ELTAX
DE LAATSTE TOCHT VAN
VON HINDENBURG.
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 7 Augustus 1934
AANGRIJPENDE PLECHTIGHEID.
WEEST
CONSEQUENT
RIJDT PER
TELEFOON 666
TELEGRAMMEN.
Rouw plechtigheid op Neudeck.
Gisteravond hebben de familieleden van
Von Hindenburg afscheid genomen van
het stoffelijk overschot van den overleden
rijkspresident.
De kist staat opgesteld op de katafalk in
de hal van het huis. De oorlogsvlag dekt
de kist en dnarop liggen helm en sabel,
en in de nabijheid een kussen met den
maarschalksstaf en de ordeteekenen. Vier
officieren honden de doodenwacht.
Als het donker wordt, komen de bloed
verwanten afscheid nemen: de kinderen,
de kleinkihderen. de achterkleinkinderen.
Ook het pensoneel van het huis is in de
hal aanwezig.
Veldbisschop Dohrmann spreekt met ge
dempte stem van den grooten doode.
..Blijf bij ons, want het zal avond wor
den", zoo begint hij zijn rouwpredicatie.
Dan spreekt hij van de goede eigenschap
pen van den doode, van zijn geloof en zijn
trouw. Psalm 62: 2 noemt de prediker tot
zijn uitgangspunt. „Mjjn ziel is stil tot
God". Dan spreekt hij van het verlies, dat
de familie lijdt, eer zij den doode over
geeft aan het volk, waartoe hij behoord
heeft en waarvoor by een vader des
vaderlands was. Uit zijn geloof heeft hij
de kracht geput om dat te dragen, wat
hem het lot heeft opgelegd: het groote en
schoone. maar ook het bittere. Dohrmann
roemt het geduld, de wonderbare gelaten
heid en de hoop. die den overledene ken
merkten. Uit zijn gevouwen handen op
het sterfbed hebben wij aldus de predi
ker nog eenmaal de stilte gevoeld,
waarin hij ons het beeld van ware vriend
schap en goedheid des harten was. Hij
dankte waar hij kon bevelen, hij verzocht
waar hij kon eischen.
Nog eenmaal dankte de veldbisschop den
doode voor alles, wat hij heeft gedaan
voor zijn familie, zijn volk en de wereld.
Daarna sprak hij den zegen uit.
Het gemengde koor van Freystadt zingt
dan „Wees getrouw tot in den dood".
Daarna spreekt de prediker het gebed uit.
Dan schallen de hoorns uit het donkere
park. Het laatste stille uur is voorbij.
Naar bet Tannenberg-monument.
Over Neudeck daalt de schemering. De
plechtige stilte, die er heerseht. wordt
slechts onderbroken door het marcheeren
der kolonnes, die aanrukken voor de
rouwparade en door de korte commando s.
De veldgrijze militaire afdeelingen staan
daar zwijgend. Het leege affuit, waarop de
kist met het stoffelijk overschot zal wor
den overgebracht, rijdt knarsend voor. De
zes zwarte paarden zijn onrustig, zoodat
meermalen het affuit om het rondeel voor
den ingang van het huis moet worden
gevoerd.
Op het gras voor den oprit staan twee
muziekcorpsen van het derde regiment in
fanterie opgesteld. Links van den ingang
staat de eerecompagnie van het infanterie-
regiment uit Deutsch-Eylau. Langs de allee
tot aan den ingang van het landgoed staat
een tweede compagnie opgesteld.
Na de beëindiging van de familieplech
tigheid in. het slot vlammen met roodgelen
schijn in een verren omtrek duizenden
fakkels op. De voorgevel van het slot wordt
daardoor hel verlicht.
Op dat oogenblik verschijnt in generaals
uniform minister-president Goering. Hij
begeeft zich in het Slot en legt een prach
tige krans met zwart-wit-rood lint op de
kist.
Dan openen zich de deuren van den
ingang om den grijzen bezitter van Neu
deck voor het laatst door te laten. Rechts
en links van den ingang verheffen zich
in den schijn der fakkels de vaandels der
drie regimenten, waaraan de veldmaar
schalk in het bijzonder verbonden was.
De commandant der rouw-parade, gene-
raal-majoor Wodrig, geef thet bevel: „Pre
senteert het geweer!"
Onbeweeglijk staan de compagnieën.
Acht officieren dragen de kist, die be
dekt is met de oorlogsvlag, den helm en
den degen van den veldmaarschalk, naar
buiten en zetten hem neer voor het por
taal. De beide muziekcorpsen spelen op dat
oogenblik: ..Beveel gerust Uw wegen!"
Daarne volgt de taptoe der Pruisische in
fanterie, waarbij de trompetten schetteren
en de trommels roffelen. Dan breken de
muziekcorpsen af. Achter de boomen klinkt
de taptoe der cavalerie. Als een groet van
de slagvelden van Oostpruisen klinken de
tonen vanuit het donkere park.
Dan roffelen de trommen dof. Het oude
commando schalt door den nacht: „Helm
af voor het gebed!" Aangrijpend klinkt
het oude koraal: „Ich bete an die Macht
der Liebe". Veldbisschop Dohrmann zegt
dan, eenvoudig: „Nu nemen wij afscheid
van den vader en den heer van dit huis
door het laatste Onze Vader te bidden".
Hij spreekt daarna den zegen uit onder
doodsche stilte.
Dan vlammen geweldige magnesium
fakkels aan en het affuit rijdt vanaf de
rechterzijde voor de trappen van den in
gang. Weer een kort commando „Presen
teert het geweer!" De vaandels neigen: de
kist met stoffelijk overschot wordt op het
affuit geheven. Onder de tonen van het
koraal „Jesus meine Zuversicht" formeert
zich de rouwparade en treedt in een gang
van fakkeldragers naar den weg Freystadt-
Deutsch-Eylau, waar de bereden leger
afdelingen zich bij den stoet aansluiten.
De stoet, die daar voorttrekt in het
schijnsel der fakkels, tusschen de hoog
oprijzende boomen in het zwijgende land,
biedt een machtigen aanblik. De muziek
corpsen laten een plechtige treurmuziek
hooren.
Aan den spits marcheert het corps trom
petters van het artillerie-regiment. Daar
achter volgt een escadron van het ruiter-
regiment en de eerewacht-compagnie van
het infanterie regiment met de vaandels.
Dan volgt de chef van den staf der eerste
divisie, kolonel Hoepner, die op een kussen
den maarschalkstaf van Von Hindenburg
draagt en officieren met de ordeteekenen
van den maarschalk begeleiden hem.
Door zes paarden getrokken volgt het
affuit met het stoffelijk overschot. Zes
officieren van het eerste artillerie-regi
ment houden den teugel. Achter de kist
schrijden de verwanten en de naaste
vrienden van den grooten doode.
Dan volgt de generaliteit van het leger,
met aan den spits luitenant-generaal Von
Runstedt en luitenant-generaal von
Brauschitsch. Daarachter marcheeren de
muziekcorpsen. De overige deelen van het
infanterie-regiment en een batterij artil
lerie vormen de staart van den stoet onder
leiding van den commandant der rouw
parade, generaal-majoor Wodrig.
Langzaam rukt de rouwparade tusschen
de fakkeldragende S A. en S.S. op in de
lichting van Heinrichsau. Dof klinkt de
stap der compagnieën, dof rollen de affui
ten en de hoeven der paarden trappelen
op den weg.
Na twee kilometer wordt de eerste
rouwparade afgelost door een tweede, die
bestaat uit een gemotoriseerde afdeeling
en een compagnie rijwielen en motor
rijwielen. Nog eenmaal presenteert de af
geloste eolonne 't geweer en het stoffelijk
overschot wordt door officieren van het
eerste affuit overgebracht op een motor
affuit overgebracht op een motoraffuit.
Dan beweegt zich in een wat snellere
vaart de stoet door een ononderbroken
gang van fakkels ln de richting van Tan-
nenberg.
In alle dorpen luiden de klokken. Oost-
Pruisen geleidt zijn veldmaarschalk naar
de laatste rust, op de plaats van zijn groot
ste overwinning.
Guirlandes hangen van boom tot boom
en op sommige plaatsen heeft men de
vruchten van het veld daarin gevlochten.
In Osterode zijn lichtende zuilen opge
steld, de lantarens zijn omfloerst. Het ge-
heele' dorp is op de been. Uit de geheele
streek zijn tienduizenden gekomen om den
stoet te zien voorbijtrekken. Op verschil
lende plaatsen zijn eerepoorten opgericht
met een laatsten groet. Ook bij Reichenau
staan de menschen reeds sedert uren in
afwachting van den droeven stoet.
Tegen 2 uur vannacht had 't rouwescorte
dat 't stoffelijk overschot van wijlen Rijks
president Von Hindenburg begeleidde. Rei
chenau bereikt en korten tijd later, ter
wijl aan de horizon een veelbelovende
zomerdag begint te gloren, ging het voorbij
den Veldheerheuvel van Froegenau, den
heuvel waarvan af Paul von Hindenburg
den slag bij Tannenberg geleid heeft. Uit
de schemering doemen de contouren van
de gedenksteen op. De stoet houdt halt om
een oogenblik te vertoeven op de plaats,
waar Duitschiand's grootste veldheer zijn
beroemde overwinning bevocht.
Op den weg tusschen Hohenstein en
Paulsgut staan tusschen de spoorwegkrui
sing en Hohenstein» de troepen opgesteld
van het escorte, dat van hieraf de kist
met het stoffelijk overschot van het auto-
en motorescorte zal overnemen Aan den
kop staat de bereden muziekkapel van een
regiment ruiterij, daar achter twee esca-
drons ruiterij, dan de kapel van een regi
ment infanterie, gevolgd door vaandels van
Hindenburg's oude regimenten en daar
achter met rouwfloers omhangen, de af
fuit. die de kist naar het Tannenberg-
gedenkteeken aan den teugel worden ge
leid. De affuit wordt weer gevolgd door
twee compagnien infanterie, een bataljon
marine-infanterie en twee batterijen der
rijdende artillerie.
Tegen den ochtend wordt het koud. Een
groote menigte heeft zich langs den weg
geschaard, en de zon verrijst prachtig
boven de kim.
rouwstoet van Paulsgut nadert en tegen
Tegen vier uur komt het bericht, dat de
half vyf hoort men de motoren der auto's
en begeleidende motorrijwielen. Het is
kwart voor vijf als de stoet nadert. Rechts
van den weg presenteert de infanterie het
geweer en maken cavallerie en marine
troepen front. De auto. die de motor
affuit met de kist heeft getrokken stopt
naast de bespannen affuit In een auto
daarnaast zitten acht officieren die de
kussens met ordeteekenen. helm en degen
en den veldmaarschalkstaf dragen.
Het overtillen van de kist duurt slechts
eenige minuten, dan zet zich de stoet
onder het doffe geroffel der omfloerste
trommels weer in beweging. Er klinken ko
ralen: „Ach, bleib' mit Déiner Gnade" en
..Jesus, meine Zuversicht". Langs den ge-
heelen weg door Hohenstein tot aan het
gedenkteeken toe staat langs den weg de
arbeidsdienst. S.A. en S.S. geschaard.
Daarachter staat in dichte rijen de bevol
king. die met ontroering den stoet ziet
langs trekken.
Bij het Tannenberg-gedenkteeken.
Reeds te ongeveer vijf uur hoort men
bij het Tannenberg-gedenkteeken in de
verte de klanken der treurmuziek. Dit is
het signaal voor het ontsteken der reus
achtige offervuren op het vlakke terras
der acht hooge torens van het monument.
Zwarte rookpluimen stijgen naar den on-
bewolkten blauwen hemel omhoog en.
worden door de ochtendwind licht, bewo^
gen, evenals de lange zwarte vaandels, d Je
van de torens omlaag hangen.
Dan nadert de stoet en zwenken de
beide escadrons voor den ingang i) Aar
rechts en links. Daartusschen door t rekt
de vaandelcompagnie de binnenplaats, van
het monument binnen Gedempte oom-
mando's klinken. De kist wordt v m de
affuit geheven en door twaalf officieren
van leger en marine in den Veldheen-/toren
gedragen, vanwaar het stoffelijk, over
schot na de rouwplechtigheid in dep daar
tegenover liggenden Maarschalktoren zal
worden bijgezet.
Het achter de affuit komende/ gedeelte
van de stoet trekt verder den shraatweg
op. Nadat de vaandelcompagnlo van de
Rijksweer het monument weer verlaten
heeft ligt het weer stil in doen vroegen
ochtend. Slechts eenige Rijks'weerofficle-
ren en S.S.-leiders die de koirlende afzet
ting regelen zijn in de omgevir jg. pas tegen
7 uur worden de eerste gaste'n verwacht.
Op het grasgazon ronde m het kruis,
waaronder twintig onbekende soldaten uit
RECLAME.
{228
de Tannenberg-slag rusten, wordt krans
op krans gestapeld. In alle kleuren ziet
men de linten met gouden opschriften.
Voor de toegang tot den Veldheer- en
voor den Maarschalktoren staan wacht
posten Binnen ln den Veldheertoren
staat de met oorlgsvlaggen bedekte kist
op een katafalk.
Inmiddels komen op het station Hohen
stein de extra-treinen na elkaar binnen
en het parkeerterrein nabij het Tannen
berg-monument is al vroeg ln den ochtend
gevuld met auto's. Geleidelijk wordt het
ook drukker op de vlakte rondom het mo
nument. Vaandelcompagniën van SA, SS,
Hitier-jeugd, arbeidsdienst en voormalige
frontstrijders marcheeren aan. De om
gangen van de verschillende torens wor
den bezet door soldaten met het geweer
aan de voet. De laatste maatregelen wor
den getroffen door den chef der politie
Daluge en den chef van het corps veld-
jagers Fritsch. Korten tijd later verschijnt
ook de groepsleider der SS ln Oost-Prui
sen Von Zeleskl. Groep na groep der ver-
sohillende organisaties marcheert thans
op. Vele regimentsvereenigingen en ook
de Kyffhauserbund. Om het half uur gaan
vier kapiteins den Veldheertoren binnen
om de eerewacht bij de baar af te lossen.
Men ziet vele oude uniformen. Aanwezig
is o.a. een delegatie van het Oost-Pruisi
sche infantie-regiment 147 „Von Hinden
burg", en een delegatie van het derde
garde-regiment te voet, uit welk regiment
de veldmaarschalk zijn militaire loopbaan
begon.
Tien duizenden stroomen uit Hohenstein
naar het gedenkteeken. De treinen kamen
binnen met tusschenpoozen van nauwe
lijks vjjf minuten, en uit Berlijn zi'/n bo
vendien vijftig autobussen van de B.V.G.
en van de Rijkspost gekomen.De Rljkspost
onderhoudt ook busdiensten met andere
plaatsen en uit Polen arriveert aeD lange
extra-trein met Dultschers uit de na den
oorlog Poolsch geworden gebieden.. Ook uit
andere Duitsch-sprekende gebleiden bui
ten de Duitsche grenzen arriv-ecren dele
gaties, o.a. uit het Corridor-gebied, uit
het Saargebied en uit Bohémien.
Korten tijd later arriveer/en de leden
van het Corps Diplomatique uit Berlijn.
Men kan zeggen, dat prac tij.ch alle lan
den der wereld vertegenwoordigd zijn en
men ziet prachtige uniformen en indruk
wekkende uitheemsche gmnraden. Ook alle
Duitsche autoriteiten uit de verschillende
landen, de Rijksstadhour'Jers, de gouwlei
ders zijn aanwezig. De ex-kroonprins ar
riveert evenals zijn broeder Prins August
Wilhelm. Overste Von Hindenburg heeft
het rouwescorte met de» kist met het stof
felijk overschot van zijn vader den ge-
heelen nacht begeleid en bevindt zich
thans ook bij het Ta nnenberg-monument.
Tegen 9 uur begint de opmarsch der
eere-delegaties van de verschillende or
ganisaties. die zich verzameld en opge
steld hebben bij dep achtersten toren van
het Hohenstein-st'i/lion en die thans het
gedenkteeken binne ntrekken. Om tien uur
betrekt het eere-hataljon van de Rijks-
weer de wacht bij het gedenkteeken.
Op het station worden geheele wagens
met kransen uitgeladen en met vracht
auto's naar het monument vervoerd.
Als de geheele binnenplaats van het
Tannenberg-monument omzoomd is met
de deputaties, der Nationaal-socialistische
organisaties/, neemt in het achterste ge
deelte de Jandspolitie stelling. Twee stor
men van r'/en lijfstandaard van Adolf Hit
ler march/eeren binnen en stellen zich
naast de lhndspolitie op. De toeschouwers
verheffen zich van hun plaatsen om de
met ro\r,vfloers omhangen vaandels te
groeten.. Dan rukt de Rijksmarine binnen
en bezr/t de transen van 2 muurgedeelten.
Op de overige muren staan Rijksweersol-
daten_ opgesteld. Plotseling hoort men het
geron'k van motoren en een escadrille
vliegtu igen met zwarte rouwlinten aan
den sl.aart vliegt laag over het monu
ment.
T ffien 10 uur arriveeren de leden van de
Rij f/regeering. Generaal Mackensen legt
eeu krans bij de catafalk neer en even
la'/or doet aartshertog Ernst van Bruns-
wj',k hetzelfde. Dan arriveeren de diplo
maten, die met een extra-trein naar Ho-
l ienstein en vandaar met auto's naar het
gedenkteeken zijn gebracht. De meeste
diplomaten leggen kransen met linten in
de nationale kleuren van hun land neer.
In paradepas marcheeren een Marine- en
een Rijksweerbataljon binnen en tenslotte
arriveert de familie van den overledene.
Overste Von Hindenburg met vrouw en
kinderen en ook de andere kleinkinderen,
van wie de jongste meisjes in het wit zijn
gekleed.
Alle vaandels staan thans bijeen op een
verhoogd podium tusschen de catafalk en
het hooge kruis in het midden van het
gedenkteeken.
Te elf uur precies arriveert Adolf Hitler,
die door de aanwezigen, staande met op
geheven hand, onder diep stilzwijgen
wordt begroet. Uit den Veldheertoren dra
gen officieren 'de kussens met ordetee
kenen naar buiten, voorafgegaan door een
officier met den maarschalkstaf. Dan
volgt, gedragen door zes officieren, de kist
met het stoffelijk overschot. Allen staan
zwijgend van hun plaatsen op en groeten
den doode met opgeheven arm.
Als de kist wordt neergezet klinken ge
dempt doch machtig de toonen van Van
Beethoven's „Eroïca".
Als de klanken zijn verzonken, neemt
de Evangelische veldbisschop van de
weermacht, dr. D. Dohrmann, het woord
CONFLICT TUSSCHEN MADRID EN DE
BASKISCHE PROVINCIES.
MADRID. 7 Augustus. (V.D.) Nu de
moeilijkheden der Spaansche regeering
met Catalonië .althans voorlooplg, over
wonnen zijn, dreigt een nieuw conflict te
ontstaan tusschen de regeering te Ma
drid en de Baskische provincies. Het con
flict houdt verband met het recht der
Basken, om zelf belasting te heffen en
eèn vastgesteld bedrag in de schatkist te
Madrid te storten. De afgevaardigden der
provincies, die zelf de belastingen vast
stellen, zijn niet in gewone verkiezing
gekozen, doch benoemd door de centrale
regeering, met het gevolg, dat van Bas
kische zijde verklaard wordt, dat deze in
stanties niet het rech.t hebben zich te
mengen in het Baskische privilege van
belastingheffing. De alcaldes der voor
naamste Baskische steden hebben ln de
afgeloopen week een bijeenkomst belegd
en besloten van de regeering te Madrid
te eischen, ten spoedigste provinciale ver
kiezingen te houden. In afwachting daar
van zouden de Baskische gemeenten een
inter-provinciale commissie kiezen die de
Baskische rechten zou verdedigen en de
belangen behartigen.
De gouverneur heeft thans namens de
Spaansche regeering deze bijeenkomst on
wettig verklaard en gedreigd de alcaldes
te ontslaan, indien zij de besprekingen in
dienzelfden geest zouden voortzetten.
Desondanks heeft de alcalde van San
Sebastian Zaterdag aangekondigd, dat de
gemeentebesturen hadden besloten op
12 Augustus as. een inter-provinclale
commissie te kiezen, terwijl gisteren een
vergadering van Baskische nationalisten
haar goedkeuring aan de actie der al
caldes heeft gehecht.
Minister-president Samper heeft ver
klaard. dat aan het verzoek tot het hou
den van verkiezingen momenteel niet kan
worden voldaan, doch dat de vrees der
Basken dat hun rechten en privileges zul
len worden aangetast, volkomen onge
grond ls.
BARTHOU MET VACANTIE.
PARIJS. 7 Aug. (Reuter). Minister Bar-
thou heeft gisteravond Parijs verlaten
om ln het Zuid-Westen des lands drie we
ken vacantie te nemen. Minister Pietri
wordt minister van buitenlandsche zaken
ad interim.
MUSSOLINI BESTUURT ZIJN EIGEN
VLIEGTUIG.
ROME, 7 Aug. (V.D.). Mussolini is per
vliegtuig naar Gaeta vertrokken tot het
bijwonen van de vandaag beginnende 3-
daagsche lucht- en vloot manoeuvres. Hij
heeft gedurende de vlucht van 90 mijl zelf
zijn vliegtuig bestuurd. Het is geruimen
tijd geleden, dat Mussolini zijn vliegbrevet
behaalde, doch tot nog toe heeft hij nooit
zelf gestuurd of indien hij zelf stuurde was
een geroutineerd piloot aan boord van zijn
vliegtuig.
DE RELLETJES IN ALGIERS.
PARIJS. 7 Aug. (Reuter). Over R
bloedige onlusten te Constantine ln Algien
•worden nu nadere bijzonderheden bekend.
Bevestigd wordt, dat de Mohammedaan-
sche bevolking geprikkeld was geworden
door het optreden van een dronken Jood-
schen soldaat, die een Moskee was binnen-
geloopen.
De Joodsche buurt van Constantine ge
lijkt wel een puinhoop, en de materieel
schade is nog niet te overzien.
25 Personen hetoben bij de straatgevech-
ten het leven verloren, waaronder 22 Joden
Onder de slachtoffers bevinden zich ook
acht kinderen.
Het aantal gewonden is onbekend ea
wordt van de eene zijde op 30, van de an
dere zijde op 200 geschat.
Verschillende der gedoode Joden stonden
in de stad als geldschieters bekend. Er is
geen enkele Europeaan gedood. Alle in het
Chetto gelegen hulzen, die het opschrift
„Christelijk" droegen, zijn gespaard geble-
ven. Ook eenige Joodsche boerenhoeven in
de omgeving van Constantine zijn door de
Mohammedanen aangevallen. Twee Jood-
sche grondeigenaars verloren daarbij het
leven. De gendarmen en militairen heb
ben in totaal veertig personen gearresteerd
Alle veiligheidsmaatregelen zijn getrof
fen. om, indien de onlusten eventueel weer
mochten oplaaien, terstond te kunnen in-
grijpen.
PARIJS. 7 Aug. (Reuter). De relletjes
van Arabieren tegen Joden te Constan
tine duren nog steeds voort. Men hoort
overal knallen van geweren, er wordt ge
plunderd. winkels en huizen worden in
brand gestoken. De hoofdstraat ls nog
steeds het tooneel van bloedige vecht
partijen. De staat van beleg ls afgekondigd.
HET CONFLICT IN Z.-AMERIKA.
SANTIAGO DE CHILI, 7 Aug. (Reuterl.
Volgens den Chlleenschen onder-staats
secretaris voor buitenlandsche zaken, heeft
de Chileensche gezant te Asuncion (Para
guay! deze stad gisteren sine die verlaten,
na aan de Paraguaansche regeering een
in krachtige bewoordingen vervatte pro-
test-nota te hebben overhandigd.
Deze nota ls de laatste der in verband
met een Paraguyaansche pers-campagne
tusschen de beide regeeringen gewisselde
nota's.
Chili werd in de pers van Paraguay er
van beschuldigd zijn neutraliteit inzake
den oorlog in het Chaco-gebied niet in
acht te hebben genomen.
De Chileensche gezant heeft Asuncion
met de archieven van de Legatie verlaten.
Gemeld wordt, dat een en ander niet een
de jure verbreking van de diplomatieke
betrekkingen tusschen de beide landen
beteekent.
BUENOS AIRES. 7 Aug. (Reuter). De
Argentijnsche minister van buitenlandsche
zaken heeft een afzonderlijk onderhoud
gehad met den ambassadeur van Chili en
den gezant van Paraguay.
De minister heeft de bemiddeling van
Argentinië aangeboden in het geschil, ill
op het oogenblik een scheiding heeft vet-
oorzaakt tusschen Chili en Paraguay.
RECLAME.
5564
naar aanleiding van Johannes 2 vers 10
„Wees getrouw tot den dood en Ik zal u
geven de kroon des levens". De Bisschop
schetste de kwaliteiten van den doode, die
eens van zlchzelve had gezegd: Ik heb
niets anders gedaan dan de gaven toe
passen die God mij heeft gegeven. Te
loven en te prijzen heb ik slechts God's
genade". Dit leven was er een van echt
soldatendom geworteld in Pruisische aar
de. ontplooid gedurende 3 menschenleef-
tijden, gevormd door de school van het
oude leger, beproefd in ontelbare veld
slagen. Zijn leven was trouw en trouw is
het stempel, dat op al wat hij deed werd
gedrukt. Deze trouw berustte op liefde, die
in den ernst des levens ls beproefd. Deze
trouw was liefde jegens huls en grond,
jegens Keizer en Rijk, Jegens Volk en
Vaderland. De zegen van wat de overle
dene voor het Duitsche volk heeft gedaan
zal blijven bestaan wanneer het volk zijn
voorbeeld volgt. Lof en roem wilde de
overledene niet aan zijn baar, doch dank
baarheid en liefde kan hij niet afwijzen.
De veldprediker eindigde met het „Onze
Vader", waarna machtig een koor het door
de aanwezigen overgenomen lied inzette:
„Een vaste Burcht is onze God."
Dan treedt Adolf Hitler naar voren om
zijn rede te houden.
Tweemaal ln zijn leven wordt de soldaat
meestal met eere genoemd. Na een over
winning en na zijn dood. Toen de naam
van den generaal-veldmaarschalk en pre
sident voor de eerste maal bij het Duit
sche volk klonk, lag reeds een afgeslo
ten leven van werk achter hem. Als jong
officier van den grooten keizer streed hij
in den slag van Kóningsgessel en kreeg
hij zijn eerste verwonding. 4 jaar later
was hij getuige van de proclamatie van
zijn koning-krijgsheer tot Duitsch keizer.
Hitier schetste den verderen officiers-
loopbaan van Von Hindenburg, zijn aftre
den als generaal in 1911 en zijn benoe
ming tot opperbevelhebber van bet Duit
sche leger in Oost-Pruisen in 1914. Wat
is er al geschied ln de 20 jaren van 28
Augustus 1914 tot heden?! Een oorlog, die
alle herinnering van het verleden in het
niet doet verzinken. Hevige spanningen
en nieuwe crises volgen elkaar op. Hoop
strijdt met ontmoediging, vertrouwen met
wanhoop. Het bestaan van de natie wordt
bedreigd en trouw en gehoorzaam doen
millioenen Duitsche mannen hun plicht.
Voor een geheele volgende eeuw zal het
Duitsche volk het niet noodig hebben zijn
wapeneer te rehablllteeren. Nooit zijn sol
daten dapperder geweest, nooit volharden-
der, nooit meer tot offers bereid dan in
deze 4'/ï jaar. Wat er gepresteerd is, zon
ongelooflijk zijn, wanneer men geen reke
ning houdt met de kracht der persoonlijk
heid; er lag tooverkracht ln den naam
van den generaal-veldmaarschalk, die
met zijn leger in het toenmalige Rusland
de grootste militaire macht ter wereld tot
bukken drong en toen de keizer hem he
laas te laat, aan het hoofd van het ge
heele leger stelde, slaagde hij er in met
zijn genialen helper niet alleen de crisis
van het oogenblik te overwinnen, doch
nog 2 jaar lang overwinning op overwin
ning te behalen. Het tragisch einde van
dezen strijd zal historisch niet ten laste
van dezen veldheer komen.
(Wordt vervolgd).
Vertrek der extratreinen uit Berlijn.
Terwijl het stoffelijk overschot- van den
overleden rijkspresident ln plechtigen stoet
van Neudeck naar het Tannenberg-monu
ment werd overgebracht, verlieten in ver
scheidene extratreinen de leden der Rijks-
regeering, het Corps Diplomatique en
talrijke eeregasten de hoofdstad om heden
op Oost-Pruisischen bodem den doode de
laatste eer te bewijzen
Van het Stetbiner station vertrok te hall
elf de trein met de leden der rijksregee-
ring onder leiding van vice-kanselier Von
Papen en Rudolf Hess. In dezen trein ver
trokken ook de staatssecretarissen en an-
dere hooge ambtenaren der ministeriën re
chefs van leger en marine, hooge officie
ren van leger en marine, leiders van Ss
en SA enz
Twintig minuten later vertrok, eveneens
van het Stettiner station, het Corps
Diplomatique
Hitler had zich per vliegtuig naar Neu
deck begeven evenals Goering.
Een minuut stilte-
Tegen elf uur 30 worden alle Berlijn"
sche zaken gesloten en om kwart vw
twaalf wordt het verkeer stopgezet. Een
minuut later wordt het verkeer hervat.
In bijkans alle hoofdsteden ter weJ?
zijn gedenkdiensten voor het gevallen
Duitsche staatshoofd gehouden.
*-1
