Elke waschmachine draait maar de VELO wascht.
OPZIENBARENDE UITVINDING
TE WOLVEGA?
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Zaterdag 3 November 1934
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
RECHTZAKEN.
AGENDA.
PREDIKBEURTEN.
VOOR ZONDAG NOVEMBER.
LEIDEN.
Doopsgez. Gem. Voorm. halfelf, ds. R.
Foppema van Ouddorp.
Eglise Wallone: dix heures at demte
(choeurs), M. E. Mlchelln, pasteur a la
Haye.
Evang. Luth. Gem.: Voorm. halfelf, ds.
De Meijere.
Geref Kerk In H. V.: Nam. 6 uur, ds.
P. van der Vloed.
Prediker: Maandagnam. 8 uur, ds. De
Groot van Delft.
Ver. van Vrijz. Hervormden (Volkshulsl
Voorm. halfelf, prof. dr. M. C. van Mou-
rlk Broekman van Breda.
Rem. Geref. Gem.: Nam. 7 uur, prof. dr.
L. J. van Holk.
Vrije Kath. Gem. (Vreewijkstr. 19):
Voorm. halfelf, Gez. H. Mis.
Hoog tan dsche Kerk: Voorm. halfelf
(Jeugddienst), ds. Boissevaln.
AAR LANDER VEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftlen en
nam. half zeven: Geen opgave.
Geref. Kerk: Voorm. half tien en nam.
half zeven, ds. H. Sloothulzen.
ALPHEN AAN' DEN RIJN.
Ned. Herv. Kerk Jullanastraat)Voorm.
half tien. ds. J. Stehouwer; nam. half
zeven, ds. Schoneveld.
Hulpgebouw (Gouwsluls)Nam. half ze
ven. ds. De Bruin.
Klnderkerk „Bethel": Voorm. 10 uur, de
heer Bos.
Ned. Herv. Kerk (Oudshoornscheweg)
Voorm. 10 uur, dr. Cannegleter. (Bed. H.D.)
Evangelisatie (Hooftstraat): Voorm. half
tien en n m. half zeven, de heer Dekker.
Geref. Kerk (Hooftstraat): Voorm. 10
uur, de heer Schenkeveld, van Koudekerk,
nam. 6 uur, ds. Hartkamp.
Geref. Kerk (Raadhuisstr.)Voorm. 10
uur, ds. Mulder: nam. 5 uur. ds. Bosch.
Geref Kerk iDe Ruyterstraat)Voorm.
10 uur. ds Bosch; nam. 5 uur. ds. Mulder.
Martha-Stichting: Voorm. 10 uur, ds.
Voors.
Chr. Geref. Kerk CVan Reedestraat) i
Voorm. half tien, en nam. 6 uur, lees-
dlenst.
Lokaal van Mandersloostraat: Voorm.
half tien en nam. 6 uur, de heer Wijnen
van Oldebroek.
HAZERSWOÜDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftlen, de
heer J. W. Fase; nam. hall zeven, ds.
Kiehl.
Geref. Kerk: Voorm, halftlen en nam.
halfzeven, de heer Van Arkel van Rotter
dam.
HBXEGOM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H. D.> en nam. 5 uur, ds. Berhard.
Geref Kerk: Voorm. 10 en nam, 5 uur,
ds. Krabbe.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam.
5 uur, ds. Hendrlksen.
HOOGMADE.
Ned Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Waardenburg.
KATWIJK AAN ZEE.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6 uur,
ds. Ingwersen.
Geref. Kerk (Remisestraat)Voorm. 10
en nam. 6 uur. leesdienst.
LEIDERDORP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H. D.l en nam. halfzeven, ds. Streeder.
Geref. Kerk: Voorm. halftlen en nam,
halfzeven, ds. Dijk
LEIMUIDEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftlen. ds.
Jongens.
Geref. Kerk: Voorm. halftlen en nam.
halfdrie, ds. Aalders.
NIEUWVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Brink.
Geref, Kerk: Voorm. 10 uur en nam.
halfzeven, ds. Speelman,
Evangelisatie: Voorm. halftlen en nam.
halfzeven, de heer van Scherpenzeel.
NOORDEN.
Ned. Herv. Kerk: Nam. half twee, ds. van
Beusekom van Aarlanderveen.
Geref. Kerk: Voorm. halftlen en nam.
halfzeven leesdienst.
NOORDWDK BINNEN.
Ned. Herv Kerk: Voorm. 10 en nam.
5 uur. ds. Siddré.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Visser.
Ned, Prot. Bond: Voorm. hslfêif, ds.
Nauta. van leiden.
NOORDWIJK AAN ZEE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H D.) en nam. 5 uur, ds. Cupedo.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Bouma
Geref, Kerk in H.V.: Nam. 3 uur, d6. P.
van der Vloed van Zandvoort.
OUDE-WETERING
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, ds.
Geerling.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfdrie, ds van der Bos.
Remonstr. Kerk: Voorm. 10 uur. ds. L.
W, van Wijngaarden.
RIJNSATERWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien (H.A.),
ds Broeyer van Woerden.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 6 uur. leesdienst.
RIJNSBURG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien, ds.
Peter; nam. 5 uur, ds. B. J. van Garderen
van Maassluis.
Kerkzaal: Voorm. halftien. de heer J. de
Bruin van Alphen; nam. 5 uur, ds. Peter.
Geref. Kerk (Rapenburg)Voorm. half
tlen, ds. van der Loo; nam. 6 uur, ds.
Broekstra.
Geref. Kerk (VoorhouterwegiVoorm.
halftien, ds. Broekstra; nam. 6 uur, ds. van
der Loo
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftlen en
nam. 5 uur, leesdienst.
TER AAR.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien (H.D.)
en nam. halfzeven, ds. Hoeufft van Velsen.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Warnink.
VALKENBURG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
K.D.) en nam. halfzeven, ds. Steenbeek.
VOORHOUT.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Klomp.
RECLAME-
£80
VOORSCHOTEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur, ds. Fortgens
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Houtzagers.
Geref. Gem. (Ambachtshuls): Nam. 5
uur, leesdienst.
Ver. van Vrijz. Hervormden (Gymn. zaal
Raadhuis)Nam. 7 uur, ds. C. B. Bur van
Bergen-op-Zoom.
ZEVENHOVEN.
Ned Herv Kerk: Nam. halftwee. ds.
Geerling van Oude-Wetering.
Geref. Kerk: Voorm halftlen, dr. Cre-
mer; nam. halfzeven, leesdienst.
Chr. Geref. Kerk (Polder): Voorm. half
tlen en nam. halfzeven, leesdienst.
ZWAMMERDAM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftlen (Bed.
H.D en nam. halfzeven, ds. van Woerden.
Geref. Kerk: Voorm. halftlen en nam.
halfzeven, ds. Zwaan.
Rem. Geref. Gem.: Voor 9 3/4 uur, ds.
Cramer va nGouda.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Ommelenderwijk-Zuld-
wendlng (toez.) G. Lugtlgheld. cand. te
Delfgauw.
Bedankt: Voor Otterloo N. v. d. Snoek te
Veenendaal.
VEREENIGING VAN CHRIST. ONDER
WIJZERS.
Adressen aan den minister.
Het hoofdbestuur van de Ver. van Christ.
Onderwijzers en onderwijzeressen in Ne
derland en de Overzeesche Bezittingen
heeft een adres gezonden aan den minis
ter van binnenlandsche zaken waarin het
den bewindsman ln verband met het feit
.dat de huidige omstandigheden het voor
tal van Jonge onderwijzers niet mogelijk
maken hun arbeid in de school aan te
vangen, verzoekt ernstig te willen over
wegen de mogelijkheid om onderwijzers
van 60 Jaar in de gelegenheid te stellen
ln het genot van pensioen te worden ge
steld, wijl het overtuigd is dat zulk een
maatregel ln het belang van onderwijs en
onderwijzers zijn zou.
Voorts zond het hoofdbestuur denzelfden
minister een adres, waarin het, kennis
genomen hebbende van het voornemen
der Regeering om te komen tot herclas
sificatie, die zich vooral manifesteeren zal
in het instellen van een vierde klasse en
het brengen van verschillende gemeenten
in een hoogere klasse, er aan herinnert,
hoe het al herhaalde malen zijn bezwaren
tegen de classificatie heeft uiteengezet,
omdat ze geen parallel kan zien tusschen
de hoogte van den levensstandaard en de
vlgeerende verdeeling der klassen, waar
bij nog komt dat een verscherping van de
classificatie de bestaande verschillende
nog uitermate vergroot. Redenen waarom
adressant er bij de regeering op aandringt,
haar voornemen terzake te willen laten
varen en geen bezuinigingsmaatregelen
te treffen, welke slechts een deel der
ambtenaren en onderwijzers zou belasten,
terwijl groote groepen daarvan blijven
vrijgesteld.
Tenslotte verzond het hoofdbestuur een
adres aan den minister van binnenland
sche zaken waarin het, kennis genomen
hebbende van diens schrijven aan de
gemeentebesturen, waarin bezwaar ge
maakt wordt tegen het benoemen van
kweekelingen met acte aan openbare
scholen, er den minister op wijst, hoe door
het aanstellen van kweekelingen met acte
toch inderdaad een bezuiniging verkregen
werd. Dat deze bazuinlging metterdaad
.wel grooter zou zijn als zulke kweekelin
gen met bevoegdheid niet werden aange
steld. maar dat daar echter tegenover
staat, dat deze jonge menschen voor wie
Jeenerlel uitzicht bestaat op plaatsing, als
kweekeling mét acte althans een werk
kring met geringe beloning verkrijgen en
zpo bewaard blijven voor immoreel niets
doen en voor uitersten finantleelen nood.
Redenen, waarom adressant den minister
dringend verzoekt, deze werkloosheidszor-
gqn. die èn voor de jonge onderwijzers èn
voor het onderwijs belangrijke voordeelen
biedt, niet te beperken maar veeleer aan
te moedigen.
EEN LAATSTE WOORD.
Het Zendingsbureau te Oegstgeest (post
rekening No. 6074) vraagt ons plaats voor
het volgende:
Wlanneer dit woord onder de oogen komt
dergenen, die het zullen lezen is de voor
bereiding voor de week van gebed, toe
wijding en offer ten bate van het Zen
dingswerk der Samenwerkende Zendings
corporaties voltooid. Ongeveer vier hon
derd en zestig duizend manifesten en
offereakjes zijn in de gemeenten verspreid.
Wij hebben langs allerlei wegen wel zóó
veel ruchtbaarheid aan deze zendingsweek
gegeven, dat het bijna onmogelijk is, dat
iemand, die mee wil doen, vergeten zou
hebben zakjes enz. aan te vragen. Mocht
dtl schier onmogelijke toch werkelijk zijn
hier of daar, dan kan men ook nu nog
een aanvrage tot ons richten en er zal
aan voldaan worden.
Maar wij denken nu aan de talrijke ge
meenten, waar het niet is vergeten, aan
de honderdduizenden leden dier gemeen
ten, die straks een oproep krijgen om
geestelijk en materieel het zendingswerk
te steunen. Wat zullen zij doen? Ziedaar
de vraag, die alle spanning Inhoudt, welke
ons bezielt.
Zooals vanmorgen iemand ons schreef:
als er maar geloovig gebed Is, dan ls God
machtig den achterstand weg te nemen.
Dit gebed, dit worstelen om de komst van
Gods Rijk, waarvoor het zendingswerk een
middel wil zijn, is het voornaamste.
Want dan zal ook de liefde, waaruit dit
bidden geboren wordt, haar tastbaren, ge-
kristalliseerden vorm vinden in een wer
kelijk offer. Er is véél ln te halen. Er kan
ook nog veel ingehaald worden. In Indië
en hier ls een sterk gespannen afwachten.
Het moge straks in vreugde en dankbaar-
1 heid omslaan.
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
Een 55-Jarlge Inwoner van Noordwljk
stond tegenover den politierechter, mr v.
d. Boom om zich, ter zake van overtreding
van art. 285 W. v. S. (bedreiging tegen het
leven gericht) te verantwoorden. HIJ had
n.l. een jongeman, die in gezelschap van
eenige vrienden vergezeld van hun meisjes
in de duinen te Noorwijk ophielden met
een knipmes bedreigd.
Een van de Jongelui verklaarde, dat de
man hem vanaf een duintop begluurde,
waarop getuige riep: „kom er maar ge
rust bij." Verdachte was toen naderbij ge
komen en had het mes getrokken waar
mede hij getuige te HJf wilde Een tweetal
vrienden bevestigden deze verklaring.
De politierechter zeide dat een aantal
Inwoners van Noordwljk er een sport van
maakte om jongelui ln de duinen te be
gluren, hetgeen volgens Z, E. A. een on
hebbelijkheid ls die zij nu maar eens
moesten afleeren.
De verdachte gaf een andere lezing aan
het geval en zelde door den Jongen ult-
genoodigd te zijn tot vechten, waarbij hem
de eer van den eersten klap te beurt viel,
waarop de politierechter opmerkte, dat
men ln den volksmond wel zegt, dat de
eerste klap een koninkrijk waard ls, maar
ln de rechtzaal denkt men daarover heel
anders.
Het O. M„ waargenomen door mr. Cohen
Tervaart, achtte een strenge straf ge-
wenscht om den Noordwij kers het ver
keerde van hun gedrag onder het oog te
brengen. Hij vroeg oplegging van 1 week
gevangenisstraf.
De politierechter wilde het deze keer nog
eens aanzien en veroordeelde den ver
dachte tot 1 week voorwaardelijk.
Trzake van diefstal van aardappelen
stond terecht G. K uit Lelden. Verdachte
zou nabij het Veilingterrein aan den Hee-
renweg op verschilende tijdstippen aard
appelen hebben weggenomen die aan een
ander toebehoorden. De officier van jus
titie eischte een maand gevangenisstraf.
De politierechter achtte hetgeen verdachte
ten laste was gelegd niet bewezen en
sprak hem vrij.
Tegen den niet verschenen G. de B. uit
Nieuwkoop eischte de officier een maand
gevangenisstraf voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar wegens beleediglng
van den aldaar gestatloneerden Rijksveld
wachter H. v. S. Overeenkomstig den elsch
veroordeelde de politierechter den verd.
De officier van justitie eischte tegen
de niet verschenen mej. P C. de K uit
Leiden een geldboete/: Van f. 5, subsidiair
5 dagen hechtenis wegens beleediglng van
een onderwijzer te Leiden. Dienovereen
komstig werd verdachte veroordeeld.
Terzake van vernieling van een ruit
van het gebouw van het Nut van het Al
gemeen aan het Steenschuur te Lelden
moest terecht staan C. O. Verdachte was
niet verschenen. Als getuige werd gehoord
prof. D. B. E. De officier eischte een maand
gevangenisstraf. De politierechter veroor
deelde verdachte tot een week gevange
nisstraf.
Voortgezet werd de zaak tegen den
kaashandelaar H. v. R. uit Leiden, die
reeds op 5 October terecht heeft gestaan
wegens vervalsching van een concept-over
eenkomst. Als getuige werd gehoord de
heer S., controleur der Crisis Zuivelcen-
trale. De officier eischte 14 dagen gevan
genisstraf. De politierechter veroordeelde
verdachte tot een maand gevangenisstraf.
In de verdachtenbank nam plaats de 45-
jarige gemeen te-werkman A V uit Bos
koop. Verdachte had den 73-jarlgen J. v. d.
B. aldaar een klap gegeven. Verdachte
bekende. De officier eischte een geldboete
van f. 15, subsidiair 15 dagen hechtenis.
Verdachte vroeg een voorwaardelijke ver
oordeeling. De politierechter veroordeelde
den verdachte overeenkomstig den eisch.
Terzake van diefstal van een tweetal
balen turfstrooisel stond terecht de brand,
stoffenhandelaar J. C. V. uR Boskoop.
Verdachte bekende. Als getuige werd ge
hoord de benadeelde de heer H. Boer. De
officier eischte een geldboete van f. 10
subsidiair 10 dagen hechtenis. Verdachte
werd veroordeeld tot f. 8, subs. 8 dagen
hechtenis.
In de verdachtenbank nam plaats de
groentenhandelaar L. P. te Leiden. Ver
dachte was ten laste gelegd dat hij den
agent van politie J. B. beleedlgende woor
den zou hebben toegevoegd, toen de agent
naar zijn naam vroeg in verband met het
uitstalln van groenten zonder toestem
ming van B. en W. der gemeente Lelden.
Verdachte bekende.
De officier wilde rekening houden met
de financieele omstandigheden van verd.
en eischte ditmaal een geldboete van f. 5
subsidiair 5 dagen hechtenis. Overeen
komstig den elsch werd verdachte veroor
deeld.
Terzake van verduistering van een
koeienschaar stond terecht de landbou
wersknecht G. de W. uit Warmond. Ver
dachte zou van de wed. O. uit Voorschoten
de bovengenoemde schaar ten gebruike
hebben gekregen. Verdachte beweerde, dat
de echtgenoot van getuige O. aan verd.
nog f. 10 schuldig was en hij had nu
de schaar maar onder zijn bereik gehou
den, totdat de familie van O. (v. O. is
kortgeleden overleden) hem dit bedrag
zou hebben betaald.
De officier eischte een geldboete van
f 10 subsidiair 10 dagen hechtenis. Over
eenkomstig den eisch werd verdachte ver
oordeeld.
Hierna moesten terecht staan C. v. d. H.
chauffeur en M. C. L. R. belden uit Oegst
geest Deze verdachten hadden het motor
rijwiel hetwelk toebehoorde aan den heer
Caspari te Oegstgeest uit een poort ge
haald en achter een heining geworpen.
Op een vraag van den politierechter, waar
om zij dat gedaan hadden, kon verd. H.
geen reden opgeven. Verdachte R. was
niet verschenen. Als getuige werd gehoord
den eigenaar van het motorrijwiel den
heer C. Het rijwiel was door dit geval nog
al beschadigd. De officier eischte tegen H.
die nog nimmer veroordeeld was een geld
boete van f. 15 subs 15 dagen hechtenis
en tegen R. een geldboete van f. 30 sub
sidiair 30 dagen hechtenis.
De politierechter veroordeelde belde
verdachten tot een geldboete van f. 20,
subs. 20 dagen hechtenis.
In de verdachtenbank nam plaats L. de
K. uit Stompwljk. Verdachte zou zich toen
hij onder den Invloed verkeerde van ster
ken drank het café van de M aldaar niet
hebben willen verlaten. De officier eischte
tegen verd. 4 maanden gev.straf waarvan
2 voorw. met een proeftijd van 3 jaar. De
Politierechter veroordeelde verd. tot f 25
sub. 25 dagen hechtenis en een maand
gev.straf voorwaardelijk met 3 jaar proef
tijd onder bijzondere voorwaarden.
In een bericht van gisteren werd ge
meld dat de caféhouder K. uit Oegstgeest
wegens beleediglng terecht heeft gestaan.
Dit is onjuist. Bedoeld werd de café
houder O.
DE ZAAK TEGEN DEN EX-CONSUL
VAN COSTA RICA.
De officier van justitie bij de rechtbank
te Amsterdam eischte heden tegen P., ex-
consul van Costa Rica, 2 jaar en 6 maan
den gevangenisstraf met aftrek van voor
arrest wegens oplichting, poging tot op
lichting en verduistering.
HEDEN.
Royal iDoezastraat)Tentoonstelling
L.M.C. 8—11 uur nam.
Schouwburg: Lltterls Sacrum „Rebbe-
does", door J. J. Cremer. 8 uur nam.
Vrije Evang. Gem.: Samenkomst
8'/j uur nam.
Zondag.
Jeruël: Samenkomst te 6'/i uur nam.
Morschweg 59: Stadsevangelisatie
8 uur nam.
Royal (Doezastraat)Tentoonstellln»
L.M.C. 11 uur voorm.10 uur nam.
Schouwburg. Ver. Rotterdamsch-Hot-
stad-Tooneel. „Boefje", 8 1/4 uur nam.
Stadsgehoorzaal: Revue „Zoo ls 't", van
Mie en Ko, 8 uur nam.
Trianon-Theater: I. v. A. O. „Tusschen
vuur en Ijs." 10 uur voorm.
Vrije Evang. Gem.: Samenkomsten t«
10 uur voorm. en 7 uur nami
BIOSCOPEN.
Luxor-Theater, Stationsweg. 8 uur nam.
„Csardas-Fürstln."
Woensdag en Zaterdag nam. 2 uur.
Zondag nam. 2 uur, 4 uur 30 en 8 unr.
Trianon Theater, Breestraat, 8 uur nam.
„De Wandelende Jood."
Woensdag en Zaterdag nam. 2 uur.
Zondag nam. 2 uur, 4 uur 30 en 8 unr.
Roxy-Theater, Haarlemmerstraat No. 52.
8 uur nam. Zondag van 2 uur af door-
loopende voorstelling: „Canaille".
Casino-theater, Hoogewoerd 48.8u.n.m,
„La Maternelle".
Zondagnam. 4 uur en 8 uur.
De avond-, nacht en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 29 Oct.
tot en met Zondag 4 Nov. a.s. waargeno
men door de apotheken:
G. H. Blanken, Hoogewoerd 171, telet.
502. D. J. v. Drlesum, Mare 110, telef. 405
en C. van Zijp, Wllhelmlnapark 8, Oegst
geest, telef. 274.
De apotheek Hooigracht 48 is dag en
nacht geopend voor leden v. h. ziekenfond!
„Tot Hulp der Menschheid", echter
nam. 8 uur tot v.m. 8 uur alleen voor
spoedrecepten.
De geneeskundige Zondagsdienst te
Leiden wordt van Zaterdagavond 8 uur tot
Maandagmorgen 8 uur waargenomen door
de doctoren Van Alphen, Van Boeket,
Kors, Kortmann en Simons.
Te Oegstgeest wordt deze dienst dan
waargenomen door dr. Varekamp, tele
foon 1916.
Moter zonder benzine loopt 3 maanden aan een stuk.
PLANNEN VOOR GROOTE
FABRIEKEN TE WOLVEGA
EN AMSTERDAM.
Men meldt uit Wolvega aan de „Leeuw.
Crt.":
Reeds gerujmen tijd deden ln de omge
ving van Wolvega fantastische verhalen
de ronde omtrent een uitvinding door een
plaatsgenoot van een motor, welke met
zeer geringe kosten zonder benzine of an
der brandstofverbruik zou worden aange
dreven en een grooten ommekeer ln de
motorwereld zou te weeg brengen. Men
sprak van den bouw van groote fabrie
ken hier ter plaatse, waar duizenden ar
beiders emplooi zouden kunnen vinden,
over den bouw van duizenden woningen
voor hen, aanleg vliegterreinen enz. enz.
We hadden al meer dan eens getracht
eenige zekerheid van een en ander te ver
krijgen, doch niemand wist iets positiefs
en alles bleef in een waas van wondere
geheimzinnigheid gehuld, totdat eindelijk
een tipje van den sluier is opgelicht.
Eergisteren is n.l. de pers ten gemeen
tehuize uitgenoodigd, waar in tegenwoor
digheid van het dagelijksch bestuur door
den uitvinder den heer J. Wardenier,
oud 22 jaar, geboren te Steenwijkerwold,
constructeur van beroep iets omtrent
den door hem geconstrueerden motor en
zijn plannen daaromtrent is losgelaten.
Inderdaad, zoo deelde de heer Warde
nier mede, is door mij een vinding gedaan
welke een grooten ommekeer op motorge-
bied zal veroorzaken, 't Lag in mijn plan
voorloopig nog het stilzwijgen te bewaren
en rustig mijn voorbereidend werk voort
te zetten, doch het is mij niet meer mo
gelijk gebleken de openbaarmaking daar
van nog langer tegen te houden Ik heb
daarom dan ook besloten enkele alge-
meene dingen daaromtrent te publiceeren.
't Is mijn bedoeling omstreeks 1 Januari
a.s. een demonstratie te geven met een
daarvoor expresselijk gebouwde auto, wel
ke zal worden voortbewogen door een mo
tor, die noch door benzine, noch door an
dere brandstof behoeft te worden gevoed.
Op welke wijze wel? Dit kan ik nog niet
mededeelen. zulks blijft voorloopig nog
mijn geheim. Aan onderhoudskosten zal
die motor niet meer dan f. 25 per jaar
vragen; in geen geval meer, zulks is ge
garandeerd. Reeds 6 jaar ben ik met deze
vinding bezig, steeds verbeteringen aan
brengend, doch thans heeft zij zoodanigen
vasten vorm gekregen, dat daadwerkelijke
in bedrijfsstelling met vertrouwen kan ge
schieden.
Onder toezicht van rijksingenieurs is
een proefmotor vervaardigd en daarmede
is voor enkele maanden ln Zwolle geëx
perimenteerd en met succes. Zooals de
motor thans geconstrueerd is zal zij 3
maanden onafgebroken nacht en dag kun
nen loopen, zonder dat bijvulling als
Ik het zoo mag noemen behoeft plaats
fe hebben.
Verschillende onderhandelingen omtrent
't in den handel brengen zijn gevoerd en
in vergevorderd stadium. Men is thans be
zig op een groote chassis een carosserie
te bouwen en met 'n motor van mijn vin
ding uit te rusten, om daarmede na af
loop van de in 't volgend voorjaar te hou
den jaarbeurs een demonstratietocht door
irelieel Europa te doen, teneinde de vin
ding wereldkundig te makeh en de bruik
baarheid daarvan te toonen. Ook worden
thans verscheidene auto's van de bewuste
motoren voorzien, die aan de daarvoor
reeds aangewezen maatschappijen voor
demonstratie eenlgen tijd ln bruikleen zijn
gegeven."
„Voorts ligt het ln de bedoeling," co
ging de uitvinder verder, „voor de ver.
vaardiging der bedoelde motoren voor
loopig een tweetal fabrieken te stichten,
hoogstwaarschijnlijk één in Wolvega es
één in de omgeving van Amsterdam. I»
eerstgenoemde plaats zullen hoofdzakelijt
de kleinere motoren (voor auto's en der
gelijke), ln de andere fabriek de meer
stationnaire (voor bedrijven, schepen e.4l
worden gefabriceerd. De gedachte fabriek
te Wolvega zal tevens worden bestemd
voor carosserlebouw, die ln Holland tevens
voor ijzergieterij. Van beide genoemde
fabriekscomplexen zijn de teekenlngen
reeds kant en klaar en omstreeks
Januari zal vermoedelijk met den bout
worden aangevangen. In iedere fabriek
zal volgens 't oordeel van heeren teclinlel
plaats zijn voor pl.m. 13.000 arbeiders. Da;
Wolvega als fabriekscentrum zal word?:
aangewezen is, behoudens eventueels
technische bezwaren aangaande bodemge-
schiktheid e.d. zoo goed als zeker."
„Is voor den bouw van de fabrieken es
het op de wereldmarkt brengen van bet
product kapitaal beschikbaar?" hebben
we gevraagd. Het antwoord daarop
zeer beslist. Dertien millioen Hollandsen
kapitaal is beschikbaar, aldus de
Wardenier.
De in den handel te brengen motor
heeft volgens den heer Wardenier ni«
alleen het voordeel van enorme besparis:
van onderhoudskosten, doch tevens s
daardoor de constructie van de tegen*
woordige voor 90 pCt. vervallen, en da»;
door meer bedrijfszekerheid geven. Octroa
ls reeds verleend. Tot zoo goed als onbe
perkte kracht is vervaardiging mogelijk
Bij aanwending van een gelijk aantal M-
zal met een aanmerkelijk lager gewicl»
dan dat van de tegenwoordige kunne'
worden volstaan.
Aangaande zijn vinding, deelde hij nog
het volgende mede:
,,'k Had op school geen zin om te leerffl.
steeds verwijlden mijn gedachten bij »e
constructie van machines, zelfs onder
lessen was ik zoo eenigszins mogelijk n>«
de uitwerking van onderdeelen bezig.
Technisch geschoold ben ik niet. de ?e*
heele vinding heb Ik in mijn eentje uit
gedacht en wat betreft het te bezig®
materiaal in overleg met ingenieur»
uitgewerkt, 't Idee voor de vinding WB»
bij mij gevormd door de wetenschap, «J:
reeds verschillende fabrieken in ons IW
en 't buitenland trachtten een dusdanig?
motor te vervaardigen, doch nimmer w
een bevredigend resultaat kwamen. Zoo;
gezegd ben ik reeds 6 jaren daarmee ber
en nu voor ongeveer 6 maanden kb?
zeggen te zijn geslaagd; zulks is Pice
ondervindelijk gebleken.
Omtrent de technische samenstel®»
van mijn vinding wensch ik mij voo®*
nog niet uit te laten. Waarschijnlijk
daarvoor binnenkort de gelegenheid
den gegeven."
Tijdens het onderhoud deelde de 1
meester, mr. Maas, nog mede, dat voor"
bouw van de fabriek te Wolvega de:r
noodigde grond beschikbaar ls.
Begrijpelijkerwijze ziet men te "0l
de verdere ontwikkeling van deze
met spanning tegemoet.
zsi)
