FIFTY-FIFTY
Vele dokters ad viseer en
SIGARETTEN
FIFTY-
FIFTY
Nu 20 voor 15 cent
Leidsche sport in vroeger jaren.
a>'
eJ&rwUz van uu>
kul
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 1 Maart 1935
Tiende Blad
No. 22988
SIGARETTEN
Redactie1507
n%'«ctie en Administr 2500
JS* Jaargang
z
Uit den glorietijd van Ajax, Njord en L. Z. C.
Ook ln 1906 bestond er reeds groote belangstelling voor waterpolo hier ter stede.
Bovenstaande foto werd genomen ln genoemd jaar in de zweminrichting Rhijn
zicht in het Galgewater bij den polo-wedstrijd L.Z.C.—D.J.K.
75 Jaren dagblad. 75 Jaren sport,
Leidsche sport vooral! Daarvan een vol
ledig beeld te geven is een taak, die in
het kort bestek van dit artikel niet kan
worden vervuld.
Leidsche Sport! In haar algemeenheid
wordt helaas sinds jaren de kwaliteit door
de kwantiteit overtroffen. Voetbal, korf
bal, zwemmen, en andere sporten, zakten
ai naar het peil der bescheidenheid, dat
in menig opzicht ligt beneden dat uit het
grijs verleden en er in belangwekkendheid
althans aanzienlijk bij ten achter staat.
Daarom: géén 75 jaren sport, doch lie
ver een sprong in de historie, naar den
tijd, toen Njord de meest roemruchte roei-
vereeniging in den lande was, toen het
Leidsche Ajax tot de gevreesde eerste-
klasse-voetbalclubs behoorde, toen de
Leidsche Zwemclub onder haar leden ver
schillende nationale kampioenen telde
Het eerste nummer van ons blad ver
scheen in 1860, Ruim 19 jaren later werd
(te Haarlem) voor de eerste maal voetbal
gespeeld in ons land. H.F.C. werd opge
richt, andere clubs in andere plaatsen
volgden, waaronder Achilles en L.V.V. te
Leiden en Noorthey te Voorschoten, clubs,
die nog vóór het in 1892 opgerichte Leid
sche Ajax een rol speelden, doch weinig
presteerden en reeds na enkele jaren uit
den N.V.B. werden teruggetrokken. Ajax
werd de groote club in de Sleutelstad. In
1897 met 40 werkende leden tot den N.V.B.
toegetreden, promoveérde het in het sei
zoen '98'99 naar de eerste klasse en het
heeft daar tot het jaar van decadentie
(19101 een belangwekkende functie ver
tuid te midden van H.V.V. ep Sparta, van
8.F.CVelocitas en het gevreesde R.A.P.,
dat in Kick Schroder (Barbarossai haar
meest befaamden aanvoerder had. Met de
degradatie ln 1910 is aan het glorietijd
perk van het Leidsche voetbal een abrupt
einde gekomen. Wel volgde na 1918 (de
vereeniging van Ajax en Sportman) een
opleving, die A.S.C. in de eerste klasse
bracht, doch zij was helaas van zeer
tijdelijken aard.
Intusschen heeft Leiden in de begin
jaren van het Nederlandsche voetbal in
het centrum der belangstelling gestaan.
In 1890, in 1892, 1893 en misschien nog
vaker, hield de Nederlandsche Voetbal-
Bond, die toen ook nog de athletiek pro
pageerde, hier in Zomerzorg zijn jaarlijk-
sche algemeene vergaderingen, die al in
dien tijd rijk waren aan felle debatten.
Het was Leiden waar de heer P. Droog-
leever Fortuyn, thans burgemeester van
Rotterdam, bij zijn aftreden als bonds
voorzitter, in 1893 werd benoemd toteere-
Ud. Het was Leiden, waar een jaar tevo
ren besloten was het touwtje tusschen de
palen te vervangen door een dwarslat. Het
was alweer Leiden waar er in die jaren
op een vergadering op aangedrongen werd
de gebruikelijke oude jas en dito broek,
welke door de spelers gedragen werden, te
doen vervangen door een behoorlijk sport-
costuum!
Reeds op 4 Maart 1893 vond hier een
wedstrijd plaats tusschen Leidsche en
Delftsche studenten (die door de Delfte
naars met 3—2 gewonnen werd). Het
Leidsche voetbal leverde spelers op voor
de nationale ploegen. Leidsche studenten
speelden op 14 April 1898 al een inter
nationalen wedstrijd tegen English Wan
derers (en wonnen met 20).
Kortomde Sleutelstad was in tel in die
begin-periode van de voetbalsport, toen
men nog geen kalklijnen trok, er geen
reserve-ballen op na hield (zoodat gedu
rende den wedstrijd somtijds een bal weer
eens moest worden opgepompt!) en toen
men de doelpalen kalmweg gebruikte als
kapstokken voor uitgétrokken kleeding-
stukken.
Voor het Leidsche voetbal was de oude
tijd in menig opzicht inderdaad de goede
tijd!
Doch laten wij erkentelijk zijn voor wat
ook thans voor de voetballerij hier ter
stede wordt gedaan, in het bijzonder door
den Leidschen Voetbalbond, waarin de
heeren Steenhauer en S. N. Waringa
laatstgenoemde als bestuurslid sinds 3
Augustus 1912) de meest markante figu
ren zijn. Vanaf 1903 organiseert de L.V.B.
het voetbal in de Sleutelstad. Dat begon
in den tijd, toen hier alleen Ajax I, Ajax
II en Sportman I aan competitie-wedstrij
den deelnamen. En dat is te danken ge
weest aan het initiatief van A. J. Bronk-
horst en aan de medewerking van Daan
Schutte (thans mr. Schutte), van H.
Jonker, A. v. d. Lljke e.a., namen, die nog
altijd in Leiden een bekenden klank heb
ben behouden.
Veel ouder dan voetbal is de Leidsche
zwemsport. In 1908 werd, na een inge
zonden stuk in het ,,L. D.", op last van
B. en W overgegaan tot sluiting van de
zweminrichting Rhijnzicht, in het Galge
water, die toen niet minder dan 51 jaren
had bestaan
In Rhijnzicht was in 1886 op initiatief
van den heer H. A. van Ingen Schenau,
directeur der Zwemschool, en met groote
medewerking van den heer G. Henri Sijt-
hoff (die twee jaar later secretaris werd
van den toen opgerichten Nederlandschen
Zwembond) de Leidsche Zwemclub in het
leven geroepen. Druk werd reeds toen het
zwemmen* beoefend. „Zwem, duik, geniet
en lach de zotte wereld uit!", was de
leus. Nog in het jaar der oprichting
werden er wedstrijden gehouden, gevolgd
door een groot avondfeest ln de met vet
potjes en lampions verlichte zweminrich
ting, waar vuurwerk werd afgestoken en
de muziek van de Jagers vroolijke wijsjes
blies. De Rappard's en de Sala's waren de
zwemsterren uit die jaren van het wed
strijd-wezen en zij veroverden zelfs lands
kampioenschappen. Begonnen werd in
1890 met het afnemen van examens als
geoefend zwemmer; een Jaar later trad de
polo-afdeeling ln werking. Na de sluiting
in 1908 trok zwemmend Leiden naar de
inrichting aan de Heerenpoort en in 1915
naar den Hooge Rijndijk en weer later
ook naar de Zijl
En de geschiedenis herhaalt zich nu:
zooals in 1908 Rhijnzicht onbruikbaar werd
door de slechte kwaliteit van het water,
zoo zal in 1935 de inrichting aan den
Hooge Rijndijk gesloten moeten blijvea
om levensgevaar te voorkomen en de ge
meente (bij gebrek aan bezoekers) voor
een financieel echec te behoeden. De
latere chroniqeur zal hopelijk kunnen
schrijven hoe ln 1935 besloten werd tot
den bouw van een overdekte zweminrich
ting in de Sleutelstad.
Gezeild, wedstrijd-gezeild, werd er ln
Leiden's contreien in de tweede helft dei-
vorige eeuw waarschijnlijk nog niet (de
vereeniging De Kaag bestaat op 10 Octo
ber a.s. „nog slechts" 25 jaren!), er werd
niet getennist of gehockeyd. Ook cricket
en korfbal met hun glorietijdperken
van Ajax, Vitesse en Fluks zijn van
een lateren datum. Ajax eenmaal een
sterke le klasser zakte trouwens reeds
weer af naar het tweede plan en ook voor
het spel van mand en bal kon het succes
niet duurzaam zijn. Vitesse: driemaal
kampioen van Nederland in 1913, '15 en
'17 en Fluks met Vitesse een der
allersterkste nationale ploegen, hebben
groote dagen gekend. Er was een tijd,
waarin men sprak van „den Leidschen
stijl", een tijd, waarin de Heringa's. de
Wolff's, de van Zimmeren's door hun
weergaloos handige spel huizenhoog uit
gingen boven alles wat buiten Leiden's
wallen werd gepresteerd.
Die tijd is reeds lang voorbij.
Op de puinhoopen der vergane glorie
ging Vitesse roemloos ten onder en het
feit. dat Fluks nu degradatie-wedstrijden
spelen moet, bewijst dat de decadentie
evenmin aan haar ongemerkt voorbij is
geslopen
Er zijn oudere Leidsche sporten dan de
zoo juist genoemde. Schakers riepen reeds
op 4 November 1846 (dus 88 jaar gele
den!) de Lefdsche schaakclub Palamedes
in het leven, terwijl op 4 Nov. 1884 de
gymnastiek-club Hercules werd opgericht.
Het was alweer de reeds eerder genoemde
„Bram" van der Lijke, die o.m. in samen
werking met Meyeraan, er toe heeft bij
gedragen, dat de naam dezer vereeniging
werd gevestigd Hercules heeft in het
plaatselijke gymnastiek-wereldje een voor
aanstaande positie vervuld. Nu al jaren
doet zij het rustiger aan, is er de bezon
kenheid van den stijgenden ouderdom
gekomen, en in 't publiek treedt zij niet
meer naar buiten. Maar met welk een
intense vreugde hooren wij zoo nu en dan
bij bijzondere gebeurtenissen op gym
nastisch gebied die pioniers vertellen van
hun rijke ervaring en van dien gulden
tijd, toen de omstandigheden zoo geheel
anders waren dan nu, doch de voldoening
van het turnen en het clubleven in geen
enkel opzicht minder groot is geweest....!
Leiden is de stad van de grachten en
van een opmerkelijk waterrijke omgeving!
Leiden is bovendien studentenstad Het
kan geen verwondering wektten dat dan
ook in Leiden de eerste studenten-roei-
vereeniging in Nederland werd opgericht.
Njord. de club met de zwaan, dateert
van 1874 en herdacht het vorige jaar haar
zestig-jarig bestaan. Njord geniet ook
thans nog een ruime mate van populari
teit hier ter stede de concurrentie van
zoovele andere sporten en vereenigingen
ten spijt. Maar géén club stond ooit in
zoo hoog aanzien, was zóó gegrondvest in
de algemeene sympathie van het Leidsche
publiek als in die vorige eeuw de blauw-
witten, die toen fungeerden als baan
brekers op roeigebied!
Twee jaren na Njord werd Laga opge
richt en op 2 Juli 1878 werden op het
Galgewater tusschen dit tweetal voor het
eerst wedstrijden (in vierriemsgieken) ge
houden, waarbij de Delftenaars winnaars
werden Deze wedstrijden mogen be
schouwd worden als de oorsprong van den
Ned. Studenten-Roeibond, die in 1883 in
't leven geroepen we>Bij 's Molenaars
de plaats, Waar zich thans aan het
-Rhijnzicht". Er was daar een zweminric
haar clubhuis en loods. In October 1896.
aemaakt. waarop meerdere thans nog be
Platte pet op) ziet men den tegenwoovdi
*it front) in de voorste ril groenen is
®en prof. mr. D. van Blom. Er staat ver
'au de manchet van dien arm een lijn
Gaigewat._ he: bootenhuis van „Die Leythe" bevindt, stond vroeger het gebouw
htlnz van dien naam en de Leidsche studenten-roeivereeniging „Njord" had ei
na afloop van de groenen-wedstrijden. werd daar bovenstaande interessante fotc
:ende stadgenooten voorkomen. Tegen den muur. achter het hekje (met eer
ren burgemeester mr. A. van de Sande Bak' uyzen. Tweede van rechts (met groo.
dr. C. J. A van Iterson. Tusschen nummer vier en vijf der eerste rij door ziet
dev een groen rechtop in den hoek met zijn arm tegen den muur. Wanneer men
loodrecht omlaag trekt dan is de tweede persoon op die lijn prof. jhr. mr. W.
J. M, van Eysinga.
KNIPSELPRIJSVRAAG.
176
Aan Goodwin Co.
Mijne Heeren
Hoewel ongevraagd, wil Ik U toch
even berichten, dat ik met genoegen
heb kunnen constateeren. dat het
door U gefabriceerde merk Fifty
Fifty sigaretten, eigenschappen bezit,
die ik lang tevergeefs in andere
sigaretten heb verlangd. De zuiver'
heid en het aroma laten niets te
wenséhen over en ik kan ze inhalee'
ren zonder eenigen nadeeligen in
vloed te ondervinden. In mijn dokters-
practijk komen vele patiënten met
keelklachten bij mij. die zich het
rookgenot niet laten ontzeggen en
het doet mij daarom genoegen hun
tegenwoordig op Uw Fifty-Fifty
sigaretten te kunnen wijzen. Mij
houdende aan de waarheid, dat
voorkomen beter Is dan genezen,
raad ik mijn keelpatiënten voortaan
aan Fifty-Fifty sigaretten te rooken
om prikkeling van de keel te voor
komen en zij blijken mij allen dank
baar te zijn voor dit advies.
Hoogachtend.
Aan Goodwin Co.
Mijne Heeren.
Als medicus wilt U mij wel toestaan
U geluk te wenschen met Uw pres
tatie ten aanzien van de fabricage
Uwer Fifty-Fifty sigaretten, die blij
kens lange persoonlijke ervaring alle
goede kwaliteiten vereenigen met de
zeer loffelijke eigenschap, dat zij.
door wetenschappelijke samenstelling,
prikkeling van dat gevoelige orgaan,
de keelvoorkomen.
Ik beschouw dit als een besliste en
blijvende bijdrage tot het ongestoord
genot van de talrijke rookers en
iedereen, die last heeft van keel-irri-
tatie of rookers-hoest, kan Ik met
vertrouwen aanbevelen voortaan Fif
ty-Fifty sigaretten te rookendaar
hun dén in de meeste gevallen het
lot bespaard wordt zich één van die
wéinige genoegens geheel of gedeel
telijk te moeten ontzeggen, die in
deze moeilijke tijden op allen zulk
een weldadigen invloed uitoefenen.
Hoogachtend,
(De origineeleo van deze brieven liggen te onzen kantore ter inzage.)
Indien U bemerkt dat andere sigaretten Uw keel prikkelen en
dien „rookershoest" veroorzaken,
probeer dan eens één week
in den Rijn. op het nu befaamde traject
van Hollandia, organiseerde deze bond het
eerste onderlinge treffen Njord, Laga en
Triton namen deel met hun vier-riems-
gieken. en zoo enthousiast was de strijd
dat de Laga-stuurman al heel spoedig na
den start duikboot-neigingen kreeg en de
Tritonboot geheel volgens de regelen der
kunst in den grond boorde
Het is Njord geweest dat in de begin
periode van de Nederlandsche roeisport
den toon aangaf. Geen andere club had
een ploeg als de roemruchte ..Sans Nom"
(met J. B A. Vreede R. J J. Damsté. J.
Endtz, P. H. Damsté en A Humme),geen
andere vereeniging kon zich de luxe per-
miteeren van een stijl, die „de parade
slag van Njord" werd genoemd..
56 malen heeft Njord deelgenomen aan
de Varsity (dus zonder één uitzondering)
en zij werd elfmaal eerste in het hoofd
nummer.
Merkwaardige voorvallen hebben zich in
die jaren afgespeeld. Humor werd ook
toen reeds op velerlei wijzen vervoegd. En
zoo gebeurde het in 1894 dat de Njord-
ploeg: S. W. Tromp (boeg), W. Middel
burg (slagi en B Ferf stuurman l uit
kwam in het Nummer Jonge Twee en
zonder strijd scheen tP zullen winnen.
Denk U de grenzenlooze verbazing der
toeschouwers toen even voor de finish de
ver vóórliggende Leidsche ploeg „rond"
maakte, dus de boot achterstevoren
draaide, en strijkendi (met den stuur
man voorop!) over de lijn ging! Het bleek
dat de stuurman een weddenschap had
aangegaan, waarbij hij op zich genomen
had als eerste de finish te passeeren! Hij
won z'n weddenschap Of z'n mederoeiers
vooraf van de grap op de hoogte waren
geweest, vertelt de geschiedenis niet. Zij
leert ons wei dat met- de zaken in die
dagen niet steeds even serieus opvatte als
in dezen tijd van concentratie en „men
tal training"... Doch Njord en de roei
sport waren er .niet minder om. Njord is
toch gebleven een der belangwekkendste
figuren in de nationale roeibeweging,
Njord trok naar Henley naar Barcelona,
Luzern en Boedapest; aan den naam
Njord zijn nog immer verbonden de innige
klanken van een groot verleden, dat de
Leidsche sport indertijd op het allerhoog
ste plan heeft gebracht.
I Het was waarschijnlijk ook het voor
beeld van Njord dat andere stadgenooten
aanspoorde de roeisport te gaan beoefe
nen. En zoo ontstond, ruim 20 jaren gele
den, de Leidsche burger-roeivereeniging
„Die Leythe", welke op haar terrein
eveneens zeer nuttig werk heeft gedaan
en daarbij wel zeer veel te danken heeft
aan dr. Van Iterson, die er nog altijd aAn
het roer staat!
Het verleden keert nooit terug.
Nieuwe tijden nieuwe meesters: nieuwe
tijden, nieuwe uitblinkers op sportgebied.
Het valt niet te ontkennen dat Leiden
in een langdurige periode deze oude waar
heid te schande heeft gemaakt. Maar het
jachtende leven gaat snel. En uit de deca
dentie van dezen tijd, uit de periode van
verval, zal ongetwijfeld de Leidsche sport
binnen afzienbare jaren als een Phenix
herrijzen om de Sleutelstad den stralen
krans der glorie te hergeven. Leiden als
stad is te groot, haar energie te bruisend,
haar geest te sprankelend" om zich voor
altijd met een ondergeschikte plaats in
de rijen der sportbeoefenaars tevreden te
stellen.
En het zal alweer de latere chroniqeur
zijn, die naar wij hopen getuigen zal
dat 1935 in dit opzicht het beslissende
keerpunt is geweest
ONZE TELEFOONNUMMERS:
(op 2 lijnen)