758te Jaargang VRIJDAG 11 JANUARI 1935 No. 22946 STADSNIEUWS. MUZIEK. VISSCHERIJ-BERICHTEN. BUITENLAND. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAG BLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: SO ot6. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ots. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leidein en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per poet f. 2.36 per 3 maanden portokosten (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) Dit nummer bestaat uit VIER blauen EERSTE BLAD. DE HEER J. B MEIJNEN BEDANKT ALS RAADSLID. De heer J. li. iVleünen, Naar wij vernemen ziet de heer J. B. Meijnen. die in den raad voor de Chris- telijk-Historische Unie zitting heeft, zich door gezondheidsredenen genoodzaakt voor het raadslidmaatschap te bedanken. De nestor van de christelijk historische raads fractie verdwijnt hiermede uit den raad en met hem een man, die jarenlang èn als wethouder èn als raadslid de gemeente belangen met groote trouw en toewijding heeft gediend. De heer Meijnen, die 76 jaar is. had vanaf 1920 onafgebroken zitting in den raad en was van 19231927 wethouder van onderwijs. Zijn opvolger In den raad is de heer D Kuivenhoven die daarin ook reeds eerder zitting had. ZILVEREN JUBILEUM BIJ T. EN D. Ter gelegenheid van het zilveren Jubi leum van onzen stadgenoot F. Arnoldus als sluiter bij de firma Tieleman en Dros ls hij hedenmorgen onder aanbieding van de gebruikelijke enveloppe met inhoud en geschenken achtereenvolgens In het prlvé- kantoor der directie en in de werkplaats bij monde van zijn chef. den heer Selier gecomplimenteerd en gehuldigd Het ver dere gedeelte van den feestdag werd thuis doorgebracht. INSTALLATIE VAN DE HERBARIUM COMMISSIE. Rede van den president-curator. In de Kamer van curatoren der Leid- sche Universiteit heeft de president- curator mr. A. van de Sande Bakhuyzen hedenmiddag de leden der onlangs door den minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen benoemde Herbariuin- commissie geïnstalleerd. Gelijk destijds gemeld, bestaat deze commissie uit de hoogleeraren dr. H. J. Lam, voorzitter en dr. L G. M. Baas Becking, beiden alhier; dr Th. J. Stomps, Amsterdam, dr. A. A. Pulle, Utrecht dr. B. H. Danser, Groningen dr ir. G van Iterson, Delft en dr. J. Jeswiet, Wageningen, waaraan dr. J. Th. Henrard, conservator alhier als secretaris is toegevoegd. Aan de installatie-rede van den presi dent-curator is het volgende ontleend: Elke universiteit en hoogeschool in Nederland kan voorzeker bogen op in stellingen. die dank zij de voortreffelijk heid hunner bestuurders en de nooge trap van volmaking hunner inrichting, in de wetenschappelijke wereld een eerste plaats innemen. Speelt nu echter de ijdelheid van den president-curator, die over zijn eigen instelling spreekt, mij parten, wan neer ik zeg, dat de Leidsche Universiteit mij in dit opzicht boven alle andere be voorrecht schijnt? Welk Leidsch acade mieburger toch zwelt niet het hart van trots, wanneer hij, na zooveel belangrijke unlversitaere instellingen aan zijn geesttes- oog te hebben doen voorbijgaan zijn blik ten slotte richt op het vijftal, aan elk waarvan hier te lande r 'mtuhe d van centraal museum ls toegekend. Mèt het Rijksherbarium zijn inderdaad de Rijksmusea van Oudheden, van Natuur lijke Historie, van Geologie en Mineralo gie en voor Volkenkunde vijf kostbare parels aan de kroon der Leidsche Minerva. Door hen treedt de universiteit, reeds alomvattend ln haar innerlijk wezen, buiten haar ei-cn sfeer, in hen is haar de zorg op-edragen voor belangen, die haar engere begrenzing te buiten gaan, die zich uitstrekken over het geheele land en ver daarbuiten: over de geheele wereld 1 Deze bijzondere bevoorrechting legt evenwel, ik ontveins mij dit niet, aan het Curatorium bijzondere plichten op. Wat de onder zijn beheer vallende vijf centrale musea aangaat, draagt het een moreele verantwoordelijkheid van hooger orde. Immers zijn het niet slechts unfversiteits- belangen, die bij dit beheer op het spel staan, neen, het geheele land en de weten schappelijke wereld daarbuiten, zouden rekenschap kunnen verlangen over de mate van zorg, aan onvervangbare museumschatten besteed. Deze verant woordelijkheid zou onder bepaalde om standigheden ook te zwaar kunnen druk ken en het ls daarom, dat het Curatorium met instemming het denkbeeld begroet heeft het terzijde te doen staan door een Commissie van advies, waartoe het zich alle aangelegenheden, het typematerlaal van het Rijksherbarium betreffend, om voorlichting kon wenden. En van wie, Mijne Heeren, zouden wij betere voorlich ting kunnen verwachten dan van U, die in Nederland op dit gebied de deskundi gen zljt. Het Herbarium der Rijksuniversiteit is waarschijnlijk zeer oud. Juiste gegevens staan mij hieromtrent op dit oogenblik niet ten dienste, doch ik neem aan, dat reeds de oude bekende botaniza planten- praeparaten zullen hebben bewaard en dat daaruit, evenals bij andere onderwijs- vakken het geval was, langzamerhand een verzameling is ontstaan. Tenslotte zal deze met den naam .herbarium" zijn aange duid. Het is bekend, dat b.v. Lodewljk Napoleon deze verzameling door een be langrijke gift verrijkt heeft, desalniette min zou zij waarschijnlijk niet aan het kader eener verzameling voor onderwijs doeleinden zijn ontgroeid, indien niet ln 1830 het één jaar te voren te Brussel ge stichte Rijksherbarium naar Leiden ware overgebracht en met dat der Universiteit ware vereenigd. Artikel I van de in 1832 bij ministerieele beschikking vastgestelde instructie voor den directeur luidde: „Het Rijksherbarium, bij Koninklijk Besluit te Leyden gevestigd, zal voortaan slechts ééne verzameling uitmaken met het Herbarium der Leydsche Hoogeschool en voorlooplg geplaatst blijven ln het lokaal van het laatst gemeld Herbarium". Sedert dien heeft het Herbarium der Universiteit den van hoogeren rang ge- tulgenden titel „Rijksherbarium" gevoerd. Er kan wellicht verschil van meening heerschen over de wijze, waarop het Rijks herbarium ln de verschillende tijdvakken van zijn bestaan zijn taak van centrale Instelling heeft waargenomen. Bij de be oordeeling daarvan mag evenwel niet uit het oog worden verloren, dat een instel ling, die in het belang der samenleving moet werken, slechts dan wat zal kunnen praesteeren, wanneer die samenleving ook van haar kant voldoende belang in dat werk stelt. In de eeuw, verloopen sedert het tijd stip waarop het unlverslteltsherbarium tot Rijksherbarium ls geworden, heeft aan die belangstelling wel eens iets ontbroken. Tegenwoordig, ik constateer het met vol doening, ls dit niet meer het geval. Deze commissie dankt haar tot stand koming aan de herleefde belangstelling, welke zich op velerlei wijze, in woord en schrift heeft geuit. Het is aldus eindigde spr. onder gunstige auspiciën, dat ik thans de „Commissie van Advies voor Curatoren der Rijksuni versiteit in zake het Rijksherbarium" voor geïnstalleerd verklaar. DE ARBEIDSBEURS. Op den lOden Januari 1935 waren 4502 (v. J. 3535) werkzoekenden ingeschreven. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving: Eerste Algemeene Begrafenis Associatie, Haagweg 50, Leiden. Vennooten: A. P. van der Luit en P. van der Luit, Leiden. Wijziging: Meyer, Stadhouderslaan 8. Leiden; expe ditiebedrijf Het uitgeoefend bedrijf ls niet een expeditleBedrijf, doch uitsluitend een meubeltransportbedrijf. RIJKSPOSTSPAARBANK. Aan het postkantoor Leiden werd in den loop der maand December 1934 op spaar bankboekjes Ingelegd f. 104.877.65 en te rugbetaald f. 147.901.19. Derhalve minder ingelegd dan terugbetaald f.43.023.54 Het aantal nieuw uitgegeven spaarbankboek jes bedroeg 77. De heeren A. Crama en H. Verwer, leerlingen van „Kennis is Macht", slaag den voor het examen (Mercurius) Fran- sche handelscorrespondentie. De heer A. Stikkelorum slaagde voor Ncderl handels correspondentie; de heer P. Fokker voor Engelsche handelscorrespondentie. Deze examens werden in Dec. '34 te Amsterdam afgenomen. Op verzoek van den commissaris van politie te Alkmaar ls bij zijn ouders hier ter stede aangehouden de 32-jarige J. J. Z., verdacht van diefstal van een rijwiel te Alkmaar gepleegd. RESIDENTIE-ORKEST. Soliste Marcelle Meyer. Drie overbekende werken men kent langzamerhand genoegzaam ons oordeel omtrent dat overbekende die muziek historisch een uitstekend geheel vormden en eigenlijk een meer uitgebreide bespre king overbodig maken, waren op het vierde programma van het Residentie orkest geplaatst: Schubert Symfonie no. 7 In C gr. t., het pianoconcert in Es dur van Franz Liszt en de Akademische Festouver- ture van Brahms. De Schubertsymfonie, nimmer door den componist zelve in uitvoering gehoord en door Schumann toevallig te Weenen onder een stapel muziek ontdekt, vormt een uit zondering in de composities van dezen grooten romanticus. Niet voor niets heeft Schumann gesproken van de „himmlische Lange" dezer compositie. Lang is zij zeker: vooral in de Finale zijn de herhalingen zonder nieuwe gedachten niet van de lucht. Of wij haar daarom nog in elk op zicht „hemelscfr" mogen noemen, kan door den mensch van de 20ste eeuw betwijfeld worden, al bevat zij tallooze pasages, die wij als zoodanig bestempelen kunnen. On tegenzeggelijk een werk van een genie, dat ondanks zijn jeugdigen leeftijd aan de schoonste verwachtingen volkomen heeft voldaan. Wat de uitvoering dezer symfonie, die zoo zangrijk door de hoorns en celll wordt geopend, betreft: deze was buitengewoon verdienstelijk. Van Anrooy legde er èl zijn Schubertliefde in, met een krachtige ryth- misch-harmonische opvatting. Onze admiratie kon echter eerst ten volle uitgaan naar de waarlijk feillooze begelei ding van het „schwung"vol en compact neergéschreven Es dur concert van Liszt. hetwelk Marcelle Meyer zoo briljant en uitzonderlijk kunstzinnig vertolkte. Deze pittige ras-artlste bezit een alge meene vermaardheid door interpretatie's van modern werk: wij hopen hartelijk haar spoedig weer te mogen hooren en dan in het genre, dat haar deze groote reputa tie deed verwerven. Nü bracht zij Liszt. waarvoor wij echter toch ook zeer erkentelijk zijn. En hoe! Liszt stelt zeer speciale eischen: over zijn aparte visie omtrent het plano-instrument heeft hij zelf een leerzaam document ge schreven. Een zijner wenschen was 't, om voor de hem opvolgende pianisten een boek te schrijven met nuttige wen ken over zijn pianistische kennis, waartoe hij echter helaas nooit geko men is. Maar 't interessante boek van Clark over Liszt draagt als motto: „Uit den geest scheppe men zich de techniek, niet uit 't mechaniek van het klavier". De verrijking der aan Paganini herinne rende fasclneerende techniek, die Liszt zoowel ln zijn composities als in zijn spel tot uiting deed komen (tendenz ter be reiking van orkestrale effecten, octaven- sprongen, breede intervallen, gevolg van Liszt's zeer groote hand. speciale vinger zettingen, groote expressiviteit enz.) krijgt eerst haar volle waarde, waneer zij gestuwd wordt door de „seelische" bewogenheid van den echten Lisztschen geest die bijv. vooral hier zoo sterk spreekt in het melodleuse Quasi-adagio. 't Was dus een weldaad bij Marcelle Meyer ook deze vervoerende geëmotio neerdheid mee te ondergaan, die, steu nend op een fameuse techniek, de toehoor ders in ademlooze bewondering gebannen hield. Haar warm-gevoelig, sonoor touchée kon zich laten gelden in dit opus, waarin het virtuose element in verhouding tot andere pianowerken van hèm, die eens de wereld met zijn spel verblindde, toch nog gema tigd is. Bovenal zij haar een eerepalm toe gedacht voor de meesterlijke en krachtige beheersching der zware octaventechniek die wij deze jonge vrouw aanvankelijk niet hadden toegedacht. Nogmaals: ook zeker aan den dirigent en het uiterst volgzame orkest komt de al- geheele eer dezer bezielde en gave ver klanking toe Tot slot Brahms' „Akademische". de z.g „lachende" in tegenstelling tot zijn „Tra gische" ouverture, welke eerste speciaal in een stad als Leiden, door de prachtige verwerking der studentenliederen wel zeer geapprecieerd zal worden. Deze effectrijke compositie genoot een uitermate frisch markante, van gezonden humor doortrok ken weergave, waardoor dirigent en orkest onze welgemeende hulde zij gebracht. Na Schubert deden de bijvalsbetuigin gen het orkest verrijzen. Ook Marcelle Meyer zal voorzeker den indruk meegeno men hebben, dat men zeer genoten heeft van de kennismaking van haar gran dioos spel. IJMUIDEN, 11 Jan. VISCHPRIJZEN. Tarbot per K.G. f. 0.90. Tongen per K.G. f. 1.250.95, Groote Schol per kist van 50 K.G. f.18—11 Middelschol f. 17—15. Zet- schol f 21—18, Kleine Schol f. 17—10.50, Schar f. 164.90. Roggen per 20 stuks f. 13 Vleeten per stuk f. 40.48, Pieterman en Poontjes per kist van 50 K.G f. 11, Groote Schelvisch f. 32 Middel Schelvisch f. 32 30. Kleinmiddel Schelvisch f. 2920, Kleine Schelvisch f 2210 Kabeljauw per kist van 125 K.G f. 7228 Gullen per kist van 50 K.G. f. 146. Lengen per stuk f. 1.60 0.55, Heilbot per K.G. f. 1—0.70. Wijting per kist van 50 KG. f. 7 10—4.30. Kool- visch per stuk f 0 800.12. Makreel per kist van 50 KG. f. 11.50—7.50. Aanvoer 620 kisten versche haring f 5 80 3.10 per kist Aangekomen 2 Stoomtrawlers: IJM. 190 met f. 2384 IJM. 31 met f. 4589: de logzers K.W. 28 met f 566 K.W. 39 met f.1385, KW. 23 met f.814 SHV. 342 met f.784; benevens de haringlozgersV.L. 80 met f.162. VI. 17 met f.725, V.L. 79 met f.718 en V.L 20 met f 606. De wethouder van Fabricage, de heer J. Splinter Gzn„ ls verhinderd morgen spreekuur te houden. Bij den inspecteur der directe belas tingen, alhier, le kantoor, is onder letter K. aan z.g. gewetensgeld gestort f. 1995.36. Dinsdag a.s. geeft „Ex Animo" haar tweeden Volkszangavond in de Stadsge hoorzaal. Het groote succes van den eer sten avond en de vele verzoeken, die bin nenkwamen, om zoo'n avond nog eens te herhalen, zijn voor het bestuur aanleiding geweest dezen avond te organiseeren. Hedenmiddag te ongeveer 1 uur vie len, toen een vrachtauto der firma Van Mourik uit Den Haag van het Noordeinds plein den Witte Singel wilde inrijden 8 kisten met flesschen geest van zout van den wagen Het glas- en houtwerk was tegen den schok niet bestand en het geest van zout vormde een grooten plas waaruit in dichte rookwolken de scherpe geest van zout-geur opsteeg, hetgeen de schooljeugd niet belette van dichtbij het onder toezicht der politie staande oprui- mlngswerk gade te slaan I DE ALGEMEENE TOESTAND. Duitscbland niet terug naar Genève. Het accoord van Rome. Te Genève zullen vrijwel alle leiders bij eenkomen Welke beteekenis aan de ont wapeningskwestie bij de besprekingen achter de coulissen ditmaal wordt gehecht, blijkt reeds uit het feit, dat ook Hender son zich te Genève zal ophouden en dat de Vereenigde Staten hun gezant te Bern, Wilson, naar Geneve afvaardigen. Duitschland blijft afwezig, trots het feit, dat het is aangezocht terug te keeren. De Engelsche gezant te Berlijn heeft gis teren, zulks in overleg met Rome en Parijs, een bezoek gebracht aan den rijks minister van buitenlandsche zaken, Flir. v Neurath en daar voorgesteld dat Duitschland. als lid van den Volkenbonds raad, aan de a.s. buitengewone raadszit ting zou deelnemen, teneinde tegenwoor dig te zijn bij de beslissing over den uitslag van het Saar-plebisciet. De rijksminister van buitenlandsche zaken heeft den ambassadeur laten weten, dat de rijksregeering, nadat zij haar demissie te Genève heeft ingediend, zich om prlncipieele redenen niet in staat acht, aan de uitnoodiging gevolg te geven. Tegelijkertijd werd den Britschen am bassadeur gewezen op zekere te Berlijn ontvangen berichten, waarin het heet, dat wellicht de definitieve beslissing over het lot der Saar, eerst in een latere raadszit ting zou vallen. Von Neurath verklaarde, dat naar de meening der Duitsche rijksregeering ern stige bezwaren tegen een dergelijk uitstel zouden bestaan, daar in het bijzonder de economische toestand van het Saargebied ernstig nadeel zou ondervinden, indien het ongezonde tusschenstadium, met al de daaraan verbonden onzekerheidsfactoren, langer dan dringend noodig is, zou worden verlengd In het Saargebied zelf blijft de gespan nen toestand voortduren. De politiemacht in het Saargebied en de internationale Saartroepen houden zich gereed voor alle gebeurlijkheden, indien een van beide partijen dwaas genoeg zou zijn, een coup de force te wagen vóór den dag van de volksstemming. Talrijke kleine incidenten hebben zich voorgedaan; bij een relletje, waar een aantal kranten-verkoopers van de Status quo werden gemolesteerd, werd een van de verkoopers zoodanig gewond, dat hij een oog zal moeten missen. i BINNENLAND. De Saartrein is gisteravond in Saar- brücken aangekomen na een goede reis. (4e Blad). Bewapening van het personeel, dat des nachts op de stations dienst doet. (Bin nenland, 4e Blad). Botsing tusschen auto en tram bij Huls ter Heide; van de vier inzittenden uit Spa kenburg zijn er twee gedood. (Gemengd, 4e Blad). Brandstichting door eigervar van een hotel-restanrant te Bilthoven: vier vuur haarden aangelegd. (Gemengd, 4e Blad). Minister Kalf f heeft longontsteking; de ziekte heeft echter een gunstig verloop. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. Duitschland wijst een aanzoek om te Genève terug te keeren bij de behande ling der Saar-aangelegenheid af. (Buiten land, le Blad). Rondom het Saarplebisciet. (3e Blad en Buitenland, le Blad). Na het accoord van Rome. (Buitenland, le Blad). In den namiddag kwam een aantal Saar- landers uit Amerika aan, ongetwijfeld zouden botsingen met de communisten hebben plaatsgehad, indien de politie niet tusschenbeide was gekomen. Hedenochtend komen om de 10 minuten treinen aan met Duitsche Saarlanders; men verwacht enorme betoogingen. Max Braun en Pfordt, de leiders van het eenheidsfront, hebben tegenover vertegen woordigers der buitenlandsche pers ver klaard, dat de partijgangers van den status quo, indien de Volkenbondstroepen hen niet afdoende tégen de gewelddaden der nazi's beschermen, zichzelf zullen verde digen. Vergaderingen etc. mogen niet meer plaats hebben en ook de radio-propaganda is voor een groot deel gestaakt. De Duitsche radio-zenders Stuttgart, Keulen. Frankfort. München en de Duitschland-zender laten met ingang van gisteren als pauze-teeken de eerste maten van het Saarlied „Deutsch ist die Saar" hooren. Verbazen doet deze Duitsche weigering niet, doch zij helpt weer niet mede om de Duitsche zaak te bevorderen. De Oostenrijksche minister van buiten landsche zaken, Fhr. von Berger-Walde- negg, heeft den Weenschen vertegenwoor diger van Havas een onderhoud toege staan, waarin de minister zijn voldoening uitte over het accoord van Rome, dat hij een werk van het hoogste belang noemde, waarop Oostenrijk veel verwachtingen bouwt. Ook Oostenrijk, aldus de minister, zal actief deelnemen aan het non-interventie pact, teneinde aldus tot de versteviging der Fransch-Italiaansche vriendschap bij te dragen. Aan een toetreden tot bedoeld non- interventie-pact, aldus de minister met verwijzing naar Duitschland, kan „geen mogendheid, die van goeden wil is, zich onttrekken. Spreker voegde eraan toe. dat Oostenrijk ten deze „de lijdende partij" was en dus geen toezeggingen te doen noch voor waarden te vervullen had. om Duitschland tot toetreding te bewegen. Tenslotte sprak de Oostenrijksche mi nister den wensch uit, zoo spoedig moge lijk, wellicht reeds in de eerste helft van de maand Februari, samen met bondskan selier Schuschnigg, een bezoek aan Parijs en Londen te kunnen brengen. Naar aanleiding van het feit, dat thans te Genève de besprekingen zullen aanvan gen tusschen de vertegenwoordigers der groote mogendheden en den Hongaar- schen minister van buitenlandsche zaken, Kanya. over het gewenschte toetreden van Hongarije tot het accoord van Rome, pu- bliceeren de Hongaarsche regeeringsbla- den de voorwaarden, waaronder de Hon gaarsche regeering bereid is, dergelijke onderhandelingen te voeren. De Hongaarsche regeering, aldus de bladen, houdt bij de komende besprekin gen drie groote nationale doelstellingen voor oogen: 1. Territoriale revisie met vreedzame middelen. 2. Algeheele staatkundige, politieke en militaire rechtsgelijkheid op den grondslag van de vijf-mogend heden verklaring van 12 December 1932. 3. Bescherming der Hongaarsche min derheden. Bij de onderhandelingen dient de grond slag der wederzijdsche offers gehandhaafd te worden. Het is hoog tijd, dat thans ook die staten offers brengen, die tot nu toe alleen maar verwierven en wegnamen Wanneer deze voorwaarden worden aan genomen. kan Europa voortaan rekenen op een Hongarije, dat tot tedere samen werking bereid en verzoend is. De biadpn der regeering achten 't voorts wenschelijk dat bij de aanstaande bespre kingen aan Duitschland de aan dit land toekomende plaats wordt Ingeruimd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1935 | | pagina 1