VEILIG VERKEER!
ite Jaargang
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1934
No. 22661
FICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
H -• M
Het voornaamste Nieuws
van heden.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DËR ADVEKTENTIENK
I CV. pér regel voor advertentiën alt Lelden eo pfcuvtum
jar agentschappen vm ons Blad gevestigd djn. Voor aBe
tedere advertentlën 36 Cts. per regel. Kleine AÜverberrtiën
Etaultend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
E. jan my-riTTiiim aantal woorden van 30.
volgens postreclht. Voor eventueele opzending van
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Noonfemdsplein Telefoonnummers voor
Dfcectie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT ij
Voor Lelden per 3 maanden f. X35; per week 1.0.1B
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zUn, per week ,0JÏ
Franco per post f. 2.35 portokosten.
nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
hinderwet.
-meester en Wethouders van Leiden;
Een het verzoek van de N.V. Leidsche
fcrichting „De Toekomst" om vergun-
Jtot het uitbreiden van de fabriek
Inet vervaardigen van consumptie-ijs
let perceel Hooigracht No. 41, kadas-
f bekend Gemeente Leiden, Sectie I
1514;
bet op de artikelen 6 en 7 der Hinder-
ken kennis aan het publiek, dat ge-
Ed verzoek met de bijlagen op de
rie dezer gemeente ter visie ge-
ls;
knede dat op Zaterdag, den 17 Febr.
[des voormiddags te half elf uren in
[perceel Breestraat 125 (Bureau Ge-
ptewerken) gelegenheid zal worden
Jven om bezwaren tegen dit verzoek in
rengen, terwijl zij er de aandacht op
een, dat niet tot beroep gerechtigd
zij, die niet overeenkomstig art. 7 der
lenvet voor het gemeentebestuur of
Èjner leden zijn verschenen, ten einde
bezwaren mondeling toe te lichten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
Iden, 3 Februari 1934.
5499
i VEREEN. „veilig verkeer".
leerzame tentoonstelling in het
Volkshuis.
onlangs hier ter stede opgerichte
(eling van de Vereen. „Veilig Verkeer"
haar eerste teeken van leven, door
1 6-10 Februari in het Volkshuis aan
[Apothekersdijk een tentoonstelling te
eren, waar veel nuttig materiaal
ameld, waaruit men kan leeren hoe
kich als weggebruiker wèl en hoe men
ltiet behoort te gedragen,
fe cergelijke leerzame expositie is in
stad waarlijk niet overbodig. Niet
lat de Leidsche ingezetenen in dit op-
bt b(j die van andere steden achter
o, meer omdat de plaatselijke omstan-
peden voor hen, die geregeld van den
gebruik maken, méér moeilijkheden
leveren dan elders, waar de bebouwing
h sneller heeft aangepast aan de eischen
'het moderne verkeer.
Wat dit laatste betreft, zijn we hier al
■el ongelukkig bedeeld. Denk bij voor-
Pd eens aan de verkeersopstoppingen
^gevolg van den overweg nabij het sta-
l aan de tramkruisingen op den Sta-
tveg en de veel te smalle Hoogewoerd
I vachten reeds maanden op de plan-
van B. en W. tot demping van het
[yendaal!Iaan de Breestraat met haar
jjerlinge afwisseling van hek. stoep en
ttoir en waar geparkeerde auto's den
("gangers dwingen zich op den rijweg
',''a=enl aan de Haarlemmerstraat met
yaheltramspoor enz. Van deze en nog vele
were factoren is de veiligheid van het
a{llahkelijk. En tot die laatste
,r^°,ne behoort ongetwijfeld ook de
JT^drng van het jonge geslacht in ver-
*rstechnisch opzicht. Het is voor onze
Sr®?!™ Per slot van rekening even be-
Kfliot, weten, op welke wijze zij een
«om v uispunt moeten oversteken en
I heelc? ï56' 111 prenten, dat het ge-
erd i a1 op vaste regelen is geba-
«J? at 'di worden onderwezen in
<en en schrijven.
JvJ® laatsten tijd wordt hieraan in
I BïïhL?1 gezin meer en meer aandacht
Bvoedkunaien °°k de P°litie werkt in
Htn zm mede. Geregeld heeft
Kve„ _?ns Blad waarschuwingen kunnen
Tw^en ,.het Pillek er op wordt
lewavmio i lrs niet langer als rijwiel,
ger als 11 openbaren weg niet lan-
■nzer en de fietslantaarns niet
Uiken "baatverlichtingsobject te ge-
ibende rk„aUes b bij lange na niet vol
ei velerlei .„'ff van d€n weg zpn vele
Mede vertrn?,»aeï 15 pllcht de ieugd daar"
Ak een b, wd maken.
^revende !!Lr!chtsireeks het doel na-
en inr,^ e en daartoe, bevelen wij
fntoorkteuïn^" bezoek aan de verkeers-
*an harte et Leidsche Volkshuis
ven wu w v?11 heeren schoolhoofden
evwegingi^353 bezoek ir, ernstige
*ev
tvei
Ki«^ANDELSREGISTER
R VAN KOOPHANDEL.
fWorschwee 21' rlÊ' van der Voet en Zoon,
Jctiewerkpian?. Smederij en Con-
centrale Bllvoeging uitgeoefend
baarden, Slhek "ï'a,rrnlng en handel
^pereedschapDen tuin. en landbouw-
aardatmen?1 Bent" Schapensteeg,
c-v?n Kmdl kleden Elge°:
r Bent- dd. 29 Jan. 1934.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Tjandi Mendoet en de daarop afgebeelde
dierenverhalen.
Gisteravond hield de heer Th. van Erp
voor de leden van de Maatschappij der
Ned. Letterkunde een voordracht over
Tjandi Mendoet en de daarop en relief
uitgebeelde dierenverhalen.
Spr. begon met het aanhalen van een
bericht van het jaar 674, voorkomend
in de Chineesche annalen der Thang-
dynastie, en van een gegeven, vervat in
een niet ver van den Mendoet, met name
te Tjanggal, opgegraven steeninscriptie
van 732. Zoowel het uitheemsche als het
van ongeveer 60 jaren later dateerende
inheemsche bericht, werpt een opmerke
lijk licht op, de toenmalige Midden-
Javaansche maatschappij; een maat
schappij, welke voor ons overigens vrijwel
in het duister der eeuwen verhuld blijft.
De Tjanggal-insciptie gewaagt van „het
gezegende eiland Java, uitmuntend in
koorn". Zij verheerlijkt den vorst als een
„doorluchtig heerscher, die door scharen
van geleerden wordt geëerd als een kenner
van den subtielen zin der boeken" als „uit
muntende door dapperheid en andere
deugden". En zoo heet het verder
„terwijl hij de aarde regeert, die tot gordel
heeft den golvenden oceaan en tot borsten
de bergen, legt het landvolk zich te slapen
op den grooten weg, zonder beducht te
zijn voor roovers of andere gevaren, en
bezitten de menschen, rijk in goeden
naam. steeds t goede, 't nuttige en 't aan
gename".
Ook de Chineesche kroniek roemt het
landsbestuur, met name dat der Javaan-
sche vorstin Sima en geeft van de veilig
heid van personen en goederen een tref
fend, zoowaar een bar verhaal, volgens
hetwelk den kroonprins, bijwijze van straf,
de teenen worden afgehakt, Het is dr. G.
P. Rouffaer geweest die de aandacht heeft
gevestigd op de merkwaardige overeen
stemming tusschen deze beide uit zoo ver
schillende bron voortkomende getuige
nissen.
De heer Van Erp gaf daarna een uiteen
zetting van den aard, de bestemming en
de religieuse bedoeling van het heiligdom
en behandelde in het kort zijn oudere en
zijn nieuwere geschiedenis.
Deze laatste vangt aan in het jaar 1834.
Het bestaan van de voor een groot deel
bedolven ruïne werd toen voor ons Wes
terlingen, als bij toeval, bekend tijdens een
tournée van een ambtenaar, belast met
het toezicht op de gedwongen koffie
cultuur. Spr. bracht in herinnering dat
luitenant-ingenieur Cornelius in 1814 ette
lijke maanden bezig was met de eerste
blootlegging en de opening van den
Boroboedoer, en wees op het. merkwaar
dige feit, dat Cornelius totaal onkundig
bleef van de aanwezigheid van het op 3
K.M. van zijn arbeidsveld gelegen monu
mentale bouwwerk.
Aan de hand van een 40-tal lichtbeelden
werd gewezen op de bijzondere architec
tonische kwaliteiten van dit juweel van
klassiek Midden-Javaansche bouwkunst
en op de voorname pracht van het orna
ment Voorts werd stilgestaan bij de gees
tig gebeeldhouwde reliefs, waarin Indische
dierfabels zijn weergegeven. Deze Tantri-
reliefs zijn een nagalm der verhalen uit
het vermaarde Indische „Vijfhoek", de
Pancatantra, na onzen bijval het meest
universeele brok wereldliteratuur. Bij een
dier Tantri-paneelen, een illustratie van
het bekende verhaal van den snapzieken
schildpad, werd gewezen op de geheel
overeenkomstige geschiedenis; La tortuo
et les deux canards" voorkomend in den
bundel van den Westerschen fabeldichter
La Fontaine.
Ten slotte toonde spr. het- 01 teneur
van het heiligdom met de drie kolossale
beelden; den „het Rad der Het wentelen
den", d. i. den predikenden Boeddha, ge
flankeerd door de Bodhisatwa's Padma-
pami, den Heer der tegenwoordige wereld
en Manjucri, verpersoonlijking der boven-
aardsche Wijsheid. Prof. Krom heeft er de
aandacht op gevestigd, dat deze grandiose
groep van wijdingsvolle beelden in het
jaar 1838 door Dominé Buddingh in het
Tijdschr. v. Ned. Indië werden omschre
ven als een „Familietafreel", waarin de
man en zijn gade, met hunne dochter,
huiselijk bij elkander gezeten in een be
langrijk gesprek gewikkeld zijn. Hiennt
moge blijken hoe het een eeuw geleden
stond met onze kennis van de gewijde
Boeddhistische bouwkunst.
In de plaats van mej. dr. Serrurier, die
naar elders is vertrokken, is benoemd als
bestuurslid der Maatschappij mej. dr. J.
H. van Lessen alhier.
\/ft, \/ew(
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd tot doctor in de Wis- en Na
tuurkunde, op proefschrift getiteld: „Phy-
tochemisch onderzoek van het levende
kruid van Hyoscyamus Mutlcus L de heer
T Potjewijd, geboren te Amsterdam.
Geslaagd voor het doctoraal examen
rechtgeleerdheid. de dames: M. H. J. de
Menthon Bake, (Den Haag) en C. Gelder
man, (Den Haag) en de heer J. F. Udo,
(Scheveningen).
LEIDSCHE REDDINGSBRIGADE.
Voor het medisch gedeelte, ter verkrij
ging van 't diploma A van de Leidsche
Reddingsbrigade is alsnog geslaagd mej.
M. Fucks alhier.
ORANJE-GARDE.
Enthousiaste avond in ,,Den Burcht".
Bestaat er onder de jeugd nog belang
stelling voor Oranje? Wie hier maar even
aan twijfelen mocht, had gisteravond
eens een bezoek aan „E>en Burcht" (vroe
gere Graanbeurs) moeten brengen, hij
zou stellig overtuigd zijn geworden, dat
dit wel degelijk het geval is. De groote
zaal was ei-vol en nog moesten honder
den (men sprak van 500) worden terug
gestuurd. Gelukkig voor hen, dat binnen
kort nog een dergelijke avond zal worden
georganiseerd. Er heerschte een echte
Oranje-sfeer, vaderlandsche liederen en
muziek wisselden elkander af, terwijl het
Oranje, dat op ieders jas of mantel
prijkte en de fleurige garde-pakjes van
het fluitistenvendel, dat voor deze ge
legenheid uit de Prinsestad was overge
komen, het geheel een aardig aanzien
gaven.
Ds. H. Thomas opende de samenkomst
met gebed, waarna hij er zijn blijdschap
over uitsprak, dat zoovele jongeren aan
den oproep gehoor hebben gegeven. Het
is gelukkig, aldus spr., dat wij in onzen
tijd de jeugd nog kunnen krijgen, achter
het: God, Nederland en Oranje.
Met den wensch uit te spreken, dat de
j „Jonge Garde" moge groeien en bloeien,
1 want dat hierdoor automatisch de gele
deren van Oranje-Vereeniging, Burger
wacht en B.VL. versterkt worden, besluit
spr. zijn toespraak.
Een aardig moment was het toen hierop
het fluitistenvendel de zaal binnen kwam
marcheeren en zich op het podium op
stelde, alwaar eenige vaderlandsche lie
deren ten gehoore werden gebracht.
De heer Oei (Leo Lens) uit Delft hield
hierna een rede. getiteld: „Wat wil de
Oranje-Garde?"
Na gewezen te hebben op het Oranje-
jaar 1933, merkte spr. op. dat er veel ge
drang is om den troon van Oranje en
waarschuwde hij, dat wij niet in 't gareel
gaan loopen voor die stroomingen, die
van de Koningin een ornament willen
maken.
Spr. gaat dan in den breede na, hoe in
het Oranjejaar in de Princestad, eenige
personen bijeenkwamen om te overleggen
hoe de jeugd te organiseeren. die van
school afgaande zich nog niet aan kan
sluiten bij de Oranje-Vereenigmgen.
Het doel van de oprichting was: op te
wekken en aan te vuren de liefde tot het
I Oranjehuis.
Zij tracht dit doel te bereiken door het
beleggen van bijeenkomsten, eenmaal per
kwartaal, waar een onderwerp wordt be
handeld met betrekking tot het Vorsten
huis. Op deze vergaderingen neemt het
zingen van het Vaderlandsche lied een
ruime plaats in. en dient muziek, voor
dracht en gymnastiek ter aanvulling;
het maken van marsehen in groeps-,
vendel- of garde-verband; het deelnemen
aan of het vormen van optochten op
Oranjedagen en nationale feestdagen;
het maken van propaganda voor het uit
steken van de vlag. op daarvoor geëigende
dagen en voorts alles wat verder tot het
bereiken van het doel kan medewerken.
De grondslag der vereeniging is Gods
Woord. Eik meisje of jongen van 13—25
jaar van Christelijken huize kan zich bij
de Garde aansluiten.
De kleeding is voor alle leden gelijk, nl.
de Princekiel (grijs), oranje stropdas,
zwart fluweelen baret met Oranje veer.
Meisjes met zwarte rok en jongens met
dito broek.
Spr. besloot zijn rede met op te wek
ken zich aan te sluiten bij de Garde een
verzoek waaraan in de pauze door 89 jon
gelui werd voldaan.
Na de pauze wisselden muziek en elkan
der af, waarna tenslotte ds. C. de Meyere
een enthousiast slotwoord psrak.
De samenkomst werd besloten met het
zingen van het tweede couplet van het
..Wilhelmus", waarna een krachtig „Leve
de Koningin" uit de vergadering opging.
Vermelden wij tenslotte, dat de heer
J. Overduin, Rijnkade 16, gaarne alle in-
llichtingen, de organisatie betreffende,
verstrekt.
WIJKVERPLEGING VAN DEN
NED. PROT. BOND AFD. LEIDEN.
Werkjaar 1932—1933.
Hierbij een kort verslag over het afge-
loope jaar. De wijkzusters: Zr. van den
Ameele en Zr. Jezeer deden haar werk met
groote ijver en toewijding.
Waar noodig was, werd melk verstrekt;
ook werden weer kleedingstukken uitge
deeld met Kerstmis, ter beschikking ge
steld door de Leidsche Naaivereeniglng.
De subsidie-vermindering, welke met in
gang van 1 Jan. '33 was aangekondigd, ls
gelukkig niet doorgegaan. De finantiën
zijn wel achteruitgegaan door mindere
opbrengst van de hoogtezon en meerdere
uitgaven hiervoor. Ook moest de melk voor
het grootste deel uit de kas worden be
taald, terwijl wij andere jaren hiervoor bij
dragen mochten ontvangen.
In het afgeloopen jaar is het oudste be
stuurslid, de heer de la Court, overleden,
die tot het laatste toe zijn beste krachten
aan de Vereeniging heeft gegeven. Aan
hetgeen hij voor de Wijkverpleging gedaan
heeft, zal zeker steeds met groote dank
baarheid worden gedacht.
Door vertrek naar elders heeft Mevrouw
W. KamerlingHalbertsma als bestuurs
lid bedankt. In de vacature is nog niet
voorzien.
o
FEESTAVOND H. G. WEESHUIS.
In een der zalen van het Weeshuis vond
in tegenwoordigheid van het college van
Regenten en Regentessen de overhandi
ging van de geschenken van oud-weezen
plaats. De voorzitter van de uit oud-ver
pleegden van dit weeshuls gevormde com
missie, de heer J. Gerritsen, bood namens
alle oud-weezen, die daartoe hun bijdrage
gezonden hadden, den jongens een ge
heel gerestaureerd biljart aan, terwijl hij
mededeeling deed, dat voor de meisjes 'n
tuinameublement bij de Ambachtsschool
in de maak is.
Hierna werd een aanvang gemaakt met
den feestavond, welke ook door voornoem
de commissie georganiseerd was.
Hiertoe had zij zich de medewerking
verzekerd van enkele heeren Musici, die
geheel belangeloos voor 't muzikale ge
deelte van den avond op voortreffelijke
wijze zorgden. Ter afwisseling van de mu
ziek trad de goochelaar de heer B. Deviiê
op. Op prettige wijze heeft hij de kinde
ren met allerlei goochelkunsten vermaakt
Uit de bijvalsbetuigingen bleek dit dui
delijk.
In de pauze werden de kinderen op ver
schillende lekkernijen onthaald.
Aan 't einde van den avond richtte de
voorzitter van 't college van Regenten en
Regentessen van 't weeshuis prof. N. J.
Krom woorden van dank aan de oud-
weezen voor de prachtige geschenken en
verder aan allen,, die hun medewerking
voor dezen bijzonder goed geslaagden
avond verleenden.
Het was een waardig slot van de fees
ten ter gelegenheid van de 350-jarige
huisvesting van 't H. G. Weeshuis aan de
Hooglandsche Kerkgracht.
NED. VER. SCHOONHEID IN
OPVOEDING EN ONDERWIJS.
Tentoonstelling van Ned. Grafische Kunst
In het Sted. Museum de Lakenhal"
wordt van heden tot 17 Februari onder
auspiciën van de afdeeling Leiden van
bovengenoemde vereeniging een tentoon
stelling van Nederlandsché grafische kunst
gehouden. De directeur van „De Lakenhal"
de heer A. Coert heeft hedenmiddag de
openingsrede uitgesproken, waarin hij er
aan herinnerde, dat in zijn schooljaren
aan „schoonheid" in de scholen niet werd
gedaan. Een leelijk gekleurde litho en de
kaart van Europa waren de eenige ver
sierselen.
Ik geloof niet, aldus spr., dat wij ver
langden van onze school anders te zijn
dan ze was. Wij beschouwden dat gebouw
BINNENLAND.
Indië in crisis-tijd; dr. Colijn aan het
woord. (3e Blad).
Minister Siotcmakcr de Bruine over den
omvang der werkloosheid. (4e Blad),
Besloten is tot teeltregeling voor aard
appelen. (Land- en Tuinbouw, 4e Blad).
Een postzak met f. 1500 uit Montfoort te
Woerden verdwenen; een postambtenaar
gearresteerd. (Gemengd, 3e Blad).
Moeilijke aanhouding van een inbreker
te Utrecht. (Gemengd, 3e Blad).
BUITENLAND.
De Balkanconferentie tot bereiking van
een Balkan-pact. (Buitenl. Ie Blad).
Publicatie van het Duitschc antwoord
aan Oostenrijk. (Buitenl. Ie Blad).
Rondom de Fransche schandalen. (Bui
tenland, le Blad).
Het Duitschc antwoord aan Frankrijk
thans ook gepubliceerd. (Tel. le Blad).
als een oord van boete en zelfinkeering,
wij moesten daar opgeleid worden tot
„nuttige leden van de maatschappij",
zooals toen gebruikelijk werd gezegd, en
leerden daar allerlei zaken, die we niet
wenschten te weten, maar dat noodig was
om zulk een nuttig lid te worden.
En als het toenmalige schoolhoofd b.v.
bloeiende geraniums in de vensterbanken
had doen plaatsen de goede man dacht
er niet aan zouden we dit zeker heb
ben afgekeurd als te zijn „gek" en meer
geschikt voor ..meisjes".
De tijden zijn veranderd, ik geloof dat
die verandering goed is. Deze tentoon
stelling, voor zoover ze geen overzicht
geeft van de drukkunst, wat met schoon
heid in opvoeding en onderwijs niet in
direct verband staat. Iaat zien de mid
delen, waarover de school van heden kan
beschikken voor het onderwijs en de ver
siering, en het verschil is groot met de
school van mijn herinnering.
Het ijverig bestuur der vereeniging, dat
zich zooveel inspanning heeft getroost om
te toonen wat bereikt is om in het leven
van het kind op school den invloed te
brengen van de schoone lijn en de
schoone kleuren, verdient groote waar
deering voor dit streven.
Ten slotte in den letterlijken zin een
oratio pro domo: maar niettemin in ver
band met dit onderwerp.
De Lakenhal opent gastvrij en gra
tis de poort voor iedere schoolklasse
onder leiding van haar onderwijzers, om
het kind mede te doen genieten van de
schoonheid en van alles wat hier wordt
bewaard uit het glorieuse verleden van
onze stad.
Volgens het laatste jaarverslag was het
aantal schoolklassen, die van dit voorrecht
gebruik maakten, twee uit Lelden. Ook een
onderwijzer kan niet alles weten, maar de
directeur van de Lakenhal is steeds bereid
aan eiken klasseleider of beter nog aan
meerderen tegelijk inlichtingen te geven,
zoodat de leider niet onvoorbereid zijn
taak kan aanvaarden.
Spr. eindigt met de hoop uit te spreken,
dat het Bestuur van de afdeeling Leiden
der vereeniging Schoonheid in Opvoeding
en Onderwijs veel voldoening moge sma
ken voor al de toewijding en de vele
moeiten aan het inrichten van deze ten
toonstelling verbonden.
CHRISTELIJK HISTORISCHE UNIE
AFD. LEIDEN.
De jaarvergadering.
Gisteravond hield bovengenoemde or
ganisatie in gebouw Prediker haar jaar
vergadering.
De huishoudelijke zaken (verslagen van
secretaris, penningmeester, bestuursver
kiezingen) hadden een vlot verloop; het
speet de vergadering, dat de voorzitter,
de heer Hüner zich niet meer kon beschik
baar stellen. In deze en een nog be
staande vacature werd voorzien door
benoeming van twee andere leden.
Vervolgens hield de heer J. B. Meynen
een inleiding over de behandelde gemeen
te-begrooting en belichtte daarbij in het
bijzonder de openingsrede van den voor
zitter, de gespannen verhouding tusschen
Raad en B. en W. en de Leidsche Duinw.
Mij. het incident Groeneveid, en het zin
gen van het Wilhelmus (voorstel v. Eek).
Bij de rondvraag kwam het naamloos
pamflet ter sprake dat deze week ver
spreid wordt door anti-fascisten en waar
bij opgewekt wordt bij bepaalde firma's
niet te koopen. Een der genoemde firma's
is ai jaren lid der afdeeling en van ver
schillende zijde werd dringend gevraagd,
of dan alles maar mogelijk is, en of de
overheid zoo weinig invloed heeft, dat de
opstellers en verspreiders van al dat
fraais maar ongehinderd hun weg kun
nen gaan.
De heer A. v. Rosmalen sloot om ruim
halfelf de goed bezochte vergadering met
dankgebed.
