De Kerst-Inzameling MET ELKANDER VOOR EEN ANDER! 75'te Jaargang ZATERDAG 8 DECEMBER 1934 No. 22920 Vierde verantwoording van de Kerstgave-inzameling OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Denkt aan Uw medemenschen I Aanstaande Maandag sluiten wij I GROOTE GIFT VAN H. M. DE KONINGIN Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD .VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waai agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zalkenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ots. bij maximum aantal woorden tan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets, porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Eoetchêque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd ÖJn: per 3 maanden f. 2.35 per week f. 0.18 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokoeten (voor binnenland f. 0.80 per 3 mnd.) nummer bestaat uit VIER blauen EERSTE BLAD. Ingekomen bij het „Leldsch Dagblad" en bij „De Leidsche Courant": N. N f. 1.Oegstgeest; Ir. A. M. O. 1.2.50; E. T. K. f.1.—; G. Z. f.50.—; Mevr. C. A. L. Z. v. O. f.2.—; Me], C. P. W. v. f. f. 1.50; Dr. W. C. M. f 10.Mej. J. 1 C. v. G. f.2.—; T. O. H. W. K. f.2.50; B. J. H. f.1.—; G. A. T. f. 7.50; G. A. T., 1.2.50, Oegstgeest; P. G. f.1.W. F. V. v. W. f. 10.—; Mevr. Wed. E. v. E. f. 1.—; Mevr. C. R. M. H. f. 1.—; Mej. P. M. v. R. 12.50; M. C. R. f. 1.Mevr. Wed. Dr. G. W. f.1.—; Mej. E. J. C. B. f.1.—; H. W. v. d. S. B. f.2.Fam. B. f2.50; Gebr. C. W. E. W. f.5.—; Mej. J. d. G. f 1. A. A. d. G. f. 1.—; C. B. D. f. 5.— C. C. C. 110.—; A. T. G. f.5.Oegstgeest; D. T. B 1.2.50; P. C. B. f. 1.50; I. v. d. V. f2.—; N. N. f. 2.50; Wed. v. R. f. 1.—; d. H. f. 2.50, Oegstgeest; Ir. H. N. F. f.2.50; Mej. J. v. d. L. f.1.— G. M. f.1.—; O. J. K. f.0.50; M. H. f. 1.gevonden ln brievenbus L D. f. 1.—; B. J. f. 2.—; C. A, S. f. 1.—; A. P. f.2.—; Mej. G. C. L. f 10.—; Mej. G. f.1.—; A. G. f.1.—; C. v. d. W. f.0.50; Mevr. V. f.1.Wassenaar; K. H. J. f. 1.-; K. f.1.—; Fam. 3. f.2.50; N. N. f.2.—; N. N. f. 1.Oegstgeest; N. N. f. 25.X. f.1.—; W. F. J. f.1.—; D. C. f. 1.50: Wed. C. P. f. 1—, Katwijk aan Zee; A. B. f. 1. lam K. f. 1.—; H. M. J. O. f. 1.—, Oegst geest; Wed. N. f. 1.inhoud busjes loketten bureau L. D. f.2.A. O. G. d. T. 1.2.50: B. W. d. W. f.2.50; J. Z. f.1.—; J. C. B„ E D., F. R. C. F. en A. F. f. 4.25; Dames B. f.2.50; Mevr. B. M. v D. f. 1. W. E W. S. f. 1.—; van B. en D. f. 10.—; N. N. f.0.25; N. N., Voorschoten, f. 0.25; N. N. Oegstgeest, f. 0.15; C. B. f.1.C. S. f.2.50; K. S„ Oegstgeest, f.2.—; W. H. M. S„ Noordwijkerhout, f.10.Mej. A. K.. Zoeterwoude, f. 0.51; Mej. van N., Oegstgeest, f.1.—: J. S. N. f. 1.50. Waar geen plaatsnaam is vermeld, is je gift bestemd voor Leiden. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Lei den; Gezien het verzoek van E. Passier om vergunning tot het oprichten van een on- dergrondsche bewaarplaats voor benzine in het perceel Utrechtsche Veer No. 3, kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sec tie D. No. 1017; Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hin derwet; Geven kennis aan het publiek, dat ge noemd verzoek met de bijlagen op de Secretarie dezer gemeente ter visie ge legd is; alsmede dat op Zaterdag, den 22 De cember 1934 des voormiddags te half elf uren in het perceel Breestraat 125 (Bu reau Gemeentewerken) gelegenheid zal worden gegeven om bezwaren tegen dit verzoek in te brengen, terwijl zij er de aandacht op vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij. die niet overeenkom- "j art. 7 der Hinderwet voor het ge meentebestuur of een zijner leden is ver schenen, teneinde hun bezwaren monde ling toe te lichten. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRYEN. Secretaris. Lelden, 8 December 1934. 2861 Mr. H. A. SYPKENS t. In den ouderdom van 62 jaar is in den 'Igeloopen nacht, na een kortstondige ongesteldheid te zijnen huize in Oegst geest overleden de heer mr. H. A. Sypkens, ln leven rentmeester van het hoogheem- hadschap van Rijnland. De heer Sypkens werd in 1872 te Elburg geboren; hij bezocht de Universiteit te Groningen en promoveerde aldaar tot doctor in de rechtswetenschappen. Na zijn Promotie was hij eenige jaren in het Hoorden werkzaam, o.a. aan de Provin ciale Griffie te Groningen. ben 27sten September 1907 werd hij twnoemd tot rentmeester van Rijnland, Ke'ke functie hij tot aan zijn dood heeft 'ervuld. Kort na zijn benoeming hier ter stede kerd hij gekozen tot secretaris van het nootschap „Mathesis Scientiarum Ge- "KU*" als hoedanig hij zich in hooge ""te verdienstelijk heeft gemaakt. Hij het secretariaat gedurende ongeveer I kwarteeuw op voortrefflijk wijze «aar en stelde het vorige jaar in verband zijn drukke werkzaamheden zijn man- ter beschikking. Op aandrang van jjto medebestuursleden verklaarde hij J® bereid als gewoon lid deel van het "«uur te blijven uitmaken, m vroeger jaren had mr. Sypkens ook ?™bE in de Commissie van Toezicht op Middelbaar Onderwijs hw stoffelijk overschot zal a.s. Dinsdag y uur op de begraafplaats nabij het roeue Kerkje te Oegstgeest worden ter ■"fc besteld. uitgaande van de Vereen. „De Nederlandsche Dagbladpers* Reeds meerdere malen zetten wij uiteen, wat de bedoeling van onze Kerstinzameling is! Wij zijn er van overtuigd, dat U door onze actie getroffen zijt. Ons parool „Met elkander voor een ander" gaat van mond tot mond: wij voelen allen, dat het ons ALLER PLICHT is den nood van onzen medemensch te verzachten. Wie nog in goeden doen is, taste eens in de buidel om de zaligheid van het geven te genieten: het gaat er om zooveel mogelijk behoeftigen een blijde Kerstmis te schenken. Zij, die nog niet afzonderden, mogen het DADELIJK doen, nu, want MAANDAG A.S. SLUIT ONZE INZAMELING! Iedere abonné sture ons bijv, f. 1.een mooi bedrag komt dan_reeds bijeen! Wij weten, dat er zijn, die minder kunnen afstaan. Laten dan zij, die meer kunnen afzonderen, ook méér geven: dat weegt weer tegen elkander op! Offert uw bijdrage persoonlijk, per giro (no. 57055) of per postwissel onder het opschrift: „KERSTINZAMELING NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS". Ook in het in onze Bureaux opgehangen busje kunt gij eventueel nog een klein bedrag werpen. MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE LETTERKUNDE. Lezing van Dr. H. D. van Broekhuyzen. In de gisteravond gehouden maandelijk- sche bijeenkomst van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde heeft dr. H. D. van Broekhuyzen, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister van de Unie van Zuid-Afrika een lezing gehouden over: „Die verhouding van Suid-Afrika tot Nederland op taal- en kultureel gebied." Het is voor mij niet gemakkelijk, aldus ving spr. aan, om naast mijn drukke werkzaamheden een wetenschappelijk betoog te geven over de betrekking van de Afrikaansche taai en kuituur tot de Ne derlandsche. Spr. wil dan ook geen weten schappelijk betoog houden, doch een paar punten aanduiden ten bewijze van de nauwe banden, die beide naties aan elkaar binden. Hoe zeer dit van waarde is, be wijst de historische ontwikkeling van Zuid-Afrika en tevens het feit, dat nauwe relaties worden erkend, gewaardeerd en gehandhaafd door beide volken en ook, dat in dezelfde richting wordt voortge- werkt. Spr. wilde aan de hand van de geschie denis eenige mijlpalen aanwijzen uit de wordingsgeschiedenis van het Zuid-Afri- kaansch als een zelfstandige taai, maar toch ten nauwste verwant aan het Neder - landsch. Met de komst van Jan van Riebeek, den grondvester van de Zuid-Hollandsche na tie, heeft de Hollandsche taal daar offi cieel haar intrede gedaan. Van toen af tot 1806 was dit de taal van de ambtenaren en van de bevolking. Het dagboek van Jan van Riebeek is feitelijk de grondlegger van de Afrikaansche litteratuur en terecht beschouwt men in Afrika dit boek als gemeenschappelijk eigendom van het Zuid-Afrikaansche en van het Neder landsche volk. Rondom dezen eersten mijl paal heeft zich langzamerhand een kui tuur en litteratuur ontwikkeld geheel ge bonden aan den grond, het klimaat en de natuurlijke bevolking. Er is echter niet veel geschreven, noch in poëzie, noch in proza. Toch vinden wij reeds eenige ver zen van Arnout van Overbeke en Pieter de Meyn in 1666 geschreven Ook mr. Pieter de Neyn. van 1672 tot 1674 fiscaal te Kaapstad, heeft heel wat gedicht, o.a.: Gedachten op het Gesight van het Zui- der Kruis. Voorts wees spr. op journalen en rapporten van Vaendrigh Oloff Bergh, die een nauwkeurige beschrijving bevatten van de moeilijkheden, op reis ondervon den. Het is uiterst belangwekkend om den stijl en de taai van Oloff Bergh te bestu- deeren. Spr. beschreef vervolgens het journaal van Simon van der Stel. Zijn tocht naar Namaqualand wordt door een onbekende beschreven. Deze beschrijving ls zeer interessant en van groote waarde. vooral daar hierdoor een indruk kan ver kregen worden van de Sonquas van Na- maquas, hun huizen, gewoonten en van de Hottentotten en de Boschjesmannen. De beschrijving van de hulde, die de Hottentotten den kommandeur met mu ziek brengen, is voor hen die de Hotten totten hebben zien dansen en die van primitieve muziek en volksdansen houden zeer interessant, vooral als men dit ver gelijkt met de tegenwoordige moderne dansen. De pennevruchten uit dien tijd gaan min of meer over hetzelfde thema. In 1688 komen de Hugenoten, Fransche vluchte lingen, die, ongeveer 150 personen sterk, zich in het district van de Kaap en Stel- lenbosch verspreiden, de meesten echter in Franschhoek, waar zij zich met hun predikant Pierre Simon vestigden. Deze was de eenige, die in het Fransch heeft geschreven. In 1689 vaardigden zij een deputatie af ten einde een eigen ge meente en een eigen kerkeraad te mogen krijgen. Deze deputatie kreeg echter een standje en de opmerking, dat ze niet meer met zulke onbeschaamde vragen mocht komen. Later vinden wij vermeld, dat zij wel een eigen gemeente mocht stichten, echter onder voorwaarde, dat de kerkeraad zooveel mogelijk tweetalig moest zijn. De kinderen moesten tezamen onderwijs ge nieten en de kinderen van de Fransche ouders moesten voor alles de Nederland sche taal leeren lezen en begrijpen. Hier uit valt op te maken, hoe de heeren ervoor gewaakt hebben dat het Nederlandsch bewaard moest blijven. Toch heeft het Fransch wel eenigen invloed op de Zuid- Afrikaansche taal gehad, doch al wat daarvan is overgebleven vindt men terug in familienamen, enkele plaatsnamen, ter wijl men deze invloed ook eenigermate terugvindt in den Afrikaanschen bouw trant en in het godsdienstig gevoel. Veel verandering trad in de jaren 1700 tot 1800 niet op, hoewel in dit tijdperk wel eenige schrijvers gevonden worden, die als pioniers en baanbrekers kunnen wor den aangemerkt. Onder deze was Adam Tas de bekwaamste schrijver en stylist, werkelijk iets bijzonders. Iemand, die ook zijn pennevruchten ten behoeve van de Kaapsche boeren heeft gebruikt was Abraham Bogaert. Zonder twijfel zal ech ter het dagboek van Tas zijn plaats onder de belangrijkste boeken behouden. Een ander schrijver, die met eere ge noemd mag worden is Johan Greliemus de Grevenbroeck. Deze heeft een Latijnsche studie voor de Hottentotten geschreven waarvan schrijvers als Pieter Kolb en Francois Valentijn een dankbaar gebruik hebben gemaakt. Verder heeft hij verha len geschreven van Adriaan Jansz, later nog reisbeschrijvingen van Theunis Gre- brandijn. In de eerste helft van de 18de eeuw is er zeer weinig geschreven; hier en daar vindt F. 50.000.— VOOR HET NATIONAAL CRISIS-COMITÉ. Naar wij vernemen, is door H. M. de Koningin een bedrag van f. 50.000.ge schonken aan het Nationaal-Crisis-Comité, welk bedrag op speciaal verlangen van H. M. de Koningin uitsluitend zal mogen worden besteed aan kleeding en dekking. men beschrijvingen van tochten naar de binnenlanden, onder andere het dagregis ter van een reis door Kommissaris Caroll in 1710 gedaan, opgemaakt door Wm. van Putten. Pieter SwellengTebel heeft drie reizen voor de Kaapkolonie gemaakt in de jaren 1776 en '77 en zelf de dagboeken bijgehou den, met teekeningen en penschetsen van Joh. Schumacher. In dezen tijd beginnen Afrikaansche na men od den voorgrond te komen. Spr. gaf daarbij eenige voorbeelden. Vanaf het oogenblik dat Van Riebeek voet aan wal zette, is de kerk de groote kracht voor de handhaving van de taal ge weest. De geregelde correspondentie tus- schen Zuid-Afrika en de classis Amster dam is van ontzaggelijke waarde en mag niet worden onderschat. Bovendien heeft de kerk mannen van groote geleerdheid, bekwaamheid en verstand opgeleverd, hetgeen voor Zuid-Afrika en voor de ont wikkeling van de Zuid-Afrikaansche taal van grooten invloed is geweest. In dit ver band noemde st>r. o.a. Petrus Kalden. Hel- perus Ritzima, Van Lier, Michiel Christiaan Vos e.a. Ook heeft de bijbel ontzasgeliik veel er toe medegewerkt, dat de Holland sche taal in het gezin behouden bleef. In 1806 komen de Angelsaksers en wordt de band. die biina twee eeuwen had be staan. wreed verscheurd. Echter van 1802 tot 1806 hebben gouverneur Jansen en commissaris de Mist schitterend werk verricht. Spr. wees o.a. op de organisatie van het bestuur van de Ned. Herv. kerk. de eerste kerkorde van de Bataafsche volksplanting aan de Kaap de Goede Hoop. Dit is geheel uitgegaan van de Nederlandsche regeering. Het is hier niet de plaats, aldus spr. om het pro en het contra van deze kerkorde te bespreken. Slechts herinnerde spr. er aan, dat de cultureele banden, voor zoover het den godsdienst en de kerk betreft, tussohen Nederland en Zuid-Afrika, hier door bewaard bleven. Spr komt dan tot den derden mijlpaal, namelijk: de strijd voor het behoud van de Hollandsche taal. Wel was bij de overgave door gouverneur Jansen gestipuleerd, dat de Hollandsche taal gehandhaafd diende te worden, wel was dit door beide partijen onderteekend, maar in 1822 werd ook deze overeenkomst, zooals zoo dikwijls ln de geschiedenis van Zuid-Afrika is geschied, beschouwd als een vodie papier. Ondanks een proclamatie van Sir Charles Henry Somerset, die o.m. den predikanten op droeg ten minste één preek in 't Engelsch te houden en ook in het Engelsch te catechiseeren, gingen de Boeren voort met het lezen van den bijbel in het Hollandsch. De controle was bij de groote uitgestrekt heid van het land, uiterst moeilijk. Ten slotte gaf spr. een overzicht van het behoud van de Hollandsche en van de Zuid-Afrikaansche taal uit den lateren tiid tot op heden en wees daarbii op de nieuwe banden, tusschen Zuid-Afrika en Nederland. BEGRAFENIS VAN DEN HEER P. J. DE VRIES. Onder zeer veel belangstelling had gis termiddag ongeveer drie uur op „Rhijn- hof" de begrafenis plaats van den machi nist der Ned. Spoorwegen P. J. de Vries, die dezer dagen aan bloedvergiftiging te Amsterdam is overleden. Vele oud-collega's waren van verschil lende standplaatsen overgekomen en de afdeeling der Ned. Vereeniging alhier, om de Vries naar zijn laatste rustplaats te begeleiden. Een schat van bloemen van collega's uit Amsterdam, Den Haag en Leiden dekte de baar o.a. ook een palmtak van de afdee ling Leiden van de Ned. Ver. van Spoor- en Tramwegpersoneel. Aan het graf sprak de heer Sasburg als oud-voorzitter van de Ned. Vereeniging van Spoor, en Tramwegpersoneel, afd. Leiden, gevoelvolle en waardeerende woor den tot afscheid. Ook de depotchef der Ned. Spoorwegen uit Amsterdam sprak enkele woorden van troost en bemoediging tot de weduwe de Vries en prees de Vries als een plichtge trouw beambte. Nadat de collega's bloe men op en in het graf gestrooid hadden, dankte een familielid namens de familie voor de eer, den overledene bewezen. BINNENLAND H. M. de Koningin heeft f. 50.000 ge schonken aan het Nationaal Crisis-Comité (le Blad). De nieuwe spelling; toepassing in twij felachtige gevallen (3e Blad). Reorganisatie Nederlandsche Handels maatschappij; circa 60 millioen gulden wordt afgeschreven. (Financiën, 3e Blad), Ons parlementair overzicht. (4e Blad), Voorloopige pensionneering van onder wijzers, die den leeftijd van zestig jaar hebben bereikt. (Kerk en School, 2e Blad) HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Leidsche Manege, Kaiser- straat 13, Leiden. Nieuwe commissarissen: H. N. Arnold, F. C. Noest en A. P. Ebbink- van den Tol te Leiden. P. van der Luyt en Zoon, Trompstraat 1, Noordwijk aan Zee. Rietmeubelmakerij en mandenmakerij. Door uittreding van den vennoot: C. van der Luyt, ls de vennoot schap onder firma ontbonden, terwijl de handelszaak wordt voortgezet door den overblijvenden vennoot: P. van der Luyt, onder diens eigen naam. BUITENLAND. De Zuid-Slavische klacht tegen Honga rije voor den Volkenbondsraad. (2e Blad). De Duitsche minister Frick over den Kerkstrijd. (Buitenland, le Blad). Dr. Peter Raabe, opvolger van Furt- wangler; Kleiber blijft. (Kunst, 3e Blad), t SCHOOL HAVERSTRAAT. Ouderavond. Gisteravond werd aan de school aan de Haverstraat een ouderavond gehouden. Waren de ouderavonden wegens gebrek aan belangstelling hier gedurende eenige jaren niet meer gehouden, de poging thans gedaan had een zeer groot succes. Toen om kwart over acht de leerlingen van de vijfde en zesde klasse het gym nastieklokaal binnenkwamen, waren en over de honderd vaders en moeders aan wezig. Onder leiding van den Lingsma werden eenige liedjes ten gehoóre gebracht. Het luide applaus na afloop bewees wel, dat de ouders 't optreden hunner kinderen op dezen avond zeer op prijs stelden. Het woord van dank, gesproken tot leider en kinderen, vond natuurlijk veel bijval. Nadat de kinderen vertrokken waren, opende het hoofd der school, de heer H. D. Vriesema de vergadering. Hij sprak er zijn voldoening over uit, dat zoo velen aanwezig waren, waaruit hij de conclusie kon trekken, dat ook hier ouderavonden wel konden slagen. Daarna besprak hij het doel van ouder avonden en het vormen van een ouder commissie, waarna tot verkiezing van een commissie werd overgegaan. De oudercommissie werd gevormd door de dames M. PauwBroers en J. Ph v. d. VosSloos en de heeren P. Blankensteyn, J. v. d. Leek en W. v. Putten. Het wachten op den uitslag der stem ming werd veraangenaamd door het drin ken van een kopje thee. Daarna werd overgegaan tot het tweede deel van het programma, n.l. het vertoo- nen van eenige films. Genoten werd van een mooie vogelfilm; geschaterd werd er om eenige humoristische films. Het was bijna elf uur, toen de voorzit ter zijn slotwoord sprak. Hij dankte de leden van het personeel der school voor de moeite, welke zij zich voor dezen avond getroost hadden, en in het bijzonder den heer Lingsma, die het voornaamste deel, n.l. het zingen der kinderen en het ver- toonen der films, voor zijn rekening had genomen. Na de verwachting te hebben uitgespro ken, dat deze avond door meerdere van deze soort gevolgd zou worden, sloot de heer Vriesema dezen wel zeer geslaagden ouder avond. ALMANAK L.S.C. 1935. In den gebruikelijken weiverzorgden vorm is in den bekenden blauwen band met zilveren opdruk bij de uitgeversfirma S C. van Doesburgh alhier de almanak van het Leidsche Studenten corps voor 1935 verschenen. Na den geestig geillustreerden kalender zijn de eerste foto's gewijd aan de over leden leden der Koninklijke Familie n.l. het bezoek van H.M. de Koningin-Moeder aan de Universiteit ter gelegenheid van de Willem de Zwijger-herdenking en den feestmaaltijd ter eere van het eeuwfeest van „Sempre Crescendo" waar ook Z.K.H. Prins Hendrik tot de gasten behoorde. Een novum vormt het opnemen van verschil lende gegevens betreffende het vervoer, gemeentediensten, een beschrijving van enkele oude gebouwen rondom Leiden, t.w. Poelgeest, Endegeest, Cronesteyn. Teylin- gen, Duvenvoirde, het Huis te Warmond, en een beschouwing over het jongste 3 Octoberfeest. Daarna volgen de traditioneele gegevens betreffende de Universiteit en de academi sche Instellingen, de in memoriams, de lijst van corpsdisouten en gezelschaooen jaar verslagen, algemeene sturteufenvereenigin- gen. het mengelwerk en de mixed nickles. De ledenlijsten van het LS.C., V.V.SL en de niet-corpsleden completeeren dezen al manak, waarin weer tal van geestige illus traties de tekst verluchten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1934 | | pagina 1