HIPSELPRIJSVRAAG Twee Honderd Gulden aan prijzen DE NIEUWE SINT-PETRUSKERK WOENSDAG 21 FEBRUARI 1934 No. 22676 ner bestaat ntt DRIE Blaft* EERSTE BLAD. STADSNIEUWS. Het voornaamste Nieuws van heden. "c4 lite Jaargang EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIENR Os. per regel voor advertentiên uit Lelden en plaatsen J3j agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle jidere advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên Ütslultend bU vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. een maximum aantal woorden van 30. „casso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van rleven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplem Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT; Voor Lelden per maanden f. 2.38; per week f. 0.18 Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post f. 2.35 portokosten. dr. MURK JANSEN. stadgenoot dr. Murk Jansen is be- i tot eere-lid van de Vereeniging van Epaedische chirurgen in Leningrad. demisch historisch museum. tentoonstelling „de Leidsche Aca- lie 1806—1815", welke op de boven- lieoing van het Academiegebouw is richt, is verrijkt met een historisch werp, dat naar aanleiding van een op de tentoonstelling aanwezige brie- in het Rijksherbarium is gezocht en inden. Het betreft een exemplaar uit fierzameling kundig gedroogde plan- 1 blijkens de bovengenoemde cor- Lndentie verzorgd door een zekeren Schlumbach uit Nürnberg en door aan Konink Lodewijk Napoleon aan- iden. Deze schonk haar weder aan koninklijke Universiteit van Holland, ipronkelijk bestond de collectie uit vierhonderd-tal kastjes „de uitwen- I gedaante van boeken hebbende, ge en bevattende gedroogde, af zon - e deelen van zoovele planten-soor- I als er boek-kastjes zijn". Merkwaar lis de nauwgezette, smaakvolle wijze rop het materiaal bewerkt is. ACADEMISCHE EXAMENS. klaagd zijn voor het doctoraal-exa- jWis- en Natuurkunde, hoofdvak ■kunde, de heeren L. Maaskant (Bo- pven) en G. Lob (Den Haag). LEIDSCHE BELASTINGOPHAALDIENST. Inning van omzetbelasting. Naar aanleiding van een verzoek van het bestuur heeft de Minister van Financiën goedgekeurd, dat de inning van aanslagen omzetbelasting kan plaats hebben door den ophaaldienst. Bij aansluiting bij den dienst worden de bedragen het geheele jaar door, wekelijks, opgehaald onafhan kelijk van de omstandigheid of een aan slag al dan niet reeds is vastgesteld. Deze regeling is voor de belastingschuldigen van veel nut te achten, omdat wekelij ksche voldoening niet zoo zwaar wordt gevoeld, als wanneer een vastgestelde aanslag in eens moet worden betaald. De aangeslotene moet zijn te betalen weektermijn, in overleg met den ophaal dienst, zelf begrooten, zoo mogelijk tot zoodanig bedrag, dat de later te ontvangen aanslag geheel uit de van hem geïnde bedragen kan worden aangezuiverd. Hij moet verder na ontvangst van zijn aan slagbiljet daarvan inzage geven op het bureau van den ophaaldienst en, ingeval dan de stand van zijn rekening minder bedraagt dan het bedrag van den aan slag, het verschil bijpassen, terwijl, wan neer zijn rekening een hooger bedrag aan wijst, het overschot wordt overgebracht als eerste post op zijn nieuwe rekening. De ophaaldienst zorgt er voor, dat de met betrekking tot vastgestelde omzetbelasting aanslagen geïnde bedragen binnen den voor betaling gestelden termijn worden overge- stort ten kantore van den Rijksontvanger. Van deze overstorting ontvangt de aange slotene van den ophaaldienst mededeeling met aanduiding tevens van den stand zijner rekening. Voor de weekbei ragen omzetbelasting geeft de ophaaldienst aparte kwitanties af, waarvoor de incassokosten ad f. 0.05 per kwitantie afzonderlijk worden berekend. Het bureau van den ophaaldienst Nieuwe Rijn no. 22 geeft gaarne inlichtingen. In ons Blad van heden drukken wij in het DERDE BLAD anderhalve pagina af, bestaande uit 137 genummerde drie hoekjes, geknipt alléén uit die advertenties, welke gisteren op de pagina's onder het hoofd KNIPSELPRIJSVRAAG in ons Blad verschenen. De nummers staan BOVEN iederen driehoek. Hierbij een voorbeeld: Wij verzoeken onzen abonné's na te gaan uit welke adver tenties bedoelde driehoekjes zijn genomen. Hebt ge alle driehoekjes gevonden, schrijf dan de namen der firma's op, tot wier advertentie's de driehoekjes behooren, met de erbij behoorende nummers. Mocht in een advertentie geen firmanaam voorkomen, omschrijf dan duidelijk de advertentie, zoodat geen vergissing mogelijk is. Voor de goede oplossingen stellen wij ditmaal een bedrag fan niet minder dan beschikbaar, te weten: iste prijs f. 25. 2e prijs 20. 3e prijs 15. 4e en se prijs 10. 6e, 7e, 8e en ge prijs 5. 10e t/m 29e prijs2.50 30 e t/m 79e prijs1. prijzen worden niet uitbetaald in contanten, doch in ONS, in coupures van f. 1.en f. 0.50, welke t/m 31 Maart 34 in betaling worden aangenomen door de zaken welke in KNIPSELPRIJSVRAAGNUMMER (dus ons Blad van 20 FEBRUARI '34) onder het hoofd „KNIPSELPRIJS- RAAG" een advertentie plaatsten. |ndien er meer goede oplossingen zijn dan prijzen beslist het 0,j Van iederen bij ons ingeschreven abonné wordt slechts één °P'ossing aangenomen. oplossingen moeten uiterlijk MAANDAG 26 FEBRUARI ^s- 5 uur des namiddags in ons bezit zijn onder enveloppe met vermelding KNIPSELPRIJSVRAAG. ^M*amen der prijswinnaars zullen uiterlijk V R IJ D A G "ART a.s. bekend worden gemaakt. DE DIRECTIE. AMBACHTSSCHOOL TE LEIDEN. Lezing over vijlenfabricatie. In een der lokalen van de Ambachts school heette de directeur, de heer G. E. E. Kuijntjes, gisteravond welkom den heer Watson, vijlenfabrikant te Hillegersberg, die voor de leerlingen der school een uit eenzetting zou geven over de moderne vijlenfabricatie. Spr., die 42 jaar in de vjjlenindustrie werkzaam is, verklaarde, dat hij immei met zeer veel genoegen over zijn vak kwam spreken en zoo was het hem ook heden avond een groote vreugde, de jongelui iets nader met zijn fabriek te doen kennis maken. Allereerst wees de heer Watson er op, dat vijlen, naast hamers en beitels, wel de oudste gereedschappen zijn en dat bij verschillende opgravingen exemplaren waren gevonden van min of meer primi tieve vijlen, zooals die, welke bestonden uit gedroogde roggehuiden en de steenen vijlen uit het Steenen Tijdperk. De Romeinen maakten voor het eerst metalen vijlen. Vervolgens schetste spr. het ontstaan der fabriek van de firma Watson en Zoon en vertelde dat in 1848 zijn grootvader naar Holland kwam, in dienst trad by „Feyenoord" te Rotterdam als „vylen- verkapper" en in 1850 zelf een fabriek stichtte. Dat „vijlenmaken" beperkte zich toentertijd echter tot het z.g. „verkappen" van oude vijlen. Deze werden geslepen en dan met de hand opnieuw gekapt, een zeer ongezond werk ondertusschen. Jaren, lang zocht men dan ook naar de machine, die dit kappen zou kunnen doen. Op hu moristische wijze releveerde de heer Wat son een Italiaansche en een Fransche po ging om dit probleem op te lossen. Ten slotte gelukte het den Engelschen een machine te construeeren, die aan de ge stelde eischen voldeed. In details ging spreker nu de bewerkin gen van het in de fabriek voornamelijk uit Engeland aangevoerde staal na. Aller eerst het smeden van den z.g. „arend", het puntvormig gedeelte, dat later in het handvat steekt, een werk, dat met kleine luchtdrukhamers geschiedt. Ook hier heeft de automatiseering haar intrede gedaan: één der machines levert de gesmede vijlen zoo vlug af, dat zij „als spieringen" in een mandje vallen. Na het smeden komt het uitgloeien, waarvoor twee batterijen elk van vier ovens worden gebezigd, die by voorkeur met bruinkoolbriketten worden gestookt tot een temperatuur van ongeveer 900 gr. Celsius. Nu komt het slijpen en vervolgens het kappen, waarover spreker uitvoerig vertelde. Een belangrijk en vakkundig werk is tenslotte nog het „harden". De vylen wor den in gesmolten lood van ongeveer 850 gr. Celsius gedompeld en daarna ln zout water afgekoeld. Om bij halfronde vUlen b.v. het kromtrekken by het afkoelen te voorkomen, worden deze eerst „voorgebo gen", een werk, dat veel routine vereischt. Met een aantal duidelyke lantaarn plaatjes lichtte de heer Watson tenslotte het gesprokene toe en wees er op, dat zyn fabriek thans slechts werkt op 40°/« der capaciteit (normaal was die 2000 a 2500 stuks per dag), terwyl de overige Neder- landsche fabrieken stil liggen. Oorzaak is het ontbreken van de gelegenheid tot export, die vroeger over de geheele wereld plaats had. Daarom wekte spreker op de Nederlandsche industrie, ook in eigen be lang, te steunen. De directeur dankte namens allen den heer Watson met eenige welgekozen woor den voor zijn leerrijke en interessante voordracht. 0 BIJEENKOMST DER S.D.A.P. Protest tegen de gebeurtenissen in Oostenrijk en Frankrijk. Gisteravond vond in de Stadsgehoorzaal, die bijna geheel gevuld was, een byeen- komst plaats, georganiseerd door den Plaatselijken Raad. gevormd uit den Leid- schen Bestuurdersbond en de afdeeling Leiden der S.D.A.P., waar de heer Klaas Toornstra, hoofdbestuurder der A.J.C. het woord voerde over de gebeurtenissen in Oostenrijk en Frankryk. De opening geschiedde door den heer Sasburg, die allen een hartelijk welkom toeriep: spr. getuigde van de deining van ontzetting eenerzyds en van bewondering anderzijds, die in de gelederen der S.D.A.P. is gegaan over hetgeen de geest verwanten in het buitenland is overkomen en wat zy daartegenover hebben gesteld, met inzetting van hun persoonlykheid. Hierop verhieven de aanwezigen zich op zyn verzoek een oogenblik van hun zetels, ter eerbiedige nagedachtenis aan de ge vallen kameraden. „De Stem des Volks" zong vervolgens twee strydiiederen onder leiding van den heer O. de Nobel. Het woord was hierna aan den heer Toornstra. In de jaren, die achter ons lig gen. aldus spr.. heeft ons hart geklopt van hoop. vreugde, verwachting en geluk, als wij dachten aan het Roode Weenen. Spr. memoreerde den opbouw van de kapot geslagen wereld sinds 1918: het centrum van Europa was uitgemergeld en uitge hongerd. De sociaal-democratie zette haar schou ders onder dien opbouw: in het midden daarvan stond Weenen. Er waren twee steden in het oude Weenen: de stad van de krotten en van de armoede, zonder sociale voorzieningen, lucht en licht, het Weenen voor het volk. Daarnaast het kei- zerhjke Weenen, met zyn onbeschrijfeiyke weelde, zijn kunst en paleizen: het Wee nen voor de rijken. De autocratie van de machtige bourgeoisie heerschte er. Het volk offerde zyn geluk op de slagvelden van Europa. Na den oorlog, by de val van de regeermacht der bourgeoisie, lag Wee- neh hulpeloos en weerloos. De meest onberekenbare burgeroorlog zou zyn uitgebroken, als er niet een macht was geweest, die over het vertrouwen be schikte. Dat was de Weensche sociaal-de mocratie. Op den Ring staan nog de standbeelden der leiders uit dien tUd, Reumann, Victor Adler en Hanisch. Doll- fuss heeft die beelden onder doeken ge hangen en zyn portret in het midden ge plaatst. Maar hun geest kan men niet dooden! De sociaal-democratie schiep orde en recht: spr. zette de tallooze moeilykheden van dien constructieven opbouw uiteen. De sociaal-democratie bouwde woning blokken, sanatoria, badhuizen, kinder speelplaatsen en huizen voor ouden van dagen: de arbeiders mochten op dit alles trotsch zyn. Dit alles wordt nu echter ge hoond: men spreekt van krankzinnige luxe, van woningcomplexen op strategi sche punten, van uitsluitend materieele beteekenis. Maar dit alles had een onge kende cultureele. zedelijke waarde. Om tot een goed begrip van hetgeen gebeurd is, te komen, schetste spr. uitvoerig de be teekenis der democratische idee. Democra tie is gelykheid in den zin van gelykbe- rechtigdheid, recht op eigen oordeel, gewe tensvrijheid, eerbied voqr ieder mede- mensch, zy berust op moed, enz. De sociaal-democraten zyn zich echter reeds lang bewust, dat een omvorming van het parlementaire stelsel noodig is; daarvoor heeft men de Mussertmannen en de natio- naal-herstellers niet noodig. Door de democratie heeft de menschheid zich mogelykheden geschapen, om tot hoogere waarden te komen. Waar zy opgeofferd wordt, komt het bederf van het fascisme en communisme met zyn verdachtmaking, spionnage, sluipmoord etc., de wezenstrek ken der autocratische terreur. De in haar geest geschoolde arbeiders en organisaties hebben bewezen meer cultuur te bezitten, dan de aanhangers van het geweld. Wy treuren om de 1500 slachtoffers van dat geweld: zy worden uitgedragen in de stad waar het feest der internationale broederschap werd gevierd. De verant- woordelykheid van dit bloedbad draagt de reactie in Oostenrijk, welker groei in de laatste jaren, spr. uitvoerig belichtte. Een jaar lang is de arbeidersbeweging ge plaagd en gesard door de reactionairen. Dollfuss was wel de groote man in Europa: hij steunde op zyn glimlach, op zyn aan klacht tegen Hitler in Genève. Maar men kan lang tooneelspelen Spr. waarschuwde vervolgens niet alle tegenstanders, ook niet Colyn, tot de fascisten te rekenen (geroep: die is ook fascist!), want het gevolg daarvan zal zich tegen de party keeren. Hij schetste de BINNENLAND. Het Zeiss-planetarium der Haagsche Courant officieel geopend; de heer A. W. Sijthoff benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. (Binnenland 3e Blad). De regeering over wering van vreemde arbeidskrachten. (Binnenland, 3e Blad). Te Putte is overleden de bekende ento moloog, dr. J. Th. Oudemans, in den ouderdom van 71 jaar. (Binnenland, 3e Blad). Ons parlementair overzicht. (2e Blad), Postzak met aangeteekende stukken uit het postkantoor te Enkhuizen ontvreemd, (Laatste Berichten, 1ste Blad). BUITENLAND. Na den dood van Koning Albert van België. (3e Blad). Eden confereert te Berlijn. (Buitenl. Ie Blad). Begrafenis der rcgeerings-slachtoffers te Weenen. (Buitenl. Ie Blad). netelige situatie van Dollfuss, die slechts op een vyfde deel der bevolking steunt en het groote gevaar van „liever Hitier dan Dollfuss". Hitier maakt nu beminnelyke propaganda: hy deed alles zonder bloed vergieten, bereikte zyn macht langs lega- len weg, wist een schyn van uiteriyken schyn te bewaren. Hier zal de geschiedenis haar licht laten schijnen. Te Weenen heerscht een kloof tusschen menschen en menschen: zal deze ooit overbrugd wor den? Tenslotte besprak de heer Toornstra uit voerig den gang van zaken ln Frankryk: ook daar is verzet opgekomen tegen de aanvallen op de democratie. Weenen ging in bloed ten onder: tegen deze moord op het beste wat de arbeidersbeweging had veroverd, gaat ons fel protest. Wat kun nen wy doen? aldus eindigde spr. „Ga aan uw werk en sta voor het democratische levensbeginsel, met denzelfden moed en doodsverachting, als die, welke men in Weenen heeft getoond," luidde zyn ant woord. De avond werd besloten met zang van „De Stem des Volks" en de „Internatio nale". Reeds eenige maanden staat vast, dat de St. Petruskerk niet op de oude plaats zou worden herbouwd, zoodat door het Kerkbestuur en door Pastoor Beukers werd uitgezien naar een voor nieuwbouw geschikt terrein Dat dit terrein werd ge zocht aan den buitenkant der stad lag voor de hand Verschillende aanbiedingen zyn dan ook gedaan en ten slotte was het zoo .goed als zeker dat de nieuwe kerk zou verryzen tegenover de Leliestraat aan de overzyde van den Lammenschansweg. Daarna volgde de opdracht aan de Archi tecten A. J. Kropholler en ir. A. van Oerle voor het vervaardigen van het bouwplan. Tijdens de daarop volgende besprekingen kwam een der leden van het Kerkbestuur door toevallige omstandigheden in relatie met een bekend bouwondernemer hier ter stede, die zich bereid verklaarde mede te werken om een goed architectonisch ge heel te verkrygen, en ln aansluiting met den bouw der kerk en pastorie, het bouw blok onder dezelfde architecten te vol tooien. In aansluiting hierop volgde enkele weken geleden een bespreking ten huize van den heer A. J. Kropholler. Al heel spoedig bleek, dat de architecten de geko zen plaats voor de kerk niet juist achtten, althans dat een betere plaats aan te wyzen was, ja dat zelfs een nooit gedacht geheel kon worden verkregen Indien een kleine wijziging kon worden aangebracht in het uitbreidingsplan. Het kerkgebouw komt zeer gunstig te liggen ten opzichte van het verkeer door de pleinvorming. Gevaar voor de tram is er niet. omdat eerst zeker 75 Meter moet worden afgelegd op den weg langs de trambaan, voordat een der te maken overwegen aan de Leliestraat of Ko- ninginnelaan kan worden gepasseerd, ter wyl tenslotte voor de bewoners van de omgeving Wasstraat, de Laat de Kanter straat, Cobetstraat. Hooge Ryndyk, enz. de kerk gemakkelijk bereikbaar is, omdat de verbinding Thorbeckestraat met de Koninginnelaan ook wordt aangelegd. Om het plan te vervolmaken verklaarde ook de bouwer, die de terreinen in samen werking met het kerkbestuur heeft aan gekocht, zich bereid de woonhuizen van het geheele bouwblok te bouwen volgens de teekening van de architecten. Bovenstaande perspectiefteekenlng toont hoe de situatie hopeiyk binnenkort 1 zal worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1934 | | pagina 1