FIFTY-FIFTY Vele dokters ad viseer en SIGARETTEN FIFTY- FIFTY Nu 20 voor 15 cent Leidsche sport in vroeger jaren. a>' eJ&rwUz van uu> kul LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 1 Maart 1935 Tiende Blad No. 22988 SIGARETTEN Redactie1507 n%'«ctie en Administr 2500 JS* Jaargang z Uit den glorietijd van Ajax, Njord en L. Z. C. Ook ln 1906 bestond er reeds groote belangstelling voor waterpolo hier ter stede. Bovenstaande foto werd genomen ln genoemd jaar in de zweminrichting Rhijn zicht in het Galgewater bij den polo-wedstrijd L.Z.C.—D.J.K. 75 Jaren dagblad. 75 Jaren sport, Leidsche sport vooral! Daarvan een vol ledig beeld te geven is een taak, die in het kort bestek van dit artikel niet kan worden vervuld. Leidsche Sport! In haar algemeenheid wordt helaas sinds jaren de kwaliteit door de kwantiteit overtroffen. Voetbal, korf bal, zwemmen, en andere sporten, zakten ai naar het peil der bescheidenheid, dat in menig opzicht ligt beneden dat uit het grijs verleden en er in belangwekkendheid althans aanzienlijk bij ten achter staat. Daarom: géén 75 jaren sport, doch lie ver een sprong in de historie, naar den tijd, toen Njord de meest roemruchte roei- vereeniging in den lande was, toen het Leidsche Ajax tot de gevreesde eerste- klasse-voetbalclubs behoorde, toen de Leidsche Zwemclub onder haar leden ver schillende nationale kampioenen telde Het eerste nummer van ons blad ver scheen in 1860, Ruim 19 jaren later werd (te Haarlem) voor de eerste maal voetbal gespeeld in ons land. H.F.C. werd opge richt, andere clubs in andere plaatsen volgden, waaronder Achilles en L.V.V. te Leiden en Noorthey te Voorschoten, clubs, die nog vóór het in 1892 opgerichte Leid sche Ajax een rol speelden, doch weinig presteerden en reeds na enkele jaren uit den N.V.B. werden teruggetrokken. Ajax werd de groote club in de Sleutelstad. In 1897 met 40 werkende leden tot den N.V.B. toegetreden, promoveérde het in het sei zoen '98'99 naar de eerste klasse en het heeft daar tot het jaar van decadentie (19101 een belangwekkende functie ver tuid te midden van H.V.V. ep Sparta, van 8.F.CVelocitas en het gevreesde R.A.P., dat in Kick Schroder (Barbarossai haar meest befaamden aanvoerder had. Met de degradatie ln 1910 is aan het glorietijd perk van het Leidsche voetbal een abrupt einde gekomen. Wel volgde na 1918 (de vereeniging van Ajax en Sportman) een opleving, die A.S.C. in de eerste klasse bracht, doch zij was helaas van zeer tijdelijken aard. Intusschen heeft Leiden in de begin jaren van het Nederlandsche voetbal in het centrum der belangstelling gestaan. In 1890, in 1892, 1893 en misschien nog vaker, hield de Nederlandsche Voetbal- Bond, die toen ook nog de athletiek pro pageerde, hier in Zomerzorg zijn jaarlijk- sche algemeene vergaderingen, die al in dien tijd rijk waren aan felle debatten. Het was Leiden waar de heer P. Droog- leever Fortuyn, thans burgemeester van Rotterdam, bij zijn aftreden als bonds voorzitter, in 1893 werd benoemd toteere- Ud. Het was Leiden, waar een jaar tevo ren besloten was het touwtje tusschen de palen te vervangen door een dwarslat. Het was alweer Leiden waar er in die jaren op een vergadering op aangedrongen werd de gebruikelijke oude jas en dito broek, welke door de spelers gedragen werden, te doen vervangen door een behoorlijk sport- costuum! Reeds op 4 Maart 1893 vond hier een wedstrijd plaats tusschen Leidsche en Delftsche studenten (die door de Delfte naars met 3—2 gewonnen werd). Het Leidsche voetbal leverde spelers op voor de nationale ploegen. Leidsche studenten speelden op 14 April 1898 al een inter nationalen wedstrijd tegen English Wan derers (en wonnen met 20). Kortomde Sleutelstad was in tel in die begin-periode van de voetbalsport, toen men nog geen kalklijnen trok, er geen reserve-ballen op na hield (zoodat gedu rende den wedstrijd somtijds een bal weer eens moest worden opgepompt!) en toen men de doelpalen kalmweg gebruikte als kapstokken voor uitgétrokken kleeding- stukken. Voor het Leidsche voetbal was de oude tijd in menig opzicht inderdaad de goede tijd! Doch laten wij erkentelijk zijn voor wat ook thans voor de voetballerij hier ter stede wordt gedaan, in het bijzonder door den Leidschen Voetbalbond, waarin de heeren Steenhauer en S. N. Waringa laatstgenoemde als bestuurslid sinds 3 Augustus 1912) de meest markante figu ren zijn. Vanaf 1903 organiseert de L.V.B. het voetbal in de Sleutelstad. Dat begon in den tijd, toen hier alleen Ajax I, Ajax II en Sportman I aan competitie-wedstrij den deelnamen. En dat is te danken ge weest aan het initiatief van A. J. Bronk- horst en aan de medewerking van Daan Schutte (thans mr. Schutte), van H. Jonker, A. v. d. Lljke e.a., namen, die nog altijd in Leiden een bekenden klank heb ben behouden. Veel ouder dan voetbal is de Leidsche zwemsport. In 1908 werd, na een inge zonden stuk in het ,,L. D.", op last van B. en W overgegaan tot sluiting van de zweminrichting Rhijnzicht, in het Galge water, die toen niet minder dan 51 jaren had bestaan In Rhijnzicht was in 1886 op initiatief van den heer H. A. van Ingen Schenau, directeur der Zwemschool, en met groote medewerking van den heer G. Henri Sijt- hoff (die twee jaar later secretaris werd van den toen opgerichten Nederlandschen Zwembond) de Leidsche Zwemclub in het leven geroepen. Druk werd reeds toen het zwemmen* beoefend. „Zwem, duik, geniet en lach de zotte wereld uit!", was de leus. Nog in het jaar der oprichting werden er wedstrijden gehouden, gevolgd door een groot avondfeest ln de met vet potjes en lampions verlichte zweminrich ting, waar vuurwerk werd afgestoken en de muziek van de Jagers vroolijke wijsjes blies. De Rappard's en de Sala's waren de zwemsterren uit die jaren van het wed strijd-wezen en zij veroverden zelfs lands kampioenschappen. Begonnen werd in 1890 met het afnemen van examens als geoefend zwemmer; een Jaar later trad de polo-afdeeling ln werking. Na de sluiting in 1908 trok zwemmend Leiden naar de inrichting aan de Heerenpoort en in 1915 naar den Hooge Rijndijk en weer later ook naar de Zijl En de geschiedenis herhaalt zich nu: zooals in 1908 Rhijnzicht onbruikbaar werd door de slechte kwaliteit van het water, zoo zal in 1935 de inrichting aan den Hooge Rijndijk gesloten moeten blijvea om levensgevaar te voorkomen en de ge meente (bij gebrek aan bezoekers) voor een financieel echec te behoeden. De latere chroniqeur zal hopelijk kunnen schrijven hoe ln 1935 besloten werd tot den bouw van een overdekte zweminrich ting in de Sleutelstad. Gezeild, wedstrijd-gezeild, werd er ln Leiden's contreien in de tweede helft dei- vorige eeuw waarschijnlijk nog niet (de vereeniging De Kaag bestaat op 10 Octo ber a.s. „nog slechts" 25 jaren!), er werd niet getennist of gehockeyd. Ook cricket en korfbal met hun glorietijdperken van Ajax, Vitesse en Fluks zijn van een lateren datum. Ajax eenmaal een sterke le klasser zakte trouwens reeds weer af naar het tweede plan en ook voor het spel van mand en bal kon het succes niet duurzaam zijn. Vitesse: driemaal kampioen van Nederland in 1913, '15 en '17 en Fluks met Vitesse een der allersterkste nationale ploegen, hebben groote dagen gekend. Er was een tijd, waarin men sprak van „den Leidschen stijl", een tijd, waarin de Heringa's. de Wolff's, de van Zimmeren's door hun weergaloos handige spel huizenhoog uit gingen boven alles wat buiten Leiden's wallen werd gepresteerd. Die tijd is reeds lang voorbij. Op de puinhoopen der vergane glorie ging Vitesse roemloos ten onder en het feit. dat Fluks nu degradatie-wedstrijden spelen moet, bewijst dat de decadentie evenmin aan haar ongemerkt voorbij is geslopen Er zijn oudere Leidsche sporten dan de zoo juist genoemde. Schakers riepen reeds op 4 November 1846 (dus 88 jaar gele den!) de Lefdsche schaakclub Palamedes in het leven, terwijl op 4 Nov. 1884 de gymnastiek-club Hercules werd opgericht. Het was alweer de reeds eerder genoemde „Bram" van der Lijke, die o.m. in samen werking met Meyeraan, er toe heeft bij gedragen, dat de naam dezer vereeniging werd gevestigd Hercules heeft in het plaatselijke gymnastiek-wereldje een voor aanstaande positie vervuld. Nu al jaren doet zij het rustiger aan, is er de bezon kenheid van den stijgenden ouderdom gekomen, en in 't publiek treedt zij niet meer naar buiten. Maar met welk een intense vreugde hooren wij zoo nu en dan bij bijzondere gebeurtenissen op gym nastisch gebied die pioniers vertellen van hun rijke ervaring en van dien gulden tijd, toen de omstandigheden zoo geheel anders waren dan nu, doch de voldoening van het turnen en het clubleven in geen enkel opzicht minder groot is geweest....! Leiden is de stad van de grachten en van een opmerkelijk waterrijke omgeving! Leiden is bovendien studentenstad Het kan geen verwondering wektten dat dan ook in Leiden de eerste studenten-roei- vereeniging in Nederland werd opgericht. Njord. de club met de zwaan, dateert van 1874 en herdacht het vorige jaar haar zestig-jarig bestaan. Njord geniet ook thans nog een ruime mate van populari teit hier ter stede de concurrentie van zoovele andere sporten en vereenigingen ten spijt. Maar géén club stond ooit in zoo hoog aanzien, was zóó gegrondvest in de algemeene sympathie van het Leidsche publiek als in die vorige eeuw de blauw- witten, die toen fungeerden als baan brekers op roeigebied! Twee jaren na Njord werd Laga opge richt en op 2 Juli 1878 werden op het Galgewater tusschen dit tweetal voor het eerst wedstrijden (in vierriemsgieken) ge houden, waarbij de Delftenaars winnaars werden Deze wedstrijden mogen be schouwd worden als de oorsprong van den Ned. Studenten-Roeibond, die in 1883 in 't leven geroepen we>Bij 's Molenaars de plaats, Waar zich thans aan het -Rhijnzicht". Er was daar een zweminric haar clubhuis en loods. In October 1896. aemaakt. waarop meerdere thans nog be Platte pet op) ziet men den tegenwoovdi *it front) in de voorste ril groenen is ®en prof. mr. D. van Blom. Er staat ver 'au de manchet van dien arm een lijn Gaigewat._ he: bootenhuis van „Die Leythe" bevindt, stond vroeger het gebouw htlnz van dien naam en de Leidsche studenten-roeivereeniging „Njord" had ei na afloop van de groenen-wedstrijden. werd daar bovenstaande interessante fotc :ende stadgenooten voorkomen. Tegen den muur. achter het hekje (met eer ren burgemeester mr. A. van de Sande Bak' uyzen. Tweede van rechts (met groo. dr. C. J. A van Iterson. Tusschen nummer vier en vijf der eerste rij door ziet dev een groen rechtop in den hoek met zijn arm tegen den muur. Wanneer men loodrecht omlaag trekt dan is de tweede persoon op die lijn prof. jhr. mr. W. J. M, van Eysinga. KNIPSELPRIJSVRAAG. 176 Aan Goodwin Co. Mijne Heeren Hoewel ongevraagd, wil Ik U toch even berichten, dat ik met genoegen heb kunnen constateeren. dat het door U gefabriceerde merk Fifty Fifty sigaretten, eigenschappen bezit, die ik lang tevergeefs in andere sigaretten heb verlangd. De zuiver' heid en het aroma laten niets te wenséhen over en ik kan ze inhalee' ren zonder eenigen nadeeligen in vloed te ondervinden. In mijn dokters- practijk komen vele patiënten met keelklachten bij mij. die zich het rookgenot niet laten ontzeggen en het doet mij daarom genoegen hun tegenwoordig op Uw Fifty-Fifty sigaretten te kunnen wijzen. Mij houdende aan de waarheid, dat voorkomen beter Is dan genezen, raad ik mijn keelpatiënten voortaan aan Fifty-Fifty sigaretten te rooken om prikkeling van de keel te voor komen en zij blijken mij allen dank baar te zijn voor dit advies. Hoogachtend. Aan Goodwin Co. Mijne Heeren. Als medicus wilt U mij wel toestaan U geluk te wenschen met Uw pres tatie ten aanzien van de fabricage Uwer Fifty-Fifty sigaretten, die blij kens lange persoonlijke ervaring alle goede kwaliteiten vereenigen met de zeer loffelijke eigenschap, dat zij. door wetenschappelijke samenstelling, prikkeling van dat gevoelige orgaan, de keelvoorkomen. Ik beschouw dit als een besliste en blijvende bijdrage tot het ongestoord genot van de talrijke rookers en iedereen, die last heeft van keel-irri- tatie of rookers-hoest, kan Ik met vertrouwen aanbevelen voortaan Fif ty-Fifty sigaretten te rookendaar hun dén in de meeste gevallen het lot bespaard wordt zich één van die wéinige genoegens geheel of gedeel telijk te moeten ontzeggen, die in deze moeilijke tijden op allen zulk een weldadigen invloed uitoefenen. Hoogachtend, (De origineeleo van deze brieven liggen te onzen kantore ter inzage.) Indien U bemerkt dat andere sigaretten Uw keel prikkelen en dien „rookershoest" veroorzaken, probeer dan eens één week in den Rijn. op het nu befaamde traject van Hollandia, organiseerde deze bond het eerste onderlinge treffen Njord, Laga en Triton namen deel met hun vier-riems- gieken. en zoo enthousiast was de strijd dat de Laga-stuurman al heel spoedig na den start duikboot-neigingen kreeg en de Tritonboot geheel volgens de regelen der kunst in den grond boorde Het is Njord geweest dat in de begin periode van de Nederlandsche roeisport den toon aangaf. Geen andere club had een ploeg als de roemruchte ..Sans Nom" (met J. B A. Vreede R. J J. Damsté. J. Endtz, P. H. Damsté en A Humme),geen andere vereeniging kon zich de luxe per- miteeren van een stijl, die „de parade slag van Njord" werd genoemd.. 56 malen heeft Njord deelgenomen aan de Varsity (dus zonder één uitzondering) en zij werd elfmaal eerste in het hoofd nummer. Merkwaardige voorvallen hebben zich in die jaren afgespeeld. Humor werd ook toen reeds op velerlei wijzen vervoegd. En zoo gebeurde het in 1894 dat de Njord- ploeg: S. W. Tromp (boeg), W. Middel burg (slagi en B Ferf stuurman l uit kwam in het Nummer Jonge Twee en zonder strijd scheen tP zullen winnen. Denk U de grenzenlooze verbazing der toeschouwers toen even voor de finish de ver vóórliggende Leidsche ploeg „rond" maakte, dus de boot achterstevoren draaide, en strijkendi (met den stuur man voorop!) over de lijn ging! Het bleek dat de stuurman een weddenschap had aangegaan, waarbij hij op zich genomen had als eerste de finish te passeeren! Hij won z'n weddenschap Of z'n mederoeiers vooraf van de grap op de hoogte waren geweest, vertelt de geschiedenis niet. Zij leert ons wei dat met- de zaken in die dagen niet steeds even serieus opvatte als in dezen tijd van concentratie en „men tal training"... Doch Njord en de roei sport waren er .niet minder om. Njord is toch gebleven een der belangwekkendste figuren in de nationale roeibeweging, Njord trok naar Henley naar Barcelona, Luzern en Boedapest; aan den naam Njord zijn nog immer verbonden de innige klanken van een groot verleden, dat de Leidsche sport indertijd op het allerhoog ste plan heeft gebracht. I Het was waarschijnlijk ook het voor beeld van Njord dat andere stadgenooten aanspoorde de roeisport te gaan beoefe nen. En zoo ontstond, ruim 20 jaren gele den, de Leidsche burger-roeivereeniging „Die Leythe", welke op haar terrein eveneens zeer nuttig werk heeft gedaan en daarbij wel zeer veel te danken heeft aan dr. Van Iterson, die er nog altijd aAn het roer staat! Het verleden keert nooit terug. Nieuwe tijden nieuwe meesters: nieuwe tijden, nieuwe uitblinkers op sportgebied. Het valt niet te ontkennen dat Leiden in een langdurige periode deze oude waar heid te schande heeft gemaakt. Maar het jachtende leven gaat snel. En uit de deca dentie van dezen tijd, uit de periode van verval, zal ongetwijfeld de Leidsche sport binnen afzienbare jaren als een Phenix herrijzen om de Sleutelstad den stralen krans der glorie te hergeven. Leiden als stad is te groot, haar energie te bruisend, haar geest te sprankelend" om zich voor altijd met een ondergeschikte plaats in de rijen der sportbeoefenaars tevreden te stellen. En het zal alweer de latere chroniqeur zijn, die naar wij hopen getuigen zal dat 1935 in dit opzicht het beslissende keerpunt is geweest ONZE TELEFOONNUMMERS: (op 2 lijnen)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 37