75ste Jaargang
DINSDAG 17 APRIL 1934
No. 22721
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
prijs der adyertentien:
Prijs dezer courant
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Prof. Mr. R. KRANENBURG en Mr. A. M. JOEKES
VRIJZINNIG DEMOCRATIE
of NATIONAAL SOCIALISME
SCHEEPSVERBINDINGEN.
Hef voornaamste Nieuws
van heden.
BUITENLAND.
de algemeene toestand.
LEIDSCH
DAGBLAD
BO CtB. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen
iWaaï agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postreCht. Voor evenitueele opzending ran
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeintlsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
Voor Leiden pgr 3 ffifaancien f/2135; pér waeÊ f-.0,18
Bulten Leiden, waar agëftfèH géVéstigd sjjh-, pér wl&B nörf&
Franco per post f. 2.35 fwrtokostè'n.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den doen te weten, dat door den Raad
dier gemeente, in zijn vergadering van
den 19en Februari 1934, is vastgesteld de
volgende verordening:
VERORDENING
houdende wijziging van de verordening-
van 23 Mei 1912 (Gemeenteblad No. 18)
op het Rijden, laatstelijk gewijzigd
bij verordening van 21 Maart 1932
(Gemeenteblad No. 6).
Eenig artikel.
In bovengenoemde verordening wordt
ia artikel 33A ingevoegd een nieuw arti-
fcel 33B, luidende:
Het is den bestuurders van motorrij
tuigen verboden op den openbaren weg
al of niet tegen betaling publiek op te
nemen
a. op de door Burgemeester en Wethou
ders, blijkens openbare kennisgeving, aan
gewezen wegen of gedeelten van wegen;
b. op andere wegen binnen een afstand
van 25 Meter van wegen, ais bedoeld on
der a.
Het verbod van het eerste lid is niet
van toepassing:
lo. tusschen half een en zeven uur des
voormiddags:
2o. ten aanzien van het afhalen van
personen aan woningen en andere gebou
wen, waar zij vertoeven, indien de bestel
ling daartoe vooraf aan de garage of de
standplaats van het motorrijtuig of bij
een vorigen rit is gedaan;
3o. ten aanzien van motorrijtuigen,
waarmede met vergunning van Burge
meester en Wethouders ingevolge artikel
22 van de verordening op de Straatpo-
litie op den openbaren weg een stand
plaats wordt ingenomen, voorzoover het
opnemen van publiek op die standplaats
geschiedt;
4o. ten aanzien van openbare middelen
tot vervoer van personen, welke met ver
gunning ingevolge de Wet Openbare Ver
voermiddelen of deze verordening in wer
king zijn, voorzoover het opnmnen van
publiek niet uit anderen hoofde verbo
den is.
Vastgesteld door den Gemeenteraad van
Leiden, in zijn openbare vergadering van
den 19en Februari 1934.
De Burgemeester,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
De Secretaris,
VAN STRIJEN.
Zijnde deze verordening aan de Gede
puteerde Staten van Zuid-Holland, vol
gens hun bericht van den 11/13 April
1934, B No. 1550 (2e Afd.) G.S. No. 69, in
afschrift medegedeeld.
En is hiervan afkondiging geschied,
waar het behoort, den 17en April 1934.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
9549 Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat
W. van der Heijden, te Leiden, een ver
zoek heeft ingediend ter bekoming van
,een verlof A voor den verkoop van zwak-
alcoholischen drank in het klein in het
perceel Lage Rijndijk No. 64, alhier.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 17 April 1934. 9548
Ds. A. D. MEETER.
Ds. A. D. Meeter, Herv. pred. te Wage-
ringen, die voor enkele jaren de Herv.
Gem. te dezer stede als predikant diende,
zal Zondag 27 Mei afscheid nemen van de
Ned. Herv. Gem. te Wageningen en Zon
dag 3 Juni zijn intrede doen te Water
graafsmeer (Amsterdam-Oost.) Ds. Joh.
W. Groot Enzerink. Herv. pred. alhier, zal
als bevestiger optreden.
o
ELTAX NEEMT STADSVERKEER OVER.
Het voorstel-Groeneveld geen bezwaar.
Zooals men uit het Raadsverslag kan
zien, heeft de Raad het voorstel van B.
«n W. waarbij de autobusdienst van Stads
verkeer met 1 Mei wordt overgenomen
door de N.V. Eltax aanvaard na te heb
ben aangenomen een voorstel Groeneveld
waarbij aan het college van B. en W. be
halve toezicht op de arbeidsvoorwaarden
ook wordt opgedragen toezicht op de
loonen.
Naar wij vernemen, heeft de N.V. Eltax
daartegen niet het minste bezwaar. Zij
hbemt toch over alle voorwaarden, waar
onder Stadsverkeer den dienst uitvoerde
en daaronder behoort ook hetgeen is neer-
Belegd in het voorstel Groeneveld. Alleen
de bussen zullen om het half uur loopen,
terwijl op een vijftal plaatsen langs de
toutes naar Tuinstadwij k en Kooikwartier
ter aanvulling Eltax-taxis zullen worden
Sestationneerd.
Voor een jaar is deze busdienst dus
Veer verzekerd.
EEN VRAAGSTUK BETREFFENDE DE
„LEYDSCHE KEUREN" VAN HET
JAAR 1658.
Onze stadgenoot, de heer Fel. Driessen
schrijft ons:
De Beschrijving der Stad Leyden uit
de achttiende eeuw is voldoende bekend.
Het eerste deel is gedateerd 1762 en ge
schreven door Frans van Mieris. Deze
overleed 22 Oct. 1763. De papieren, in
houdende de verdere documenten werden
door zijn nichten de dames Trioen op 3
November 1763 overgeleverd aan Daniel
van Alphen. die op zich nam de verdere
publicatie van het werk voort te zetten.
Hij betaalde op 19 Januari 1764 aan ge
noemde dames daarvoor de som van drie
duizend gulden.
Het tweede deel is getateerd 1770; daar
in leest men, dat de inhoud tot en met
pagina 627 nog geheel afkomstig is van
Van Mieris, terwijl de rest door van Al
phen is bewerkt. Aan het einde vindt
men een beschrijving van onze Maat
schappij van Letterkunde, waaruit blijkt,
dat van Alphen in 1766 lid werd en in
1770 benoemd tot voorzitter, terwijl zijn
neef Anthony, Cornelis de Malnöe het se
cretariaat waarnam. Het derde deel werd
pas in 1784 gedrukt en is toch nog on
volledig, daar het slechts loopt tot pagina
1137, terwijl op het Leidsch archief nog
verdere gedrukte pagina's aanwezig zijn.
Ik vervaardigde van de pagina's 1137 en
1226 een photo, die ik aan ons archief heb
aangeboden ter bijvoeging in het ge
drukte exemplaar.
In de voorrede van dat derde deel be
looft Van Alphen, dat hij „Niets dat waar
is verzwijgen of verbergen zal", doch het
is mij gebleken, dat die belofte niet werd
vervuld
Immers:
Het keurboek der Stad Leyden gedrukt
aldaar bij Francois Hackes en Pieter Lef-
fen in 1658 volgens resolutie van 14
Januari 1657 wordt in alle drie deelen
van de beschrijving van Leyden veelvul
dig aangehaald, doch een dito Keurboek
der Stad Leyden, dat in Amsterdam reeds
in 1657 bij Jan Hendrickxs verscheen,
wordt stelselmatig verzwegen. In een dei-
talrijke keurboeken, doorschoten met wit
papier, op het archief alhier aanwezig,
vindt men echter een aanteekening van
denzelfden Van Alphen met vermelding:
„Dat dat Keurboek buiten kennis van
de Regeering dezer stad te Amsterdam is
gedrukt en uitgegeven."
Het vraagstuk luidt dus als volgt:
1. Waarom heeft Van Alphen deze we
tenschap in zijn gedrukte werken verzwe
gen?
2. Wie is de persoon geweest, die de be
scheiden aan Jan Hendriks den drukker
heeft overgeleverd?
3. Welke zijn de andere keuren, die door
Jan Hendrickx reeds zijn gedrukt. Zie de
voorrede gedateerd 12 Maart 1657, waar
in hij schrijft:
„Ende ghelyk ick voor dezen hebbe be
merkt, dat de keuren, die bij mij waren
doen drucken U. E. zyn aengenaem ge
weest."
4. Hoe is het mogelijk, dat een derge
lijk feit niet door latere historici is op
gemerkt? En is het niet meer dan brood-
noodig, dat die kwestie nog eens grondig
wordt bestudeerd?
LEIDSCH JAARBOEKJE.
Bij de drukkerij P. J. Mulder en Zoon
alhier verscheen het Jaarboekje voor ge
schiedenis en oudheidkunde van Leiden en
Rijnland tevens orgaan van de Ver. „Oud-
Leiden" 1933—'34.
In het jaarverslag lezen wij o.m., dat het
bestuur zich veel moeite heeft gegeven om
het poortje der voormalige rectorswoning
een waardige plaats te doen geven in den
Clusiustuin, welk werk evenwel wegens de
hooge kosten niet werd uitgevoerd.
Ook werd sterk aangedrongen op restau
ratie van den molen „De Valk", waarvoor
een subsidie werd toegezegd. Aangezien
het gemeentebestuur bezwaar maakt tegen
het gebruiksrecht van den grond door den
eigenaar, werd aan de restauratie-plannen
tevenmin uitvoering gegeven.
Het ledental ging, na een aanvankelijk
vrij groot verlies, in de tweede helft van
1933 sterk vooruit.
Het boekje bevat behalve de gebruike
lijke ledenlijst en korte kroniek gedachte-
nis-artikelen van wijlen J. G. M. van Griet-
li tiysen, med. drs. A. Kist, mr. Egbert de
Vries. prof. dr A. Eekhof, prof. mr. C. van
Vóllenhoven, Willem C. Brouwer, med. drs.
W. A. Muyzert, prof. dr. W. Storm van
Leeuwen, H. W. Tieleman, dr. J. W. P.
Fransen, prof. dr. E. D van Oort, prof. dr.
P. Ehrenfest, prof. nu-. H. B. Greven en
Voorts schrijft de heer H. J. Jesse over
„Chtistoffel Plantijn te Leiden", dr. mr.
J. W. Vërburgt over „Het leven van J. P.
Dour, prof. dr. J. W. Muller over de ge
schiedenis der Bibliotheca Thysiana, mevr.
EerdpeekClaasen over een merkwaardige
vondfet in de Katwijksche duinen, mr. S. J.
Fockèma Andreae over Geldersche koloni
satie te Leiden, dr. J. E. Kroon over den
eersten bezoeker van de Schans Lammen
op 3 October 1579 en G. F. E. Kiers over de
Leidsehe monumenten.
MILITAIRE PROMOTIES.
Met ingang van 1 Mei a.s. is benoemd
tot majoor bij het 8ste regiment veldar
tillerie kapitein, jhr. H. Laman Trip van
6e RV.A., terwijl met ingang van denzelt-
den datum zijn benoemd tot kapitein bij
het 4de regiment infanterie de eerste lui
tenants C. E. Chivat en T. C. van Dieren-
donck van dat regiment.
RECLAME
9539a
SPREKEN VRIJDAGAVOND 20 DEZER
OM 6.15 UUR IN DEN BURCHT OVER:
BEZOEKT DEZE OPENB. VERGADERING
KINDERHUIS „VOORDORP."
Het 25-jarig bestaan.
Zondag, 29 April zal het 25 jaar geleden
zijn, dat het Kinderhuis „Voordorp" te
Leiderdorp vanwege de Ned. Herv. Kerk
werd gesticht. Eenige oud-verpleegden
zijn van oordeel, dat dit feit niet onop
gemerkt mag voorbijgaan. Teneinde nu
tot een passende herdenking te komen
waren gisterenavond in Staalwijk veie
oud-verpleegden samen gekomen om te
overleggen hoe aan deze plannen uitvoe
ring te geven. Na langdurige bespreking
is besloten een circulaire te zenden aan
alle oud-verpleegden om gezamenlijk tot
vreugde der tegenwoordige verpleegden
het een of ander aan te bieden Naarmate
de giften binnen vloeien zal het voorloopig
comité nader overleggen wat of den kin
deren aangeboden zai worden.
Voorts ligt het in de bedoeling om alle
oud-verpleegden op Zaterdag 12 Mei in
„Voordorp" een gezelligen avond aan te
bieden, waar dan tevens het huldeblijk zal
worden overhandigd.
Daar het niet doenlijk is om aan alle
adressen van oud-verpleegden te komen
worden dezen uitgenoodigd hun adres be
kend te maken aan het secretariaat: C.
W. Pouw, Bakker Kortstraat 20, alhier.
GESLAAGDE UITVOERING TEN BATE
DER LEIDSCHE KINDERBEWAARPLAATS
Gisteravond heeft de Kon. Ver. „Litteris
Sacrum" een herhaling gegeven van „Graaf
X", spel in 3 bedrijven van Molnar, dit
maal ten bate van de in nood verkeerende
„Leidsehe Kinderbewaarplaats", Langebrug
87. De uitvoering was weer een groot suc
ces! Medewerking werd ditmaal verleend
door een strijkje, dat in de pauze de stem
ming verhoogde. Jonge meisjes verkochten
progTamma's en bonbons, waarvan de op
brengst het mooie doel ten goede fcwarn.
Mededeeling werd gedaan van het feit, dat
de begeleiding der vioolsolo in handen was
van mej. De Graaf en niet in die van mej.
De Haan, zooals abusievelijk vermeld.
Na het tweede bedrijf betrad de presi
dente der „Leidsehe Kinderbewaarplaats",
mevr. Hoogenboom, het podium en dankte
de leden der Kon. Ver. ..Litteris Sacrum"
hartelijk voor hun uitstekend spel, dat zij
dezen avond welwillend in dienst hadden
gesteld tot steun der „Bewaarplaats", die
de kinderen van werkende of zieke vrou
wen den ganschen dag tegen een geringe
vergoeding opneemt en verzorgt. Zij bood
uit groote erkentelijkheid mevrouw Hage-
man een prachtigen bloemenmand aan.
Een mooi bezette zaal heeft ten zeerste
van deze vlotte uitvoering, die na elk be
drijf met een hartelijk applaus beloond
werd, genoten!
GESTOLEN AUTO IN BESLAG GENOMEN
Gistermiddag vervoegde zich bij den
autohandel der firma Vreeken en Schudel
aan de Papenstraat iemand, die een auto
te koop aanbood. De heer Schudel her
innerde zich, dat korten tijd geleden te
Amsterdam een auto was ontvreemd,
waarvan de beschrijving in verschillende
opzichten overeenkwam met het uiterlijk
van den hem te koop aangeboden wagen.
Hij gaf voor eerst overleg te willen plegen
met zijn compagnon, en verzocht den man
in den loop van den middag terug te ko
men, waarna de onderhandelingen zouden
kunnen worden voortgezet. De bezoeker
zou in dien tusschentijd een boodschap
gaan doen in Wassenaar. De heer S. waar
schuwde inmiddels de politie, die daarop
de auto te Wassenaar in beslag nam. De
auto bleek inderdaad van diefstal afkom
stig te zijn, zoodat de politie, dank zij de
activiteit van den heer Schudel. een goede
vangst heeft gedaan. De bestuurder was
in het bezit van een koopbewijs, zoodat
de auto vermoedelijk al in de tweede of
derde hand was. De dieven hadden al het
mogelijke gedaan om den wagen onken
baar te maken, o.a, door de geheele car
rosserie in een andere kleur të lakken.
ONTSPANNINGSAVOND VOOR
WERKLOOZEN.
De Leidsehe Dilettantenclub gaf gister
avond in de vrij goed bezette concertzaal
„Concordia" een buitengewone voorstel
ling voor werkloozen van het bekenae
oorlogsdrama van Bertha von Suttner „De
wapens neer", reeds eerder in eigen kring
met groot succes opgevoerd. Ook het pu
bliek van gisteravond heeft met groote
aandacht het spel gevolgd en daarvan
onverdeeld genoten. De stilte tijdens en
het applaus na elk bedrijf bewees hoezeer
het gebodene in den smaak viel. De fraaie
costumes en het kapwerk waren van den
heer Piet van der Pijl; de regie berustte
in de vertrouwde handen van den heer
A. de Water. De werkloozen zullen de
L.D.C. ongetwijfeld dankbaar blijven voor
dezen mooien avond.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het candidaatsexamen
Indisch recht, de heer J. W. Dersjant, Den
Haag; voor het doctoraalexamen genees
kunde, de heeren J. L. M. Franses, Den
Haag en H. M. de Monchy, Den Haag.
LEIDSCHE RADIO-VEREENIGING.
Demonstratie van meetinstrumenten.
Gisteravond werd in „Oud-Hortuszicht"
door één der leden, den heer C. Brouwer,
een lezing' en demonstratie gegeven over
het onderwerp: de in de radio meest ge
bruikte meetinstrumenten. Op zeer popu
laire wijze behandelde de spreker de di
verse meetinstrumenten en gaf daarbij een
globaal overzicht vanaf de oudste tot de
meest moderne meetapparaten. O.a. de
monstreerde de heer Brouwer een meet
instrument, geschikt voor gelijk- en wis
selstroom, met totaal 22 meetbereiken.
Na de behandeling der instrumenten
werd de practische toepassing aangegeven,
speciaal aan de hand van de bij de radio
lampen verpakte karakteristiek-briefjes.
Duidelijk werd hierbij het belang der
stroommeting aangetoond, waardoor het
iederen amateur mogelijk is om met be
scheiden hulpmiddelen zich een zoo juist
mogelijke werking der radio-lampen te
verzekeren. Ook het doormeten van diverse
onderdeden in een ontvanger werd op zeer
begrijpelijke wijze uitgelegd en gedemon
streerd.
Het was een leerzame avond, welke met
veel aandacht gevolgd w,erd, getuige de
vele vragen en het hartelijk applaus aan
het eind van den avond.
AANBESTEDINGEN.
De directeur van Gemeentewerken heeft
hedenmorgen namens B. en W. aanbe
steed het maken van een vaste brug over
de Stadsmolensloot en het uitvoeren van
daarbij behoorende werken.
Er was als volgt ingeschreven: M. Ko-
nings f. 14.740; C. J. Kiebert, Sassenheim,
f. 14.641; fa. Gebr. A. en J. den Ouden,
Oegstgeest f. 14.200; A. J. de Later en P.
Meyers, Oegstgeest, f. 13.960; G. A. Koning,
Voorschoten, f. 13.400; Th. L. J. Zitman,
f. 13.179; H. C. Heemskerk f. 12.966; L. P.
v. d. Geer en A. Th. Stuifzand, f. 12.760;
G. Bakker en C. Timmerman, Haarlem
f. 12.500; W. F. Marcelis f. 12.379; P. ter
Reehorst, Aalsmeer f. 12.200; D. Kaay en
Zn. f. 11.992; Wed. H. van Driel, Koude
kerk f. 11.976; I. Til. Cornet f. 11.487; C.
Godschalk en Co., Hazerswoude f. 10.760.
Voorts is aanbesteed het maken van
een houten brug over de Maredijksloot
met opritten ten N.O. van de Houtlaan.
Hiervoor was als volgt ingeschreven:
C. J. Kiebert, Sassenheim, f. 2332; A. J.
Langeveld, f. 2195; P. J. Visser, Wasse
naar, f. 2000; Th. L. J. Zitman, f. 1900;
P. J. Kreuger f. 1900; Wed. H. van Driel,
Koudekerk, f. 1775; v. d. Voort, Aarlander-
veen, f. 1744; G. A. Koning, Voorschoten,
f. 1700; D. Kaay en Zn. f. 1654; H. C. Bax
en H. Steenkist, Haarlem, f. 1490; M. Ko-
nings f. 1460; H. C. Heemskerk, f. 1440;
M. de Graaf, Voorburg, f. 1375; W. Linsel,
Den Haag, f. 1329, W. F. Marcelis, f. 1289;
G, Bakker en C. Timmerman, Haarlem,
f. 1250.
Waar geen plaatsnaam is vermeld, is
deze alhier. De gunning werd aangehouden
De Wethouder van Onderwijs de heer
Mr. A. Tepe, is verhinderd morgen spreek
uur te houden.
A.s. Vrijdagavond om half acht zal
de jaarlijksche teekententoonslelling van
het wijkgebouw Langastraat 67—69 offi
cieel geopend worden en zullen de prijzen
aan de leerlingen, die daarvoor in aan
merking komen, worden uitgereikt. Voor
bijzonderheden verwijzen wij naar de ad
vertentie in dit Blad.
De navolgende schepen zijn morgen
radioteiegrafisch te bereiken via het kust-
station Seheveningen Radio:
Baloeran, Chr. Huygens, Cottica, Crijns-
sen, Dempo, Flandria, Gelria, Indrapoera,
Joh. v. Oldenbarnevelt, Joh. de Witt, Klip-
fontein, Kota Baroe, Kota Nopan. Kota
Pinang, Poelau Bras, Poelau Tello, van
Rensselaar, Sibajak, Slamat, Statendam,
Zeelandia.
Behalve bovengenoemde passagierssche
pen zijn de meeste Nederlandsche vracht
schepen eveneens via Seheveningen Radio
te bereiken.
Bij verzending van een radioteiegram via
Seheveningen Radio bedragen de totale
kosten 44 cents per woord.
BINNENLAND.
Bij het aftreden van minister Verschuur}
dr. Colijn gaat niet naar Indië. (3e Blad).
Naar verluidt zou dr. Colijn waarne
mend minister van economische zaken
worden. (Laatste Berichten, le Blad).
Het crediet van 60 millioen voor werk
verruiming; memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer. (3e Blad).
In de veiligheidslaan van de K.N.A.C. té
Amsterdam werd slechts ruim 35 pCt. der
auto's direct goedgekeurd. (Binnenland,
3e Blad).
Stopzetting van het „inblikken" van
regeeringskoeien? (Binnenland, 3e Blad).
Het drama te Reeuwijk; men meent
eenige aanwijzingen gevonden te hebben.
(Gemengd, 3e Blad).
Op 24 April requisitoir en pleidooien itt
het Onnes-proces. (Rechtzaken, le Blad).
De muiterij op de „De Zeven Provin
ciën"; officieren voor den Zeekrijgsraad.
(4e en le Blad).
BUITENLAND.
Het Duitsche antwoord aan Engeland
inzake de verhooging der Duitsche defen
sie-begrooting. (Buiten!., le Blad).
Tal van ministerieele reizen. (BudtenT,,
le Blad).
Aanval van Churchill op den Engelscheq
minister Hoare. (Buitenl., le Blad).
Trotzki zal Frankrijk moeten verlaten,
(Tel., le Blad).
Duitschland's antwoord aan Engeland
Ministerieele reizen.
In het Engelsche Lagerhuis is het groot
ste deel van de Duitsche antwoord-nota
op de jongste Britsche vragen betreffende
de verhooging van de Duitsche begrooting
voor leger vloot en luchtvaart bekend ge
maakt.
De inhoud van deze nota is als volgt?
„Naar uit het koirt geleden gepubli
ceerde plan voor de rijksbegrooting van
het jaar 19341935 blijkt, is de begrooting
voor het leger vastgesteld op 654.6 millioen
rijksmark, wat tegenover het vorige jaar
een vermeerdering van 172 millioen rijks
mark beteekent.
Deze grootere uitgaven zijn noodzakelijk
in verband met de in de begrooting 1934—
1935 voorziene, voorbereidingen voor de
omzetting van de rijksweer in een leger
met korten diensttijd. De opname van be-
gTootingsmiddelen voor dit doel volgt uit
den stand der onderhandelingen over de
ontwapeningskwestie.
De uitgaven van de marine-begrooting
zijn op 236 millioen vastgesteld, wat tegen
over het laatste jaar een vermeerdering
beteekent van ongeveer 50 millioen rijks-
mank. Deze grootere uitgaven konden
niet alleen in verband met dé stijgende
kosten voor de systematische vernieuwing
van het reeds lang verouderde schepen
materiaal, doch ook reeds met het oog
op de veiligheid van de bemanningen niet
langer uitgesteld worden.
De begrooting voor het ministerie van
luchtvaart kan niet als een bewapenings-
begrooting worden beschouwd. Zij bestaat
uit een begrooting voor de luchtvaart en
een begrootijig voor de bescherming tegen
aanvallen uit de lucht.
De voor de luchtvaart voorziene uitgaven
bedragen 160 millioen rijksmark, terwijl in
de begrooting van het afgeloopen jaar
voor dit doel ongeveer 77 millioen rijks
mark was uitgetrokken. Deze verjjooging
vindt haar oorzaak in de vervanging van
het verouderde vliegtuig-materiaal der
Duitsche particuliere luchtvaart-vereeni-
ging (Lufthansa), welke, evenals in andere
landen, door den staat gesubsidieerd wordt.
Het betreft hier hoofdzakelijk de ver
vanging van de één-motorige vliegtuigen
door twee- of driemotorige. Verder zullen
door de Lufthansa, tot verbetering van het
verkeer, de vluchten ook in den winter
worden voortgezet, terwijl het verkeer bij
nacht aanzienlijk zal worden uitgebreid.
De laatste maatregel vraagt aanzienlijke
uitgaven voor verhooging van de veilig
heid en uitbreiding van het radio-verkeer.
Bovendien wordt de verhooging veroor
zaakt door de bevordering van het lucht
verkeer over zee en van het wetenschap
pelijk onderzoek op luchtvaartgebied.
De uitgaven voor de bescherming tegen
luchtaanvallen bedragen 50 millioen rijks
mark. Op de begroeting van het vorige
jaar was hiervoor slechts 1.3 millioen
rijksmark uitgetrokken, omdat toen de
organisatie van de bescherming tegen
luchtaanvallen eerst in het beginstadium
verkeerde Deze nieuwe organisatie heeft
tot taak de burgerbevolking tegen lucht
aanvallen te beschermen Haar werk be
staat in den aanleg van bom- en gasvrije
kelders de oprichting van ontgassings-
colonnes, bevordering van het brand-
