860
JUBILEUMNUMMER
1935
VRIJDAG 1 MAART 1935
No. 22988
76ste
Jaargang Dit nummer bestaat uit twaalf blaclen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS t>ER ADVERTENTIES:
80 ofes. per repel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
aléntschappen van ops Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordeindspleln Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTls,
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zljnt
per 3 maanden 1.2.35
per week 1.0.18
Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland i. 0.80 per 3 mnd.)
eden den 1 Maart 1935, is het
vijf en zeventig jaar geleden
dat de bekende Leidsche Uit
gever de Heer A. W. Sijthoff,
het eerste nummer van het
idsch Dagblad liet verschijnen. Dit eer-
nummer waarvan wij elders in dit
d op ware grootte een reproductie
^drukken van de eerste pagina kwam
el op een voor den Uitgever ongunstig
oment, n.l. op het tijdstip, dat het dag-
ladzegcl nog van kracht was.
Het zeer kleine formaat werd in Septem-
r 1860 reeds vergroot en daarna weder-
in 1867 en dit herhaalde zich op 1
uli 1869, op denzelfden dag dat het zoo
ehate dagbladzegel officieel afgeschaft
erd. Al werd na dezen datufn nog 2
alen het formaat van het blad vcran-
den 12 October 1893 werd weder
juggekeerd tot de afmetingen van 1 Juli
welke tot op heden zijn gehand-
aafd.
De oprichter, die veel van zijn werk-
acht gaf aan het Leidöch Dagblad, droeg
In 1882 de leiding hiervan over aan zijn
ongsten zoon, den Heer Gerard Henri
Deze, die in Duitschland en
nkrijk in het uitgeversbedrijf zijn
leiding genoten had, wierp zich vanaf
eersten dag met volle energie en werk-
acht op zijn arbeid en.... met toene-
end succes. Het Leidsch Dagblad, dat in
i in een afzonderlijke Naamlooze Ven-
ootschap was ondergebracht, bezat echter
-g steeds geen eigen zetterij en drukkerij
i het wa6 de Heer G. Henri Sijthoff, die
1915 voor zijn blad een eigen gebouw
Jet zetten op den hoek van het Noord-
indsplein en Witte Singel, hetzelfde ge-
oow waar wij ook heden den dag van het
'jfenzeventigjarig jubileum nog gehuis-
est zijn.
Aan de plannen voor de nieuwe gebouwen
af hij zich volkomen en hij heeft wel het
ebouw van drukkerij en zetterij, doch
elaas niet het kantoorgebouw gereed ge-
In het voorjaar van 1917 enkele
aanden voor de oplevering hiervan, stierf
ij, die het dagblad groot had zien worden
tot bloei had gebracht, in de weten-
hap dat zijn ideaal, „het Leidsch Dag-
lad in een eigen tehuis" bereikt was.
In November van ditzelfde jaar werd
ie heer G. Henri Sijthoff als directeur
an de N.V. Leidsch Dagblad en als
irecteur-hoofdredacteur van ons blad,
pgevolgd door den heer J. W. Henny, die
p dit oogenblik nog deze functie bekleedt.
Bladeren wij de verschillende nummers
n ons blad door, die allen gelukkig nog
ons bezit zijn en op den huidigen
g niet alleen voor ons, maar ook voor
le anderen, een bron van inlichtingen
teekenen, dan zien wij, dat de eischen
oeger geheel maar dan ook geheel anders
aren dan op heden. Eigenlijk zouden wij
u willen zeggen van „hoogte van eischen"
on niet gesproken worden en toch ver
nachtte men vroeger niet meer, er was
i ook geen reden meer te geven, doch
ovendien zou de techniek dit onmogelijk
ebben gemaakt. Doch met de tijden ver
derden de eischen en hiermede dus ons
dat toch, zijn plicht kennende,
"n afspiegeling van den tijd behoorde te
Jjn. De tijden veranderden en daarmede
i berichtgeving. Deze werd geperfectio-
eerd; persagentschappen in binnen- en
uitenland werden opgericht, de telefoon
telegraphie deden hun intrede en als
atste vinding, ten minste tot op heden,
radio. De geheele evolutie op het ter-
ein der journalistiek maakte ons blad
ede, volgde deze op den voet, gaf zelfs
het voorbeeld: de nieuwsbericht-
eving, voor stad, omgeving voor het ge
hele land en de geheele wereld werd uit
breid en er werd gestreefd naar vol-
aakte volledigheid. Daarnaast werden
'«uwe rubrieken ingesteld, waarvoor wij
langstelling wisten bij onze lezers of
rwachtten. En steeds zijn wij er op uit
cweest op dit gebied iets nieuws te bren-
en het „niet in een sleur vervallen"
ft ons bij de redactioneele verzorging
*ds voor oogen gestaan en hierin, dat
Qnen wij onzen lezers verzekeren, zullen
geen verandering brengen, integendeel,
p^den kunnen wij bijvoorbeeld mededeelen
dal wij begin April weer met iets nieuws
zullen komen. Wat dit zal zijn, blijve een
verrassing!
Ook de evoluties in de dagbladtechniek
heeft ons blad medegemaakt vanaf het
tijdstip dat deze techniek nog geheel in de
kinderschoenen stond. De eischen van
druk, niet alleen van tekst, doch ook die
van teekeningen, ja later zelfs die van
foto's en niet te vergeten de eischen der
moderne couranten-reclame, die bewezen
heeft de reclame bij uitnemendheid te
zijn, brachten in den loop der jaren tal
van veranderingen.
De vooruitgang van de techniek in
het algemeen en die van de electro-tech-
niek in het bijzonder, stelden de machine
fabrikanten en de machine-ingenieurs in
staat, steeds met nieuwere machines aan
de markt te komen.
De electrische zetmachines maakten hun
entrée, de rondstereotypie eveneens, deze
werden beide weder geperfectioneerd, en
nog heden ten dage is aan deze verbe
teringen geen einde. Ook de moderne
rotatiepersen maakten het den fabrikant
mogelijk aan de hooger en hoogcr gestelde
eischen van de courantenuitgevers te vol
doen. Dit geheele proces hebben wij niet
aangezien, neen het is door het Leidsch
Dagblad gevolgd, ja een enkele maal is het
zelfs voorgegaan. Met gepaste trots mogen
wij dan ook heden zeggen, dat onze tech
nische afdeeling met zijn negen elèctrischc
moderne zetmachines, zijn automatische
stereotypie en zijn moderne 32-zijdige
rotatiemachine, volkomen aan de eischen
van dezen tijd voldoet.
Om een blik te kunnen werpen op de
groei van ons blad, willen wij enkele
cijfers geven. In 1884 werd voor het Leidsch
Dagblad over het geheele jaar 19.800 kg.
papier gegeven, in 1909 dus 25 jaar later
159.200 kg. en wederom 25 jaar later, dus
in 1934, 548.000 kg.
Deze toename vond haar oorzaak na
tuurlijk zoowel in de uitbreiding van den
inhoud als in de toename van het aantal
abonne's zoowel in als buiten Leiden.
Al zeer spoedig na de oprichting
werd getracht lezers van ons blad in
de omliggende gemeenten te verwerven.
En als men dan ziet dat in 1891 in 18 om
liggende gemeenten agentschappen geves
tigd waren en heden in 32 gemeenten, dan
is daarmede een kijk gegeven op den
groei van ons blad buiten Leiden.
Wij allen werkzaam aan het Leidsch
Dagblad kunnen dan ook heden verklaren
dat wij met blijdschap en gepaste trots
dit jubileum vieren; en dat wij met opge
wektheid en moed, niettegenstaande de
economische ziekte, die ook niet aan ons
bedrijf voorbij is gegaan, de toekomst
tegemoet durven zien. Den moed daartoe
putten wij uit de wetenschap, dat wij ons
één weten om ons met dagelijks wederkee-
rende opgewektheid en kameraadschap
aan den ons zooveel vreugde brengenden
arbeid te geven.
Ons devies van „neutraliteit" hebben wij
steeds hoog gehouden en wij zullen dit
blijven doen. Men versta ons goed: neu
traliteit beteeken t geen verbod tot critiek.
Foto van de plaquette, welke hedenmorgen ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van ons Blad door
het gezamenlijk personeel aan Commissarissen en Directie is aangeboden. Zij stelt voor een borstbeeld
van wijlen den heer G. Henri Sijthoff, naar een ontwerp van den medailleur J. C. Wienecke uit Bilt-
hoven, vervaardigd in de kunstgieterij van den heer Prowaseck alhier. De plaquette is uitgevoerd in
brons en is, op een marmeren plaat gemonteerd, aangebracht in de hall van ons kantoorgebouw.
Wij zullen ons blijven onthouden van
politieke critiek, maar daarnaast blijven
wij voor ons opeischen het recht van cri
tiek, van eerlijke objectieve critiek, waar
voor wij ons zelve en ons blad ook ten alle
tijde openstellen.
Hierboven hebben wij een zeer kort
overzicht gegeven over ons blad In de
af geloopen 75 jaar: met ons zelve en met
ons bedrijf zullen wij onze lezers verder in
dit nummer niet bezighouden. Daaren
tegen hebben wij wel gemeend in den
geest van onze lezers te handelen om ter
gelegenheid van dezen dag de evolutie van
verschillende bedrijven en instellingen
hier ter stede gedurende 75 jaar op schrift
te laten stellen. Zooals men zien zal, heb
ben zich voor deze verschillende onder
werpen op onze eerste aanvrage dadelijk
de aangewezen personen beschikbaar ge
steld en het is ons een groot genoegen hun
vanaf deze plaats onzen hartelijken dank
te betuigen voor deze medewerking.
Het allereeerste gebouw, aap de Doezastraat, waarin ons hlad was .gevestigd.. De tegenwoordige huisvesting. Dudok's schepping aan het Noordeindsplein.