DE TROONREDE
A De Troonrede
75*te Jaargang
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1934
No. 22851
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Ctis. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcbèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT^
-ifi?
Voor Leiden per S maanden f.2;35; për wpek f.0:18
Bulten Leiden, waar agenten gevestigd per wëtsk »0:2>
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
Wederom ligt voor ons de Troonrede,
waarmede het nieuwe zittingsjaar van
onze wetgevende lichamen geopend pleegt
te worden.
Zooals te begrijpen is, zijn de eerste
woorden gewijd aan de zware verliezen,
die Vorstenhuis en Land hebben getrof-
len: eerst het heengaan van onze geliefde
Koningin-Moeder, kort daarop gevolgd
door den dood van onzen beminden Prins-
Gemaal.
Overigens is de toon, die uit deze Troon
rede spreekt, wel geheel in overeenstem
ming met den geest des tijds: „somber",
doch daarnevens toch getuigend van het
karakter van ons Volk: „taai volhouden"!
Met nadruk wordt gewezen op den ernst
der tijden, doch tevens wordt de groote
troost geschonken, dat men niet bij de
pakken zal gaan neerzitten, dat men zal
volhouden en het schip van staat zeilree
de wilde baren zal doen blijven bevaren,
in de hoop van een betere toekomst tege
moet.
Bepaalde perspectieven inzake den
koers, die zal worden ingeslagen, worden
niet geopend. Zou dit trouwens, gezien de
ontreddering allerwege in de wereld, mo
gelijk zijn? Wij twijfelen! Het is thans
immers zaak zoo te manoeuvreeren als de
omstandigheden het zullen eischen. Des
noods met een omver-werpen van het
roer En zoo denkt de regeering er
blijkbaar ook over! Gelukkig blijft echter
voor alles gehandhaafd de overtuiging,
dat de publieke financiën volkomen ge
zond en veilig moeten zijn gesteld en na
drukkelijk wordt verzekerd, dat daaraan
alles ondergeschikt zal worden gemaakt.
Waar verhooging van den belastingdruk
niet mogelijk is, zal op onze huishouding,
zoowel hier als overzee, nog verder moeten
worden bezuinigd; wij moeten terug naar
een lager levens-niveau. Het is hard. doch
onvermijdelijk.
Het bedrijfsleven, de groote bron van
volkskracht, zal zoo weinig mogelijk wor
den getroffen. Ook die toezegging stemt
hoopvol! En waar de export wordt be
dreigd, zal groote aandacht worden ge
schonken aan afzet-verruiming in het bin
nenland. Beteekent dit uitbreiding der
contingenteering
De toenemende bewapening rondom ons
wordt met groote bezorgdheid gadegesla
gen en hoewel onze regeering zal doen,
wat haar mogelijk is, om deze te breide
len, wordt niettemin toch aangekondigd,
dat de regeering de consequenties zal
trekken: m.a.w. van afbraak van leger en
vloot zal niets komen, integendeel zal ern
stig rekening worden gehouden met het
geen rondom ons plaats vindt. Regeeren
is vooruitzien, is hier van toepassing!
Krachtig en gespierd klinkt de waar
schuwing, dat streng zal worden opgetre
den tegen allen, die de volkskracht willen
ondermijnen of de eendracht verstoren.
Het is in overeenstemming met ons „Een
dracht maakt macht" en met het krach
tige beleid, totdusver in dit opzicht ge
voerd.
Concludeerendeen Troonrede, die zich
geheel aanpast aan onze sombere tijden,
die geen tevoren uitgestippelde paden toe
laten, doch eischen een handig laveeren,
zooals het oogenblik dat vraagt.
VOOR VERLAGING DER
ELECTRICITEITSTARIEVEN.
Intensieve actie van den Leidschen
Middenstand.
Naar wij vernemen heeft een aantal
winkeliers van de Doezastraat het initia
tief genomen tot een nieuwe actie voor
verlaging der electrtciteitstarieven.
Te dien einde circuleert momenteel on
der den geheelen Leidschen middenstand
een adres, waarin de onderteekenaars o.a.
als hun meening uitspreken dat zij niet
of nagenoeg gebaat zijn met een kleine
verlaging, maar dat op ingrijpende wijze
de tarieven zullen moeten worden herzien,
eerstens omdat het hun practisch onmo
gelijk is de hooge tarieven op te brengen,
tweedens omdat zij geen lust hebben langs
indirecten weg de Gemeente Leiden finan-
tieel te steunen, terwijl feitelijk de Uit
gaven van Leiden door de geheele bevol
king moeten worden betaald en derdens.
omdat alleen een aanzienlijke verlaging
voor hen iets zal beteekenen ln den con
currentiestrijd met de hen in hun bestaan
bedreigende groote winkelbedrijven van
warenhuis karakters.
Ten einde het aantal onderteekenaars
zoo groot mogelijk te doen zijn, is de ge
heele stad in twintig verschillende wijken
verdeeld, waarin het adres ter teekenlng
wordt aangeboden. Het ligt in de bedoeling
van het voortvarende comité om het adres
met de uit den aard der zaak vele honder
den handteekeningen nog deze week aan
het bestuur der Leidsche Middenstands-
Centrale aan te bieden.
Dit bestuur heeft zich bij monde van
fijn voorzitter bereid verklaard de actie
krachtdadig t» ondersteunen en het vraag
stuk der veria ring voor te dragen bij de
gezaghebbende instanties.
H. M. de Koningin heeft hedenmiddag de zitting der Staten-Generaal
geopend met het uitspreken van de volgende Troonrede:
LEDEN DER STATEN-GENERAAL,
In deze tijden van zware beproeving, zoo voor het Vaderland als voor
Mijn Huis, Mij wederom in Uw midden bevindend, is het Mij eene
behoefte allereerst uiting te geven aan Mijn warmen dank voor de
treffende bewijzen van genegenheid en verknochtheid, die Ik gedurende
de laatste maanden uit alle kringen van ons Volk heb mogen ontvangen.
Meer nog dan een jaar geleden ondervinden ook wij de gevolgen van
de geestelijke en economische ontreddering, waaronder de geheele
wereld heeft te lijden.
De toestand van het bedrijfsleven zoo hier te lande als in Neder-
landsch-Indië - is zeer zorgwekkend. Alle bedrijfstakken ondergaan
den druk der tijdenvele er van zijn zelfs zeer zwaar getroffen. De ver
houdingen in de landen waarmee wij economisch het nauwst verbonden
zijn doen voorts de vrees opkomen, dat nog zwaardere druk te ver
wachten is.
Voortbrenging, handel en verkeer zoeken tastend den weg in de wan
orde van de talrijke en vaak meest onverwachte verschuivingen op
economisch gebied.
Onder deze snel wisselende omstandigheden moet in het Regeerings-
beleid kracht gepaard gaan met behoedzaamheid en voorzichtige aan
passing.
Onveranderd handhaaft de Regeering hare overtuiging, dat moet wor
den gezorgd voor gezonde publieke financiën. Daar verhooging van de
reeds zoo zwaar drukkende belastingen zonder gevaar voor ineenstor
ting niet mogelijk wordt geacht, zullen de uitgaven, teneinde binnen de
grenzen der beschikbare middelen te blijven, nog verder verlaagd moe
ten worden. Voorstellen om daartoe te geraken zijn in bewerking.
Nu in het afgeloopen jaar het resultaat van onze politiek inzake de
handelsverdragen niet geheel bevredigend is geweest en de vooruit
zichten dienaangaande eer slechter dan beter zijn, zal met hand
having zooveel mogelijk van onzen export steeds grootere aandacht
moeten worden geschonken aan behoud en verruiming van den afzet
in het binnenland.
De aan het bedrijfsleven opgelegde en wellicht nog op te leggen crisis
regelingen zullen tot het strikt noodzakelijke worden beperkt en niet
langer dan onvermijdelijk noodig worden gehandhaafd. Op verlaging van
heffingen, uit deze regelingen voortgekomen, blijft de aandacht der
Regeering onophoudelijk gevestigd.
Voor Nederlandsch-Indië zal bij voortduring worden gestreefd naar
bevordering van den uitvoer en naar aanpassing van de productie bij
de mogelijkheden van afzet. Ook de industrialisatie van dit deel van het
Rijk zal, waar mogelijk, geleidelijk worden bevorderd. Het is ver
heugend, dat in het afgesloten zittingsjaar verschillende maatregelen
getroffen konden worden, die Nederland in nauwere economische aan
raking brachten met Nederlandsch-Indië en Suriname; in die richting
zal worden voortgegaan.
Voor Curasao, waar de financièele en economische toestand de tijds
omstandigheden in aanmerking genomen vrij gunstig kan worden
genoemd, bleek de mogelijkheid van soortgelijke maatregelen nog niet
aanwezig te zijn.
Met groote bezorgdheid voor de toekomst der menschheid moet worden
vastgesteld, dat bijna allerwegen de drang naar sterke bewapening her
leefd is. De Regeering zal doen wat binnen haar vermogen ligt om
mede te werken aan de beteugeling van dat streven. Zij is echter tevens
verplicht met dit verschijnsel rekening te houden bij de uitvoering van
hare aanvankelijke voornemens met betrekking tot de nationale ver
dediging.
De talrijke en zware tegenslagen op economisch gebied, gepaard aan
verschillende gebeurtenissen op ander terrein, roepen licht geestelijke
verwarring te voorschijn. Des te meer is het noodzakelijk, dat de
Regeering zoo hier te lande als in de overzeesche gewesten ernstig
aandacht blijve schenken aan handhaving van de zedelijke volkskracht
en aan versterking van de eendracht des volks, opdat het vastberaden
stand houde te midden der beproevingen.
Wie zich toeleggen op het zaaien van wantrouwen en verdenking, wie
het gezag der Overheid ondergraven, zijn werkzaam tot verderf van
het land en zullen met beslistheid worden wederstaan.
Veel zal in het komende zittingsjaar wederom van Uwe werkkracht
worden gevorderd. In de onwrikbare overtuiging, dat het geloof in
Gods Almacht ons Volk den noodigen levensmoed geven kan en met
de bede, dat het Hem behagen moge Zijn zegen te schenken op Uwen
in eendrachtige toewijding aan het Vaderland te volbrengen arbeid,
verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
AANVANG DER THEOLOGISCHE
COLLEGES.
Evenals vorige jaren zullen de colleges
van de Leidsche Theologische Faculteit
worden geopend met een plechtige bijeen
komst, vastgesteld op Woensdag 26 Sep
tember 11 uur in het Groot-Auditorium
van de Academie, waarbij professor dr.
W. B. Kristensen en de heer W. H. Beeken
kamp, praeses van de Studenten-faculteit,
het woord hopen te voeren.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: Hotel Café t.
.Bristol", Nieuwe Beestenmarkt 34. Lei
den. Eigenaar: G. B. Hofenk, Leiden.
VEREEN. OUD-LEERLINGEN M. S. G.
Jaarlijkschc algeraeene vergadering.
Gisteravond hield de Vereeniging van
Oud-Leerlingen van het Genootschap
„Mathesis Scientiarum Genitrix" haar 23e
algemeene ledenvergadering in den foyer
van hotel „Den Burcht".
De vice-voorzitter, de heer D. van Lith,
opende bij ontstentenis van den heer O.
S. Knottenerus de vergadering met een
woord van welkom tot de aanwezigen,
waarna de notulen der vorige vergadering
onveranderd werden goedgekeurd.
De secretaris, de heer H. H. Verhulst,
deed hierna mededeeling van de ingeko
men stukken en las vervolgens het jaar
verslag. Hieruit stippen wc aan. dat het
aantal leden en donateurs terug liep van
resp. 180 en 14 tot resp. 172 en 12.
De secretaris memoreert verder, dat de
commissie ter voorbereiding van de her
denking van het 150-jarig bestaan van
M.S.G., aan 2000 oud-leerlingen der school
ciculaires heeft verzonden. Hiervan heb
ben er slechts 155 antwoord gegeven be
reid te zijn tot deelname. Van deze 155 zijn
er 74 lid van de vereeniging van oud
leerlingen. De secretaris besluit zijn ver
slag met een woord van opwekking tot
allen om ieder in zijn kring propaganda
te maken voor de vereeniging en voor de
deelname aan het feestplan.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester, den heer J. Schreuder,
wees een batig saldo aan, terwijl het rap
port der kascommissie, uitgebracht bij
monde van den heer Vreeswijk, gunstig
luidde, waarop den penningmeester de
charge werd verleend.
De aftredende bestuursleden, de heeren
O. S. Knottnerus, D. van Lith en P. J. J.
van Weerlee werden als zoodanig herko
zen, terwijl tot kasnazieners werden be
noemd de heeren J. v. d. Voet, C. J. Eg-
gink en A. W. van Bentem.
Evenals het vorige jaar stelde het be
stuur wederom voor dit jaar geen gift ter
beschikking te stellen van het bestuur van
M. S. G„ aangezien gebleken is, dat de
rente van het gestichte fonds grooter is
dan het gestichte fonds groot is. De ver
gadering ging hiermede accoord.
In verband met de herdenking van het
150-jarig bestaan van M. S. G. heeft het
bestuur van Oud-Leerlingen voorgesteld
aan het bestuur van het Genootschap
M.S.G. een tentoonstelling in de dagen
der herdenking te organiseeren van tee-
keningen door oud-leerlingen der school
vervaardigd ln de schooljaren.
Maandag a.s. zullen de besturen van
M. S. G. en van de Ver. van Oud-Leerlin
gen hierover nader overleg plegen.
De secretaris roept naar aanleiding hier
van de oud-leerlingen op die tentoonstel
ling te doen slagen door zooveel mogelijk
teekeningen in te zenden.
De secretaris doet hierna nog eenige
mededeelingen over de plannen der feest
viering in het volgende jaar. Zooals reeds
gemeld is het aantal antwoorden naar ver
houding slechts heel gering, al is het toe
gezegde bedrag grooter dan in 1910 van
een zelfde aantal toezeggingen. De secr.
doet daarom nog eens een beroep op de
oud-leerlingen het pogen van het feest
comité te steunen.
De voorz. onderschrijft den oproep van
den secretaris nog eens en zegt vervol
gens, dat het bestuur voorstelt, om wan
neer de te maken kosten hooger zijn dan
de inkomsten, uit de kas der vereeniging
een bepaald bedrag voor de herdenking ter
beschikking te stellen. De vergadering
ging hiermee accoord.
In de plaats van den heer Oudshoorn,
die tijdelijk buiten Leiden werkzaam is.
wordt in het herdenkingscomité benoemd
de heer A. Nieboer.
Van de rondvraag werd een matig ge
bruik gemaakt, waarna de vergadering
werd gesloten en de aanwezigen met het
intusschen grooter geworden aantal dames
nog eenigen tijd bijeen bleven ter herden
king van het 149-jarig bestaan van M.S.G.
Voor dit gezellig samenzijn verleenden
medewerking The Dutch Players en de
heer Spaanderman. Eerstgenoemden onder
leiding van den heer Alb. Gerritsen brach
ten 'n gevarieerd muziekprogramma ten ge-
hoore, waarbij de heer H. S. v. Rosse enkele
xylophoon-solo's uitvoerde, die een uitbun
dig succes oogstten. De heer Spaanderman
bracht verschillende goedgeslaagde liedjes
zoodat het een goed besluit van den avond
werd.
ZILVEREN JUBILEUM CHR. GEREF.
JONGELINGS-VEREENIGING.
Wijdingsdienst in het kerkgebouw.
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
der Chr. Geref. J.V. Spreuken 22 6 werd
gisteravond in het kerkgebouw der Chr.
Geref. Gem. aan de Steenschuur een wij-
dingsdienst gehouden, waarin voorgingen
de eere-voorzitter, ds. Joh. Jansen en de
oud-voorzitter, ds. W. F. Laman, Chr. Ger.
pred. te Hiddelharnis.
Nadat Ps. 122 3 gezongen was werd
Ps. 48 gelezen, waarop gebed volgde.
Ds. Joh. Jansen sprak hierna een ope
ningswoord. Na allereerst de hartelijkste
gelukwenschen namens de gemeente en
als eere-voorzitter te hebben overgebracht,
teekende spr. den donkeren tijd, waarin
wij leven, een tijd, die zoo uiterst benau
wend kan zijn. Gelukkig echter en dat
dienen wij niet te vergeten staat boven
dezen tijd het guide woord geschreven:
„De Heere regeert". Voortgaande wees
spr. op de duisternis van vroegere tijden.
Wat zien wij echter? Ook in dien tijd gaf
de Heere mannen die bogen voor God en
Zijn Woord. Mannen die alleen beleden
de souvereiniteit van den Almachtige.
Daaruit, aldus spr., ontsproot de zegen
voor land en volk, voor Kerk en Staat,
voor overheid en onderdaan.
Waar 't echter ook op aan komt is, dat
wij niet alleen jong zijn. maar ook jong
blijven. Jeugdige, frissche kracht zal er
moeten blijven zooals deze ook bij Mozes
bleef, die het de ouderen, maar ook de
jongeren toeriep: het is de Heere. die tot
den strijd roept, maar ook die den strijd
zal bekronen. En hierbij zag hij steeds op
God, verwachtende alle kracht en hulp
alleen van Hem. „De Heere is mijn ba
nier"; dit opschrift op Mozes' altaar als
hij den Amelekiel sloeg, worde ook onze
leuze. En vooral ln een ure als deze zeg
gen wij: zet de palen niet terug, heb
Gods woord en uwe belijdenis lief leef
uit haar kracht en wint het goede con
servatisme. Laten wij beleven wat wij lee-
BINNENLAND.
De Troonrede. (Ie Blad)'.
De plechtige opening der Staten-Gene
raal. (3e en le Blad).
Mr. P. H. J. H. Cort van der Linden,
secr. van het Verbond van Ned. Werkge
vers, benoemd tot burgemeester van Gro
ningen. (Binnenland, 3e Blad).
De buitenlandsche werkkrachten; welke
arbeid zij niet mogen verrichten. (Bin
nenland, 3e Blad).
BUITENLAND.
Rusland's toetreden tot den Volken
bond. (Buitenland, 3e Blad en Tel. le
Blad).
Benoeming van leden van den Volken
bondsraad. (Buitenland, 3e Blad).
Communistische cellenbouw in het
Zweedsche leger. (Buitenland, 3e Blad),
ren en bidden, dat God de banier des
Geestes hooger over ons moge verheffen.
Aan den Heiligen Geest, aldus spr., heb
ben wij allen jongen en ouden, bekeerden
en onbekeerden behoefte.
Tenslotte wees spr. er met nadruk op,
dat wij bovenal vragen naar waarheid en
klaarheid en dat wij weten dat bidden en
werken elkander insluit.
Nadat Ps. 20 4 was gezongen sprak ds.
W. F. Laman, oud-voorzitter der jubilee-
rende vereeniging. de herdenkingsrede uit.
In het begin van zijn rede wees spr. er
op, dat het een voorrecht is vijf-en-twin
tig jaar als jongelingsvereeniging te
mogen hebben bestaan. Spr. memoreerde
voorts enkele bijzonderheden, die dateeren
vanaf 1914, toen spr. kennis maakte met
de vereeniging. Er kwam toen al spoedig
een tijd van schorsing, maar het was in
het jaar 1919 toen de vrienden A. Rooden-
burg en J. Overduin tot spr. kwamen om
weer tot wederoprichting te komen en
hem verzoohten het voorzitterschap te
aanvaarden. Werd dit tot tweemaal toe
door spr. geweigerd, tenslotte, na een
hevigen strijd, heeft hij er zich toch voor
gegeven.
De jongelingsjaren, toen door spr. op de
vereeniging doorgebracht, kan hij niet
licht vergeten, want hierdoor heeft spr. de
jeugd en den geestelijken nood van die
jeugd leeren kennen.
Komende tot zijn eigenlijk overden
kingswoord, behandelde spr. het hervon
den, het miskende en doorstoken Boek, dit
naar aanleiding van den titel van het boek
hem bij zijn afscheid als voorzitter ge
schonken: „Gods Woord en der eeuwen
getuigenis."
Sprekende over het hervonden boek,
teekende spr. het tweestammen rijk van
Israël (600 j. voor Chr.) toen Manasse
den afgodendienst invoerde en hoe later
Manasse in den kerker erkende, dat de
Heere God was. Ook het leven van Amon,
een godloos koning, werd door spr. ge-
teekend, waarbij hij er op wees, dat het
Israël van een ouden dag nederzat bij zak
en asch en hoe dan weer later Jozia als
Koning zocht naar den waarachtigen God.
Spr. schetste vervolgens hoe Jozia alles
deed om God weer aan Zijn eer te laten
komen, waarbij Hilkia in den tempel
weervindt het Boek des Heeren, geschre
ven door Mozes. Groote blijdschap veroor
zaakte deze vondst bij Jozia.
Voortgaande wees spr. op de wondere
kracht van het Woord van God.
Ook in de middeleeuwen zien wij voor
een tijd Gods Woord opgeborgen in de
kloosters. Maar ook dan weer zien wij, hoe
een Luther het Woord van God weer
teruggevonden heeft. Het geestelijke leven
bloeide toen weer op. echter zien wij op
deze reformatie weer een deformatie
volgen. De Bijbel was er in dien tijd
(Pruiken-tijd) nog wel, maar practisch
had men hem niet meer noodig. Ons land
is toen een tijd Ingegaan, waarin men
geen rekening meer hield met Gods
woord. Het modernisme bloeide hoog op.
En ook toen was het weer een Hilkia, nu
in een persoon van Hendrick de Cock, die
het ware Woord van God mocht terug
vinden
Over het miskende en doorstoken Boek
sprekende, wees spr. erop. dat er een
groote stroom van menschen is, die ons
Gods Woord wel wil laten, maar wenscht,
dat wij dit niet meer inkijken. Met na
druk stond spr stil bij de ontstellende
toestanden, zooals die in Rusland en
Duitschland heden ten dage worden ge
vonden om in dit verband weer te wijzen
op Mozes. die in de kalmte des geloofs,
den staf uitstrekte over de kokende zee,
waardoor God voor Zijn volk een pad
baande.
Na den tusschenzang wees spr. er in
een ernstige peroratie op. dat. Gods Woor4
ons hart 'al moeten raken willen
waarlijk (-("deren Gods genaamd worden;
dan is de arbeid aan onze kostelijke zill
tenkoste gelegd, niet tevergeefs geweest.