NIPSELPRIJSVRAAG
bewaar dus ons blad van dinsdag a.s.
Jaargang
ZATERDAG 17 FEBRUARI 1934
No. 22673
ieele Kennisgevingen
Twee Honderd Gulden aan prijzen
Het voornaamste Nieuws
van heden.
EIDSGH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DÉR ADVERTENTIENH
hm per regel toot advertentiën uit Lelden en plaatsen
agentschappen tan ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
advertentlën 36 Cts. per regel. Kleine Advertentdën
nd bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
maximum aantal woorden van 30.
volgens postrechrt. Voor eventueele opzending van
n 10 Cta porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per I maanden f.235; per week f.0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
mmer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
VERGADERING
EN GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
op
MAANDAG 19 FEBRUARI 1934.
des namiddags te 2 uur,
gebouw „Tot Nut van 't Algemeen"
(Steenschuur 21).
te behandelen:
in zake de vaststelling en
-g van de voorschotten op de ver-
g. bedoeld bij art. 101 der L.O.-wet
-n behoeve van de verschillende bij-
scholen over het jaar 1934.
(35)
borstel tot vaststelling:
-■n de vergoeding, bedoeld in aï't.
d 1 t/m 7, van de L.O.-wet 1920,
et jaar 1930 aan de besturen van
lende bijzondere scholen,
het alsnog, krachtens het achtste
het sub a. genoemd wetsartikel,
keeren bedrag over de jaren 1928,
n 1930 aan de besturen van ver-
e bijzondere scholen,
het door de besturen van een
bijzondere scholen over de jaren
t en met 1930 in de gemeentekas
en bedrag,
de vergoeding wegens salarieering
onderwyzers, bedoeld in het 9e lid
t sub a. genoemd wetsartikel, over
1930, aan de besturen van verschillende
bijzondere scholen. (36)
c. Voorstel tot verkoop van het perceel
Heerengracht No. 15 aan J. v. Iterson q.q.
(37)
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien het verzoek van: a. J. M. v. d.
Horst om vergunning tot het oprichten
van een verchroom inrichting en lakkerij
in het perceel Rijn- en Schiekade No. 124,
kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sec
tie M. No. 4043; b. P. Verhoef om vergun
ning tot het oprichten van een fabriek
van fijne vleeschwaren in 't perceel Boer-
haavestraat No. 9, hoek Kruisstraat, ka
dastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie
B. Nis. 2668 en 2925;
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hin
derwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge
noemde verzoeken met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie ge
legd zijn;
alsmede dat op Zaterdag, den 3den
Maart 1934 des voormiddags te halfelf uren
In het perceel Breestraat 125 (Bureau van
Gemeentewerken) gelegenheid zal worden
gegeven om bezwaren tegen deze verzoe
ken in te brengen, terwijl ze er de aan
dacht op vestigen, dat niet tot beroep ge
rechtigd zijn zij, die niet overeenkomstig
art. 7 der Hinderwet voor het gemeente
bestuur of een zijner leden zijn versche
nen, ten einde hun bezwaren mondeling
toe te lichten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 17 Februari 1934.
6191
Evenals verleden jaar zullen wij ook dit voorjaar een
KNIPSELPRIJSVRAAG uitschrijven.
De advertenties worden onder het hoofd Knipselprijsvraag
afgedrukt in ons Blad van DINSDAG 20 FEBRUARI a.s.
en WOENSDAG 21 FEBRUARI a.s. worden de uit deze
advertenties geknipte driehoekjes, welke allen van een num
mer worden voorzien, gepubliceerd.
Hoewel waarschijnlijk overbodig, willen wij voor hen, die
de vorige malen niet mededongen, nogmaals een uiteenzetting
geven van de bedoeling van deze prijsvraag.
Wij verzoeken onzen abonné's na te gaan uit welke adver
tenties bedoelde driehoekjes zijn genomen.
Dit lijkt eenvoudig, maar pas op, want er schuilen moeilijk
heden! Volg daarom onzen raad, kijk iedere advertentie eerst
eens nauwgezet aan en lees ze hardop door. Hierdoor bereikt
men twee dingen: het beeld der advertentie en de woorden,
waarin zij gesteld is, blijven min of meer in het geheugen
hangen. Loop daarna de uitknipsels door en ziet of daarin
randen, beelden, letters of woorden voorkomen, welke ge
zooeven bij het doorlezen der advertentie zijt tegengekomen.
Aldus systematisch te werk gaande, zal men een aantal
driehoekjes kunnen terecht brengen. Natuurlijk blijven er
eenige over. Welnu, om die te herkennen dient er opnieuw
gezocht te worden.
Hebt ge alle driehoekjes gevonden, schrijf dan de namen
der firma's op, tot wier advertentie's de driehoekjes behooren,
met de erbij behoorende nummers. Mocht in een advertentie
geen firmanaam voorkomen, omschrijf dan duidelijk de
advertentie, zoodat geen vergissing mogelijk is.
Voor de goede oplossingen stellen wij ditmaal een bedrag
van niet minder dan
beschikbaar, te weten:
iste prijs r. 25.
2e prijs 20.
3e prijs 15.
4e en 5e prijs 10.
6e, 7e, 8e en ge prijs 5.
10e t/m 29e prijs2.50
30e t/m 79e prijs1.
Rruu PrÖ2en worden niet uitbetaald in contanten, doch in
gNS, in coupures van f. 1.en f. 0.50, welke t/m 31 Maart
34 in betaling worden aangenomen door de zaken welke in
"et KNIPSELPRIJSVRAAGNUMMER (dus ons Blad van
0 bEBRUARI '34) een advertentie plaatsten.
er meer goede oplossingen zijn dan prijzen beslist het
Van iederen bij ons ingeschreven abonné wordt slechts één
^lossing aangenomen.
~e °plossingen moeten uiterlijk MAANDAG 26 FEBRUARI
5 uur des namiddags in ons bezit zijn onder enveloppe
vermelding KNIPSELPRIJSVRAAG.
:;i Aa.men der prijswinnaars zullen uiterlijk V R IJ D A G
'AART a.s. bekend worden gemaakt.
DE DIRECTIE.
PERIODEN EN AARDBEVINGS
VERSCHIJNSELEN.
Lezing van dr. S. W. Visser.
Gisteravond hield dr. S. W. Visser uit
Batavia, onder-directeur van het Konink
lijk Magnetisch en Meteorologisch Obser
vatorium aldaar, in 't Geologisch Museum
voor de Geologische vereeniging een voor
dracht over „Perioden in aardbevings-
verschijnselen".
Na een inleiding over wiskundige me
thoden tot het opsporen van perioden
(harmonische en penodogram-analyse) en
de hierbij noodzakelijke criteria naar hun
realiteit, behandelde dr. Visser een aantal
perioden in aardbevingsverschijnselen.
De kortste periode, 21 minuten, van den
Engeischen seismoloog Turner, heeft geen
stand kunnen houden tegenover de kri
tiek. Veel interessanter zijn de jaarlijksche
en dagelijksche perioden. Deze komen
merkwaardigerwijze voornamelijk uit in
macroseismische berichten (gevoelde aard
bevingen) maar veel minder in sterke of
verwoestende aardbevingen en microseis-
mische gegevens (geregistreerde aard
bevingen). Men verklaart deze eigenaar
digheden door een zuiver menschelijk, een
„psycho-physiologisch" effect: 's nachts
schijnen meer aardbevngen voor te komen
dan overdag, eenvoudig omdat de mensch
dan in rust is en daardoor gevoeliger dan
overdag in zijn werk.
Ook in de jaarlijksche periode speelt
dit gevoelseffect ons parten ten gevolge
van de lange nachten. In den dagelijk-
schen gang blijken echter ook nog andere
effecten op te treden. Voor hun verklaring
is men aangewezen op meteorologische
invloeden. Zoo heeft men voor Europa een
duidelijke afhankelijkheid vastgesteld met
luchtdrukverschillen tusschen het vaste
land en den Atlantischen Oceaan en in
Noord-Amerika een overeenkomstig effect.
Over den invloed van den regen zijn de
meerlingen sterk verdeeld. Taber vond,
dat o.a. in Panama aardbevingsmaxima
één maand na de regenmaxima voorkomen
en meent hierin een invloed van den
grondwaterspiegel te kunnen constateeren.
Schommelingen van de aardas vertoonen
volgens Chandler een periode van veer
tien maanden en kunnen tengevolge van
daardoor optredende krachten aardbevin
gen inleiden. Conrad vond inderdaad voor
aardbevingen in de buurt van West-Java
een aanduiding van het optreden van een
periode van veertien maanden en een dui
delijker bevestiging bij zeer diepe aard
bevingen in den Stillen Oceaan. Enkele
onderzoekers hebben de zonnevlekken-
periode in aardbevingsverschijnselen mee-
nen terug te vinden. Volgens waarschijn
lijkheidsbeschouwingen houden de con
clusies echter geen stand.
Voor langere perioden is alies onzeker;
dat bijv. Chineesehe aardbevingen even
goed als Nijl-vloeden en Californische
dikke boomen-perioden van 100, 240 en 280
jaren zouden vertoonen, is twijfelachtig.
Een bijzondere beteekenis hebben de
getijden, zoowel van het zeewater als van
de vaste aardkorst. Men vindt duidelijke
getijdeperioden in aardbevingen, maar
lang niet overal en altijd op dezelfde
plaats. Interessant zijn de theoretische
beschouwingen van Cotton over de getij-
krachten en hun werking in verband met
den geologischen bouw. Hun toepassing
strandt echter op de klippen van onze
geringe kennis van de geologische krach
ten. die aardbevingen veroorzaken. Een
onderzoek naar het verband tusschen
aardbevingen en getijden in Ned. Indië
leidde tot de conclusie, dat in betrekkelijk
korte tijdvakken dit verband zich geheel
kan wijzigen. Zoo vertoonden nabevingen
van den zwaren schok van 10 September
1932 op Amboina gedurende 9 dagen een
sterke voorkeur voor afloopend water,
daarna gedurende 9 dagen een even sterke
voor rijzend water. Dit wijst onmisken
baar op richtingsveranderingen van de
werkende geologische krachten, waarover
echter niets naders te zeggen is.
Als algemeene conclusie kunnen wij
vaststellen, dat er wel degelijk perioden
in aardbevingsverschijnselen optreden, die
wijzen op uitwendige oorzaken. Hun in
vloed op tectonische bewegingen is echter
zoodanig, dat over korte tijdvakken en in
verschillende gebieden geheel tegengestelde
effecten kunnen optreden. Hierdoor wordt
het onderzoek ten zeerste bemoeilijkt en
kan men slechts onder bijzondere om
standigheden sprekende resultaten ver
wachten.
VEREENIGING VOOR CHR. GEZOND
HEIDS- EN VAC. KOLONIES IN
NEDERLAND (AFD. LEIDEN).
DAJOS BELA IN ZOMERZORG.
Velen zullen zich nog het groote suc
ces, dat Dajos Bela in de Stadsgehoorzaal
oogstte toen hij in zijn A.V.R.O.-tour-
née enkele jaren terug hier optrad nog
herinneren. Deze herinnering en de radio
uitzendingen van den laat-sten tijd zullen
voor velen een aanleiding temeer zijn om,
met dit orchest dat in „Zomerzorg" op
treedt het is heden de laatste dag!
de kennismaking te vernieuwen of aan te
knoopen. Hoewel ook dit ensemble aan
gaan en komen onderhevig is geweest,
geldt nog steeds de oude roem van een
samenspel en vooral een keurige vertol
king der tango's.
De bijval welke Dajos Bela dan ook in
Zomerzorg oogst is groot en bovenal wel
verdiend.
0
Jaarverslag over 1933.
In 1933 werden uitgezonden 47 kinderen
(21 jongens en 26 meisjes) met 1830 ver-
pleegdagen, waarvan 1519 verpleegdagen,
door de afdeeling bekostigd.
In „Bethanië" te Zeist werden 10 kinde
ren verpleegd, in „Onze Woning" te Nun-
speet 37 kinderen; 3 meisjes waren daar
geheel op kosten van „Draagt Elkanders
Lasten en 2 jongens op kosten van
„Jeugdhulp".
Het resultaat der uitzending was over
het algemeen bevredigend, maar voor
velen bleek een tijdsduur van 5 A 6 weken
te kort, zoodat in sommige gevallen ver
lenging werd toegestaan of heruitzending
plaats had dan wel beloofd werd, zoodra
de kas het zou toelaten.
Met dank memoreert het bestuur de
medewerking, van verschillende zijden
ondervonden, nl. die van het publiek, dat
gaf als er gevraagd werd (de verloting
bracht f. 25 meer en de collecte f. 178.58
meer op dan in 1932), die van de collec
tanten en houders van verjaardagbusjes
en die van den directeur van den Gem.
Geneesk. Dienst, dr. M. D. Horst en de
huisartsen, die de kinderen keurden voor
de uitzending.
Verder werd financieele steun ontvan
gen van de gemeenten Leiden en Oegst-
geest (waar vandaan 3 kinderen werden
uitgezonden) en bij uitzending subsidie
toegekend voor 1934 door de gemeente
Zoeterwoude.
De ouders droegen zooveel als in hun
vermogen was. meest wekelijks, iets bij in
de verpleegkosten.
Ter gelegenheid van het 10-jarig be
staan der afdeeling circuleerde eenigen
tijd een inteekenlijst.
Tenslotte een kort financieel verslag
over 1933:
Ontvangsten: subsidies (Leiden en
Oegstgeest f. 645.25. contributies f. 272.25,
collecte (netto) f 621.01, verloting f. 100,
steunfonds „de Verjaardag" f. 85.86. in
teekenlijst f 53.50. giften f. 61.26. bijdragen
ouders f. 137, bijdragen vereenigingen
f. 217.50.
Uitgaven: verpleeggelden f. 1998.40. extra
voeding (in het Koloniehuls) f.5 60. kos
ten vervoer. advertenties, drukwerk
f. 144.10, kleeding f 3.80.
Het bestuur kan dus met voldoening
terugzien op het afgeloopen jaar en hoopt
van harte, dat 1934 geen achteruitgang
zal brengen. In dezen moeilijken tijd kan
door middel van uitzending vooral in de
gezinnen, die door werkloosheid in bij
zondere mate worden getroffen, veel ver
lichting geschonken worden.
Met het oog daarop is voor dit jaar een
10 cents actie op touw gezet, waarbij bon
netjes a f 0.10 ten verkoop worden aan
geboden.
In het bestuur kwam eenige wijziging
door het aftreden van mevr. Streeder. In
haar olaats werd benoemd mej. T. van
Ingen Schenau.
DE BIOSCOPEN.
Trianon-Theater. „Extase", de film
walrover wij ook in onze filmrubriek
schrijven, zal men zonder twijfel willen
volgen. Te weinig zien wij een film als
deze. waarin op het uiterlijk effect geens
zins wordt gespeculeerd. De inhoud? Het
jonge meisje Eva trouwt met een veel
ouderen man. Emil, maar onmiddellijk
reeds komt de désillusieZij keert
naar het ouderlijk huis terug; nu volgt
de kennismaking met den jongen inge
nieurGe voelt reeds waar het heen
gaat: twee jeugdige menschen spreken
tenslotte hun liefde voor elkander uit. De
oudere man ontdekt, wat zich tusschen
hen heeft afgespeeld. Met den ingenieur,
dien hij wil dooden beleeft hij een spoor
wegongeluk, maar heiden worden gered.
Tóch: de oudere man is gebroken Plotse
ling hoort men in de hotelkamer, waar
heen hij werd gebracht, een revolver
schot en men vindt Emil dood op den vloer
Eva herkent haar man. zij vlucht en ver
dwijnt uit het leven van den ingenieur.
Een eenvoudig verhaal, zonder psycholo
gische problemen, het noodlot treft hier
deze menschen en men heeft het zoo te
accepteeren. Anderen zouden het wellicht
anders gedaan hebben, maar zij deden het
zóó en dus ontstond de situatie, waarin
het noodlot hen trof.
Ragfijn wordt deze simpele handeling
gespeeld: veel woorden moet men er niet
aan wijden, hier dient men te gaan zien.
Voor de pauze „De duivel van U 69"
met den van uit „Het Teeken des
Kruises" bekenden Charles Laughton,
Tallulah Bankhead en Cary Cooper.
Luxor-theater. Het groote succes van
Max Dreyer's tooneelstuk „Eind-Examen"
heeft de Ufa geïnspireerd tot een bewer
king voor de film en wij stellen ons voor
dat menigeen voor deze rolprent belang-
stelliri hebben zal. Een vergelijking met
de schitterende vertolking door het Am-
sterdamsche Tooneel (enkele maanden
geleden in den Leidschen Schouwburg) is
daarbij alleen in zeer algemeene trekken
door te voeren. Voor die vertooning op de
planken had een Hollandsche regisseur de
figuren zooveel mogelijk bij onze Holland
sche begrippen aangepast; hier, op de
film. heeft men te aanvaarde hoe de
Duitsche regisseur Carl Froeiich zich die
personen in een Duitsche entourage heeft
gedacht. Overigens moge vastgesteld
worden dat het tooneel het wint aan
diepte, daar waar schrijnende zielscon
flicten te schetsen waren, doch dat de
BINNENLAND.
Geen revolutionairen in vertegenwoor
digende lichamen; een staatscommissie
ingesteld. (Binnenland. 3e Blad.)
Heden uitsluiting in de kleeding-in
dustrie. (Binnenland, 3e Blad.)
Bijzonderheden omtrent den bietensteun
voor 1934. (Land- en Tuinbouw. 3e Blad.)
De Volksraad in Indië heeft de nieuwe
bezoldigingsregeling verworpen. (Uit Ned.
Oost Indië, le Blad.)
BUITENLAND.
Besprekingen te Parijs over de Oosten-
rijksche kwestie. (Buitenland, le Blad.)
De Ontwapening. Eden te Parijs.
(Buitenland, le Blad.)
In Oostenrijk blijft het rustig. (Buiten
land en Tel., le Blad.)
Engeland sluit een handelsverdrag met
de sovjets. (Buitenland, le Blad.)
film naar de andere zijde een aanmerke-
lijken voorsprong had door haar veel
grootere technische mogelijkheden, haar
ruimeren wiekslag, haar snellere wisseling
van decors, scènes en personen. Daardoor
werd toch een boeiende film tot stand
gebracht, waarin de elkaar tegenstre
vende conflicten op scherpe wijze worden
belicht en het gave spel der hoofdfiguren
de volle aandacht eischt. Hertha Thiele
is prachtig en overtuigend als Elfriede,
het jonge, ietwat weemoedige en overge
voelige meisje, dat te kiezen heeft tus
schen de liefde van den leeraar, dr. Ker-
ner, of van den leerling, Knud. Hein rich
George is de beminde, begrijpende en
diep-menschelijke rector ten voeten uit,
terwijl Peter Voss, Paul Henckels, Albert
Lieven en vele anderen zich daar uitste
kend bij weten aan te passen.
Men heeft deze film genoemd het lof
lied op de rijpere jeugd, die overal de
zelfde vreugden en nooden kent. En als
zoodanig mogen wij er ongetwijfeld een
woord van warme aanbeveling voor
schrijven.
Luxor's bijprogramma bevat een grap
pig verhaal van een gestolen race-boot,
van een tweetal vermakelijke matrozen en
oen opwindende snelheidswedstrijd. „Vlug
van Stapel" heet deze film, met William.
Haines en Cliff Edwards in de hoofd
rollen. In het journaal ziet men de Leid-
sche Diës-viering.
Roxy-theater. Greta Garbo in „Mata
Hari"! Wie herinnert zich deze prachtige
film, die eenigen tijd geleden reeds hier
ter stede werd vertoond, niet meer? Velen
zullen dan ook de gelegenheid, welke het
Roxy-theater thans biedt om dit film
werk nogmaals te aanschouwen, met
graagte aangrijpen en <ullen dan zeer
zeker niet minder genieten van het fraaie
spel van Greta Garbo dan de eerste maal.
Een afwisselend voorprogramma vult
den avond aan.
Casina-theater. Er is wel geen tweede
klucht aan te wijzen, die zoo dóór en dóór
geestig is als „de Spaansche Vlieg".
Iedere komiek heeft het befaamde „Hiep
hiep hoera, hier ben ik, papa!" reeds uit
geroepen. Meermalen heeft men het stuk
gezien en opnieuw blijkt, hoe onweer
staanbaar grappig de intrige is van een
misstrap. die geen misstap is, en als een
drukkende last op de zedelijkheidsaposte
len van een klein stadje blijft rusten.
Daar is in de eerste plaats Ralph Arthur
Roberts, grootsch van mimiek en oorzaak
van de „schandaaltjes"; en dan verder
Oscar Sabo, even voortreffelijk in zijn
„schuldbewustzijn", vanwege een avon
tuurtje met een Spaansche danseres! En
met de gecompliceerdheid van het geval,
nemen ook de lachsalvo's in aantal toe.
Tot een perfectie van amusement en
humor is „De Spaansche Vlieg" geworden,
waarin iedere rol zóó goed bezet is, dat wij
de namen van deze staalkaart der aller
beste Duitsche acteurs niet verder be
hoeven opnoemen. Of moeten we Fritz
Schulz nog extra vermelden? Kan men
zich herinneren, dat er ooit zóó smakelijk
gelachen is in Casino, als om deze klucht
van Arnold en Bach?
Van niet mindere kwaliteiten is „Peter
Vos, de millioenendief". het fantastische
verhaal met Willy Forst. Met zijn onver
gelijkelijk air van kalmte en zijn benij
denswaardige onverschilligheid, die men
ook in zijn stem vermag te hooren, wan
delt hij langs het witte doek. van het ééne
avontuur in het andere vallend, meester
lijk van houding, evenals trouwens de
detective van Paul Hörbiger in één van
zijn genoeglijkste rollen. Men mnet hem
champagne zien drinken! Dat stukje is
van de allerbeste soort; doch de heele
film blinkt uit door een brillante vertel
trant, waarin de snelle, virtuose regie van
E. A. Dupont te bewonderen valt.
Derhalve een tweetal uitmuntende films,
dat. met een actueel journal, waarin om.
de DiësvieHng aan de Leidsche universiteit
en Dajos Bela met zlin orkest, volle zalen
zal trekken. Een dergelijk programma
verdient het ten volle!
