■7 fïv
Jan Klaassen in de Stadszaal.
Jaargang
DONDERDAG 15 FEBRUARI 1934
No. 22671
STADSNIEUWS.
f dC'
j nil!
HU
Het voornaamste Nieuws
van heden.
Beëediging van reserve-officieren 6 R.V.A.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DË-R ADVERTENTIENB
Ots, per regel voor advertenöën uit Ijelden en plaatsen
•3, ogentscbappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
.„dere advertentlën 36 Cts. per regel. Kleine Advertentdën
Btdultend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
een maximum, aantal woorden van 30.
asso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
ven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35; per week t.0.18
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Iiummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
gouden doctoraten.
reen zal het 50 jaar geleden zijn, dat
p. Burger, oud-bibliothecaris der
mte Amsterdam en aldaar woon-
aan de Leidsche Universiteit pro-
I p. F. A. Cremers, oud-president van
[echtbank en raadsheer in het Ge-
jhof te Arnhem zal een dergelijk feit
indag 18 dezer herdenken.
tas studiosorum ldgduno
batava.
Senaat van Unitas Studiosorum
ino Batava is voor het vereenigings-
[1934—1935 als volgt samengesteld:
F. P Thomassen, rector.
1. W. Sepmeyer, ab-actis.
K. Huibregtse, fiscus.
F. Simons, assessor I
Mej. H. F. Blitz, assessor Ila.
NED. mij. voor tuinbouw en
plantkunde.
deling van de afdeeling Leiden en
Omstreken.
genoemde afdeeling hield gister
en café restaurant „In den vergul-
]irk" een ledenvergadering, welke
Ibezocht was, aangezien ook intro-
lïerden toegelaten,
lroorzitter, de heer Ballego heette
Ertelijk welkom, waarna de notulen
vorige vergadering onveranderd
vastgesteld. Nadat eenige nieuwe
waren aangenomen en nog eenige
Mdebjke zaken waren afgedaan, werd
ten de zomerexcursie op een nader te
datum te houden naar Aalsmeer
Irphol. Voor de Primavera te Rotter-
rerd een Sieboldt-medaille beschik-
I gesteld, aangezien het voornemen
teen tuin In Japansche stijl aan te
laideeling achtte zich gerechtvaardigd
I dit speciale geval een Sieboldt-
füe beschikbaar te stellen.
een korte pauze hield de heer Balk,
"ieur van het Landbouwkundig Bureau
p. Vereenigde Kalimaatschappij te
fercam een niet films toegelichte voor-
pt over kunstbemesting.
1 films brachten achtereenvolgens in
j het winnen van de kali in de mijnen,
transport naar en de bewerking in de
en de resultaten bij den planten-
i komisch filmpje toonde nog aan. dat
pest beter is dan eiken anderen vorm
bemesting.
volgde op deze voordracht een leven-
J gedachtenwissëling, waaraan door
fdere groenten- en bloemenkweekers
^deelgenomen. Zoodoende werd het bij
voordat de heer Ballego deze leer-
en geanimeerde bijeenkomst kon
CRIMINOLOGISCH INSTITUUT.
Voordracht van Prof. Dr. L. van Itallie
over vergiftiging met blauwzuur.
Als laatste van zijn reeks voordrachten
behandelde Prof. Dr. L. van Itallie in zijn
gisteravond voor het Criminologisch Insti
tuut gehouden voordracht de vergiftiging
met cyaanwaterstof, ook blauwzuur of
Pruisisch zuur genoemd.
Niet steeds werkt het zuur in vrijen toe
stand als vergift, aldus spr., veelal treedt
het op in den vorm van een zout n.l. het
kalium-cyanlde (cyaankalium). In gebon
den vorm komt het blauwzuur zeer ver
spreid in de natuur voor en wel in het
plantenrijk. Het kan dan door ontleding
dezer verbindingen (glucosiden) in vrijheid
worden gesteld en zoo vergiftigend werken.
Vandaar vergiftigingen waargenomen door
het eten van te veel bittere amandelen en
vooral na gebruik van kratok-boonen. De
laatstgenoemde vergiftigingen zijn bij
mensch en bij vee ook hier te landen voor
gekomen. Een sterk blauwzuurhoudende
boom is de in Ned. üidië zeer verspreide
Pangium edule. Volgens een zeer matige
raming van Greshoff zou een enkele boom
350 gram cyaanwaterstof kunnen opleveren
De toepassingen, die men gemaakt heeft
van het blauwzuur ter vernietiging van
schadelijke gedierte hebben hier te lande
en in het buitenland slachtoffers gemaakt.
Bij het ontratten van schepen, de ontsmet
ting van kleeren (kleerenluisl de overbren
ger van de vlektyphus), het bevrijden van
gebouwen van wandluizen, het dooden van
motten in meelfabrieken, zijn doodelijke
vergiftigingen voorgekomen.
Het gas is lichter dan de lucht, stijgt op
en heeft een groot doordringend vermogen.
Het zal dus in barsten en spleten dringen
en kan zelfs, zooals o.a. door een noodlot
tig ongeval in 1931 in Rotterdam voorge
komen. is gebleken, door poreus gesteente
in een belendende woning vergiftiging ver
oorzaken.
Vergiftigingen zijn ook voorgekomen door
het gebruik van poetsmiddelen, die tot 20
procent cyaannatrium bevatten.
Prof. van Itallie besprak voorts de toe
passing van cyaanverbindingen als midde
len voor zelfmoord en voor crimineele doel
einden, de daarbij optredende verschijnse
len en de mogelijke middelen om een ver
giftiging te bestrijden. In sommige gevallen
treden de gewone vergiftigingsverschijnse
len niet op doordat een mede toegediende
stof bepaalde verschijnselen (o.a. krampen)
tegengaat of wel de stof heeft een gift-
opwekkend vermogen doordat die stof ont
ledend op de cyaanverbmding inwerkt. Het
laatste was bijv. het geval toen men den
befaamden monnik Rasputin cyaankalium
in een honingkoek en in portwijn toedien
de. De in beide aanwezige suikersoorten
hebben en omzetting der cyaanverbmding
in een onschadelijke stof ten gevolge. Het
sprookje van de onkwetsbaarheid van Ras
putin voor vergift, kan door kennis van de
scheikundige verschijnselen voldoende
weerlegd worden. Ten slotte behandelde
spr. de opsporing van het blauwzuur in de
lucht en in lijkdeelen en de omzettingen,
die deze verbinding in het lichaam kan
ondergaan.
academische examens.
Bevorderd is tot doctor in de genees
kunde, op proefschrift getiteld: .Bij
drage tot de kennis der kunstmatige mid
denrifverlamming als behandelings
methode der longtuberculose", de heer m.
Hommes, geboren te 's-Gravenhage.
Foto H. Favier, Leiden
lit.
'Jr
f
rhtogenetischb stralen
en kankergezwellen.
«elijs.?® S'anspunten der jaarlijkscnc uitvoering van de leerlingen der Sc. -
^4W° welke gisteravond in de stadsgehoorzaal werd gegeven, was de
s tan Jan Klaassen's wondere avonturen. Een groepje medewerkenden
HBëerfe wat graas voor den fotograaf.
Lezing van prof. Gurwitz uit Leningrad.
Onder auspiciën van de medische facul
teit der Leidsche studenten heeft prof.
Gurwitz uit Leningrad voor een zeer talrijk
en gemengd gehoor een lezing gehouden
over mitogenetische stralen (naar hem
Gurwitz-stralen genoemd) en hun betrek
king tot die plaatsen in ons lichaam waar
normaliter veel celdeelingen plaats vinden
«enerzijds en de kankergezwellen ander
zijds.
De mitogenetische stralen zijn ontdekt
doordat het aantal celdeelingen in levend
weefsel toeneemt indien op een kleinen
afstand daarvan stukjes van bepaalde an
dere levende weefsels worden gebracht.
Deze beinfluenceering wordt opgeheven
indien tusschen deze twee een scherm
wordt geplaatst dat voor ultraviolet licht
ondoorgankelijk is.
De mitogenetische stralen worden aan
getoond en gemeten door cellen b.v. gist-
cellen aan hun invloed bloot te stellen
en daarna hun toeneming in aantal te
meten (prof. L. K. Wolff te Utrecht ge
bruikt er bacteriën voor). Dat het stralen
zijn in den zin van lichtstralen (dus aether
trillingen) staat wel vast nu bekend is, dat
ze door een prisma gebroken worden, dat
ze het interferentie verschijnsel vertoonen
en ook doordat ze nu met bepaalde phy-
sische instrumenten (de quantenteller)
zijn waar te nemen. Hun golflengten zijn
met een spectograaf te bepalen, waarbij
dan voor elk klein traject van golflengten,
met behulp van een gistcultuur wordt na
gegaan, of stralen van die golflengte aan
wezig zijn. Zy varieeren tusschen 1900 en
2500 Angstrom eenheden (de kwiklamp
2400 en hooger!) en elke bron vertoont
donkere lijnen in zijn spectrum, die voor
de bron typisch zyn.
Vrijwel elke chemische reactie gaat ge
paard met het uitzenden van aethertrillin-
gen van bepaalde golflengten. Vooral de
afbraak van eiwit, van vet en van kool
hydraten geeft stralen van die golflengten,
die de mitogenetische spectra samenstel
len. Voor de pathologie biyken deze stra
len bijzondere beteekenis te hebben. Nor
maal bloed bleek een stralingsbron van
tamelijk standvastige eigenschappen te
zijn. De straling van het bloed ontbreekt,
echter constant bij bepaalde ziekten, n.l.
a) bij sepsis en pyaemie, b) bij echte bloed
ziekten (ieucaemie, pernicieuse anaemie)
en c) bij kwaadaardige tumoren (carci
noom en sarcoom).
Er is een factor, die het onderzoek be
moeilijkt: het vermoeidheidsverschijnsel:
de straling verdwynt by vermoeidheid om
dan na ongeveerr twee uur weer terug te
komen. Statistisch werd dit bewezen bij
onderzoek van fabriekarbeidsters vóór en
na een werkdag.
Kan men het uitbhjven van bloedstra-
ling bij kankerpatiënten beschouwen als
een z.g. „vroegverschynsel" van kanker,
dat dan zou optreden, indien deze op an
dere wijze nog niet aantoonbaar is? Bij
enten van adenocarcinoom op muizen
bleef de bloedstraling vijf a zes dagen
normaal om tusschen den 6den en 9den
dag te verdwijnen waarna het adeno
carcinoom zich manifesteerde- Op deze
wijze kon ook het optreden van een reci-
dief na extirpatie van deze tumoren bij
muizen worden voorspeld.
Klinisch werden deze verhoudingen by
den mensch onderzocht o.a. in Frankfort
door Heinemann en Seiderhelm Bij onge
veer twee honderd kankerpatiënten was
de bloedstraling verdwenen. Ook zeer
versch, carcinoompatiënten ontnomen
bloed gaf zonder uitzondering geen mito
genetische stralen te zien, wel echter vaak
een andere emanatie, die een depressie van
de celdeelingen veroorzaakt. Deze depres
sieve werking werd bij normaal bloed nooit
gevonden. Kankergezwellen zelf stralen
wel. Zij zijn zelfs de sterkste onder de be
kende bronnen van mitogenetische stralen.
Toch vertoonen de stralen uit kankerge
zwellen enkele eigenaardigheden, die in
stralen uit normaal weefsel nooit optreden
Na den dood van het individu houdt nor
maal weefsel onmiddellijk en blijvend op
met stralen, een kankergezwel houdt ook
wel onmiddellijk op, maar begint na ze
keren tyd weer stralen uit te zenden. In
dien tusschentijd is de straling in tegen
stelling tot normale straling reeds weer
op te wekken door een oplossing van eiwit
of van koolhydraten op het gezwel te
druppelen.
Prof. Gurwitz is niet van meening, dat
de sterke straling van kankerweefsel de
oorzaak van de gezwelgroei zelf zou zijn
en geeft met de meeste reserve als zijn
voorloopige indruk aan, dat deze oorzaak
zou kunnen samenhangen met de abnor
maal groote permeabiliteit van de kanker
cel. Daardoor zouden fermenten uit die
cellen en hun omgeving kunnen overgaan-
Deze zouden daar chemische reacties ver
oorzaken, die op hun beurt mitogenetische
stralen opwekken en daardoor de celdee
lingen bevorderen. Hij staafde deze ge-
dachtengang met een in dit opzicht leer
zame proef. Ook bij die proef gedroegen de
kankergezwellen zich anders tegenover de
stralenanalyse dan normale weefsels met
snelle celdeeling.
Na een lange rustpoos wat betreft
't geven van openbare uitvoeringen hoopt
U. V. K. (Uit Vriendschap Kunst) op
Donderdag 22 Febr. een uitvoering te
geven, waar opgevoerd zal worden de
comedie „Santa Lucia" in 4 bedr. door A.
den Hertog, schrijver van „De Brieven
bus". Voor bijzonderheden verwijzen wij
naar de advertentie in dit Blad.
o. l. school zuidsingel a.
Ouderavond.
Gisteravond werd in de gymnastiekzaal
van bovengenoemde school een ouderavond
gehouden, die boven alle verwachtingen
buitengewoon geslaagd mag heeten.
Om acht uur opende het hoofd der
school, de heer A. v. d- Neut, den avond
en kon meer dan honderd ouders welkom
heeten. Gezien vroegere mislukkingen,
mocht hy terecht concludeeren, dat de be
langstelling voor de school aanmerkeiyk
gegroeid is. Verder zei hij een woord van
dank aan de oudercommissie voor haar
groote activiteit. Het doel van onze ouder
avonden, zoo vervolgde het hoofd, moeten
wij goed begrijpen. Hier staat voorop: het
belang van het kind. Uitvoerig lichtte hij
toe. hoe samenwerking met de ouders het
kind ten goede komt, allereerst in het
schoolleven, maar ook thuis. Als ouders
naar het eind van de vacantie verlangen,
zegt dat wel iets. Wanneer echter het per
soneel op de steun en waardeering van de
ouders voor het werk in de school kan re
kenen. is meer succes verzekerd. Met
voorbeelden werd verklaard, hoe die me
dewerking gewenscht werd. Speciaal het
verzuimen werd nader besproken. Met een
opwekking aan allen om in de aangegeven
richting te werken, besloot het hoofd zyn
toespraak.
Het verdere gedeelte van den avond werd
gevuld met werk van de „Young Fellows"
Deze jonge turners hebben keurig werk
verricht- Hun acrobatiek was af. terwijl
hetgeen zij na de pauze te zien gaven aan
brug, rekstok en ringen bij alle aanwe
zigen bijzonder in den smaak viel. Een
woord van hulde is dan ook op zyn plaats.
In de pauze was gelegenheid om met het
onderwijzend personeel van gedachten te
wisselen, terwijl den ouders tevens een
tractatie werd aangeboden.
Nadat de voorzitter der oudercommissie
had opgewekt het schoolfonds te steunen,
sloot 't hoofd dezen ouderavond met dank
aan de ouders voor hun aanwezigheid en
aan de turners voor hun kranige prestaties
NIEUWE LEERLINGEN VOOR DE
AMBACHTSSCHOOL.
De inschrijving van nieuwe leerlingen
voor de Ambachtsschool heeft plaats ge
had. Niet minder dan 226 nieuwe leer
lingen, verdeeld over de verschillende
vakken, meldden zich aan. Hieruit blijkt
wei. dat men het onderwijs aan de
Ambachtsschool op prijs stelt en de direc
teur der school verzekerde ons. dat alles
in het werk zal gesteld worden deze can-
didaatleerlingen zooveel mogelijk te
plaatsen.
Het toelatingsexamen wordt gehouden
op 5 en 6 Maart, zoo noodig ook op 7
Maart a.s„ terwijl de nieuwe leerlingen op
22 Maart a.s. tot de school zullen worden
toegelaten.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: Koninklijke Nederlandsche
Grofsmederij, Zuidsingel 66. Leiden. De
statuten zijn gewijzigd. Wijziging handels
naam In: N.V. Koninklijke Nederlandsche
Grofsmederij.
L. van Dam, Lange Koppenhinksteeg 6.
Leiden, groothandel in kaas. Wijziging
handelsnaam in: Firma L. van Dam. Ves
tiging filiaal: Groenmarkt 41, Dordrecht,.
Visscherijmaatschappij voorheen ,.C.
Ouwehand Senior", Duinoord 32, Katwijk
aan Zee. Overleden commissaris: C. Ouwe
hand Sr., d.d. 14 Jan. 1934.
BINNENLAND.
Radio-debat in de Eerste Kamer; minis
ter De Wilde waarschuwt de omroep-ver-
eenigingcn. (3e Blad).
De regeering acht een weg beoosten
Leiden voor het verkeer tusschen Amster
dam, Den Haag en Rotterdam noodig.
(Binnenland, 3e Blad).
Het Nederlandsch B-elftal met 64 door
Reading geslagen; Bakhuys en Smit in
goeden vorm. (Sport, 3e Blad).
Voortzetting der zaak-Onnes v. Nijenrodo
(le Blad).
BUITENLAND.
Nog steeds woedt de burgeroorlog in
Oostenrijk. Het aantal slachtoffers groeit
voortdurend. (3e en le Blad).
Dollfuss belooft straffeloosheid bij een
zich overgeven voor hedenmiddag 12 uur.
(3e Blad).
Ontbinding van den Duitschen Rijks
raad. (Buitenl. 2e Blad).
Fransch memorandum te Berlijn over
handigd. (Buitenl. 2e Blad).
De Fransche socialisten in felle oppositie
tegen het kabinet Doumergue. (Buitenl.,
2e Blad).
EXCURSIE AMBACHTSSCHOOL
Gisteren maakte een 40-tal leerlingen
auto en motorherstellers van de dag- en
avondschool een excursie naar de Auto
mobieltentoonstelling de R-A.I. te
Amsterdam, onder leiding van den
directeur en de leeraren Leicher en
Bodenstaff. De verschillende modellen en
nieuwere constructies werden bekeken,
waarbij de onafhankelijke voorwielvee
ring en ook de Dieselmotoren veel be
langstelling trokken. Veel werd in oogen-
schouw genomen, waarvan op de school
tijdens de lessen reeds het een en ander
was verteld.
Intusschen voegde zich bij het gezel
schap de hoogste klasse leerlingen elec-
triciens-instrumentmakers onder leiding
van den leeraar Brinkman. Deze groep
van 26 leerlingen had vooraf een bezoek
gebracht aan „Werkspoor", alwaar een
deel van de nieuwe Diesel electrische
treinen voor de Nederlandsche Spoorwe
gen werd bezichtigd. Om half .drie ver
trok het geheele gezelschap in autobus
sen naar de Fordfabrieken, waar gele
genheid werd gegeven een wandeling
door de moderne werkplaatsen te maken.
Voor deze groote groep van leerlingen
was dit alles een zeer leerzame dag.
Dankbaar voor het genotene trok men
tegen 5 uur huiswaarts.
ZOMERZORG.
Hoewel vermoedelijk ten overvloede
herinneren wij er nogmaals aan, dat
morgen en Zaterdag Dajos Bela en zijn
vermaard orkest in „Zomerzorg" concer
teeren.
De heer Batenburg had gisteren voor
het eerst op het terras open vuurpotten
geplaatst evenals dat op de boulevards
in Parijs den ganschen winter door gebrui
kelijk is. De nieuwigheid had succes; den
geheelen dag zaten er bezoekers rondom
de gloeiende kachels op het terras.
Foto Bleuzé.
Voor het front van de troep zijn hedenmorgen aan de Maaldrift 16 reserve-
officieren bij het 6e regiment Veldartillerie beëedigd Met volle muziek trok het
regiment hedenmorgen om 9 uur uit en dit vertrek trok evenals de terugkomst
te ongeveer half een veel belangstelling in Noordeinde, op den Haagweg en
Morschweg. Aan de Maaldrift geschiedde de beëediging met het gebruikelijke cere
monieel. Hierboven een foto van het afleggen van den eed,