Dc moderne jeugd*
PALMOLIVE
Tegen lediggang onder werkloozen.
is natuurlijk!
75ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 5 April 1934
Derde Blad
No. 22711
Werk als tegenprestatie voor steunverieening.
BINNENLAND.
_cLe 2Mp dw^Axqd
Bij het „Gouden Jubileum"
van „Calvé-Delft".
DE PROEF WORDT
UITGEBREID.
De laatste maanden is in de pers meer
malen geschreven over een proef, die, in
overleg met het departement van Sociale
Zaken wordt genomen en welke hierop
neerkomt, dat, teneinde den lediggang
onder de werkloozen tegen te gaan en aan
den anderen kant de gemeenschap althans
eenige bate te doen toekomen van de gel
den, welke voor werkloozenzorg moeten
worden uitgegeven, de gesteunde als
tegenprestatie voor hun steun, werk ver
richten.
Wij hebben ons één dezer dagen tot den
minister van Sociale Zaken gewend en
dezen gevraagd, of ons ten aanzien van
deze aangelegenheid enkele inlichtingen
konden worden verstrekt. De minister
zeide ons, dat hij besloten heeft ten aan
zien van een niet onbelangrijk aantal
gemeenten uitbreiding aan deze proef te
geven en aan de verschillende gemeente
besturen, welke hem hierover hadden ge
schreven, mede te deelen,, dat hij bereid is
ertoe mede te werken, dat zij, die steun
ontvangen, zooveel mogelijk hiervoor aan
het werk worden gezet. Bij de toepassing
van dit stelsel, een bepaalden vorm van
werkverschaffing dus, zullen echter de vol
gende regelen in acht genomen dienen te
worden.
Ie. Voor het verrichten van arbeid voor
het steunbedrag komen uitsluitend zij in
aanmerking, die in de goedgekeurde
steunregeling zijn opgenomen. Echter mag
slechts subsidie worden berekend voor hen,
die behooren tot de groepen, waarvoor
door den minister de regeling is geldig
verklaard.
2e. De steunregeling in vollen omvang,
ook wat betreft de controle-maatregelen,
o.m. het stempelen, blijft tijdens de dagen
Waarop geen tegenprestatie wordt gele
verd, onverzwakt van kracht.
Se. Het bedrag, dat aan de hand van de
steunregeling aan de gesteunden, die een
tegenprestatie moeten leveren, wordt uit
gekeerd, kan b.v. met 10 pCt, worden ver
hoogd, als kleine tegemoetkoming in de
kosten van slijtage van kleedlj en schoeisel
en van de noodige voeding.
Wanneer aldus het steunbedrag met 10
pCt. wordt verhoogd en overigens volgens
de steunregeling aan een gesteunde f 8
dient te worden uitgekeerd, dan wordt dit
bedrag gebracht op f. 8.80. Daarna heeft
over het totale bedrag der uitkeering be
rekening plaats voor den deeler, welke
deeler gelijk is aan het werkverschaffings-
loon in de betrokken gemeente en heeft
vaststelling plaats van het aantal uren,
dat de betrokkene zal kunnen en moeten
werken. Wanneer de deeler b.v, 33 is. dan
werkt de betrokkene in het beschreven ge
val 27 uur.
4e. Indien het wenschelijk is met het
oog op het toezicht, perioden te nemen
REGELING DER STAATSLOTERIJ.
Memorie van Antwoord inzake het
ontwerp der heeren Ter Laan en IJzerman.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag over het voor
stel van wet der heeren K. ter Laan en
IJzerman tot wijziging van art. 2 der wet
van 23 Juli 1885 tot regeling der Staats
loterij.
De voorstellers spreken daarin als hun
meening uit, dat er bij de regeermg geen
bezwaar zal bestaan tegen de tijdelijke
vergrooting van het aantal loten omdat
niet de geringste wijziging in het stelsel
der Staatsloterij bedoeld wordt. Van een
„toespitsen van politieke en geestelijke
tegenstellingen" is bij dit bescheiden voor
stel wel geen sprake.
Wie ook maar eenigszins op de hoogte
is van den geweldigen omvang, dien zoo
wel de buitenlandsche als de binnenland-
sche loterij bedrijven hebben aangenomen
kan niet in twijfel verkeeren omtrent de
groote behoefte aan loten bij een zeer aan
merkelijk gedeelte van het volk.
Naast de binnenlandsche z.g. premielee-
Hingen, die in waarheid niets anders dan
ggewone loterijen zijn, werkten verschil
lende buitenlandsche ondernemingen, die
jaarlijks tienduizenden vreemde loten in
ons land plaatsen.
Het is waar, dat op vele plaatsen de ver
koop van Staatsloten moeilijkheden ople
vert. Deze moeilijkheden zullen verdwijnen
bij een betere verdeeling der Staatsloten
over het land, maar zij kunnen ook geheel
opgeheven worden door te verbieden, dat
die z.g. premieleeningen gebruik maken
van de trekkingen der Staatsloterij. Zulk
een verbod is dringend noodig.
De voorstellers merken nog op, dat alle
Staatsinstellingen zich hebben aangepast
aan de tegenwoordige tijdsomstandighe
den. Alleen aan de Staatsloterij is sedert
1885 niets veranderd. Zij wijzen ook op de
verhoogde winst van f. 650.000, die, al is
deze wetswijziging niet ter vermeerdering
van 's Rijks inkomsten voorgesteld, in deze
tijden meer dan ooit op prijs mag worden
gesteld en die het voordeel heeft van te
zijn een geheel vrijwillig opgebrachte be
lasting, terwijl er in de tegenwoordige om
standigheden reusachtige bedragen naar
buitenlandsche loterij -ondernemingen
vloeien.
CRISIS-UITVOERWET 1931.
De uitvoer van kaas naar Italië.
van volle dagen, omdat anders wellicht
gedeelten van dagen moet worden gear
beid, hetgeen soms bezwaren met zich
brengt, bestaat daartegen geen bezwaar.
5e. Gedurende de dagen, dat niet gear
beid wordt, moet de betrokken arbeider op
de gewone, wijze, evenals andere gesteun
den, stempelen.
6e. Als aan het einde der week uit een
desbetreffende opgaaf van den onder
steunde blijkt, dat de inkomsten (uit ar
beid verkregen) van zijn gezin over de
afgeloopen week b.v. f. 6 hooger zijn ge
weest dan over de voorafgaande week, dan
zou de uitkeering over de afgeloopen week
daardoor feitelijk dienen te worden ver
minderd met 2/3 van f. 6. Nu echter de
betrokkene voor den steun heeft gewerkt,
kan vermindering van den steun over de
afgeloopen week niet plaats hebben, doch
wordt de korting van f. 4 toegepast op den
steun van de volgende week, waardoor de
tewerkstelling in die week over een klei
ner aantal uren plaats heeft.
Het bovenstaande moge met een wille
keurig gekozen voorbeeld worden toege
licht. De arbeider, die f. 8 80 uitgekeerd
zou krijgen, geeft op, dat hij 1 of meer
dagen niet gestempeld heeft, dat er naast
de f. 8.80 (f.8.en 10 pCt.), nog f.6.uit
arbeid is verkregen. Er zou dus op den uit
te keeren steun 2/3 van f. 6.— is f4.— in
mindering moeten worden gebracht en
derhalve, ware geen werk verricht f 8.f 4
is f. 4 steun worden uitgekeerd. Nu echter
gewerkt is in de afgeloopen periode, moet
de f. 8.80 ten volle worden uitgekeerd,
doch vindt de korting van de f.4.in de
volgende week plaats.
Zijn de inkomsten van het gezin in de
week van tewerkstelling echter gedaald,
dan kan naar evenredigheid; in overeen
stemming met de bepalingen der steun
regeling, over de loopende week, de steun
worden verhoogd. In deze gevallen heeft
immers tewerkstelling over een korter
aantal uren plaats gehad, dan waartoe het
bedrag, hetwelk aan het einde der week
uiteindelijk blijkt te moeten worden uit
gekeerd, aanleiding zou geven.
7e. De werken, die als werkverschaf-
fings-objecten voor het leveren van pres
tatie door de gesteunden zullen worden
aangewezen, moeten vooraf via den in
specteur worden voorgedragen en door den
minister worden goedgekeurd.
8e. Werken, waarvoor, als zijnde nor
male onderhoudswerken e.d., gelden op de
begrooting zijn uitgetrokken en welke der
halve als gewone door de gemeente uit te
voeren werkzaamheden moeten worden
beschouwd, komen niet in aanmerking om
onder de hierbedoelde regeling te vallen.
Op onze vraag aan den minister of dus
de gemeenten voortaan voor den steun
kunnen laten werken, antwoordde de mi
nister, dat, indien de gemeenten aan
spraak op Rijkssubsidie willen blijven
maken, zij zich uiteraard naar de hier
gegeven regels zullen dienen te richten.
De minister van Economische Zaken
heeft, gelet op artikel 3, eerste lid, van het
Kon. besluit van 12 Maart tot regeling van
den uitvoer naar Italië, het in voornoemd
artikel bedoeld tijdvak voor den uitvoer
van Edammer- en Goudakaas vastgesteld
op het tijdvak van 1 Januari 1932 tot 1
Januari 1934.
DE CRISIS TUCHTRECHTSPRAAK.
Installatie van de tuchtcolleges.
Binnenkort zal de berechting van de
overtreding der bepalingen der landbouw
crisiswetgeving worden opgedragen aan
tuchtcolleges. Deze tuchtcolleges, elf in
getal, zullen op centrale punten van ons
land worden gevestigd. In hooaer beroep
zal een centraal college uitspraak doen.
De voorzitter en leden-secretarissen
dezer colleges zijn thans geinstalleerd. We
gens ongesteldheid van den minister van
economische zaken geschiedde de instal
latie door den secretaris-generaal, mr. dr.
A. A. van Rhijn. SPreker bracht den dank
der regeering over, dat de uitgenoodigden
zich bereid hadden verklaard het ambt van
tuchtrechter op zich te nemen. Tot nu toe
aldus spreker geschiedde de berech
ting van de overtredingen dikwiils door de
besturen der crisis-instellingen voor ieder
der producten. Deze hebben evenwel in
hoofdzaak een uitvoerende taak, waarmede
zij bovendien reeds zwaar ziin belast, zoo
dat een rechtsprekende taak hen minder
ligt. De tuchtcolleges zullen zijn samen
gesteld uit twee juristen en een niet-jurist,
kenner van den landbouw. Naar spreker's
meening is hiermede een gelukkige com
binatie van juridische en technische des
kundigheid verkregen. Voorts wordt be
reikt dat één college over de voorschriften
voor alle crisisproducten oordeelt, terwijl
op dit oogenblik even zooveel colleges als
crisisproducten aanwezig zijn. waardoor de
eenheid der crisisrechtsoraak schade lijdt.
Tenslotte zeide spreker dat in verband
met den crisisnood, waarin wij verkeeren,
van leder individu mag worden verlangd,
dat hij de eis-hen der gemeenschap zwaar
laat wegen. Ais het schip in nood verkeert,
kan de kapitein den opvarenden niet zoo
veel vrijheid toestaan als wanneer de vaart
rustig is. Bi.i het uitoefenen van de tucht
rechtspraak moet naar spreker's meening
meer de gerechtigheid dan de vrijheid van
het individu leidraad zijn.
De aanwezigen bleven vervolgens bijeen
onder leiding van mr. dr. A. Slotemaker,
oud-viee-president van het gerechtshof te
Amsterdam, teneinde omtrent den gang
der rechtspraak nader van gedachten te
wisselen.
PROEFTOCHT VAN DE ALMKERK.
Gisteren vond van IJmulden naar Hoek
van Holland een geslaagde officieele proef
tocht plaats van het motorschip „Alm-
kerk", het tweede van een viertal sche
pen, dat in opdracht van de Vereenigde
Nederlandsche Scheepvaart Maatschappij
te den Haag gebouwd werd op de werf van
de Nederlandsche Scheepsbouw Maat
schappij te Amsterdam, terwijl de com
plete voortstuwingsinstallatie, alsmede de
verdere installaties aan boord door de
machinefabriek Gebr. Stork en Co. te Hen
gelo werden geleverd, een werk dus, dat
voor Nederlandsche rekening ook geheel
door de Nederlandsche industrie werd uit
gevoerd.
Er waren zeer vele gasten aas boord.
DE NIEUWE
VERKEERSVOORSCHRIFTEN IN BELGIË
Wijzigingen in de uitrusting van
buitenlandsche auto's en rijwielen
nog niet noodig.
Het blijkt, dat hier te lande in adver
tenties van belanghebbende firma's, vooral
in de grensstreken, de automobilisten en
wielrijders worden aangespoord, met het
oog op de nieuwe verkeersvoorschriften in
België, wijzigingen in de uitrusting van
hun auto of rijwiel aan te brengen.
De A.N.W.B. Toeristenbond voor Neder
land vestigt er daarom de aandacht op,
dat nog niet is vastgesteld, wanneer de
nieuwe Belgische verkeersvoorschriften in
werking zullen treden en dat bovendien
de artikelen, handelend over de verlichting
van motorrijtuigen en over den verplich
ten ruitenwisscher niet van toepassing
zullen zijn op buitenlandsche motorvoer
tuigen, welke toegelaten worden krachtens
het internationaal verdrag van 24 April
1926. Nederlandsche wagens behoeven dus
geen wijzigingen aan te brengen. Voorts is
nog niet bekend, of het verplichte achter
licht voor rijwielen ook aan buitenland
sche wielrijders voorgeschreven zal wor
den; in ieder geval echter treedt dit artikel
cok voor Belgische wielrijders, de eerste
zes maanden zeker nog niet in werking,
zoodat men voorloopig kan afwachten wat
ten aanzien van buitenlanders beslist zal
worden.
o
GOUVERNEUR K. M. A.
Naar in militaire kringen verluidt zal
generaal-majoor C. J. H. van der Harst,
gouverneur der Koninklijke militaire aca
demie te Breda. 1 November e.k. den mi
litairen dienst met pensioen verlaten en
als zoodanig worden opgevolgd door luite
nant-kolonel der cavalerie H. C. G. baron
van Lawick, commandant van het regi
ment wielrijders te 's-Hertogenbosch.
N. R. Crt.
o-
BOND VAN MINDER MARINEPERSONEEL
Gisteren heeft het Gerechtshof te Am
sterdam het vonnis van de rechtbank te
Alkmaar bevestigd, waarbij aan den Bond
van minder marinepersoneel de rechtsper
soonlijkheid was ontnomen.
EEN CIRCULAIRE, DIE WERD
INGETROKKEN.
Op vragen van den heer Teulings be
treffende een door den inspecteur der
directe belastingen te Oss, dd. 22 Maart
j.l. aan verschillende rechtspersonen rond
gezonden circulaire, waarbij inlichtingen
worden verzocht in verband m. d. wet tot
heffing van een couponbelasting, heeft de
minister van Financiën o.m. geantwoord,
dat de verzending van de bedoelde circu
laire te zijner kennis is gekomen. Hij heeft
toen terstond opdracht doen geven de ver
dere verzending van deze circulaire in
afwachting van een nader onderzoek, in
hoeverre de inspecteur tot het stellen van
de bedoelde vragen bevoegd moest worden
geacht te staken.
Geen enkele wetsbepaling geeft den in
specteur het recht het gedane verzoek om
inlichtingen te doen. Te dezen opzichte
heeft hij uitsluitend het recht boeken-
inzage te vorderen overenkomstig de be
palingen van art. 22 der wet op de coupon
belasting.
Den inspecteur te Oss is gelast de in de
vragen bedoelde circulaire in te trekken en
de ontvangen of nog te ontvangen ant
woorden aan de inzenders terug te zenden,
zonder dat daarvan afschrift wordt gehou
den.
Van de op deze wijze verkregen inlich
tingen zal door de belastingsadministratie
geen gebruik worden gemaakt.
WETHOUDER VAN AMSTERDAM.
De heer J. ter Haar is benoemd tot wet
houder van Amsterdam. Hij krijgt het
beheer over de Handelsinrichtingen.
REV. SOC. PARTIJ.
Te Amsterdam hield de Rev. Soc. Partij
haar derde congres. Met slechts twee uit
zonderingen waren alle afdeelingen ver
tegenwoordigd. Aan de bespreking van het
beleid van P. B., redactie van het partij
blad „De Baanbreker" en van vertegen
woordigers in publieke lichamen, werd
door verschillende afgevaardigden deel
genomen. Uit den aard der zaak kwam
hierbij de met negatief resultaat geëin
digde fusieonderhandelingen tusschen
R.S.P. en O.S.P. ter sprake. Het congres
keurde met algemeene stemmen het ge
voerde beleid goed, verklaarde zich voor
de tot stand koming van fusie, wanneer
in de verdere ontwikkeling de politieke
voorwaarden aanwezig zouden blijken.
Met algemeene stemmen werd de begin
selverklaring aangenomen, die de vrucht
was van de fusieonderhandelingen tus
schen Rev. Soc. Partij en O. S. P.; stellin
gen over de politieken toestand en een
afzonderlijke resolutie ten gunste van het
eenheidsfront vonden den algemeenen bij
val van het congres. Een nieuw huishou
delijk reglement werd vastgesteld. Aan
het partijbestuur werd opgedragen een
boek- en brochurehandel van de partij in
het leven te roePen. De verkiezing voor
het Partijbestuur had tot resultaat, dat H.
Sneevliet, F. Bosman en G. Dijkstra bij
enkele candidaatstelling als voorzitter,
secretaris en penningmeester werden her
kozen; verder werden tot partijbestuurders
benoemd: E. Bouwman. W. F. Dolleman, Th
v. Driesten, T. de Haan Zwagerman, A.
Kootstra. A. Langkemper A. Menist, J.
Molenkamp, J. Roebers, W. Smid. L. Woudt
Bouman en S. Zwart. Tot leden van de
redactie van de Baanbreker werden F. Bos
man, E. Bouwman, W. F. Dolleman, A.
Langkemper en H. Sneevliet benoemd.
Het congres bekrachtigde de provisori
sche aansluiting van de Partij bi.i de Intern
Comm. Liga. Ten behoeve van het Partij
orgaan werd een afzonderlijk Persfonds in
het leven geroepen.
RECLAME.
8827
Zij toont zich niet anders dan zij is,
en kent geen gekunsteldheid! Uit
den aard der zaak gebruikt de Jeugd
van onzen tijd dan ook de zeep die
uit natuurlijke schoonheids-oliën,
zonder bijvoeging van eenig dierlijk
vet, is samengesteld: Palmolive zeep.
Het is de olijfolie die deze zeep haar
zachtgroene kleur verleent, en u dat
heerlijke, overvloedige schuim geeft
waardoor zelfs de kleinste poriën van
uw huid 'grondig worden gereinigd.
Pas tweemaal daags onze 2 minu
ten behandeling toe: 's morgens en
's avonds gezicht en hals gedurende
twee minuten flink masseeren met
het rijke, fluweelzachte schuim van
Palmolive zeep en warm water.
Daarna afspoelen, eerst met warm,
dan met koud water. Dit is de een
voudigste methode en de meest
doeltreffende! om uw teint frisch
en aantrekkelijk te houden.
BELANGRIJKE INDUSTRIE BESTAAT
ZATERDAG 50 JAREN.
Zaterdag a.s. zal het 50 jaar geleden zijn
dat deze vermaarde Oliefabriek door den
Delftschen industrieel, wijlen den heer J.
C. van Marken werd opgericht onder den
naam van „Nederlandsche Oliefabriek". In
1884 begonnen met een fabriekje, dat zich
over 1 'It H.A. uitstrekte, breidde zich het
gebouwencomplex gestadig uit en beslaat
nu 10 H.A.
Men stoomt Delft binnen en ziet onmid
dellijk de hooge „silo's": machtige, vier
kante contouren, waarvan 's avonds vele
electrische lichtjes uitstralen. Moeilijke en
voorspoedige tijden maakte de fabriek in
den loop dezer 50 jaren door.
De huidige directie, onder de energieke
leiding van dr. A. C. Waller voert op het
oogenblik een krachtigen strijd tegen de
gevolgen van het lamleggen van den in
ternationalen handel, als hooge invoer
rechten, contingenteeringen, valutadepre
ciatie, die de export in de laatste drie
jaren een gevoeligen knak toebrachten,
waardoor het personeelaantal in dien tijd
van 1200 man tot 400 terugliep. Het is
begrijpelijk, dat zij zich in zulke omstan
digheden niet gedrongen gevoelt, het
Gouden Jubileum onder grootsch feestbe
toon te vieren, gelijk zulks 10 jaar geleden
bij het 40-jarig bestaan nog het geval kon
zijn... Slechts op een receptie, welke
a.s. Zaterdagmiddag te half drie in de
fraaie hal van het fabrieksgebouw plaats
vindt, zal men gelegenheid vinden zijn
erkentelijkheid te betuigen aan de be-
stuurderen, die ook in dezen tijd het
hoofd boven water trachten te houden en
nog vele Nederlandsche arbeiders een goed
bestaan verschaffen.
Ter gelegenheid van het komende jubi
leum had men ons uitgenoodigd een kijkje
in de fabriek te komen nemen: daarbij
heeft dr. Waller een historisch overzicht
uitgesproken.
Omstreeks 1880 werd hier, vooral uit
Frankrijk veel olie ingevoerd voor de toen
tot ontwikkeling komende kunstboter-
industrie. Deze olie werd daar geslagen
uit grondnoten van de Fransche kolonie
Senegambië.
De aandacht van den heer van Marken
werd toen gevestigd op de stichting eener
fabriek hier te lande. In 1883 werd het
kapitaal gefourneerd: 8 April d.a.v. kon
men met het bedrijf beginnen. Aanvan
kelijk had de industrie met vele moeilijk
heden te kampen: immers het gold hier het
in gang zetten van een in ons vaderland
totaal onbekend bedrijf waarvan Neder
landsche ingenieurs en arbeiders geen er
varing hadden. Ondanks velerlei tegen
slagen 17 Augustus 1884 brandde de
fabriek totaal af werd moedig volge
houden en tenslotte slaagde men er in,
den verbruikers van de voortreffelijkheid
van het product te overtuigen. Belangrijke
geschiedkundige feiten zijn nog o.a. het
overgaan van de Nederlandsche Oliefabriek
in de nieuwe N V. Fransch-Hollandsche
Oliefabrieken Calvé Delft op 1 Jan. 1898,
de groote uitbreiding in 1912, het jaar
waarin de band werd gelegd voor de olie
industrie tusschen Nederland en Indië.
Sindsdien werd naast grondnoten. een
tweede grondstof, de uit Indië komende
copra in bewerking genomen. Talloos waren
de moeilijkheden tijdens den wereldoorlog:
aan het buitenland verloren afzetgebied
moest, evenals nu, op vaderlandschen
bodem herwonnen worden.
Teneinde het verbruik van buitenland
sche veekoeken door Nederlandsche pro
ducten te vervangen, werd een diepgaande
studie gemaakt van de artikelen vee- en
pluimveevoeder: de boeren kennen deze
door en door alsmede de vele mengingen
welke door dr ir. Kooy worden samenge
steld: men weet, dat het vee er wél bij
vaart!
Een klein bedrijf groeide in een halve
eeuw tot grooten omvang uit: nu het vrij
handelsbeginsel in vrijwel alle landen werd
losgelaten, worden dit bedrijf de zorgen
niet bespaard. Maar zoodra de opleving
weerkeert, zullen de Calvé producten spoe
dig ook in het buitenland weer aftrefc
vinden, met als gevolg grootere welvaart
voor honderden en honderden bij deze
fabriek 'betrokken landgenooten.
Een rondgang door het gebouw, heeft
ons ervan overtuigd, dat het woord: „Calvé
is kwaliteitsfabriek" geen leuze is! Er
heerscht nog steeds een tot verheugenis
stemmende bedrijvigheid: het is immers
nu de periode van „sla-eten" en er is dus
veel olie noodig! Daar liggen aan den wal
in enorme schuiten de uit Fransch-Senegal
en wel speciaal uit Ruflsque in schil aan
gevoerde olienoten, in het Latijn „Arachis
hypogaea" in Hollandsche huis- tuin of
keukentaal omgezet, meer bekend als
„apenoot" De beste soort komt uit West
Afrika: het spreekt vanzelf, dat Calvé
Delft deze noten dus van daar betrekt!
En zoo volgen wij, onder leiding van dr.
A. C. Waller het gansche procédé van noot
tot olie: wij zien het zuigen van de nootjes
naar de enorme silo's, het zuiveren van
zand en andere ongerechtigheden, het
pellen, ontbliezen. het malen en hydrau
lisch persen, totdat eindelijk de olie er uit
vloeit en het ingewikkelde proces van het
fdltreeren volgt.
Dan staan tenslotte de flesschen met
het bekende fonkelend gouden smeerseltje
in de brandheldere flesschen voor ons te
parelen! Dit alles is natuurlijk veel ge
compliceerder, dan dat wij het hier in
enkele woorden zeggen. Het viel ons wel
speciaal op, hoe zeer bij dit alles het
hoofdaccent op de hygiëne ligt: zooals
sinds 50 jaren slechts de allerfijnste kwa
liteit nootjes ter wereld uitgezocht werd,
om de meest perfecte soort olie te verkrij
gen, zoo wordt bij geen der bereidingen
door ook maar één arbeider het product
met de handen aangeraakt, teneinde het
zuiverst denkbare eindresultaat te berei
ken. Vooral konden wij dit constateeren in
de afdeeling, waar de gefiltreerde olie
machinaal in de reeds machinaal gerei
nigde flesschen stroomt: kolossale, ver
nuftig uitgedachte machines zorgen voor
de sluiting, als voor de verpakking der be
kende witte coprah-vet-blokken in tablet-
vorm. die na de persing en het verwijde
ren van de cocossmaak, in metalen bakjes
van vloeibaren tot verharden toestand zijn
overgegaan.
Het is in meerdere afdeelingen een ge
raas en een gestamp van velerlei ingewik
kelde machines, dat hooren en zien ver
gaat, speciaal daar, waar de veekoeken-
fabricatie plaats vindt. Men kent de uit
stekende kwaliteit van dit eiwithoudend
voer: koeien, varkens, biggen en kippen
eten resp. de koeken, het meel en het
„Tok-Tok" met graagte: de voedingswaar
de staat borg voor een overvloedige melk
productie
Het is hier 'n voortdurend zoeken naar de
beste mengsels, die de boer in bepaalde
streken en in bepaalde tijden voor de bij -
voedering der dieren noodig heeft!
Een tocht door de fabrieken neemt
eenige uren in beslag. Doch waar wij ook
kwamen, overal viel ons op, hoezeer alles
gericht is op het leveren van de beste
waren aan den afnemer. Een groot na
tionaal belang is bij deze industrie be
trokken: het is dus alleszins begrijpelijk
dat de Directie ons, in verband met het
komend Jubileum, een kijkje wilde gunnen
achter de schermen van haar fabrieks-
tooneel, overtuigd als zij is, dat geen ge
heimen, die haar roem kunnen benadee-
len, daar verborgen liggen. Al haar aan
dacht moet nu, noodgedwongen geconcen
treerd zijn, op den binnenlandschen afzet
van haar producten. Moge het publiek dit
in dezen tijd ter harte nemen, tot heil van
zichzelf, van de onderneming, waarop wij
als Nederlander trotsch kunnen zijn, tot
heil van de arbeiders, voor wie de sociale
voorzieningen, dank zij het veelgeroemde
werk van wijlen den heer van Marken, bij
dit belangrijke bedrijf voortreffelijk zijn.
Want wat rond deze fabriek aan instellin
gen op het gebied van onderwijs, zieken
zorg, sparen, ondersteuning en ontspan
ning werd opgericht, kan men aan een
ieder tot voorbeeld stellen. Men denke
slechts aan het beroemde Agnetapark!
Voor Calvé Delft, waarvan de Directie
den journalisten een lunch aanbood, waar
in wij de kwaliteit der producten proef
ondervindelijk leerden kennen, hopen wij
op een spoedige herleving van den inter
nationalen handel: dat is de beste wensch,
die wij ons bij haar gouden jubileum kun
nen denken!
