BOUWKUNSTIG SCHOON
M. ROOS
BOUWCOMPLEX
NIEUWE St. PETRUSKERK
Veilinglokaal „Naast den Burcht"
TE KOOP
TYPISTE
Chr, Scholen v. L.O. en opleiding U.L.O,
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Zaterdag 12 Januari 1935
UIT DE RIJNSTREEK.
SPREEKCEL.
Ö-uS ^oivüyrJi/
1 T
TE KOOP
BETREKKING
TE HUUR
Ned. Chr. Reisvereeniging
Te koop of te huur
BELANGRIJKE VEIL1NG~~
VAN MEUBILAIRE EN ANDERE GOEDEREN
Hulp
in de Huishouding
NOORDEN.
De herdenkingscoUecte ln de Gerei.
Kerk bracht op de som van 1.6.20.
OUDE-WETERING.
Vergadering R.K. Kiesvereen.
De RK. Parochiale Kiesvereeniging ver
gaderde: slechts een gering aantal leden
was aanwezig toen de voorzitter, de heer
G. H. Rotteveel opende. Spr. deed een
beroep steeds te ijveren voor de eenheid
der Katholieken op politiek gebied door
hechte organisatie in de RK Staatspartij
Voorts herinnerde spr. aan de a.s. ver
kiezingen; hij vertrouwde dat een leder
toouw zijn plicht zou vervullen door zijn
stem uit te brengen op de candidaten on
zer partij. Hierna las de secretaris, de
beer Jos Penning de Vries, de notulen van
de vorige vergadering, welke onveran
derd en onder dank werden goedgekeurd.
Uit het linantieel verslag wan den pen
ningmeester bleek, dat het batig saldo
per 31 December 1934 f. 65.95 bedroeg De
rekening en bescheiden bleken na onder
zoek volkomen in orde te zijn. Den pen
ningmeester. den heer J. L. Zoet werd
dank gebracht voor het beheer. Hierna
bracht de secretaris het jaarverslag uit.
dat weer waardige wenken bevatte. Met
aandrang bepleitte spr. eenheid der Ka
tholieken in de geheele gemeente bij de
a.s. Raadsverkiezingen. Aan de beurt van
periodieke aftreding was de voorzitter, de
heer Rotteveel, die mededeelde, dat hij
niet meer voor herverkiezing in aanmer
king wenschte te komen In verband met
het feit, dat zulks echter niet op de
agenda vermeld was. werd met algemeene
stemmen besloten, dit punt aan te hou
den tot een volgende vergadering, zoodat
ieder lid dan in de gelegenheid is zijn stem
te bepalen. Als candidaat voor de as. ver
kiezing voor de Prov. staten werd gesteld
mr. Baron van Wijnbergen, burgemeester
van Lisse. Tot lid van de controle-com
missie tot het nazien van de rekening en
bescheiden van den penningmeester der
Centrale Kiesvereeniging werd wederom
benoemd de heer C W. Kortekaas.
Na rondvraag volgde sluiting
TER AAR.
15-JARIG BESTAAN AFD. CHR. LAND-
ARBEIDERSBOND.
Een welgeslaagde bijeenkomst.
In het gymnastieklokaal van de Chr.
Nat. School kwam bovengenoemde ver-
eeniging in feestvergadering bijeen.
De eere-voorzitter de heer E. J. Kerk
hoven opende met het laten zingen van
Ps. 150: 1 en gebed. Daarna heette de
eere-voorz. alle aanwezigen welkom, waar
op gemeenschappelijk een paar coupletten
van het bondslied gezongen werden.
De secretaris, de heer G. Morgenrood,
gaf, na het voorlezen der notulen over
zicht van de verrichtte werkzaamheden.
Om. bleek hieruit dat de afd. Ter Aar
thans 51 leden telt.
De penningmeester, de heer J. v. Apel
doorn rapporteerde dat de ontvangsten
f. 5023.13 en de uitgaven f. 4946.83 hadden
bedragen en alzoo een batig saldo van
f. 76.30 ln kas was.
Voor de donateursgelden, waarvan ver
sterkende middelen worden verstrekt en
daarvoor in aanmerking komende geval
len bedroeg dit saldo f. 25.35.
Het hoofdbestuurslid, de heer Simons
verkreeg hierop het woord. Deze stelde de
vraag of de Chr. vakbeweging ln dezen
tijd nog recht van bestaan heeft. Spr. me
moreerde hoe ook vroeger zware tijden
moesten worden doorgemaakt, wat den
Psalmdichter deed uitroepen „Wie zal ons
het goede doen zien". Ook thans heerscht
een dergelijke wanhoopsstemming, soms
ook in Christelijken kring. Evenwel moet
deze plaats maken voor terugkeer tot God.
Socialisme en communisme kunnen geen
uitkomst brengen, evenmin als Nat. Socia
listen. De taak der Chr. georganiseerden is
beginselvast en trouw te blijven. Het ge
loof in Gods beloften zal niet beschaamd
worden en kracht geven om te werken,
evenals Nehemla deed en niet als weleer
Jona.
Spr. besloot zijn rede met citaten uit
Ps. 121 en Gez. 180.
Afgevaardigden van „St. Deüs Dedlt"
en van de afdeelingen Alphen, Zevenho
ven en Aarlanderveen van de Chr. Land
arbeiders Bond brachten hierop hun goede
wenschen en felicitaties uit.
Hierop waarschuwde de voorzitter, de
heer v Apeldoorn tegen al te groot pessi
misme. waarvan de arbeiders en hun ge
zinnen zelf de dupe worden, doordat dit
hun stemming vergiftigt. Spr vergeleek de
moeilijke overgangsperiode naar andere,
meer normale tijden bij een trein, welke
door een tunnel gaat aan het einde waar
van immers het licht weer straalt en wekte
op tot vasthouden aan het geloof dat de
Heere het in de toekomst wel zal maken.
Nadat weer afgevaardigden van diverse
plaatselijke vereenigingen het woord ge
voerd hadden sprak ds. Heemskerk over
het wezen, het karakter en de aard van
den arbeid. Het ideaal van den arbeider,
aldus spr., moet niet zijn het beeld dat
Braakensiek indertijd teekende, nl. met
een sigaret onder een boom te liggen ln
een mooi landschap, met de begeerte om
altijd zoo te kunnen niets doen. De arbeid
stamt reeds uit het Paradijs, waar de
eerste menschen reeds voor hun val den
hof moesten bebouwen. De mensch is tot
arbeid geroepen om de schepping te vol
maken. Daarom moet alle arbeid worden
beschouwd als een goddelijk beroep. De
arbeid geeft bevrediging aan den mensch.
Vooral zij, die eenigen tijd werkloos zijn,
gevoelen dat arbeid behoort tot het wezen
van den mensch. Men vergete echter juist
in dezen tijd niet zich te keeren tot het
Licht, dus tot Hem. Die krachten geeft om
staande te blijven, ook dan wanneer
onzen weg door de donkere dalen van ar
moede en werkloosheid wordt geleid, aldus
besloot deze spreker.
Na een avond van gezellig samenzijn,
waarbij de zangvereeniging .looft den
Heere" haar medewerking op voortreffe
lijke wijze verleende en dampende anijs
melk werd geserveerd, sprak ds. Wamink
een slotwoord. Spr. gaf als zijn meening,
dat Chr. vakorganisatie noodzakelijk is en
dat het zijn van arbeider ln den tegen-
woordigen tijd niet is iets minderwaardigs.
Inzonderheid de Chr. arbeiders die nog
vast werk hebben als landarbeider wekte
spr. op om zich aan te sluiten bij de hun
passende organisatie, omdat een Chr.
organisatie nu eenmaal op anderen basis
staat dan b.v een socialistische. Naast en
zelfs boven den strijd om een beter be
staan ls de plicht van een Christen om
anderen te steunen en te helpen, wat zij
die nog werk hebben kunnen doen door
hun lidmaatschap.
Spr. besloot met de opwekking om bij
alle actie tot verbetering van de arbeiders-
positie zich te richten naar Gods Woord,
dat de verhouding tusschen werkgever en
werknemer regelt.
De eere-voorzitter bracht dank voor al
het gesprokene, waarna de vergadering
werd gesloten met het zingen van Psalm
89: 7 en dankgebed
Met de Stscrt no 8 zijn verzonden de
afdrukken betreffende de statuten der
Ned. Herv. Jongelingsvereeniging op Ger.
Grondslag, gevestigd alhier (wijziging
der statuten.)
WADDINXVEEN.
Voor het diploma boekhouden slaagde
de heer Duinstee, ambtenaar ten kantore
van den gemeente-ontvanger alhier.
Voor het bouwen van een woonhuis
voor rekening van den heer J. J. de
Ruiter, alhier, was laagste Inschrijver de
aannemer J. de Joode te Moordrecht voor
den som van f.7786, aart wien tevens het
werk werd gegund.
De heer Kok, wachtgelder, ls als tij
delijk onderwijzer benoemd aan de O. L.
School B. alhier; voorheen was hij on
derwijzer aan deze school.
Door de politie werd proces-verbaal
opgemaakt tegen bakker S., wegens over
treding van de arbeidswet.
WERPT UW SCHEERMESJES
NIET OP STRAAT.
W. N. P. waarschuwt tegen het achteloos
wegwerpen van gebruikte veiligheids
scheermesjes op straat. Dit houdt een ge
vaar in, zoowel voor de op straat spelende
kinderen als voor de weggebruikers.
NAAR AANLEIDING VAN DRIE
KAPITEEL EN IN DE LAKENHAL.
L
Het oudste stuk in de Lakenhal aanwe
zig in een Romaansch kapiteel, dat van
ongeveer 1200 moet dagteekenen. Daarbij
zijn ook nog twee Gothlsche kapiteelen
opgesteld. laat-Gothlsch van karakter.
U vindt ze in het vertrek links van de
hal, achter het kantoor van den concierge
De directeur, de heer Coert, heeft ze zoo
hoog opgesteld, dat men er tegenop kijkt,
wat natuurlijk ook het geval ls geweest,
toen ze eeuwen geleden op hun oorspron
kelijke plaats werden aangebracht.
Het is naar aanleiding van deze kapi
teelen. dat ik eerst over dit bouworna-
ment ln 't algemeen iets wil zeggen.
Kiasslcl en grondige kenners van de
geschiedenis der bouwkunst mogen mij
ten goede houden, dat ik dat overzichtelijk
wil doen, zonder mij te veel in bijzonder
heden te begeven. Daarom handelen wij
ook uitsluitend over kapiteelvormen, die
hun weg naar West-Europa hebben ge
vonden. zij het dan in minder of meer
ge wijzigden toestand.
Over Egyptische papyrus-kapiteelen.
palmkapiteelen, lotoskapiteelen en hun
composletvormen, verder over Hathor-
kapiteelen met gebeeldhouwde koppen,
spreken wij dus niet. Evenzoo kunnen we
de bouwkunst van Babylonië, Indlë en het
verdere Oosten laten rusten. Inzake zull-
kapiteelen is dit alles voor het Westen van
niet zoo heel veel belang.
Practisch belang heeft voor ons in de
allereerste plaats het Dorisch kapiteel.
Aan elk kunstwerk ligt de mathesis ten
grondslag, zij het dan vaak op verborgene,
op mystieke wijze. Dat is het geval bij
muziek, dichtkunst, schilderkunst, beeld
bouwkunst. Getal en maat en evenredig
heid van verhoudingen zijn de eerste
eischen der schoonheid.
Bij het bouwen als dat kunst zal zijn
en uit het luk-raak creëeren van gebou
wen, die den mensch op eene of andere
wijze van dienst zijn treedt de mathe
sis. treden geometrische verhoudingen het
duidelijkst aan het oog.
rmj-£Sr5j7zrr*imfi5j?zj&j
Bij de Grieken was de eisch van getal en
maat zeer streng. Vooi 1 bij de Dorische
orde werd een strenge getallen en maten-
code in acht genomen, zoo streng, dat het
mogelijk ls, uit enkele bewaard gebleven
onderdeeien zich de juiste afmetingen van
het geheel voor te stellen. Zoo leert één
bewaard gebleven Dorische zullkaplteel ons
onmiddellijk de afmetingen van de ge
heele zuil. Want volgens Vltruvius moet
men zich de Dorische zuil denken ln een
rechthoek van 2 maatdeclen breed cn 14
maatdeelen hoog, waarvan één maatdeel
aan het kapiteel toekwam.
Aantal en afstand der zuilen kon be
rekend worden volgens de maateenheden
van de enkele zuil. en daarmede de gevel-
breedte. Het fries en de tlmpan konden
hieruit eveneens worden afgeleid en even
zoo de diepte van het gebouw.
Zoo bemerkt men van welk een groot
belang een enkel gevonden Dorisch zuil
kapiteel kan zijn voor het restaureeren
van een vrijwel verdwenen gebouw.
Onmiddellijk moeten we er aan toevoe
gen dat men in later tijden, die uiterste
gestrengheid heeft laten varen.
Dit Dorisch kapiteel bestond dan weer
uit een viertal onderdeeien, zooals lk op
onderstaande teekening heb aangegeven.
Ook ln die onderdeeien schijnt oor
spronkelijk een zeer stellige maatverhou
ding te hebben bestaan, doch deze werd
van meet af aan minder streng volge
houden. De ln den beginne zoo zware en
ver uitstekende abacus wordt geringer
■minimum»
van omvang; de echinos wordt wat hoo-
ger en ontvangt een gebogen profiel; de
hals gaat een binnenwaartse he profiellijn
vertoonen en wordt tegelijkertijd wat
breeder waardoor de zuil zelf van bo
ven wat minder dun wordt.
Plastisch ornament was overigens bij 't
Dorisch kapiteel niet aanwezig. Het werd
uitsluitend gepolychromeerd, wat er mis
schien aan herinnert, dat aan den Dori-
schen tempelbouw in steen een houtbouw
voorafging. De verslering van den Abucus
bestond uit een of ander meanderoma-
ment. Ik breng even in herinnering dat
dit ornament zijn naam te danken heeft
aan de rlvëer de Meander, die een eigen
aardige kronkelloop volgt. De echinos was
versierd met kymavormen, hier geschil
derde, aangepunte kwart-bolvormen.
Nu is er in het Dorische stelsel een ont
wikkeling te bespeuren, die zich vooral
kenbaar malkt aan de vormen van het
kapiteel. Over een en ander zou een uit
voerig relaas te schrijven zijn, doch dat
zou ons te ver voeren. De hoofdindeeling
van het kapiteel blijft echter, ondanks
zich wijzigende verhoudingen bestaan.
Na en naast de strenge Dorische orde
Vr,«£ eorm lil iscar.
ontstaat de bevallige en sierlijke Jonlsche
orde. Het Jonlsch kapiteel wordt ln de
eerste plaats gekenmerkt door een zeer
lagen abacus, die omgeven wordt door een
gebeeldhouwd kyma.
Onder den abacus bevinden zich de spi
raalvormige voluitkrullen, door Vltruvius
„het kussen" genoemd. Tusschen de spi
ralen, die veerkracht suggereeren werden
meermalen palmbladen aangebracht ln
het midden verbonden en daar een antl-
fexe vormend. Ik herinner er aan dat de
antifexe oorspronkelijk de eigenaardige
topbekroning van het Grieksche tempel
front ls. Meermalen echter bevindt zich
tusscheii de Jonlsche krullen geen ander
ornament. De krullen omgeven dus de
echinos. De spira, het stelsel van dunne
banden of ringen ls behouden, doch de
hals ls verdwenen.
Ook bij het Jonisch kapiteel treffen we
verschillende vormen aan.
En eindelijk hebben we nog het Korin-
thisch kapiteel.
De abacus ls hierbij weer Iets zwaarder
en hetzij geprofileerd, hetzij voorzien van
kyma of elerlljst en soms beide gecom
bineerd.
De echinos ls echter het rijkst bewerkt.
Het ls een kelk van acanthusbladen, waar
uit soms weer nieuwe acanthusbladen
doch ook wel palmbladen oprijzen. De
sierlijkste vorm wordt evenwel beTelkt
wanneer de acanthuskelk wordt verbon
den met het Jonlsche vormelement, zoo
dat uit de kelk Jonlsche krullen opstijgen,
die den abacus dragen. Het zijn nu ge
stileerde opgerolde bladvormen. Al wordt
overal stileering toegepast, het korin-
thisch ornament draagt toch een sterk
naturalistisch karakter. De korlnthlsche
stijl ls wat men kan noemen de Griek
sche barok, die zich uitviert in een ge
weldige levensvolheid. Wel het absolute
tegendeel met de Dorische bouworde,
waarbij alles de strengste beheerschlng en
ingetogenheid predikt.
In het korinthlsch composiet kapiteel
zijn trouwens allerlei combinaties moge
lijk. Soms vindt de anifexe er ook nog een
plaats ln.
Soms vindt men in plaats van krul
len gevleugelde draken. Een enkele maal
rijst de acanthuskelk, die essentieel blijft,
vooraf nog uit een krans palmbladen.
De spira is aanwezig, doch meestal ont
breekt de hals van het kapiteel. Doch hoe
verschillend de composiet kapiteelen ook
mogen zijn, Vltruvius weet precies de
maatverhoudingen op te geven, waarin
bladkransen, krullen, abacus, tot elkaar
behooren te staan en de hoogte van het
kapiteel ten opzichte van de geheele zulL
Hieronder nog twee korinthische kapiteel-
vormen.
N. J. S.
nog eenige modern te bouwen HEERENHUIZEN met
voor- en achtertuin a. d. Kamerlingh Onneslaan en
Lorentzkade, alsmede Beneden- en Bovenwoningen
ad. Zeemanlaan.
Alles volgens teekeningen van de Architecten
A. J. KROPHOLLER en Ir. H. VAN OERLE.
Inlichtingen bij H. P. JANSEN, Oude Singel 20,
Telefoon 227L
4662
Mej. Dr. SERRURIER vraagt
voor haar meisje een.
voor halve dagen, van half-
negen tot 1 uur, liefst hij één
of twee dames. Zeer g. get.
Br. Bur. v. d. BI. No. 1381a.
BOVENWONING MET
WERKPLAATS
te huur aangeboden, begin
Heerenstraat. Brieven Bur.
t. d. Blad onder No, 1448a.
Groot Winkelhuis Haven 34.
Te bevragen bij L. FONTEIN,
4686 Was straat 18.
AFD. LEIDEN.
LEDENVERGADERING
op Woensdag 16 Januari a.s.
20.15 uur, ln Oud-Hortuszicht
Zie laatst verschenen
Relsblad, 4878
a. d. Mey van Streefkerk-
straat en Rodenbuxgerstraat,
nog enkele modern gebouwde
HEERENHUIZEN met voor-
en achtertuin; bevattende
69 kamers, waaronder bad
kamer met ingebouwd bad.
Lage koopprijzen.
Lage huurprijzen.
Verder nog eenige prima
objecten voor geldbelegging
beschikbaar. 4663
Inlicht, bij H. P. JANSEN,
Oude Singel 20 - Telef. 2271.
HAARL.STRAAT 58, TEL. 420
FILIAAL HOOGEWOERD 32
TEL. 840.
BOTERHAMMENZALM
fl. 0.12 per ons
Uitgesneden Paling 0.50 p. ons
Makreel 0.15 p. ons
Bokking 0.12 p. ons
SCH0TSCHE HARING
fl. 0.07 p. stuk
Versche Garnalen 0.16 p. ons
Zeeuwsche Imp. Oesters
fl. 0.90 p. doz.
4687
BURGSTEEG 12 - LEIDEN ^81
op DINSDAG 15 JANUARI 1935, des n.m. 2 uur w.o.
diverse solid complete salon-, huis^ en slaapkamer
ameublementen, dressoirs, theemeubels, linnenkasten,
boekenkasten, schuiftafels en haardstoeltjes.
Verder een prachtige partij bedstellen en wollen
dekens. Voorts diverse Heer en- en Damesrijwielen,
electr. gramofoon met versterker, phototoestel 12 x 18
met statief en tasch.
Alles genummerd te bezichtigen op Maandag a.s. van
108 uur en op Dinsdag voor de veiling.
J. H. OOSTERWIJK, Deurw. H. SMINK Jr. Makelaar
9V" Goederen kannen dagelijks van 96 nor
worden ingebracht of desrerkiezend gehaaid
4676
a. d. Melocnstraat (bij Hee
renstraat) nog slechts enkele
ruime moderne WONINGEN,
bevattende 4 5 5 kamers.
Koopsom f. 3500.-. Zéér ruime
hypotheek beschikbaar.
Inlicht, bij H. P. JANSEN,
Oude Singel 20 - Telef. 2271.
4664
Biedt zich aan, 1 Febr. of
later, Juffr., 30 J., v. g. h.,
gewend zelfst. werken, als
hulp of hoofd van hulshou
ding. In kl. gezin zonder
dienstbode geen bezwar-
Uitst. ref. Brieven Bur. van
dit Blad onder No. 4667.
GEVRAAGD: 4612
EEN FUNK MEISJE
tegen 1 Februari as. Zelfst.
kunn. werken en koken en
v.g.g.v. Loon f. 30.- p. maand.
Adres: Mevrouw LUCAS,
Park Leeuwenbergh 61, bij
den Westvlietweg, Voorburg.
voor directe indiensttreding
gevraagd. Brieven m. opgaaf
van leeftijd en verlangd sala
ris Bur. van dit Blad onder
No. 4671.
(GEREF. SCHOOLVERENIGING)
I)*" In verband met het K.B. v. 28 Aug. '34
heeft het Bestuur de aanvangsdatum
van de cursus aan onderstaande scholen
veranderd van f Mei In 1 Maart.
1. Stsdhoudsrslasnsehool bij Tuinstadwijk en aangrenzende
buurten. Hoofd: G. BAKEMA.
S. Lnsthofiaanschool Hoofd: G. H. POTHUIS.
3. Koolparkschool Drift9traat 49, hoek Javastraat Hoofd:
C. P. VAN DER BIE.
Leerlingen voor de nieuwe eerste klas, die dus 1 Maart
a s. begint, moeten ?66r 1 April a.s. 6 jaar oud zijn.
Ook in hogere leerjaren is nog plaats.
Spoedige aangifte gewenst.
Deze scholen leideu op voor voortgezet onderwijs,
Zij hebben een eigen zevende leerjaar en een eigen
i'ranee carina.
4677
HET BESTUUR.
