„Flora" opent haar poorten.
76,le Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 15 Maart 1935
Derde Blad
No. 23000
Een grootsche expositie.
DE HEEMSTEEDSCHE TOOVERTUIN. EEN FRAAI PLEKJE VOOR HET BLOEMENPALEIS
De viering van het 75-jarig bestaan
der algemeene vereenigmg voor
bloembollencultuur.
(Van onzen eigen verslaggever).
Op een dag, waarop in de gansche
natuur allerwegen de eerste symptomen
van de naderende lente te bespeuren wa
ren de zon zacht en vriendelijk, door
geen wolkje gehinderd, met een welbe-
hagend stralen de herlevende aarde koes-
de en de koude, gure wind der laatste
dagen ln den letterlijken zin van het
woord den aftocht had geblazen, op zulk
een stralenden voorjaarsdag was de
Pers de gast van het uitvoerend Comité
der Internationale bloemententoonstelling
„Flora" te Heemstede. Geen dag had beter
gekozen kunnen zijn, geen dag den deel
nemers dezer excursie meer genot kun
nen schenken.
Onder deze dus bij uitstek zoo gunstige
omstandigheden, verzamelde zich gister
morgen de Pers rond den voorzitter van
het untvoerend comité, den heer T. H. M.
van Waveren, om onder diens geleide een
rondgang te maken over en langs de ter
reinen van deze grootsche en indrukwek
kende expositie, een expositie waarover
reeds maanden en maanden van te voren
is geschreven en gesproken en waarvan
men tevens groote verwachtingen koes
tert En al nemen wij ln oogenschouw,
dat hetgeen wij gisteren te zien kregen,
nog niet te vergelijken is met datgeen
wat er over enkele weken, als de volle-
grondcultures zich ontplooid zullen heb
ben, te zien zal zijn, dan toch reeds mee-
nen we volmondig te mogen zeggen, dat
genoemde verwachtingen stellig niet be
schaamd zullen worden.
Momenteel valt het accent ln sterkere
mate op het hoofdgebouw, dan dit over
eenigen tijd het geval zal zijn, maar ook
dan zal dit „Bloemenpaleis" toch de „clou"
van de tentoonstelling blijven. Reeds on
middellijk bij het binnentreden wordt
men als het ware bedwelmd door een
mengeling van bloemengeuren en men
heeft eenigen tijd noodig om te wennen
aan de pracht en praal die Moeder Na
tuur hier, door bemiddeling der kweekers,
ten toon spreidt. Men kan zich bijkans
niet voorstellen dat half Maart nog niet
voorbij is, en men moet eerbied hebben
voor de zorg en de toewijding van onze
Hollandsche kweekers die hier zooiets in
drukwekkends en groots wisten te berei
ken. Het is werkelijk onmogelijk met een
Pen de bloemenweelde, welke een lust voor
de oogen is, hier te beschrljven.Het zwaar
tepunt ligt natuurlijk op de bolgewassen,
waarvan op deze eerste tiendaagsche ten
toonstelling, de hyacinthen we) de voor
naamste plaats innemen. Men ziet hier
een aantal variëteiten, een hoeveelheid
kieurschakeeringen, waarvan zij die zoo-
Iets nog nimmer zagen, zich geen voor
telling kunnen maken. Niet minder dan
12.000 stuks, verdeeld in 80 soorten zijn
er tezamen gebracht. Vanzelfsprekend ne
men ook de tulpen en de narcissen een
belangrijke plaats ln. Vermeldenswaard
M ook, het aanwezig-zijn van de kleinste
darcis ter wereld, n.l. de Minimus, wier
"aderland in de Pyreneeën ligt. De grootte
van deze bloem bedraagt ten hoogste lVi
CM. en de bol is ditmaal geplant ln
•dnvingerhoed
Echter niet alleen bolgewassen kan
®en in het hoofdgebouw aanschouwen.
Oe gouden regen bloeit alsof het volop
Mei is, de seringen geuren alsof het al
'en paar maanden voorjaar is. En zij zijn
Het alleen! Hier spreidt een rhododen-
JMron zijn bloemenpracht ten toon, daar
als druifjeshyacinthen, anemonen, e.a.,
kortom een geheel, hetwelk zelfs een niet-
bloemenliefhebber tot extase zal brengen!
Ook bulten het hoofdgebouw valt er
reeds veel te genieten. Zoo vinden we
tegen het hoofdgebouw aan, langs den
vijver een fraaie collectie tulpen. Verder
voert echter alleen de crocus nog heer
schappij. We vinden hen bij duizenden
op de gazons op het weldeterrein. Terwijl
de hyacinthen en tulpen nog slechts
schuchter hun kopjes boven den grond
steken, zien we hier gordels van purper,
violet, zachtblauw, geel en wit, een weelde
van kleuren, welke oprijst uit die duizen
den en duizenden bloemkelken. Boschages
van donkergroene hulsten, staalblauwe ce
ders en sparren, welke de gazons onder
breken, vormen de contrasteerende kleu
ren. Over eenigen tijd zal deze crocussen-
kleurenweelde verdwenen zijn en vervan
gen door een van hyacinthen. narcissen
en tulpen, welke dan op haar beurt weer
de blikken van de bezoekers zal vangen
en vasthouden totdat ook hun tooi ver
welkt is.
De heer Van Waveren heeft verder de
Pers nog rondgeleid in de verschillende
andere gebouwen, zooals dat van het De
partement van Economische Zaken (Di
rectie van den Landbouw), waarvan,
evenals van de verdere indeeling van het
tentoonstellingsterrein, reeds uitvoerig in
ons blad melding is gemaakt.
Nadat in het Volendamsch restaurant
de koffie was genuttigd, werd een lunch
aangeboden in het restaurant „Flora".
Aan het slot hiervan dankte de heer
Primo namens de Pers het uitvoerend
comité, speciaal den voorzitter, den heer
Van Waveren, voor de gastvrijheid en de
gulheid waarmede zij ontvangen en te
woord gestaan was en sprak hij tevens
zijn bewondering uit over de geweldige
werkkracht, de overstelpende energie als
mede den moed en den durf welke in deze
grootsche expositie belichaamd zijn. Hij
eindigde met zijn beste wenschen voor de
tentoonstelling uit te spreken.
DE JUBILEUMVIERING.
Zooals we reeds in ons blad van gisteren
meldden, vond 's middags in de beurszaal
van het Krelagehuis te Haarlem, de her
denking plaats van het 75-jarig jubileum
der Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur en met welke gebeurtenis de
„Flora" officieus geopend werd. De fees
telijkheid ving aan met het zingen van
het Wilhelmus door het Mannenkoor „Die
Spaerne Sanghers" en het Haarlemsch
Vrouwenkoor, onder leiding van den Di
recteur Lieven Duvosel. Nadat vervolgens
door dezelfde koren ten gehoore was ge
bracht: O Meimaand, nam de voorzitter
van genoemde vereeniging, de heer Ernst
H. Krelage het woord. Het allereerst riep
hij allen een hartelijk woord van welkom
toe, in het bijzonder den Directeur-Gene
raal van den Landbouw als vertegenwoor
diger van Z. E. den minister van Econo
mische Zaken, ir. Roebroek, den commis
saris der Koningin in Noord-Holland, den
leden van het college van Ged. Staten,
den burgemeester van Haarlem en vele
anderen, onder welke verschillende bui-
tenlandsche gasten. Aangezien op dezen
dag, zei spr., dankbare gevoelens uitgaan
naar Hare Majesteit de Koningin, onge ge-
eerbiedigde beschermvrouwe gedurende
34 jaar, stel ik u voor Hare Majesteit het
volgend telegram te zenden:
„Algemeene Vereeniging voor Bloembol
lencultuur met genoodigden bijeen ter
herdenking van haar 75-jarig bestaan,
biedt Uwe Majesteit de betuiging van
eerbiedige hulde en trouw aan."
De vergadering beantwoordde dit voor
stel met een warm applaus. Nadat de heer
Krelage nog had medegedeeld, dat op de
laatstgehouden algemeene vergadering der
vereeniging besloten was om tot eereleden
der vereeniging te benoemen: mr. M. P,
L. Steenberghe, Minister van Economische
Zaken; den Minister van Staat, jhr. mr.
dr. H. A. van Karnebeek, commissaris der
Koningin in de provincie Zuid-Holland;
jhr. mr. H. M. van Haersma de With,
H. M. buitengewoon gezant en gevolmach
tigd minister te Washington, en W. L. F.
C. Ridder van Rappard, H.M. buitenge
woon gezant en gevolmachtigd minister
te Kopenhagen, beide laatsten meer in 't
bijzonder ter waardeering van hun krach-
tigen steun ter beperking van de invoer-
moeilijkheden in Tsjecho-Slowakije en
Denemarken aan liet bloembollenbedrijf
verleend), ging hij tot zijn eigenlijke rede
over, waaraan wij het navolgende ont-
leenen
Bij de herdenking van het merkwaar
dige jubileum dezer vereeniging dat haar
stempelt tot een der oudste zoo niet de
oudste organisatie op tuinbouwgebied in
den lande, gaan zijn gedachten voor eenige
oogenblikken uit naar het vroegste ver
leden van de instelling. Heden kan dus
het uitgangspunt zijn het jaar 1910 dat
met de zoo welgeslaagde jubileums-ten-
toonstelling de eerste halve eeuw der ver
eeniging afsloot en een nieuw tijdvak
opende Wat waren dat schoone jaren en
gelukkige tijden; die periode van rustigen
groei en voorspoed in vrede, 1910 tot 1914
Het bloembollenbedrijf bloeide door den
gestadig toenemenden export; het was in
die dagen, dat de mooiste Trompetnarcis
sen in Nederland gewonnen werden en
zelfs de Engelsche verscheidenheden te
Londen versloegen, het was de tijd der
eerste nieuwe Nederlandsche tulpen
aanwinsten, die tot op dezen dag een zoo
belangrijke stimulans voor den handel zijn
geweest, een der schitterende Aziatische
tulpenspecies, toen voor het eerst hier aan
de markt gebracht.
Toen kwam de oorlog en merkwaardi
gerwijs leed het bedrijf nog weinig onder
dat eerste oorlogsjaar en ook in de twee
volgende jaren bleef de toestand nog vrij
gunstig. Dit werd anders toen Amerika
aan den oorlog ging deelnemen en de to
tale export inschrompelde tot 8 millloen
gulden. Toen echter bracht de Codro weer
redding, de onderlinge groentendrogerij en
zouterij, voor de bollenstreek. De vrij on
verwachte sluiting van den wapenstil
stand. maakte vele voorraden echter on
verkoopbaar.
Beroemde economen hadden tijdens den
oorlog met groote stelligheid o.a. den on
dergang van jiet bloembollenbedrijf voor
speld. Gelukkig bleek deze voorspelling
onjuist. Het bedrijf herstelde zich zelfs
met onverwachte snelheid. Toen Engeland
zijn grenzen weer openstelde, steeg de uit
voer van bloembollen daarheen binnen
enkele jaren tot een hoeveelheid, welke de
grootste, die vroeger in een jaar door dat
land was opgenomen, overtrof. Ook de ex
port naar de overige landen herstelde zich
geleidelijk.
Van 1925 af begon zich, wellicht ook als
gevolg van de tentoonstelling, een aan
zienlijke uitbreiding van de bollenteelt te
voltrekken. De slechte uitkomsten van
den landbouw en den groven tuinbouw
leidden tot gedeeltelijke omzetting van
deze bedrijven in bollenteelt.
Het viel niet te ontkennen, dat het de
bollenteelt goed ging in dat tijdvak Het
vak heeft en reeks 'van vette jaren ge
kend, die zich tot 1931 voortzette. De uit
voer steeg geregeld; er konden goede prij
zen bedongen worden; de jaarlijksche uit
voer benaderde een bedrag van rond 50
millioen gulden. De binnenlandsche on
derlinge handel bloeide! Voor nieuwe aan
winsten werden fabelachtige prijzen be
steed, in één woord er was voorspoed, zelfs
weelde alom. De gebruikelijke fout, dat
deze abnormale jaren voor een blijvenden
toestand werden aangezien, bleef ook het
bloembollenbedrijf niet bespaard. Toen de
vette jaren voorbij waren, bleken maar al
te velen geen voorzorgen genomen te heb
ben voor de magere jaren, die toch onver
mijdelijk volgen moesten.
De vereeniging zag het aantal harer
afdeelingen stijgen tot 65, haar ledental
tot bijna 6000. Toen het getij verliep en
haar ledental weer afnam, bleef haar
flnahcieele toestand ongeschokt.
In den loop der jaren werd de tuin-
bouwwinterschool te Llsse gevestigd, die
zich onder de toegewijde leiding van haar
directeur, Ir. Volkersz, in den loop der
jaren tot de Rijkstuinbouwschool voor
Bloembollenteelt ontwikkeld heeft. In
het hart der streek gevestigd, werd zij
door tal van zoons van kweekers en expor
teurs bezocht.
Het omstreeks 1917 in de bollenstreek
waargenomen aaltjesziek der Narcissen
was de rechtstreeksche aanleiding tot de
benoeming van den heer Van Slogteren
tot phytopatholoog voor de bloembollen
streek. In, 1923 kreeg hij een eigen labora
torium te Lisse, dat een onderdeel werd
der Landbouwhoogeschool te Wageningen,
waaraan Dr. van Slogteren als hoogleeraar
verbonden werd.
School en laboratorium zijn instellingen,
die de bollenstreek ten zegen zijn geweest.
Beide instellingen zijn voorbeelden van
voortreffelijke Staatszorg.
Spr gaat dan verder op de werkzaam
heden der vereeniging in, zooals de bloe-
menkeuringen, de deelneming aan de
buitenlandsche tentoonstellingen, e.a. Hij
eindigde dit deel met te zeggen dat de
vereeniging zich niet behoeft te schamen
over haar verleden.
Ruim een jaar geleden koesterden
velen de hoop dat de regeeringsmaatrege-
len voor het bloembollenbedrijf voor 1935
althans wat den handel betreft zouden
hebben kunnen vervallen. Helaas is dit
niet mogelijk gebleken.
In overgroote meerderheid heeft het
bedrijfsleven zich voor handhaving der
maatregelen gedurende dit jaar uitge
sproken Het herstel ls nog verre van
volledig. Meer uitzicht op een betere toe
komst bieden de door de regeering der
Vereenigde Staten van Amerika aange
kondigde maatregelen. Dit lichtpunt is
op dezen dag bijzonder welkom.
H.M. de Koningin heeft thans de kroon
op het werk gelleven te zetten door de
Flora te stellsn onder Haar hooge be
scherming
Zoo wordt het laatste vierde deel der
eerste eeuw in het bestaan der vereeni
ging ingezet op een wijze, haar roemrijk
verleden waardig en vol van beloften voor
de toekomst. Moge het de vereeniging ge
geven zijn, zich steeds een leiding te ver
zekeren, die deze beloften in vervulling
weet te doen gaan en ten volle berekend
is voor de moeilijke, maar aantrekkelijke
taak om te waken voor de algemeene be
langen van het geheele bloembollenvak.
Hierna sprak ir. Roebroek, wiens rede
wii in ons blad van gisteren reeds ver
meldden. Na afloop deelde hii mede. dat
het HM. de Koningin behaagd heeft te
benoemen tot ridder in de Orde van
Oranje-Nassau. den heer J. Valkering,
ondervoorzitter der Alg. Vereeniging voor
Bloembollencultuur, te Limburg en dat
toegekend is de eere-medaille in zilver
aan de heeren H. Corbie, meesterknecht
in een bloembollenbedrijf te Hillegom en
G. van Tol, idem. te Sassenheim.
Na een korte toespraak van mr. Maar
schalk bracht de heer G. W. Leak, member
of the council Royal Horticultural Society
namens zijn 50.000 leden tellende organi
satie gelukwenschen over aan de jubilee-
rende vereeniging Hij herinnerde aan de
tentoonstelling van 1925 en uitte zijn be
wondering over hetgeen nu in een nog
grootere en schoonere expositie is tot
stand gebracht.
Laatste spreker was de heer J. C. M.
Mensing, voorzitter van den Nederland-
schen Tuinbouwraad. Spr. zei het woord te
voeren namens den Nederlandschen tuin
bouw. dat is de tuinbouw in den uitge-
breidsten zin: sierteelt en groente- en
fruitcultuur. want al deze groepen, ver-
eenigd in den Nederlandschen Tuinbouw
raad verheugen zich in dezen dag.
Het is een bewijs van groote innerlijke
sterkte, wanneer het een organisatie ge
geven is. zich gedurende een zoo lange
reeks van jaren mede aan de spits te hand
haven. En 't moet alleen betreurd worden,
dat dit herdenken moet geschieden in een
tijd van ongekende depressie. Laten we
echter met vertrouwen in de toekomst
blijven zien. juist omdat we weten, dat
gerekend kan worden op den steun welke
een organisatie als de Alg. Ver. voor
Bloembollencultuur voor de geheele bol
lenstreek kan zijn
De Alg. Ver. voor Bloembollencultuur
heeft de benijdenswaardige taak zich bij
voortduring bezig te houden met een bij
uitstek nationalen tak van den Neder
landschen Tuinbouw, die van groote inter
nationale vermaardheid is geworden
Licht is de taak onder de tegenwoordige
omstandigheden zeer zeker niet. doch
schoon is ze ongetwijfeld.
Tot besluit hield het hoofdbestuur der
Algem. Vereeniging receptie. Zeer velen
kwamen hun gelukwenschen aanbieden.
DE FEESTMAALTIJD.
Bij den maaltijd waren gisteravond o.ib,
aanwezig:
Mr. H P. Marchant. Min. van Onderwijs
Kunsten en Wetenschappen, Jhr. mr. dr.
A. Roël. Commissaris der Koningin ln de
Provincie Noord-Holland, jhr. J. P. W. van
Doorn, burgemeester van Heemstede mr.
S. A. Vening Meinesz, griffier der Staten
van Noord-Holland. C. Maarschalk van
Egmond en Reinegom. burgemeester van
Haarlem. J. C, M. Mensing, voorzitter Ne-
derl. Tuinbouw Raad Jac. Smits, lid dage
lijks bestuur Ned. Tuinbouw Raad, Jhr. dr.
J. C. Mollerus. secretaris Ned. Tuinbouw;
Raad, G. J Droste jr., voorzitter Kamer
van Koophandel. Th. G. C. Hoog. onder
voorzitter van de Kamer van Koophandel.
E. H. Krelage. voorzitter A.V.. J. F, Ch.
Dix. voorzitter Nederl. Dahlia-vereenlglng.
W. A. Phillippo. voorzitter Nederl. Gladio-
lusvereeniging. D. Veerman jr.. voorzitter
Vereeniging van Boskoopsche Culturen en
vele anderen.
De heer E H. Krelage heette de aan
wezigen welkom, in het bijzonder Z. Ex.
den Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, van wien het Bestuur de
bescherming en medewerking heeft onder
vonden in verband met de historische ten
toonstelling in het Frans Hals Museum.
Deze maaltijd, aldus vervolgde spr. vormt
een schakel tusschen de herdenking van
het 75-jarig bestaan onzer Vereeniging en
de tentoonstelling „Flora". Spr. bracht
hulde aan den voorzitter van het Uitvoe
rend Comité, den heer T. van Waveren en
den heer Voors. die den prachtigen aanleg
voor zijn rekening heeft genomen.
Nadat de heer Krelage de Staten der
Provincie had dank gebracht voor de in
schrijving in het waarborgfonds voor
45.000 gulden, noodigde hij de aanwezigen
uit den eersten dronk te wijden aan over
heid van Rijk en de provincie Noord-
Holland.
De Minister van Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen mr. H. P. Marchant ver
klaarde
Men kan de bloembollencultuur van twee
zijden bekijken: uit een zakelijk oogpunt
en uit aesthetlsch oogpunt en nu stel ik
er een eer in om hier als Minister van
Kunsten Onderwijs en Wetenschappen aan
te zitten als vertegenwoordiger der Regee
ring ten aanzien van den aesthetlschen
kant der zaak. Van Bloembollencultuur als
zoodanig heb ik geen verstand. Ik heb wel
verstand van de cultuur moet ik ten
minste hebben De cultuur ressorteert
onder mijn Departement. Nu zal ik er op
willen wijzen dat degenen dit zich bezig
houden met bloembollencultuur, in het
leven roepen: schoonheid, de schoonheid,
die aan de menschen levensmoed en
levenslust geeft en dat ressorteert onder
mijn departement. Daarom voel ik mij hier
zoo thuis, niet alleen aan dezen diseh,
maar ook aan mijn departement en degenen
die zouden willen verklaren, dat ik daar
niet thuisbéhoor, omdat ik in doldriftige
buien verkeerde dingen doe. die kennen
mij niet. Vooreerst ben ik geenszins dol
driftig en in de tweede plaats doe ik
ambtshalve althans geen gekke dingen.
Daarvan wil ik het bewijs leveren, door
van harte een dronk wijden aan de Alg.
Vereenigine voor Bloembollencultuur. Het
eenige aldus de Minister waardoor wij
ons kunnen staande houden in een tijd'
van welvaart, is. dat wii blijven: energiek.
Int de bollencultuur heeft men bewezen,
dat men energiek is. Spr. is blij dezen
wakkeren mannen namens de Regeering
energie toe te kunnen wenschen, ook in
de toekomst, opdat Nederland Neder-
landsch blijve.
De Commissaris der Koningin In de pro
vincie Noord-Holland, jhr. mr. dr. A Roëll
voegde zoowel persoonlijk en als hoofd van
het Provinciaal Bestuur zijn wenschen bij
de velen, die in den loop van den dag tot
den heer Krelage en diens medebestuur
ders zijn gesproken.
De heer T. M, H. van Waveren, voorz.
van het uitvoerend comité van Flora hield
een rede in het Engelsch. Na een woord
van welkom zeide hij, dat men wel zeer
verrast zal zijn, hier een tentoonstelling te
vinden, in een dergelijke stijl in dezen tijd
van economische depressie. Juist deze om
standigheden deden ons besluiten, de ten
toonstelling te houden om onze producten
te doen demonstreeren. Wij hopen, dat de
tijd niet veraf zal zijn, dat wij weer naar
normale verhoudingen kunnen terugkee-
ren.
DE OFFICIEELE OPENING.
Hedenmorgen is onder groote belangstel
ling de tentoonstelling officieel door minis
ter Steenberghe geopend.
Onder de vele aanwezigen zagen wij den
Zweedschen gezant A. J P. Adlercreutz,
den Commissaris der Koningin in de Pro
vincie Noord-Holland Jhr. Mr. Dr. A. Roëll,
namens den Commissaris der Koningin in
de Provincie Zuid-Holland Jhr. Mr. L. E.
M. von Fisenne, den griffier der Provincie
Noord-Holland Mr.S. H.. Vening Meinesz,
verschillende leden der Gedeputeerde en
Provinciale Staten van Noord-Holland, de
burgemeesters van Haarlem, Heemstede en
omliggende gemeenten, jhr. G. T. van Tets,
voorzitter van de Koninklijke Maat-
E GROOTE ENTREELAAN DER TENTOONSTELLING, VERLICHT DOOK
LANTAARNS, ONTWORPEN NAAR TULPEN-MOTIEVEN.
