ELTAX
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 11 September 1934
DE NIEUWE SPELLING.
VRAGENRUBRIEK.
WEEST
CONSEQUENT
RIJDT PER
TEL. 666
SCHEEPSVERBINDINGEN.
DUITSCHLAND.
Nazi-congres te Neurenberg gesloten.
Gisteren, de laatste dag van het congres
te Neurenberg, was de dag van de weer
macht, die ditmaal voor het eerst aan het
congres deelnam. Er waren ten minste een
kwart milUoen toeschouwers, die de ver
richtingen van de rijksweer. die 's och
tends geschiedden ten overstaan van
kolonel-generaal von Blomberg, den minis
ter van Rijksweerbaarheid, en 's middags
ten overstaan van den leider. Men kreeg
een soort manoeuvre in het klein te zien.
Het congres is 's middags gesloten met
een rede van Hitler, die begon met te
zeggen: „Wat door mililoenen Dultschers,
die buiten onze rijen staan en door de
meeste vreemden misschien slechts als een
imposant schouwspel van politieke
machtsontplooiing wordt gewaardeerd,
was voor de honderdduizenden strijders
oneindig veel meer. de groote persoonlijke
een geestelijke samenkomst van de oude
voorvechters en wapenbroeders, het weer
zien van allen, die reeds in den tijd van
twijfel, onderdrukking en verguizing de
geloovige dragers zijn geweest van een ge
dachte, welker zegevierende verwezen
lijking zij thans diepbewogen nog mogen
aanschouwen. En misschien heeft menig
een hunner, ondanks de dwingende
grootschheid van deze wapenschouw van
onze partij zich met een ootmoedig hart
bezonnen op den tijd toen het nog moeite
koste natlonaal-socialist te zijn en de strij
ders voor dat beginsel zich daarom onder
elkaar met elkaar verbonden voelden als
één groot gezin.
Hitier wees op het groote verschil tus-
schen de oongressen, zooals men die van
vroegere partijen kende en dit congres.
Geen betooging zou beter het verschil tus-
6chen die oude partijen en het nationaal-
socialisme duidelijk kunnen maken dan
door de dagen van het Neurenbergsche
congres is geschied. Deze wapenschouw
van leiding en volk is heel iets anders dan
vroegere congressen van vertegenwoordi
gers van partijen, die de vertrouwden
heetten van hun kiezers, maar hun ver
trouwen niet bezaten.
Vroeger had men twee soorten partijen,
zij, die een levensbeschouwing belichaam
den en economische partijen. Dat de nazi's
in 15 jaar alle partijen overwonnen, be
wijst wel, dat zij op den grondslag van een
draagkrachtige wereldbeschouwing staan,
waarvan het duidelijkste kenmerk de over
eenstemming is tusschen de innerlijke
behoeften van geest en gemoed en de uit
wendige levensbehoeften.
Hierop rekende Hitier nog eens af met
de Fransche revolutie en de oude partijen,
die hij één voor één onder de loupe nam.
waarbij hij liet uitkomen, dat geen dier
partijen de kiemen bevatte om het ooit tot
een volksbeweging te brengen als het na-
tionaal-socialisme. De drie levensbeschou
wingen van de roomschen, de socialisten
en de liberalen en democraten waren
onderling niet tot overeenstemming te
brengen. Maar als de kiezers uitspraak
hadden gedaan, sloten de partijen een
wapenstilstand en een compromis, waarin
zij hun levensbeschouwingen prijs gaven.
Hierdoor gvng de principleele strijd, de
strijd tusschen geestelijke waarden, onder
in een misselijken en onteerenden strijd
om de kleinste politieke voordeelen in
handelingen, waarbij de grenzen tusschen
politiek en zaken doen meestal ten na-
deele van de politiek verruimd werden.
Hierdoor kon het verband tusschen de
oude partijen en het volk nooit vast wor
den. Alleen in dagen van crisis dacht men
ineens weer aan de kiezers, voor hét
overige was het de taak van de pers de
splitsing in het volk staande te houden en
het dichtgroeien van de scheidingssneden
te beletten. Vandaar de vroegere congres
sen, waaraan de massa geen deel had en
waar slechts een kunstmatige oppositie
in het leven werd geroepen als gemor
onder de kiezers aanleiding er toe gaf.
Hitier besloot zijn rede met de woorden:
alle fatsoenlijke Duitschers zijn nationaal-
socialisten. Slechts de beste nationaal-
socialisten zijn partijgenooten.
o
SPANJE.
Naar de crisis.
Nu Gil Robles, de leider der Spaansche
Katholieke Volkspartij, in zijn rede te
Cavadongs heeft uiteengezet hoe zijn
houding ten aanzien van de regeering is,
is het niet zoozeer meer de VTaag, of de
crisis zal uitbreken, voordat de Cortez
weer bijeenkomt, als wel of zij zal voor
afgaan aan of volgen op de rede welke
Lerroux den 23en September zal houden.
Velen achten de crisis al mogelijk na af
loop van den ministerraad van heden.
In ieder geval gaat het gerucht, dat de
uiterst llnksche arbeidersorganisaties het
voornemen zouden koesteren om een
nieuwe 24-urige algemeene werkstaking
af te kondigen, ter verkrijging van de
bevrijding hunner Zaterdag gearresteerde
leiders.
Indien dit bericht juist blijkt te zijn,
zou de crisis misschien nog wat langer op
zich laten wachten.
o
VEREENIGDE STATEN.
De particuliere wapenindustrie.
De leiders der fabrieken van ontplof
bare stoffen hebben verzocht de verkla
ringen, welke zij voor de commissie van
onderzoek naar de gebruiken in de wa
penindustrie zullen moeten afleggen, ge
heim te houden. Voorzitter Nye antwoord
de dat zulks niet het geval zal zijn.
Gisteren werden de verhooren voor de
Konastscommissie voortgezet en weer kwa
men sensationeele dingen aan het licht.
Eenige omkooperijen in Bolivia en Brazi
lië werden geconstateerd en bovendien
werd bewezen dat de attache's van leger
en marinezaken der Vereenigde Staten te
Rio de Janeiro in 1933 him hulp verleen
den nan Noord-Amerikaansche wapenfa
brikanten, bij den wapenverkoop.
Het Britsche ministerie van oorlog bood
in Maart 1934 door de Golfe Armamentox
Company aan Amerikaansche firma's voor
dertig millioen dollar overtollig oorlogs
tuig aan ter verdere verscheping naar
China. Tenslotte kwam aan het licht, dat
Amerikaansche firma's in het Jaar 1933,
125 vliegtuigen naar Zuid-Amerika ver
kochten en dat zekere firma's geheime
documenten van het Amerikaansche
departement van oorlog over de nieuwste
watervliegtuigtypes bezaten die zij bij het
zaken doen met het buitenland gebruik
ten om winst te behalen.
De Matin verneemt dat Roosevelt bin
nenkort de voornaamste mogendheden zal
voorstellen de wapenfabricatie te nationa-
liseeren en streng te controleeren.
a u
één!
e o
SPELLING-MARCHANT.
n.
De nieuwe spelregels.
1. en 2. Ie en o).
Herinnert U zich nog uit Uw prille
schooljaren één van de eerste spelregels,
die „de juffrouw" er bi) U inprentte?
aan het eind van een lettergreep altijd
één s en één u (nooit twéé!) ra-men,
mu-ren la-ge schu-ren.
Dat ging aanvankelijk „gesmeerd". Maar
din brachten de woorden met één en twéé
o's en één en twéé e's de klad er in. Die
moest je uit elkaar houden, zonder „regel"
loten, koopen. peren, veeren.
Je was je houvast kwijt, je kreeg nu de
keus! En je beperkte Je daarbij niet tot e
en o (ee en oo). Je breidde je keus uit tot
a en u (aa en uu).
Zoodoende geneerde Je Je niet meer
naast boomen ook raamen en naast leeren
ook tuuren te schrijven, al dreigde de juf
frouw er flauw van te vallenDe jeugd
wordt nu van deze puzzle verlost. Voor
taan scheren we de a, u, e en o over één
kam, dus:
aan het eind van een let
tergreep altijd één a, u e
en o. ra-men, mu-ren,
la-ge schu-ren
ve-ren, bo-men, le-ge
bo-ten.
Als de juffrouw die vroegere regel van
de a en u reciteerde, voegde zij er ten
overvloede nog vaak bezwerend aan toe:
nooit twéé! (Ze voorzag de verwarrende
invloed van de naderende twee e's en
twee o's!)
Voor de a en u kan ze dit blijven ver
zekeren. maar voor de e en de o is het nog
niet zóóver.
Voor de e en o is er nog een addertje in
't gras gebleven:
Aan het eind van een woord blijft de ee
(meest „kleine woordjes" van één letter
greep)
vee mee zee enz.
ook in de woorden, die wij er mee maken:
veemarkt meelij zeerover.
Een paar woorden houden de oo (vóór ch)
Goo-chelen goo-chem loo-chenen,
ook in de woorden, die we er mee maken:
goo-chelaar goo-chemerd verloo-chenen.
De juffrouw kan zich hier uitredden
door te zeggen: woorden, die eenmaal ee
en oo gekregen hebben (vee, mee. zee enz.,
goochelen, goochem, loochenen), houden
ze. Ze hóuden, wat ze eenmaal hébben: en
daar voelt het kind alles voor!Hij
moet ze alleen bij 't tegenkomen in de
samenstelling herkennen
3. (sch).
De puzzle van bruisen, ruischen, bits.
barsch, mos, bosch enz. noemden we reeds.
Deze wordt ook opgelost:
We schrijven alleen sch, als we de ch
uitspreken.
Schaap, schuur, schop, schroef, schraal.
Dit is de regel van het woord: „Schelvis"
Dus voortaan:
bruisen, ruisen: bits, bars;
vis vissen: mus mussen:
bos bossen; kikvors kikvorsen:
mens menselijk mensdom menslievend;
engels, frans, duits enz.
Weer blijft er één uitzondering: -isch
blijft -isch.
logisch, tragisch, komisch, praktisch.
4.
De spelregels onder 4 is niet van prak
tische beteekenis meer. Over bedoelde af
gestorven, nagenoeg verdwenen vormen
schreven we hierboven reeds: eene vrouw,
voor mijnen vader, met haren zoon, door
har# dochter enz.
Ze worden bij dezen door den Minister
van Onderwijs, wat de school betreft, offi
cieel begraven
Dus: een vrouw, voor mijn vader, met
haar zoon enz.
Opmerking: Enkele van deze oude vor
men. die we nu nog zoo uitspreken, blijven
onveranderd: Hare Majesteit: te mijnen
huize; te uwen laste; te zijnen voordeele
enz.
(Wordt vervolgd).
v. L„ te L. De belasting bedraagt
f. 5.50 per jaar. Indien u in de laatste
6 maanden van het belastingjaar houder
wordt moet u de helft van dit bedrag be
talen.
H. S. te L. De becijfering van uw
aanslag is juist. Het vastgesteld zuiver in
komen is het inkomen vóór den kinder
aftrek. De kinderaftrek is afhankelijk
van de grootte van het inkomen. In uw
geval f. 130 per kind.
R. de H. Het blad de „Poolster" is ons
niet bekend.
Wed. P. H. v. d. V. te M. Wendt u
voor buitenlandsche reizen tot een reis
bureau of tot het Inlichtingenbureau van
Vreemdelingenverkeer, Stationsplein, al
hier.
D. O. te L. Een dergelijke cursus be
staat hier ter stede niet. De Leidsche Kap
persclub „Hulp en Vriendschap" onder
handelt al 2Vi Jaar met het gemeentebe
stuur over de oprichting van een Kap-
school. Totdusverre evenwel zonder tast
baar resultaat.
J. S., te H - hebt u te houden aan
hetgeen mondeling is overeengekomen. De
huur van een boomgaard wordt gerekend
voor een jaar te zijn aangegaan.
W. W. te L. U mag de overhangende
takken zelf afsnijden, als uw buurman
op uw aanmaning geweigerd heeft dit te
doen.
Mej. J. Na afloop van de gesloten
overeenkomst moeten zij uw huis verlaten.
Brengt haar onder het oog, dat bij wei
gering een strafbaar feit wordt gepleegd,
wat tot strafvervolging aanleiding kan
geven.
N. B., alhier De door u genoemde
filmactrice is kinderloos.
AANSLAGEN OP SCHEPEN?
DE RAMP DER MORRO CASTLE.
BALB06 (Panama), 11 Sept. (Reuter).
De officieren van de „Santa Rita", die met
brand in een der ruimen alhier is binnen-
geloopen. verklaarden: „Deze brand ls
evenals die op de „Morro Castle" het werk
van een internationale radicale organisa
tie. Het schip is thans gedokt en de brand
is gebluscht .Toen het vuur werd bemerkt,
waren de passagiers reeds ter ruste en zij
hebben niets van den brand bemerkt.
NEW-YORK, 11 Sept. (Reuter). De leden
van de zangvereenlging „Concordia" die
met de Morro Castle" een uitstapje had
den gemaakt, zijn door de ramp wel'bij
zonder zwaar getroffen.
Van de honderd leden, zijn 23, naar
reeds vast staat, verongelukt, terwijl nog
vijf deelnemers aan den tocht worden ver
mist.
Een neef van den plotseling gestorven
kapitein Wilmot deelde mede. dat de ge
zondheid van zijn oom nooit iets te wen-
schen over gelaten had. Hij achtte een
onderzoek wenscheltjk, daar hij vreest, dat
een lid der bemanning, die zich veronge
lijkt gevoelde, sabotage heeft gepleegd. De
commissaris van politie te Havanna ge
looft, dat de brand het gevolg is van een
communistische aanslag.
NEW-YORK, 11 Sept. (Reuter). De agen
ten van de geheime politie stellen een
onderzoek in naar de geruchten, volgens
welke zich aan boord van de „Morro
Castle" twee clandestine passagiers bevon
den Volgens de jongste opgaven zijn 413
tot 425 passagiers en leden van de beman
ning gered, terwijl 132 tot 137 zijn omge
komen.
NEW YORK, 11 Sept. (Reuter) De
commandant van de brandweer van Ash-
bury Park deelt mede dat in de vertrekken
van den kapitein van het stoomschip
„Morro Castle" een verkoold lijk is gevon
den. Men neemt aan, dat dit het stoffelijk
overschot is van den reeds voor de ramp
overleden kapitein Willmott. Het lijk lag
op een bed waarvan het metalen gedeelte
door de hitte gesmolten was. Brandweer
lieden. die aan boord van het s.s. zijn ge
klommen hebben een zorgvuldig onderzoek
ingesteld op de promenadedekken en
twee daaronder gelegen dekken. Zij ver
klaren geen spoor van lijken te hebben
gevonden. De cabines zijn volkomen ver
woest door de vlammen In de lading-
ruimen van het schip woedt nog een felle
brand.
o
WERELD VREDESCONGRES.
DOC ARNO, 11 Sept. (VJD.). - Het Wereld
vredescongres heeft 'besloten het volgende
Locarno-manifest te publiceeren:
„Wij vredesvrienden, vereenigd te Lo
carno. gevoelen ons verplicht, de heden-
daagsche wereld, die door vijandschap,
haat en onderling wantrouwen is verdeeld,
te herinneren aan het groote werk van
Locarno.
Waarin onderscheiden zich de Locarno-
verdragen vooral? Zij ontleenen hun oor
sprong aan het wederzijdsche vertrouwen
der deelnemende staatslieden en zijn de
weergave van het vertrouwen in een open
hartige en duurzame toenadering der be
trokken volken.
Maar op welk een ellendige wijze heeft
men met dit moreele kapitaal van Locarno
gehandeld! 't Bewijs hiervoor is de huidige
economische politiek, die met zijn zelf-
moordstrekkingen, zijn maatregelen van
isoleering. de internationale samenwerking
belemmert. Daarbij gevoegd: de crisis der
ontwapeningsconferentie, de vrees voor een
nieuwen oorlog en de steeds meer post
vattende fatalistische overtuiging, dat een
nieuwe oorlog mogelijk is en dat het ons
onmogelijk is, zulk een oorlog te verhin
deren.
De menschheid is ziek, ziek aan een
overmaat van wantrouwen, hoewel ieder
volk voor zichzelf zich bewust is, dat het
wantrouwen tegenover hem in geen enkel
opzicht gerechtvaardigd is. Kunnen de
volken hieruit geen leering trekken?
Wij zullen niet spreken over een blind
vertrouwen, dat naar wij weten ook ge
vaarlijk is. Maar het blinde wantrouwen,
dat heden bestaat, heeft ook zijn gevaren.
De zieke menschheid moet opnieuw de
dingen meer leeren zien zooals ze werke
lijk zijn en niet misvormd door dit zieke
lijke wantrouwen.
Wij hebben den Geest van Locarno
noodig.
Ziedaar het wachtwoord, dat wij van
Locarno uit, heden aan alle volken en
regeeyingen doorgeven".
RECLAME.
6'228
De OORLOG IN DEN CHACO.
LA PAZ, 11 Sept. (V.-D.) Gelijk reeds
geseind is heeft het departement van
oorlog gisteren in een communique mel
ding gemaakt van een groote overwinning
op de troepen van Paraguay in den sector
van Carandaiti. Thans wordt medegedeeld
dat in den daar gevoerden strijd het zesde
groote offensief van Paraguay in 1934 ge
broken Is en dat duizenden buiten ge
vecht gesteld zijn. Het doel van dit offen
sief van Paraguay was Villa Montes aan
te vallen van de Noordoost-zijde, daar de
Bolivianen te Fort Ballivian nog steeds
stand houden en den Paraguaysche troe
pen daar verder oprukken beletten. Mede
gedeeld wordt dat acht Paraguaysche re
gimenten, tezamen bestaande uit 7.500 man
vernictigo werden. Generaal Enrique Pe-
neranda heeft gemeld dat duizenden
vijanden gedood of gewond zijn en dat een
groot aantal krijgsgevangenen zijn ge
maakt. Van Paraguaysche zijde ls de Bo-
liviaansche overwinning niet tegenge
sproken, doch worden alleen kleinere over
winningen der Paraguaysche troepen in
andere sectoren bekend gemaakt.
o
DOCUMENTEN EN JUWEELEN
GESTOLEN.
LONDEN, 11 September. (Reuter)
Uit de auto van den heer Sidney Parlentte
een ambtenaar van het Internationaal
Arbeidsbureau te Genève, zijn belang
rijke documenten en eenige juweelen ge
stolen.
Scotland Yard heeft alle krachten ge
mobiliseerd, om 't gestolene op te sporen.
DE TEXTIELSTAKING IN AMERIKA.
WASHINGTON, li September. (V.D.)
Gisteravond gaf de bemiddellngscommis-
sie, die door president Roosevelt is inge
steld, als haar meening te kennen, dat
het mogelijk geworden is dat de textiel
staking thans betrekkelijk spoedig door
een minnelijke schikking tot een oplos
sing zal kunnen worden gebracht. Nadat
de commissie het grootste gedeelte van
den dag geconfereerd had met George
Sloan, den voorzitter van het Katoen-
Textlel-Instltuut, verklaarde zij: „De
commissie zet haar conferenties en on
derhandelingen met beide partyen voort
en heeft in de vier dagen van haar on
derzoek den toestand voldoende bestu
deerd om te weten dat een oplossing van
de moellykheden die het gevolg zij n van
het textielconfllct niet onmogeiyk is. De
commissie gelooft dat een regeling tot
stand kan worden gebracht, welke fair
zal zyn voor de arbeiders, de werkgevers
en het openbaar belang". Tot een rege
ling bereikt is, doet de commissie een
dringend beroep op alle partyen 't uiter
ste in te spannen om orde en wet in alle
stakingsgebieden te handhaven.
De voorzitter van het stakingscomilé
Francis Goman, heeft het uiterste tyd-
stlp voor het geven van een antwoord op
zyn „ultimatum" aan de fabriekseige
naars 24 uur verschoven. De door hem
gestelde termyn liep oorspronkeiyk af.
Maandagmorgen zes uur. doch thans zul
len de werkgevers tot Dinsdagmorgen zes
uur kunnen beraadslagen of zy zullen in
gaan op den eisch van Gorman, die van
hen verlangde, dat zy de fabrieken zou
den sluiten, hangende de arbitrage.
Het krachtig optreden van de nationale
gardetroepen in Noord- en Zuid-Carolina
heeft tot gevolg gehad dat de z.g. vlie
gende escadrons der stakers Maandag
niet zooveel succes hebben gehad met 't
doen sluiten van fabriekspoorten, zoodat
een aantal fabrieken die de vorige week
door het optreden van gemotoriseerde af-
deelingen stakers gedwongen waren ge
weest het bedrijf stop te zetten, thans
weer hun poorten hebben geopend. Naar
schatting hebben in New England ver
scheidene duizenden arbeiders zich by de
staking aangesloten.
In Saylesville is het gisteren tweemaal
tot ongeregeldheden gekomen. De fabrie
ken openden hier weer hun poorten,
waarop de stakers in massa gingen pos
ten, hetgeen tot botsingen aanleiding gaf,
doordat de troepen rondom de fabrieken
een zone van een kwart myi hadden in
gesteld, welke door niemand zonder legi
timatie kon worden betreden. In den
loop van den middag verbraken de pos
ters echter de afzetting, de troepen maak
ten van gasbommen gebruik en toen dit
niet het gewenschte resultaat had open
den zy het vuur. Volgens de tot dusverre
ter beschikking staande gegeven werden
vyftig tot honderd personen gewond, on
der de voet geloopen en gekwetst door
gummistokken en geworpen steenen. Drie
personen waren zóó ernstig gewond, dat
zy onmiddeliyk in het ziekenhuis moes
ten worden opgenomen. Tenslotte slaag
den de troepen er in de woedende sta
kers te verdrijven, waarna zy machine
geweren in stelling brachten teneinde 'n
herhaling der ongeregeldheden kracht
dadig te voorkomen.
Van andere zyde verluidt dat in Noord
en Zuid-Carolina ruim vyfduizend arbei
ders onder bescherming der nationale
garde het werk hebben hervat. Behalve
te Saylesville zyn hier en daar nog wel
botsingen voorgekomen, doch deze waren
allen van minder ernstigen aard.
VLIEGTUIG GEVALLEN.
DUBLIN, 11 Sept. (Reuter). Gistermid
dag is in een van de voorsteden van Du
blin een legervliegtuig omlaag gestort, dat
neerkwam in den tuin van rechter Mere
dith, die zoo juist benoemd is tot vice-
president van het gerechtshof voor het
Saar-plebisciet.
Van de drie inzittenden vonden een
officier en een mindere den dood in de
vlammen van het toestel, dat in brand was
geraakt.
De derde inzittende wist zich met
moeite, ernstig gewond te redden.
NOODWEER IN ZWITSERLAND.
BERN, 11 Sept. (VJD.). Het noodweer,
dat gisteren in Centraal- en Oost-Zwitser
land gewoed heeft, heeft een schade aan
gericht, welke in de millioenen goudfrancs
loopt. In vele plaatsen zyn stukken straat
en bruggen vernield. Tal van plaatsen zyn
van het verkeer afgesneden. Heele colon
nes auto's bleven onderweg steken zoodat
de inzittenden in den wagen moesten
overnachten. Allerwege is men oogenblik-
kelyk begonnen met het opruimingswerk.
Het noodweer heeft in de bergen den
dood van een zestal toeristen ten gevolge
gehad.
o
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK IN
ROEMENIE.
BOEKAREST, 11 September. (Reuter) -
By Jimbolia aan de grens van Joego
slavië, liep een passagierstrein op een
goederentrein, waarby tien personen wer
den gedood en honderd gewond.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAN».
BERLIJN, 11 Sept. (V.-D.) in <ieil
stryd om de unificatie van de Evangeli
sche Kerk is thans weer een nieuwe slap
gedaan g et de aanstelling van een bij
zondere commissaris voor de landskerk van
Württemberg. In een officieel bericht uit
Stuttgart wordt uiteen gezet, dat dr. Jager
die de grootste dry f kracht vormt bij de
voortdurende pogingen tot, zy het opper
vlakkige, unificatie de gelegenheid ge
had heeft een onderzoek in te stellen
naar de toestanden van het beheer der
Württembergsche Kerk. Zekere financleele
aspecten hebben daarby zyn aandacht
getrokken en naar het schynt de aanstel
ling van een commissaris noodzakeiyk ge
maakt, vooral in velband met de over
dracht van fondsen. Deze commissaris,
waartoe de heer Walzer van het Bcrlijn-
sche kerkbestuur benoemd is, heeft de
taak een uitvoerig onderzoek in te stellen
naar de administratieve toestanden In
Württemberg en een volkomen ophelde
ring te brengen in deze financleele aan
gelegenheden.
Dr. Jager heeft, toen hy zyn onderzoek
kwam instellen een uitvoerig onderhoud
gehad met Bisschop Dr. Hurn, waarin hij
alle functionnarlssen van het plaatselijk
kerkbestuur bijeen riep en een toespraak
tot hen richtte, waarin hy de ontoelaat
bare financieele transacties besprak ett
uiteen zette dat in den vervolge, nu een
commissaris aangesteld ls, Bisschop Hurn
nog slechts het geesteiyk hoofd is van de
Württembergsche Kerk. Hy verklaarde
voornemens te zyn, constitutioneel te blij
ven, krachtens de beslissingen van de Na
tionale Synode van Augustus en de kort
geleden uitgevaardigde wet betreffende de
unificatie van de twee Zuidelyke kerken.
Onder deze wet, aldus zette Dr. Jager uit
een, moet Bisschop Burn alle instructies
van Ryksbisschop Müller gehoorzamen,
weshalve hy, Dr. Jager, uit naam van den
Ryksbisschop beval lederen tegenstand en
alle verklaringen vanaf de kansel te sta
ken. Naar het schynt kregen de byeenge-
roepen bekleeders van kerkelijke functies
de mededeeling dat zy hun bisschop niet
langer moesten gehoorzamen.
Verder verluidt dat Dr Jager verklaard
heeft, dat de bisschop en de kerkfunctlon-
narissen zich moeten onderwerpen aan de
orde van zaken, zooals die gewenscht
wordt wordt door den hoogsten leider,
waaronder Hitier wordt verstaan. Ten be
sluite vroeg Dr. Jager den aanwezigen of
iemand nog de constltutioneele geldigheid
van zyn maategelen bestreed. Oberklr-
chenrat Pressel, leider van den plaatse-
lijken Pfarrernotbund en Oberkirchenrat
Schauffler de beide oudste waardigheids
bekleders en de voornaamste raadgevers
van Bisschop Hurn, verklaarden onmid-
delliyk dat zy de geldigheid van deze
maatregelen niet konden erkennen, en
dat zij hun tegenstand zouden voortzet
ten. zy werden op staainden voet ontslagen
HET CONFLICT MET DE BAS KEN.
BILBAO, 11 Sept. (Reuter). Zestien
raadsleden die hun ontslag hebben inge
diend zym gearresteerd wegens het ver
zaken van hun plichten als functionaris.
Een aantal leden van de Nationalistische
Socialistische en Radicale Accion Repu-
blicana zyn eveneens gearresteerd.
Een nieuwe gemeenteraad is door de
regeering benoemd en heeft een nieuwen
burgemeester gekozen. In de geheele pro
vincie zyn 736 van de 1028 raadsleden ont
slagen.
DE SAHARA GEDEELTELIJK
BINNENZEE?
PARIJS, 12 Sept. (Reuter). Nu de Sahara
door het lucht- en autoverkeer steeds
meer wordt ontsloten, is het oude plan,
om een deel van de woestyn in een bin
nenzee te veranderen, weer herleefd.
Volgens dit plan wil men het dal van
Kl-Djoef, in het Westelyk deel van de
Sahara, met zeewater vullen. Een kanaal
van 400 K.M. lengte van de kust van
Mauretanie, tegenover het eiland Tidra. af
zou noodig zijn om het water naar het
binnenland te brengen. Men verwacht,
hiervan een verandering van het klimaat,
aangezien de verdamping van het meer
voldoende vocht zou opleveren, om be
bouwing mogelijk te maken. Er zullen ech
ter nog wel vele jaren verloopen, alvorens
dit plan wordt uitgevoerd.
MOORD.
SAN SEBASTIAN, 11 September (Reu
ter) Een viertal individuen heeft met
revolverschoten Manuel Casaus, de vroe
gere directeur-generaal van de veiligheid
en eigenaar van het blad „La Prensa
vermoord. Klaarbiykelyk is deze moord
een wraak van fascisten.
ONLUSTEN IN EEN GEVANGENIS.
NEW YORK, 11 Sept. (V.D.). Naar uit
Joliet in Illinois wordt gemeld zyn twee
gevangenen gedood en verscheidene andere
gewond tijdens een kort doch hevig op
roer op de binnenplaats van de nieuwe
staatsgevangenis te Stateville. Troepen on
derdrukten de revolte in minder dan een
uur tyds en wisten het ontsnappen van
gevangenen te voorkomen.
De navolgende schepen zyn morgen
radiotelegrafisch te bereiken via het kust-
station Scheveningen-Radio.
Alchiba, Alcyone, Alphacca, Adpherat,
Alwaki, Baloeran, Christiaan Huygens, Co
lombia, Cottica, Dempo, Indrapoera. JoJ1^
de Witt, Joh. van Oidenbarnevelt, Ko»
Gede, Orania, Mam. van St. Aldegonde,
Poelau Bras, Poelau Laut, Poelau Telio,
Sibajak, Simon Bolivar, Statendam, Stuy-
vesant, Volendam, Zeelandia.
Behalve bovengenoemde passagierssche
pen zyn de meeste Nederiandsche vrac".'
schepen eveneens via Scheveningen Ra7'
te bereiken. Bij verzending van een
radio
telegram via Scheveningenradio bedragen
de totale kosten 44 cent per woord.
2-1
