BOUWKUNSTIG SCHOON.
{Hose!! DAGBLAD - Tweede Blad
Vrijdag 27 Aprü 1934
SCHAKEN.
SPORT.
WIELRENNEN.
AUTOMOBILISME.
ZWEMMEN.
SCHEEPSTIJDINGEN.
VISSCHERIJBERICHTEN.
noede oplossing probleem Loyd van de
h "ren Schrama en Segaar. Van probleem
ÏSrllmont van den heer Segaar.
De oplossing van den drlezet van Kalser
ja] ik de volgende week behandelen.
A. ELLERMAN.
lste Prijs Dnla Polsklego 1932/33.
Wit begint en geeft mat ln twee zetten.
Wit: Kc6, Dd7, Tc5 en h5, Lfl en h8,
Po5. pib2, e5 en e6.
Zwart: Kd4, De4, Lbl en e3, Pa3, pld3,
13,14 en g6.
De match om het wereldkampioenschap
tusschen Aljechln en Bogoljubow heeft al
reeds een aantal belangrijke partijen op
geleverd. Hier volgt de tweede:
Aljechln Bogoljubow
1. d4 Pf6
2. c4 c6
3. Pc3 d5
De zgn. Meraner variant. De bedoeling
en dc4: te spelen en dan met b5 de pion
t> verdedigen noodzaakt wit tot e3.
4. e3 e6
Bet bezwaar Is echter dat zwart zijn
e-looper moet Insluiten.
5. Ld 3 Pbd7
Gewoonlijk speelt men eerst Pf3. Ld3
Igt later e4.
6. Pf3 dc4:
7. Lc4: b5
8. Ld3 a6
Ook speelt men b4.
9. 0—O c5
Ook kan volgens Grunfeld e4, Le7, 00,
b7, De2.
10. a4 b4
11. Pe4 Lb7
12. Pd2 Le7
Tot zoover is de partij gelijk aan die van
Grunfeld—Rubinstein te Meran 1924. Al
jechln heeft hier Iets nieuws.
13. a5 0-0
Het paard dreigt nu op bS te komen.
14. Pc4 Dc7
15. De2 Pg4
Zwart voelt de zwakte op de dame-
leugel en tracht tegenaanval te krijgen.
16. e4 cd4:
Er dreigde Lf3:
17. h3 Pe5
Pf6 was, lijkt het, solider.
18. Pe5: Pe5:
19. Lf4 Ld6
20. Le5: Le5:
Tfcl, dat sterk lijkt faalt na Pd3:, Dd3:,
1(4:,
21. Pb6 Ta7
Na Td8 volgt La6: en de a pion dreigt
Hoor te gaan.
22. Tacl Dd6
23. Tc4 f5
Wit dreigt Dd2 en dan of Tb4: of f4.
15 is te veel geweld. Lf4 was de zet.
24. ef5: ef5:
25. Tel Dg6
Dreigt Dg2:t.
26. f3 Te8
Zwart had hier een combinatie klaar,
die schitterend door wit weerlegd Wordt.
27. f41 Dg3
Zwart rekent nu: fe5:, Te5:, Df2, Tel:t,
UI. Wit rekent anders:
28. fe5: Te5:
29. Tc8t! Kf7
Na Lc8: volgt natuurlijk De5: en de il-
losle is uit.
Nu volgt een koningsjacht:
30. Dh5t g6
31. Dh7:t Kf6
32. Tf8t Kg5
33. h4t Kf4
34. Dh6t g5
En nu nog een aardig offer:
33. Tf5:t Tf5:
34. Dd6t Kg4
35. Lf 5t opgegeven.
Na Kh4: volgt Dh6t en na Kf5: kan
Dg3:f.
Dr. P. FEENSTRA KUIPER.
Den heer v. d. L. - Zal uw probleem na-
tien.
Den heer SI. - Inzendlngswiize zoo goed.
Zal gaarne uw oplossingen ontvangen.
Den heer Sch. - In probleem Densmore
b de door u bedoelde variant: Tal. Kg5,
W3t, gf3:, Df4t. Of Kf6, Df8t. Een mooi
geheel!
„DE RIJNSTREEK" (ALPHEN).
In een bestuursvergadering van boven
genoemde vereeniging werd het besluit
genomen op 21 Mei (2en Pinksterdag) een
'aardigheidsrit te houden voor toeristen,
bezien het succes der afstandsmarschen
vertrouwt het bestuur dat deze vorm van
vdtsparining eveneens in den smaak der
•wtliefhebbers zal vallen, te meer daar
oe afstand in Ieders bereik ligt en de mi
nimum snelheid niet te hoog is. Temeer
een groote deelneming verwacht
omdat het traject is uitgezet over wegen
rnh iaan het meerendeel der stedelingen
onoekend zijn en die hen zal voeren langs
°„,mooie polders, plassen en meren waar-
n dlt deel van Zuid-Holland zoo rijk ls.
Zondag wordt de tijdrit gehouden tegen
'riiG or" Gouda. De start van deze rit
K m Weer over een afstand van Pi"1- 12
_M. wordt gehouden is door „Excelsior"
baa„ef °P 10 30 uur vanaf de Wieler-
Gouda. De deelnemende renners
,e Rijnstreek" vertrekken om 9.30 uur
Wfé „Sportrust".
HET KOPPEL RIETHOVEN—VERSCHOOR
Wij vernemen, dat het koppel Riethoven
Verschoor a.s. Zondag wederom start te
Zwolle, tegen bekende binnen- en bulten-
landsche koppels. Vervolgens starten zij 10
Mei (Hemelvaartsdag) te Gouda waar o.a.
uitkomen: Pijnenburg, Slaats, Braspennlnx
v. Hout (Holl.), Schön, Buschenhagen
(Dultschl.), Degraeve, Meuleman (België)
en anderen. Ook doet Riethoven dien dag
een aanval op het baanrecord dat op naam
staat van J. v. d. Heuvel die de 169,5 M.
reed ln 10.5 sec. Tot nog toe was de tijd
van Riethoven 10.8 sec. Hij zal dus alles
geven om daaronder te komen.
Ook start Riethoven 13 Mei te Heem
stede, met den Amsterdammer Adan, be
kend uit den Amsterdamschen 6-daagsche
ln den koppelwedstrijd. Hij fietst daar ver
der tegen v. Egmond, Heslinga en Klaas v.
Nek Jr. een klassementrace.
DE FOLKLORE- EN CLUBTOCHT
DER K.N.A.C.
Het groote succes, dat de in 1932 ge
houden Clubtocht, welke onder den naam
van Twaalf-Provlnclën-Rlt werd verreden,
heeft opgeleverd, ls voor de Sportcommis-
sle der K.N.A.C. aanleiding geweest om na
te gaan, of een soortgelijke tocht, zij het
ook ln een anderen vorm, ook thans weer
zou zijn te organlseeren. En het resultaat
van de studie der Commissie is geweest,
dat besloten werd tot het uitschrijven van
een zoogenaamden „Folkloretocht", waar
van de bedoeling ln hoofdzaak ls de deel
nemers ln kennis te stellen met eenlge
specifieke gebruiken ln enkele deelen van
ons land.
De tocht duurt van 9 tot 13 Mei. Samen
komst te Oosterbeek.
INTERNATIONALE WEDSTRIJDEN TE
ANTWERPEN.
Gisteravond vonden te Antwerpen inter
nationale zwemwedstrijden plaats. Be
halve door de op tournee zijnde Hongaren
werd aan deze wedstrijden ook deelgenomen
door Engelsche en Nederlandsche zwem
mers. Daar de baanlengte slechts 32 Meter
was, waren de nummers niet die. welke ge
woonlijk verzwommen werden.
In het nummer 98 M. schoolslag behaal
de onze landgenoot Kruythof van de R.Z.C.
een mooi succes. Nadat de Hongaar Mezey
aanvankelijk de leiding had gehad, haalde
onze landgenoot bij de tweede en derde
baan meer en meer ln en won tenslotte
op schitterende wijze.
Inplaats van Scbeffer van D.J.K. startte
op de rugslag de Haarlemmer v. d. Meer
die derde werd. Mooi werd op de vrije
slag tweede achter Szegely.
DR. WILLEM MENGELBERG
HOOGLEERAAR?
Aan de Rijksuniversiteit te Utrecht.
Naar wij vernemen, aldus de „Msbd
overwoog men reeds geruimen tijd bij de
maatschappij tot bevordering der Toon
kunst de vestiging van een bijzonderen
leerstoel voor de reproductieve toonkunst
aan de Rijks-Universiteit te Utrecht.
Thans zoude, naar wij verder vernamen,
een verzoek, daartoe strekkend, reeds te
bevoegder plaatse zijn Ingediend.
Bij inwilliging van deze aanvrage zou de
leerstoel bezet worden door dr. Willem
Mengelberg.
Nederland kan hierdoor een uitstekende
gelegenheid krijgen, een begenadigden
kunstenaar nog hechter aan zich te binden.
Met name ook de stad Utrecht zal deze
tijding met vreugde begroeten, daar het
misschien ook voor het muziekleven aldaar
nieuwe perspectieven opent.
ROTTERDAMSCH-HOFSTAD-TOONEEL.
Tien jaar vaste bespeler van den Kon.
Schouwburg te 's-Gravenhage.
Maandag zal het tien jaar geleden zijn.
dat de gemeenteraad van 's-Gravenhage
voor den Kon. Schouwburg als vaste be-
speelster aanwees de N.V. Vereenlgd Rot-
terdamsch-Hofstad-Tooneel, directeur Cor
van der Lugt Melsert. Het feit, dat dit ge
zelschap gedurende tien jaren deze zelfde
positie heeft Ingenomen, is aanleiding
geweest tot het samenstellen van een her
inneringsboekje met talrijke scène-foto's
van in dien tijd gegeven vertooningen.
Jan R. Th. Campert heeft een inleiding
geschreven waarin hij o.a. zegt „het wijst
op een vast en kundig beleid, waardoor
de vele klippen, die op den weg van den
vasten bespeler opdoemen, omzeild wor
den; het wijst tevens op een doorgaans
juist peilen van datgene, wat de Haagsche
burgerij in het afgeloopen decennium
heeft gewenscht". Hij gaat na, welke ver
plichtingen de positie van het Rotter-
damsch-Hofstad-Tooneel meebracht, en
slaat een blik terug op het gespeelde re
pertoire. Er zijn stukken gespeeld, die uit
artistiek oogpunt den toets van de critiek
niet konden doorstaan het waren
meestal stukken, die het publiek naar den
schouwburg wisten te brengen maar
er was ook artistieke winst. In deze tien
jaren zijn een vijftigtal Nederlandsche
werken vertoond. De heer Campert herin
nert aan enkele vertooningen en noemt
het repertoire het getuigschrift van een
gezelschap, dat veel en hard werkt en dat
tot veel voortreffelijks in staat bleek. Hij
gelooft, dat weinig anderen in deze positie
het niveau zouden bereiken, dat het Ver-
eenigd Rotterd.-Hofstad-Tooneel heeft
bereikt.
Achterin vindt men een overzicht van
het in de afgeloopen tien jaren gespeelde
repertoire. De directeur, de heer Cor van
der Lugt Melsert, trekt er de conclusie
uit, dat het tooneel niet „dood" is. In de
worsteling met de tijdsomstandigheden,
nog verergerd door de concurrentie van
radio, bioscoop en sport, vraagt hij den
steun van critiek en publiek.
TIJDSCHRIFTEN.
Maandblad „1934."
Wij ontvingen het 'Aprilnummer van
het Maandblad voor wordende cultuur i
1934 met artikelen van M. Bloemendaal
over het werk van Jacob Wassermann, F.
van der Eeze „Uit het heiligdom", Mary
Bauer „Van een dauwdorp", Jan C. A. W.
Mulder „De verhouding der kunst tot de
hedendaagsehe samenleving", Anne H.
Mulder: „Literaire moment-opnamen" etc.
NIEUWE UITGAVEN.
Bij de N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. E. J. Brill te Leiden is uitgekomen als'
brochure: De straf in het strafrecht door!
N. Muller (polltie-rechter te Amsterdam)
en tevens: Nulla poena sine lege.
MIJ OCEAAN.
PHRONTIS, Java naar Amsterdam, pass.
25 April Gibraltar.
LAERTES, 25 April van Belawan naar
Amsterdam.
POLYPHEMUS, A'dam naar Java, 25 April
van Sabang.
HALCYON LIJN.
STAD VLAARDINGEN, 25 April van Vlaar-
dingen naar Klrkenaes.
STAD AMSTERDAM, Vlaardingen naar
Gefle, 26 April uit den N. Waterweg.
STAD ARNHEM. 25 April van Bagnoll naar
Almeria.
STAD ZALTBOMMEL, 25 April van Cag-
liarl te Porto Torres.
FLENSBURG, 25 April van Rotterdam te
Narvik.
MIJ. NEDERLAND.
POELAU ROEBIAH, 25 April van Batavia
naar Amsterdam.
TANIMBAR, uitreis, 26 April te Antwerpen
KON. NED STOOMBOOT MIJ.
AMAZONE, 25 April van Burriana naar
Rotterdam.
ARIADNE, 25 April van Catania n. Mes
sina.
JUNO, 26 April van Genua te Savona.
SATURNUS, 25 April van Amsterdam te
San Juan.
TITUS, 25 April van Haifa naar Limni.
TRITON, thuisreis, was 25 April 5.35 uur
v.m. 395 mijlen W.Z.W. van Lands End.
BENNEKOM, 25 April van Hamburg naar
Antwerpen.
VESTA. 26 April van Huelza te Lissabon.
BERENICE, 26 April van Rotterdam te
Malaga.
VAN RENSSELAER, 26 April n.m. 1 uur
van Plymouth naar Havre.
IRENE, 26 April van Danzig te Stettin.
AJAX, 26 April n.m. 4 uur van Hamburg
naar Amsterdam.
HOLLAND—OOST-AZIE LIJN.
WAALKERK. 25 April n.m. van Hamburg
te Rotterdam.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
RANDFONTEIN, uitreis, 25 April v. Suez.
HOLLAND—AMERIKA-LIJN.
BILDERDIJK, 25 April van Rotterdam te
Boston.
DAMSTERDIJK, Pacific Kust naar Rot
terdam, 25 April te Liverpool.
DINTELDIJK, 26 April van Pacific Kust
te Rotterdam.
DRECHTDIJK, Rotterdam naar Pacafic
Kust. 25 April van Londen.
BREEDIJK. New York naar Rotterdam,
pass. 26 April Lizard.
BINNENDIJK, 26 April van Norfolk te
Rotterdam.
ROTT. LLOYD.
KERTOSONO, 25 April van Rotterdam n.
Hamburg.
SIBAJAK, uitreis,26 April te Marseille.
DEMPO, 26 April van Rotterdam te Ba
tavia.
INDRAPOERA, uitreis, pass. 26 April v.m.
3 uur Perim.
KOTA PINANG, thuisreis, pass. 25 April
Finisterre.
PALEMBANG, 25 April n.m. 9 uur van
Rotterdam te Hamburg.
BALOERAN, thuisreis, 26 April van Tanger
HOLLAND—BRITSCH INDIE LIJN
STREEFKERK, thuisreis, 26 April te Ham
burg.
HOLLAND—AUSTRALIË LIJN.
ALMKERK, uitreis, was 25 April 9 uur
v.m. 140 mijlen Z. van Lands End.
KON. PAKETV. MIJ.
LEMATANG, 25 April van Port Louis naar
Manakara.
JAVA-CHINA-JAPAN LIJN.
TJISAROEA, 24 April van Hongkong naar
Muntok.
JAVA—NEW YORK LIJN.
DJAMBI, 24 April van New York n. Phila
delphia.
SILVER—JAVA—PACIFIC LIJN.
TARAKAN, 24 April van Singapore naar
Pacific Kust.
BENGALEN, 25 April van Manilla naar
Calcutta.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIJN.
ALCYONE, thuisreis. 25 April van Rio
Janeiro.
DIVERSE STOOMVAARTBERICHTEN
BATAVIER V, 26 April van Rotterdam te
Gravesend.
FARMSUM, 24 April van B. Aires te Bahia
Blanc a.
EXPORT, 25 April van Rotterdam te
Londen.
MURENA, naar Gothenburg, pass. 25 April
Bevezier.
GOUWE, Barry naar Libreville, pass. 26
April Barry Island.
JEANNETTE. 23 April van Amsterdam te
Britonferry.
HENNIE. 25 April van Port Houstock te
Hull.
VLIESTROOM, 26 April van Amsterdam
te Hull.
MEERMANSBURG.
II.
Maarten Meerman en zijn echtgenoote
Helena Verburgh hebben hun stichting
naar buiten al dadelijk een deftig aanzien
gegeven. Met den glorietijd der Holland-
sche Renaissance was het in dien tijd,
1681, gedaan. De Lakenhal was, zooals we
opgemerkt hebben, veertig jaren vroeger
waarschijnlijk het eerste gebouw, waaraan
het uit Frankrijk geïmporteerde klassi-
cistische schema met een zekere barokke-
weelde werd toegepast.
Bij den bouw van particuliere woningen
volgde men veelal nog de oude zede van
den smallen hoogopgaanden trap- of tuit-
gevel. Uit 1660 ongeveer dateeren hier te
Leiden nog een vrij opmerkelijk aantal
.woningen ln den ouden trant, waarbij we
indertijd als kenmerkend verschijnsel juist
voor dien tijd vonden, de uit één stuk
zandsteen gehouwen ontlastingsbogen of
vlakke strekken, versierd met kopjes. Soms
is nog slechts een fragment van deze
gevels over, doordat de pui werd gemoder
niseerd en de top vervangen door een
kroonlijst. We hebben dat alles indertijd
tamelijk uitvoerig besproken. Ook merkten
we op, dat er nog omstreeks 1700 o.a. en
kele pakhuizen met trapgevels werden ge
bouwd.
Gebouwen, die evenwel een meer of
minder officieel karakter bezaten, ver
rijzen na 1640 hier te Leiden als regel in
klassicistischen stijl, of wil men, in den
stijl der Hollandsche barok, waarvan de
ontwikkeling in de verte een navolging is
van de Fransche' Lodèwijks'tijlen.
Zoo kunnen we Meermansburg onder
brengen bij Stijl Lodewijk XIV, wat vooral
aan het ornament tot uiting komt.
De gevel heeft een monumentaal karak
ter en mist de fijne, trillende, tintelende
bewogenheid van onze fraaie oude trap
gevels als Stadstimmermanshuis, Wees
huis, Latijnsche School, enz. Deze gevel is
om zoo te zeggen streng ln lijst gevat. Het
hoofdmateriaal is roode baksteen met een
hardsteenen plint. De zijden van den voor
gevel worden geaccentueerd door geblokte
pilasters van zandsteen. Opmerkelijk ls ln
het vlakke gevelveld de strenge verdeeling
der ramen. Vermoedelijk werden ln dit
bouwwerk oorspronkelijk al geen kruis
kozijnen meer toegepast
Zooals in de Hollandsche barok ge
woonte was, werd de aandacht vooral be
paald bij de middenpartij, die ln haar
verticalen drang toch nog weer even aan
het oorspronkelijk volkseigene herinnert.
Er is in de vormen zelf niets, dat aan de
Gothiek herinnert, doch het vertlcalisme
van de middenpartij wekt nog even de
gedachte op aan den oerouden Gothisee-
renden drang. Wij zullen aan het Rapen
burg en aan de Breestraat bij verschil
lende gebouwen uit dien tijd en wat later
dat nog kunnen opmerken.
Bij Meermansburg wordt dat opstre-
vende van de middenpartij trouwens door
tal van horizontale lijnen gebroken.
Men lette slechts op de stapeling van
de zandsteenblokken ln het benedenge
deelte. Opmerkelijk zijn hier de zware
vormen, zoo b.v. van het kalf ln de poort
en van de eikenhouten deur, waarvan de
loopdeur juist ln het midden ls aange
bracht.
We bepalen ons thans eerst tot het sie
rend element. De hoofdzaak hiervan is
het gebombeerd schild, waarin ln sierlijke
letters met zwierige krullen de naam
„Meermansburg" is gegrift. De vorm van
dit cartouche ls wel ln den grond ver
schillend met die. welke we in Lelden
zooveel vinden uit het begin der 17de
eeuw. In dien tijd vonden we als om
lijsting meestal rolwerk en klaverblad-
vormen. Thans heeft alles veel meer een
naturalistisch karakter. Men lette slechts
op de zware gekrulde acanthusbladvormen,
die het schild omgeven. Zware guirlandes
van bloem- en bladvormen vullen nu de
zwikken van den benedenbouw en ter
weerszijden daarvan hangen bloemtrossen
af, die de wapenschilden van de stichters
dragen, met afhangende kwasten. Dit alles
is in de weelderige vormen van stijl Louis
XIV. Boven dezen onderbouw rusten op
een zwaren zandsteenbalk dubbele pilas
ters met Jonisch kapiteel. Een architraaf-
balk en eenvoudig Jonisch fries met het
jaartal CIDI3CLXXXI besluiten de eerste
verdieping. Boven de kroonlijst is een
driehoekig fronton aangebracht met
bloklijsten. De timpanvulllng bestaat uit
slingers en ander ornament. Het schema
van het Jonische tempelfront Is hier dus
voor één verdieping aangebracht.
Treden we door de loopdeur dan komen
we ln een ruime hal, die zeer streng en
eenvoudig gehouden is en die als eenigste
versiering prijkt met een groot gesneden
houten wapenbord, weer in de krachtig
sprekende vormen van den tijd. Wat even
wel meer opvalt is het mooie uitzicht over
het groote binnenplein van het hof. dat nu
prijkt in de eerste weelde der lente.
LINGE, 22 April van Libreville te Plllau.
JONGE ANTHONY, Rotterdam naar Oran,
pass. 23 April Ouessant..
JONGE JOHANNA. Rotterdam naar San
Louis du Rhone, pass. 24 April Finisterre.
BATAVIER VIII. 24 April van Rotterdam
te Bordeaux.
JONGE ELISABETH. Carthagena, naar
Rotterdam, pass. 25 April Gibraltar.
KEILEHAVENR'dam naar Port Gentil,
25 April van Las Palmas.
IJSELHAVEN, 25 April van Montevideo te
B. Aires.
SELENE, 25 April van Havre te Curacao.
TRITO. 25 April van Belfast n. Plvmouth.
VEERHAVEN, 25 April van New Orleans n.
Rotterdam.
ALPHARD, 25 April van Angra do Reis n.
B. Aires Roads.
ST. PHILIPSLAND, 26 April van Gdynia
naar Rotterdam.
MIDSLAND, 26 April van de Tyne naar
Harlingen.
SCHOKLAND, 25 April van R'dam te
Kingslynn,
ST. ANNALAND, 25 April van Rotterdam
te Blyth.
WESTLAND. 26 April van R'dam te Leith.
HOOGLAND, 26 April van de Tyne te
Hamburg.
IJMUIDEN, 27 April.
VISCHPRIJZEN.
Tarbot per KG. f. 1—0.80; Griet per kist
van 50 KG. f.3513; Tongen per KG.
f. 1.450.90; Zetschol per kist van 50 KG.
f. 16.50; Kleine Schol per kist van 50 KG.
f. 16.503.70; Schar per kist van 50 KG.
f. 10.50—2.10; Pieterman en Poontjes per
kist van 50 KG. f.4: Kabeljauw per kist
van 125 KG. f.5334; Gullen per kist van
50 KG. f. 13.50—7; Wijting per kist van 50
KG. f.2—1.40.
Aangekomen de stoomtrawler IJM. 159
met f. 1040; de beuger VL. 3 met f. 806 en
de loggers KW. 23 met f.721; KW. 5 met
f.754; KW. 49 met f. 782; KW. 58 met
f. 657.
Levende beugvisch: Kabeljauw f. 4.70
1.20 per stuks; Gul f. 0.73 per stuk; Leng
f. 4.10—1.30 per stuk; Heilbot f. 0.95—0.80
per KG.
Doode beugvisoh: Groote Gul f.98.50
per 50 KG.; Kleine Gul f.8—7.50 per 50
KG.; Vleet f. 1.62—0.53 per stuk; Leng
f.2.40—0 24 per stuk;; Heilbot f. 1 per KG,
Tarbot f. 0.80 pet KG.
