. Nadort Jm. 25 j. en
A. Hannaart jd. 25 j.
OVERLEDEN
M. Th. M. Ruigrok, Dr. 9 J.
Automobilisten, motorrijders en
trambestuurders, helpt mede het
stadsrumoer te bestrijden.
5. Thijsje heeft het heel erg warm't is zomer en hij heeft
de zware kroon nog steeds maar in zijn arm. Hij is, op Meester
Rattus raad, nu heel kordaat den weg maar opgegaan, die voert
naar 't koninkrijk van Hozomaan. De weg is lang; hij heeft al heel
ver weer gewandeld en peinsde onderwijl over wat het bij de kroon
behoorend document behandelt; dat is hem nog duister voor het
meerendeei.
Nu ziet hij in de verte dan een groot kasteel. Een paaltje langs
den weg geeft aan dat dit moet zijn het koninklijk paleis
„Daar ga ik eerst eens heen", denkt onze Thijs.
2-3
