LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Woensdag 16 Mei 1931
KUNST EN LETTEREN.
TELEGRAMMEN.
DK MUZIEKMANIFESTATIE IN HET
AMSTERDAMSCHE STADION.
Onder leiding van Dr. Mengelberg.
Zooals bekend, wordt 2 Juni a.s. in het
Amsterd. Stadion een muzlek-manlfesta-
tie gegeven tot verlichting der nooden
van het Concertgebouw- en Residentie
orkest, onder leiding van dr. Willem Men
gelberg. Aanbeveling om dit novum in ons
land te bezoeken lijkt ons overbodig. Het
zal ongetwijfeld een grootache demonstra
tie worden.
Beide orkesten verleenen hun medewer
king en voorts het Toonkunstkoor, de
Kon. Ned Oratorlum-vereenlglng en de
R.-K. Oratorium-vereeniging.
De voorbereiding ls ln vollen gang door
heel het land. waar plaatselijke eereco-
mlté's zijn opgericht, gelijk ook te Leiden,
zooals gemeld.
De aanvang is gesteld op 8 uur 's avonds
Het program luidt:
Praeludium over het Oude Wilhelmus
van dr. Mengelberg (voor orkest) eindi
gend ln de eerste strophe van het Wilhel
mus (voor koor); Ouverture Meistersinger
van Richard Wagner; 9e Symphonie van
Beethoven.
De orkesten zijn opgesteld in het mid
den der Marathon-tribune.
Om 10 uur ls het einde, zoodat leder
nog thuis kan komen.
De prijzen zijn bepaald op: eeretribune
f. 2.50, Marathon f. 2, zijvakken f. 1.50, Z.-
Tribune f. 1, staanplaatsen f. 0.50, belas
ting inbegrepen.
Ieder kan dus deze grootsche gebeurte
nis bijwonen.
De spoorwegen zullen 50 pCt. reductie
verleenen. zoo minstens 25 personen met
denzelfden trein reizen.
DG KUNST IN NOOD.
Het Comité met den veelzeggenden naam
„De Kunst in nood", dat ln stilte reeds een
massa voorbereidend werk heelt verzet en
dat bij zijn beroepen op medewerking van
het Nederlandsche volk ook naar buiten
van zich heeft doen hooren, heeft in een
persconferentie, gehouden bij Kleykamp
te Den Haag belangwekkende mededee-
lingen gedaan over de van alle zijden
ondervonden sympathie en over de wijze,
waarop het tot nu toe heeft gehandeld,
zoomede over zijn plannen voor de naaste
en misschien nog verre toekomst. De
heer Luc. Willink, een van de ijverige
leden van dit comité, vertelde ons o.a., wat
de ervaringen aangaat, dat wel zeer dui
delijk is gebleken, dat er onder de Neder
landsche kunstenaars bitter gebrek wordt
geleden, maar hij mocht er tevens bij
zeggen, dat op zeldzaam verrassende en
eensgezinde wijze alle Instanties, tot welke
het comité zich heeft gewend om hulp, die I
medewerking hebben verleend.
Begin September 1932 is men ,.en trés i
petit comité" begonnen en, zooals alle be-
gin, is dat een moeilijke aanvangsperiode 1
geweest, maar al spoedig kwam de be
langrijke toezegging van H.M. de Konin
gin, die, als kunstenares zich het lot van
de crisis-slachtoffers in de Kunst in hooge
mate aantrekkend, dadelijk een zestal
harer werken ter reproductie afstond voor
de collectie, welke het Comité zich voor
stelde ten bate van de noodlijdende beel-
dende-kunstenaars in boekvorm uit te
geven. Geleidelijk kwamen toen tal van
toezeggingen tot actieve deelname van i
kunstenaars aan het werk binnen, zoodat j
een rijke representatieve verzameling werd j
verkregen. Gerulmen tijd was echter
noodig voor het vormen van een garantie
fonds om een dergelijke lithografische
uitgave te kunnen verwezelljken, want
men wilde niet in zee gaan. alvorens het
geld daartoe was bijeengebracht of althans
verzekerd. In tal van plaatsen van ons land
ls het comité erop uitgetrokken om sym
pathie voor de uitgave te winnen en het
mag met vreugde worden geconstateerd,
dat men die sympathie op royale wijze
heeft mogen verwerven.
Het voorloopig resultaat was, dat de
fraaie uitgave betaald ter wereld ver
scheen, zoodat verder alle opbrengst ten
bate van de noodlijdende kunstenaars kon
worden geboeTct. Het is een werk in zes
deelen geworden, waarvan elk deel ook
afzonderlijk verkrijgbaar werd gesteld,
maar dat als geheel een zoo waardevol be
zit mag worden genoemd, dat het geen
twijfel meer behoeft te lijden of de geheele
voorraad van 4600 exemplaren van de
collectie zal spoedig zijn uitverkocht.
Hierbij dient in aanmerking te worden
genomen, dat een 1200-tal exemplaren
moest worden gereserveerd voor de deel
nemers aan het garantie-fonds enz. Intus-
schen hebben vele inteekenaren een veel
hooger bedrag dan de netto-prijs f. 15
met inbegrip van linnen portefeuille) aan
het comité toegezonden, hetgeen den
noodlijdenden kunstenaars weder ten goe
de komt en bovendien mogelijk maakt dat
een grooter aantal kan worden geholpen
dan waarop men aanvankelijk rekende.
De te helpen personen ontvingen geen
uitkeering. doch zij ontvangen honorarium
voor een of meer kunstwerken, die zij aan
het comité ten verkoop aanbieden. Natuur
lijk moet een keuring van het werk aan
den verkoop voorafgaan; niet alles wat
aangeboden wordt, kan op den titel van
kunst aanspraak maken, doch ln geval
van twijfel wat bij kunst nu eenmaal
mogelijk ls dan geeft de nood den door,
slag. Voor de te koopen werken betaalt het
comité een redelijken prils, in vele geval
len heel wat meer dan de vaak al te be
scheiden vervaardiger ervoor heeft ge
vraagd.
Alle aangekochte werken zullen worden
tentoongesteld en bij elke tentoonstelling
zullen er een aantal worden verkocht, bij
loting of op andere manier, waarvan de
opbrengst langs een omweg weder aan de
noodlijdende kunstenaars ten goede komt.
In alle steden en in tal van dorpen van be-
teekenis zal de tentoonstelling van zich
doen getuigen.
Met de daadwerkelitke hulpverschaffing
ls intusschen einde Maart reeds een begin
gemaakt en daarmede wordt in snel tempo
voortgegaan.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De stemming in het Saargebied.
Het secretariaat van den Volkenbond
publiceert het voorloopige rapport van de
in Januari benoemde commissie tot onder
zoek van voorbereidende maatregelen voor
de stemming ln het Saargebied. Het rap
port, welks aanvulling in den loop van de
huidige Raadszitting de commissie zich
uitdrukkelijk voorbehoudt, behandelt al
lereerst de kwestie der stemmingsorganen.
Het stelt zich op het standpunt, dat vol
gens het verdrag van Versailles de regee-
ringsbevoegdheden in het Saargebied ook
gedurende de stemmingsperiode door de
regeeringscommissie moeten worden uit
geoefend. Anderzijds wordt de instelling
van een stemcommissie en van een stem-
gerecht voorgesteld. De stemcommissie zou
bestaan uit drie leden, die niet tot een der
geïnteresseerde staten behooren. Hun taak
is volgens het voorstel de organisatie en
de qontrole op de stemmingshandelingen.
Het stemgerecht zou bestaan uit twee
eveneens neutrale leden en in hoogste in
stantie recht spreken over het plaatsen
op de stemlijsten en de geldigheid der
stemmingshandelingen. Bovendien zou het
hebben te oordeelen over iedere overtre
ding van de stemmingsvoorschriften. Zeer
uitvoerig gaat het rapport in op de bepa
ling van den kring der stemgerechtigden,
d.i. van de personen, die bij de onderteeke-
ning van het vredesverdrag hun woon
plaats in het Saargebied hadden. Het rap
port beschouwt dan het volkenrechtelijk
begrip „woonplaats" en stelt o.a. vast, dat
daarvoor geen ononderbroken verblijf noo
dig is.
Ten aanzien van de stemmingsmodall-
teiten behoudt de commissie zich voor, la
ter definitieve voorstellen te doen. Voor
het oogenblik wil zij zich er toe beperken,
de meening uit te spreken, dat het ver
drag, wanneer het spreekt van stemming
naar gemeenten of districten, verwijst
naar de reeds in dit gebied bestaande dis
tricten, dat het derhalve niet toelaatbaar
is, bijzondere stemdistricten te vormen.
Onder het opschrift „Verificatie der
stemresultaten" zegt het rapport: de com
missie is van meening, dat het verdrag,
wanneer het bepaalt, dat de stemming
plaats vindt naar gemeenten of districten,
een methode op het oog heeft, die het mo
gelijk maakt, de resultaten der volksstem
ming zóó te verifieeren, dat de stemming
in iedere gemeente of in ieder district het
voorwerp van een speciale berekening
vormt.
Het rapport uit zich summier over de
garantiekwestie. Het verkaart, dat de be
studeering van de kwestie, door welke
middelen de Saarbevolking voor iedere
pressie en Iedere bedreiging beschermd zal
worden en welke bepalingen moeten wor
den gemaakt voor de handhaving der
openbare orde gedurende de stemming
wordt voortgezet onder inachtneming van
de verplichtingen, die uit het verdrag voor
de onderteekenaars voortvloeien, alsmede
van de verantwoordelijkheid, die de Vol
kenbond draagt volgens het hem toever
trouwde mandaat.
Ten aanzien van de kosten van de stem
ming verklaart het rapport, dat de com
missie van het financieele comité van den
Volkenbond verzocht heeft om opstelling
van een schema en dat dit schema op het
oogenblik wordt onderzocht. Het beveelt
aan. dat de staat of de staten, wien het
gebied zal ten deel vallen, de kosten moe
ten dragen, zoo noodig naar billijke ver
deeling. Indien het tegenwoordige regime
gehandhaafd zou blijven, zouden de kos
ten ten laste van het gebied komen.
De leider van het Duitsche Front in het i
Saargebied. Pirro, heeft vanmiddag de
internationale pers ontvangen. Hij ver
klaarde. dat de 460.000 leden van het
Duitsche Front 93"/o van de stemgerech
tigden vormen. De voorbereidselen voor de
stemming kunnen gemakkelijk in 5 maan
den voltooid zijn.
Ten aanzien van de garanties zeide hij,
dat de eenige doelmatige garantie door
het Duitsche Front zelf wordt gegeven,
daar dat een eenheid vormt en ieder, die
de discipline schendt, uitsluit. Er is geen
bultenlandsche politie noodig om orde en
rust te handhaven- De tijd der bezetting
heeft geleerd, dat vreemde troepen juist
aanleiding tot onrust geven. Als de Vol
kenbond zou besluiten tot het zenden
van polltietroepen, dan zou hij. aldus
Pirro, daarmee bewijzen, dat hij vreest,
de kleine minderheid, die niet tot het
Duitsche Front behoort, niet zonder troe
pen baas te worden, Pirro keerde zich
verder tegen de afkondiging van een on
beperkte amnestie, die een vrijbrief voor
terreur zou beteekenen. Resumeerend
stelde hij de volgende eischen:
1. Onmiddellijke vaststelling van den
stemmingsdatum in overeenstemming met
den duidelljken tekst van het verdrag
van Versailles. De vaststelling van dien
datum zou een kalmeering van de politieke
situatie ten gevolge hebben, niet alleen in
het Saargebied, maar ook daarbuiten.
2. Het onmiddellijk zenden van de stem
mingscommissie naar het Saargebied.
3. Een stemmingsgerecht moet zich al
leen bezig houden met de technische
stemmingskwesties. Daarentegen moet
het gezag der gewone gerechten en van
het internationale hoogste gerechtshof
bewaard blijven, wil men niet, dat er een
gevaarlijke rechtsverwarring ontstaat.
4. Een internationale politietroep kan
slechts onrust in het Saargebied te weeg
brengen.
In onderlinge besprekingen tusschen
Aloisi, Barthou en Eden is ook de Saar-
kwestie in behandeling genomen-
De socialistische leider in het Saarge
bied. Max Braun, heeft een anoniemen
dreigbrief ontvangen, waarin o.a. gezegd
wordt: De kogel die jou binnenkort zal
treffen, is reeds gereed, want tot 1935
duurt te lang en je verraad ls al te dui
delijk, Als de Volkenbond en zijn verte
genwoordigers ln de regeering van het
Saargebied weer bijeenkomen, zal je reeds
denzelfden weg zijn opgegaan als de sepa
ratist Heinz Orbis (in 1923 vermoord). Je
kon beter dadelijk oprukken met je mede
plichtigen Knox en Helmburger, Max
Braun, je kan verrekken Dultschers van
het Saargebied, ontwaakt!
Op een muur van het Joodsche kerkhof
te Saarbruecken Is des nachts een op
schrift aangebracht, luidende: „De dood
van de Joden zal het Saargebied redden
yopg armoede,"
Norman Davls keert ook naar Genève
terug, doch Mc Donald komt niet naar
Genève. Sir Simon zal eerst 29 dezer aan
wezig zijn.
Uit Genève wordt gemeld, dat bU de be
spreking van het rapport der Chaco-com-
missie op morgen de lord privy seal Eden
opnieuw een poging zal doen tot het be
werken van overeenstemming tusschen de
regeeringen ten aanzien van het verbod
van wapenleveranties aan de oorlogvoe
rende staten. Het Britsche Initiatief, dat
verleden Jaar genomen werd, is geëin
digd met het teekenen van een verkla
ring van de Raadsleden, dat zij den wa-
penuitvoer naar Bolivia en Paraguay zou
den verbieden mits de landen, die de
grootste wapenfabrieken bezitten, totover
eenstemming zouden geraken. Men heeft
de zaak toen laten rusten tijdens de be
raadslagingen over de vredesvoorstellen,
die leidden tot het zenden van een com
missie naar den Chaco. Daar het rapport
van de commissie betoogt, dat de ln de
zlnnelooze slachting gebruikte wapens
niet ter plaatse worden gefabriceerd maar
uit Amerika en Europa worden Ingevoerd,
acht men het oogenblik gunstig voor het
opnieuw voorstellen van een verbod van
wapenleveranties.
BELGIE.
Incident in de Kamer.
Gisteren hebben zich ongeregeldheden
voorgedaan tijdens de Kamerzitting, waar
het wetsontwerp betreffende het gebruik
der talen ln rechtszaken besproken zou
worden. Een groep jongelui, welke op de
publieke tribune had plaats genomen, be
gon plotseling te roepen. Tegelijkertijd
wierpen zij strooibiljetten in de zaal en
begonnen zij te zingen: „Ca ira, ca ira".
Op de strooibiljetten stond: wat ook de
stemming zij, welke zal worden uitge
bracht inzake het uniformverbod, weet
wel, dat we er volstrekt geen rekening
mee zullen houden. Wij zullen allen onze
uniform aantrekken op den dag van de
groote schoonmaak en op dien dag zul
len wij zingen: „Ca ira, ca ira".
Het pamflet besluit met de woorden:
„Voor België alles, voor de politici niets."
Zij werden, acht in getal, gearresteerd.
Zij waren lid van het z.g. Nationale Le
gioen.
In den loop van hun verhoor verklaar
den zij. dat het incident de eerste uiting
was van een weloverlegde actie en dat zij
de aandacht van het land hadden willen
wekken. Een hunner zeide nog, dat de
volgende manifestatie heviger zou zijn.
Het zijn werklooze bedienden. Zij zullen
vervolgd worden wegens beleediging der
afgevaardigden.
FRANKRIJK.
Het parlement weer bijeen
De Stavlsky-affaire.
Gisteren is het parlement weer bijeen
gekomen.
De Kamerzitting werd te 15 uur ge
opend. De president deelde mede, dat er
voorstellen waren binnengekomen van
vier socialisten tot onmiddellijke behan
deling van hun interpellaties over de po
litiek der regeering. Met groote meerder
heid werden deze voorstellen verworpen,
waarbij het nu en dan tot interrupties
van links kwam. De linkerzijde riep in
spreekkoor: „Ontbinden, ontbinden!" De
minister van handel stelde daarna voor,
dat de beraadslagingen over een op de
agenda staand wetsontwerp zouden ver
daagd worden. Dit voorstel werd met 400
tegen 175 stemmen aangenomen, waarbij
de linkerzijde tegen stemde. De zitting
werd te half vier verdaagd tot Donder
dag.
Ook de Senaat heeft zich na kortston
dige beraadslagingen tot Donderdag ver
daagd, nadat medegedeeld was, dat sena
tor Puis, die betrokken is bij de Stavisky-
affaire, zijn mandaat heeft neergelegd.
De oud-minister van justitie senator
René Renoult. die met zijn verdediger uit
voerig gehoord werd door den raad van
orde der Parijsche advocaten, is door dien
raad als lid van de balie geschrapt we
gens zijn optreden in de zaak-Stavisky.
René Renoult bracht in 1926 een geheel
ongewoon bezoek aan den toenmaligen
officier van justitie om op vrijlating van
Stavisky uit de voorloopige hechtenis aan
te dringen. Voor deze démarche (die trou
wens geen succes had) ontving hij een
honorarium van fr. 50,000.
BULGARIJE.
Vluchtelingen neergelegd.
In den nacht van 12 op 13 Mei hebben
acht Bulgaarsche Muzelmannen, z.g. Po-
maken. uit het dorp Dlgilik Kalllk (district
Koesjoekawak) geprobeerd de grens over
te sluipen, om op Grieksch grondgebied te
komen. De groep werd opgemerkt door de
Bulgaarsche grenswacht en aangehouden.
Toen de vluchtelingen eenige sommaties
in den wind sloegen, maakten de grens
bewakers van de vuurwapenen gebruik:
vier vluchtelingen werden gedood.
Volgens het Bulgaarsche Telegraafagent-
schap schijnen de vluchtelingen door pro
paganda er toe te zijn verleid Bulgarije
langs onwettigen weg te verlaten.
DUITSCHLAND.
Kabinetszitting.
Het Duitsche rijkskabinet heeft een
nieuwe wet op de theaters aangenomen,
waardoor het verschil tusschen openbare
en particuliere theaters komt te vervallen.
De theaters zijn samengevat onder leiding
van het ministerie van propaganda. De
minister van propaganda kan het opvoe
ren van bepaalde stukken, opera's en
operettes verbieden of verlangen.
Het rijkskabinet keurde verder een wet
op de belasting goed, waardoor de belas
tingregeling voor het geheele rijk uniform
wordt.
Besloten werd ook, den rijkspresident
voor te stellen, dat een verordening wordt
uitgevaardigd over de stichting van een
eerekruis voor alle deelnemers aan den
oorlog en voor de weduwen en de ouders
van hen, die in den oorlog zijn gevallen,
of in gevangenschap zijn overleden.
465e STAATSLOTERIJ
(Niet officieel)
5de klasse, 3de lijst
Trekking van Woensdag 16 Mei 1934
Hooge Prijzen
10002186 6618 9941 14053 18463
400— 4877 10462 12443
200.— 12373 13314 14948 16873 18163
100.— 627 1896 2013 2660 3157 5046 8119
11027 14441 14612 19286 20204
Prijzen van 70.—
73 104 159 641 682 784 887 943
1198 1360 1646 1674 1766 1844 2183 2226
2271 2339 2400 2474 2531 2556 2739 2776
2937 2985 3004 3311 3315 3458 3683 3759
4064 4129 4252 4333 4483 5088 5172 5217
5235 5328 6360 5422 5507 5598 6825 5825
6097 6181 6229 6300 6710 6840 7011 7210
7405 7678 7762 7792 7867 7886 8025 8078
8248 8286 8409 8448 8540 8638 8928 9075
9246 9373 9722 9777 9838 9846 10097 1U127
10176 10316 10342 10418 10453 10535 10544 10693
10695 10762 11072 11454 11546 11691 11776 11815
11831 11850 11855 11948 12223 12551 12676 12789
12897 12948 12992 12998 13148 13370 13401 13561
13608 13770 14077 14179 14182 14186 14392 14481
14503 14579 14568 14816 14779 14926 14961 15012
15016 15057 15160 15662 15726 15761 15956 16164
16327 16440 1645'. 16498 16638 16720 16723 16718
16764 16790 16853 16905 16951 16997 17031 17060
17208 17269 17615 17813 18605 18614 18651 19111
19247 19447 19500 19551 19582 19601 19655 19792
19842 19909 19940 20312 20355 20596 20701 20835
20897 20962 2100C
Nieicn
40 142 134 206 223 257 332 336
337 358 378 443 564 586 621 930
934 946 1034 1145 1148 1238 1249 1310
1386 1469 1570 1602 1658 1749 1769 1862
1945 1950 2022 2038 2046 2056 2097 2070
2095 2109 2146 2157 2301 2326 2327 2345
2351 2390 2417 2485 2490 2548 2606 2685
2718 2740 2762 2763 2839 2849 2860 2832
2897 2910 2924 2926 2930 2982 3012 3027
3052 3064 3138 3140 3149 3195 3221 3245
3264 3330 3392 3398 3411 3419 3493 3542
3570 3698 3705 3719 3799 3831 3896 3925
3958 4023 4075 4094 4161 4170 4209 4223
4264 4301 4364 4552 4560 4627 4637 4678
4729 4750 4773 4782 4824 4830 4886 4893
4939 4942 4367 4983 4991 5002 5005 5026
5073 6115 5179 5324 5381 5531 5559 5624
5657 6665 5081 5779 5829 6079 6129 6155
6158 6387 6560 6603 6649 6656 6662 6684
6768 6779 6802 6804 6861 6877 6894 6929
6956 7012 7069 7130 7176 7185 7201 7231
7267 7282 7238 7314 7355 7358 7388 7545
7574 7609 7633 7777 7865 8160 8175 8176
8211 8238 8317 8327 8374 8430 8456 8458
8576 8632 3691 8739 8903 8940 8970 9040
9115 9301 9314 9364 9383 9385 9399 9524
9528 9536 9572 9659 9702 9725 9735 9780
9784 9844 9889 9946 9961 9973 9991 9999
10088 10260 10318 10345 10347 10395 10474 10496
10513 10520 10660 10708 10711 10768 10863 11040
11107 11110 11152 11165 11224 11232 11326 11405
11440 11559 11575 11595 11673 11684 11806 11857
11859 11896 11936 12045 12056 12077 12079 12126
12136 12137 12216 12218 12298 12304 12313 12317
12335 12376 12402 12423 12493 12522 12530 12581
12613 12634 12675 12686 12715 12729 12765 12824
12838 12839 12866 12884 12966 13013 13048 13067
13095 13099 13268 13324 13357 13358 13368 13385
13451 13467 13469 13517 13523 13558 13591 13663
13691 13692 13716 13737 13750 13872 13889 13893
13949 14047 14237 14284 14299 14316 14432 14510
14555 14585 14617 14622 14848 14682 14684 14709
14739 14785 14799 14882 14933 15023 15024 15182
15186 15206 15286 15328 15388 15417 15433 15479
15578 15611 15621 15657 15755 15784 15801 15832
15887 15888 15908 15919 15954 15959 16020 16035
16074 16084 16129 16)83 16235 16305 16308 16314
16324 16420 16455 16473 16497 16502 16509 16527
16597 16618 16039 16736 16787 16821 16358 16866
16869 16888 16900 17051 17108 17145 17175 17131
17196 17199 17202 17250 17302 17344 17353 17365
17393 17460 17535 17537 17603 17604 17611 17623
17731 17784 17821 17837 17871 17936 17977 18021
18029 18077 18086 18181 18196 18222 18281 18288
18299 18501 18514 18518 18556 18568 18569 18576
16584 18643 18679 18739 18769 18802 18809 18834
18835 18858 1889. 19034 19052 19140 19160 19174
19201 19315 19334 19409 19410 19413 19473 19553
19564 19580 19628 19841 19675 19714 19789 19864
19669 19893 19902 20040 20120 20132 20152 20186
20198 20240 20210 20305 20347 20452 20465 20475
20487 20360 20671 20771 20838 20845 20965 2ÜU75
LETLAND
Uitzonderingstoestand ingevoerd.
Het Letlandsch Telegraaf Agentschap
deelt mede. dat de regeering den uitzon
deringstoestand voor zes maanden heeft
afgekondigd. Alle actie van de politieke
partijen is verboden en het parlement is
verdaagd tot de hervorming van de grond
wet. De regeering moest deze maatregelen
nemen in verband met geruchten over een
staatsgreep door het leger, de onmacht
van het parlement om te regeeren en de
onmogelijkheid om maatregelen te nemen
tot herstel van den economlschen toe
stand. De steeds groeiende ontevredenheid
deed de regeering vreezen voor onlusten
en zij achtte het haar plicht alle maat
regelen te treffen om dit te voorkomen.
Deze uitzonderingstoestand treedt te
Riga ln werking op 15 Mei. avonds elf
uur en in het overige Letland op 18 Mei
1 uur 's nachts.
Allen inwoners ls voorgeschreven alle
plichten, welke hen bij de uitzonderings
wet van 1919 zijn opgelegd, zonder tegen
spraak te vervullen. Het decreet is onder
teekend door den minister-president Ul-
manis en den minister van oorlog generaal
Balodls.
De overgang tot den autoritalren regee-
ringsvorm is rustig verloopen. Volgens nog
niet bevestigde berichten zijn in den loop
van den nacht de sociaal-democrattschen
voorzitter van het parlement dr. Kalnia
en zijn zoon gearresteerd.
TSJECHO-SLOW AKI JE.
Vlagincidenten.
Uit Praag wordt gemeld, dat het op
14 Mei in de Huberner Gasse te Praag tot
een ernstig incident is gekomen. Zes Duit
sche auto's waren voorzien van het haken-
krulsinsigne. Zij stopten voor een restau
rant, waar zich direct een groote volks
menigte verzamelde, die dringend de ver
wijdering der vlaggetjes eischte. De politie
greep in en nam de vlaggetjes in beslag.
De Inzittenden van de wagens beriepen
zich cp een Duitsch-Tsjechlsohe vlaggen-
overeenkomst. De Duitsche gezant heeft
ln verband met deze aangelegenheid ge
protesteerd.
JAPAN.
Protest te Londen.
Het Japansche agentschap Rengo ver
neemt, dat de Japansche minister van Bul
tenlandsche Zaken den ambassadeur te
Londen heeft opgedragen om de Engelsche
regeering te verzoeken haar stelsel van
contlngenteeringen te wijzigen, daar Japan
dit ln strijd acht met de meestbegunstl-
gingsbepaling ln het Engelsch-Japansche
handelsverdrag.
DE SCHULDENKWESTIE.
WASHINGTON, 16 Mei (Reuter), Huil
heeft verklaard, dat het departement van
buitenlandsche zaken nog geen formeele
voorstellen heeft ontvangen inzake de be
talingen van de oorlogsschulden en de
Vereenigde Staten hebben geen enkel
land voorstellen tot een regeling gedaan
De waarnemers zijn van oordeel, dat
België het best het land kan zijn, dat de
directe onderhandelingen opent, teneinde
een einde te maken aan de huidige impas
se, aangezien binnenkort een speciale
commissie aankomt, welke officieel de
Amerikaansche regeering ln kennis komt
stellen met de troonbestijging Van
Leopold III.
o
HERRIOT GEROTEERD.
Parijs, 16 Mei (Reuter). De Liga voor
Menschenrechten heelt gisteren met 9
tegen 4 stemmen besloten Herrlot als lid
van de Liga te royeeren.
Het voorstel hiertoe was ingediend door
de afdeeling Lyon van de Liga.
Het voorstel werd gemotiveerd mpt de
verklaring, dat Herrlot deel uitmaakt van
het kabinet-Doumergue en derhalve mede
verantwoordelijk is voor de maatregelen
van het kabinet.
Men weet nog niet of Herrlot gebruik
zal maken van zijn recht op beroep.
CHINA EN JAPAN.
Tokio, 16 Mei (V.D.) De Japansche am.
bassadeur in China, die thans te Tokio
vertoeft, heeft voor de Japansche econo
mische federatie een redevoering gehou
den waarin hij er den nadruk oplegde dat
de Chineesche regeeringsleiders tot het
Inzicht zijn gekomen, dat het onmogelijk
ls tot een regeling van zaken te komen
Inzake de Japansche problemen, wanneer
zij in den Volkenbond of derden afhanke
lijk blijven.
HET BALKANPACT.
LONDEN, 16 Mei. (Reuter). De Mac-
Chester Guardian publiceert een interviei
met koning Alexander van Joego Slaviê.
Deze verklaarde hierin, dat de Balkan-
staten sedert eeuwen de pionnen zijn je
weest van de groote mogendheden.
Het Balkan-pact moet hieraan een eind
maken; ieder, die een Balkan-staat aan-
vait. zal allen tegenover zieh vinden
Hu' wenscht derhalve niets liever danetn
samenwerken met Bulgarije en Albanië,
hiertoe zal alles in het werk worden je-
steld.
NIEUW SCHANDAAL IN FRANKRÜl
BAYONNE, 16 Mei. (Reuter). Naarjs-
meld wordt heeft men hier een nitw
schandaal ontdekt.
Een aantal personen heeft herhaaiie
malen te Bayonne postcheques van een ge
ring bedrag aangeboden, welke dan te Pa
rijs werden geïncasseerd, nadat het flijt-
vulde bedrag met een aantal nullen was
vermeerderd.
Twee cheques, waarop het bedrag van!
franc was vergroot tot 3000 franc zijn in
beslag genomen.
D epolltie heeft een jonge man uit een
bekende familie te Bayonne gearresteerd,
wiens taak het was, de cheques te Parijs te
incasseeren.
Naar verluidt moet het totaalbedrag, 1
met deze manipulaties werd „verdiend" in
de mililoenen loopen.
BRANDEN.
PARIJS, 16 Mei. (V. D.) In het Théétie
Daunou is gistermiddag brand uitgebroken
waardoor een schade is aangericht van
naar schatting 250 duizend francs.
KAAPSTAD, 16 Mei. (V.D.) Het Psycho
logisch Laboratorium en de afdeeling voor
Bantoe-studie van de Universiteit van
Stellenboseh zijn vernield, door een brand
die in den afgeloopen nacht is uitgebro
ken. Vooral het verlies van de afdeeling
voor* Bandoe-studie is onherstelbaar, daar
de geheele uitvoerige bibliotheek vernield
ls. De oorzaak van den brand is onbe
kend.
FRANSCH MARINEVLIEGTUIG
NEERGESTORT.
PARIJS, 16 Mei. (V.D.) Een Franscb
marine-watervliegtuig met 4 inzittenden,
dat Dinsdagmiddag in Duinkerken waj
opgestegen, teneinde in samenwerking
met den kruiser „Colbert" en eenige na
dere watervliegtuigen manoeuvres uit
voeren, is ten Zuiden van Duinkerken 1»
zee gevallen. Het Duitsche stoomschip
„Dresden", heeft de bemanning geref
SNEL RECHT IN AMERIKA.
LOS ANGELES 16 Mei (Reuter). De1 dn»
personen, die in verband met de ontv«
ring van den petroleum-magnaat oew
zijn gearresteerd, zijn reeds 24 uur na
arrestatie tot levenslange tuchthulssin»
veroordeeld. ,.r
De misdadigers bekenden schuld, anaer
hadden zij tot den dood door den saw
veroordeeld kunnen worden.
ARABIE.
De vredesvoorwaarden van Ibn Saud.
Naar verluidt, heeft Ibn Saud aan den
imam van Jemen volgende voorwaar
gesteld: ,«1
1. Behalve dat Jemen alle g«zela3ILir
vrijlaten, moet het afstand doen van as
Tehama en Nejran. Tevens moet de raw
beloven zich niet in de aangelegenn
dezer gebieden te zullen mengen.
2. Jemen moet een geldelijke 1.
geven gelijk aan de kosten, die Saua
verband met den oorlog heeft gemaaut
3. De veiligheid der onderdanen
Jemen die de zijde van Ibn Saud M
gekozen, moet worden gewaarborgd-
4. Gedurende een periode van 20 Ja»
Jemen geen versterkingen aanleggen
de gemeenschappelijke grenzen
Saudla.
