OLIËN EN VETTEN
BON,
Fa. I. ZANDVOORT's Slagerijen
Ut£
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Maandag 29 Januari
74"
nieuwkoop.
nieuwveen.
noorden.
roelofarendsveen.
BOUWKUNSTIG SCHOON.
ter aar.
BUSLICHTINGEN.
DAMMEN.
SCHAKEN.
Illlllllllllllllllllllllllllllllillllllllllliili
Steunt met Uw gaven
het Leidsch Crisis-Comité
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiHHHiiiiiiiii
U KUNT ER ZELF VOOR ZORGEN
GELDERSCHE ROOKWORST
STEGEMAN Co. - Deventer
Maatschappij biedt Heerenkleeding aan
m KOEKOP - LEIDEN
L MARE 60 - TELEFOON 557
5 pond Speklappen f. 0.75
Rietsnijden in werkverschaffing.
Naar wij vernemen, zal zeer waarschijn
lijk van Regeerlngswege een bedrag be
schikbaar gesteld worden om daarvan het
nog te veld staande riet onder Nieuwkoop
en Zevenhoven te laten snijden.
Vergadering „Stille Omgang".
In het Patronaatsgebouw werd de Jaar
vergadering gehouden van de Stille Om
gang, welke bezocht was door ongeveer 70
leden. Na opening door den voorzitter, den
heer C. van Houten, las de secretaris, de
heer E. J. Pouw, notulen en jaarverslag
en de penningmeester, de heer H. van de
Loo, het financieel verslag. Het ledental
bedraagt 100. De ontvangsten hebben be
dragen f. 158 en de uitgaven f. 66,91, zoo
dat een batig saldo aanwezig Is van
f. 91.09. Voor de jaarvergadering te Am
sterdam op 11 Februari a s. werd niet zoo
als voorheen één afgevaardigde benoemd,
doch twee aangewezen, ml. de heeren E.
J. Pouw en E. H. van Dam.
Voor het eerst zal dit Jaar een extra-
trein loopen en wel ln samenwerking met
Noorden, Zevenhoven, Nleuwveen en
Bodegraven. De bedevaart trekt ln den
nacht van 17 op 18 Maart, om 11 uur ls
de trein ln Nieuwkoop en gaat weer terug
uit Amsterdam des morgens om half zes.
Des nachts om 12 uur wordt ln de Agnes-
kerk een Lof gehouden; daarna begint de
omgang en om half vier ls er ln de Agnes-
kerk een H. Mis met predikatie door den
kapelaan van Bodegraven, die tevens de
geestelijke leiding over den bedevaart zal
hebben. Het bestuur werd weder gemach
tigd om aan leden die hiervoor ernstig in
aanmerking komen een vrije kaart te ver
strekken.
In 1933 was het aantal deelnemers 73; in
verband met de schitterende gelegenheid
per extra-trein wordt verwacht, dat dit
aantal nog aanmerkelijk meer zal zijn.
De intenze voor dit jaar is: het behoud
der eenheid onder de Katholieken. Pastoor
Blom heeft een programma samengesteld.
Naar de Rijkswerkverschaffing.
Met ingang van Maandag 5 Februari as.
zullen enkele werkloozen tot een getal van
ten hoogste 5 te werk gesteld worden bij
de N.V. Grondverbeterings- en Ontgin
ningsmaatschappij „Overijscl" te Stap
horst. De arbeiders zullen gehuisvest wor
den ln het werkverschaffingskamp de
Rollecate te Den Hulst, spoorwegstation
Dedemsvaart. Inmiddels zijn hiervoor een
drietal werkloozen aangewezen.
Aanbesteding vernieuwing Dorpsstraat.
Door B. en W. werd aanbesteed, het ver
nieuwen der Dorpsstraat in 2 gedeelten en
wel A. het gedeelte KerkstraatWed.
Meyer; B. Kerkstraatfirma Habermahl;
ook gecombineerd.
Van de 25 inschrijvers noemen wij:
A. J. de Beus, Uithoorn A f. 7.242,
B f. 3.198, ln massa f. 10.430; Langhout,
Oudewetering f. 10.250, 1. 5.240, f. 15.190;
G. v. Dljke, Oegstgeest f. 11,186, f.6 380,
f. 16.590; B. Nout Jr., Nleuwveen f. 10.999,
f. 5.665. f. 16.654; v. d. Pluym, Rosmalen
f 10.830. f. 5.600, f. 16.180; W. Visser, Was
senaar f. 11.126, f,6.293, f. 17.230: H. Veld
Lelden in massa f. 17.485; de Groot en
Bunschoten Leiden f. 9.566, f. 5.380, f. 14.721
J. Kwakkenbos, Nieuwveen f. 10.140, f. 5.690
f. 15.800; v. d. Breggen en Boeree, Nieuw
veen f. 10.483, f. 5.288, f. 15.681; Sanders,
Gouda f. 10.639, f. 6 099, f. 16.738: Strijland
Uithoorn f. 12.000, f. 8.000, f. 15.200; Gebr.
van WÜk. Alphen a. d. Rijn f. 10.145,
f. 5.595, f. 15.641; Belt. Soestdijk (hoogste)
f. 14 270, f. 8.300, f. 21.870.
De gunning is aangehouden.
Tot controleur van de gewestelijke
rund- en varkenscentrale voor de gemeen
ten Ter Aar. Nieuwveen, Zevenhoven en
Nieuwkoop is benoemd tie heer W. Mourlts.
Vergadering der Kiesvereeniging.
Alhier vond de jaarvergadering plaats
van de R K. Kiesvereeniging. De voorz. de
heer de Koning opende en gaf het woord
aan den secretaris tot voorlezing der
notulen, welke onveranderd werden vast
gesteld. Hierna bracht de secretaris het
jaarverslag uit, dat eveneens de goedkeu
ring van de vergadering kon wegdragen.
De heer van Egmond deed rekening en
verantwoording van zijn gevoerd beheer
over 1933 .waaruit bleek dat de ontvang
sten hebben bedragen f. 280.33 en de uit
gaven f. 277.11. zoodat er een batig saldo
was van f. 3.22. De heeren Wesselman en
Stockmann werden tot kasnazieners aan
gewezen en verklaarden rekening en be
scheiden in orde. In bespreking kwam de
vraag of het lidmaatschap van den raad
vereenlgbaar is met de functie van be
stuurslid der kiesvereeniging. De vergade
ring vond dat beide functies zeer goed
yereenlgbaar zijn. Verzocht werd nog dit
DE LAKENHAL.
m.
We gaan thans over tot de beschouwing
van het exterieur.
Het getuigt wel van een op bouwkunstig
terrein vooruitstrevende geest van de
toenmalige stedelijke regeering. dat men
Mr. Arent op grond van zijn antecedenten
de vrije hand liet om een voor dien tijd
zoo modern gebouw als de Lakenhal neer
te zetten. Voor zoover ik weet, vermeldt
de geschiedenis niet, of indertijd een aan
tal burgers te hoop zijn geloopen, om een
ongaar oordeel over het gebouw uit te
spreken.
Trouwens in dien tijd bestond er voor
de Regeering en de deskundigen geen en
kele reden om dit oordeel af te wachten,
laat staan er rekening mee te houden,
alleen handelde, en daarmee uit. Want de
Lakenhal was een novum, het eerste ge
bouw te Leiden, waaraan barokke of wil
men klassieke Ideeën ten grondslag lagen.
Wel had men vroeger aan de geveldeco
ratie en aan poortjes allerlei klassieke
elementen verwerkt, doch deze werden
steeds opgenomen in het laat-Gothische
vormgevoel. Men denke aan de midden-
risallet van het Leidsche Stadhuis met zijn
Jonische zullen, pilasters en frontons.
Doch hoe zeer is dit alles organisch ver
smolten met andere elementen. Men ver
vormde klassieke elementen naar welbe
hagen naar het voorbeeld van Vredeman
de Vries. Doch het klassieke vormschema
als geheel was verre te zoeken. Al de te
Leiden nog overgebleven gebouwen van
voor 1630 getuigen daarvan.
Men moest er zich verder mee verzoenen,
dat 's-Gravesande afstand deed van den
kleurigen baksteengevel met zandsteen-
banden en blokken van alles wat een bij
zonder picturaal karakter gaf. In plaats
daarvan kwam het plastische van forsch
geprofileerde kroonlijsten en van sterk
sprekende realistische reliefs, van guir-
besluit mede te deelen aan de centrale
kiesvereeniging.
De heeren Holscher en Bakker werden
met alg. st. herkozen, terwijl in de vaca
ture Bontje nog geen beslissing werd ge
nomen, daar men het beter achtte dat de
kiezers uit Nleuwe-Wetering zelf bepalen,
wie zij in het bestuur wenschen benoemd
te zien. Na rondvraag volgde sluiting.
In de groote Pancratiuszaal alhier
had een propagandavergaderng plaats
uitgaande van den Bond van groote ge
zinnen. De voorzitter, de heer N. Bakker
Jaczn. opende; na het wel en wee van de
vereeniging gememoreerd te hebben, gaf
hij het woord aan den spreker rector Bots
uit Amsterdam. Onder groote aandacht
werd diens propagandarede beluisterd.
Na een woord van dank van den Voor
zitter en den geestelijk adviseur werd deze
avond gesloten. Vermeld dient te worden,
dat de collecte in de zaal de som opbracht
van f. 37.24.
o
Mooi succes voor de politie.
Naar wij reeds meldden, is als verdacht
van Inbraak in de Geref. Kerk alheir aan
gehouden zekere v. E. van Alphen a. d.
Rijn. Deze heeft tegenover de politie een
volledige bekentenis afgelegd en is naar
het Huis van Bewaring overgebracht. Als
medeplichtigen zijn aangehouden J S. en
H. R. eveneens uit Alphen a. d. Rijn. Ook
zij legden een bekentenis af.
De politie heeft hiermede waarschijnlijk
de hand gelegd op een bende, die reeds
eenige jaren de omgeving onveilig maakte.
De afd. Ter Aar van den Nat. Bond
„Het. Mobiltsatiekruls" hield een propa-
ganda-avond in café Hoogendijk. De zaal
was stampvol. Films, pianospel en zang
wisselden elkander af, terwijl enkele spre
kers optraden. Het was over 't geheel ge
nomen een prettige avond.
landes en frontonvullingen. Inplaats van
het verticale domineerde het horizontale
aspect. In plaats van het intieme vol tril
lende bewogenheid de strakke rust van het
monumentale. Wij zullen een en ander
toelichten.
Wel houdt 's-Gravensande ten deele nog
vast aan het oud-vaderlandsche mate
riaal, de baksteen. Vroeger hebben we
reeds opgemerkt, welke fraaie baksteen
soort hij daarvoor bezigde. Steenen ver
vaardigd van gemengde kleisoorten, waar
door ze geel en rood en grijs genuanceerd
uit den oven kwamen. Ten overvloede was
deze steen, toen men de machinale vor
ming nog niet kende, met de hand ge
vormd, waardoor ze levendiger was dan de
machinale producten van lateren tijd.
Het voormuurtje ls geheel opgetrokken
van baksteen. De pilasters er boven uit
stekend, werden gedekt met geprofileerde
zandsteenblokken, z.g. „clapmutsen", die
tamelijk ver overstaken, zoodat ze tevens
dienden als waterlijsten om het metselwerk
voor inwateren te beschermen. Vermoede
lijk is ook het tusschengelegen muurwerk
gedekt geweest met flink overstekende
zandsteenbanden, doch op de oude teeke-
ningen, die meestal niet door bouwkun
digen werden vervaardigd, is dit niet aan
gegeven. In ieder geval is de gemetselde
rollaag welke we er thans weer boven vin
den aangebracht, juister dan de ezelsrug,
die tot voor eenige maanden den muur
dekte. Eindelijk heeft men op twee der
„clapmutsen" nog gebeeldhouwde klossen
sajet aangebracht.
Het ingangspoortje ls geconstrueerd in
hardsteen „naer de ordre dorica". Tegen
de vlakke imposten staan twee driekwart
ronde Donische zuilen, met basement en
kapiteel, die den achitraaf drgen. Daar
boven is een dorlsche frieslijst ange-
bracht van triglyphen, steenen met can
nelures, en daartusschen metopen. Terwijl
de metopen bij het Dorische tempelfront
in relief voorstellingen vertoonden uit de
Grieksche mythologie, zijn hier werktuigen
uitgebeeld betrekking hebbend op de eer
ste phase van de lakenbereiding, scharen
en kammen van den wolkammer, en der
gelijke. De poort wordt bekroond door een
forsche kroonlijst, sterk geprofileerd.
Hiermee was men evenwel niet tevreden.
De bestemming van het gebouw; reeds
sprekend uit de frieslijst en de sajetknotten
op de deksteenen der pilasters, werd hier
nog eens sterk geaccentueerd door twee
stapels van het waardijnslood voorziene
lakenrollen. Een voorproefje zien we hier
tevens in van den door de barok gehul-
digden zin voor plastische naturalistische
beelding. Het is de drang naar levensvol
heid die zich in deze stijl uit.
Aanvankelijk schijnt hiermee de poort
voltooid te zijn geweest. Althans de schil
derij van Susanna van Steenwyck en de
gravure bij Orlers geven nog niet de voor
stelling van den volmolen, die dus waar
schijnlijk later tusschen de stapels lakens
is geplaatst. Vermoedelijk is deze aange
bracht in 't begin der 18de eeuw.
Betreden we thans het voorplein. Bij de
laatste restauratie heeft men op initiatief
van den Directeur van 't Museum, den
heer Coert. de gelukkige gedachte gehad,
het voorplein weer op de oorspronkelijke
wijze te bevloeren. De reeds genoemde
schilderij van Susanna van Steenwijck van
1642 bood daartoe de onmisbare gegevens.
Het is een mozaiek van in hoofdzaak gele
en roode baksteen met blauwe en witte
plavuizen.
Sinds den tijd, dat het nieuwe gebouw
met den frontgevel naar de Scheistraat in
gebruik was genomen en daar ook de
hoofdingang was, was het oude, niet meer
gebruikte voorplein een verzamelplaats ge
worden van allerlei bouwkunstig ornament
waardoor het op den duur een vrij rom
melig aanzien had gekregen. Nu gelukkig
de oude hoofdingang in eere is hersteld,
een entrée als men te vergeefs zal zoeken
bij al de provinciale musea in den lande,
is al het. overtollige verwijderd en elders
gedeponeerd. De mooie binnenplaats met
haar galerijen komt nu weer geheel tot
haar recht en is weer een „cour d'hon-
neur" geworden, vanwaar men een prach
tig gezicht heeft op 's Gravesande's mo
numentale en zinrijke schepping.
Stationsplein en Perron H. S. M.
Op werkdagen:
Richting:
Amsterdam Rotterdam Utrecht
3.—* 3.—* 3.—*
6.55 15.40
10.30 10.30 20.20
13.30 13.30
1520 14.30
16.15 16.15
17.40 16.50
18.25
22— 19.15
22.45 22.45
Des Maandags en daags na een
feestdag niet.
Op Zon- en Feestdagen:
3— 3— 3—
22.56 22—
De trein van 22 uur 45 geeft aansluiting
op de nachtposttreinen.
Station Hecrensingel.
Bus aap den trein, niet op perron.
Vertrek der posttreinen op werkdagen te
12.35 16,27 18.44
Alle correspondentie betreffende deze
rubriek te zenden aan het Bureau van
ons Blad of aan den Red. C. de Nie,
Stortenbekerstraat 176, Den Haag.
Oplossingen binnen drie weken na
publicatie,
PROBLEEM No. 956.
Zwart 15 sch. op: 2, 3, 6, 9, 11/16, 18,
20, 21, 25 en 26.
Zwart.
1 2 3 4 5
46 47 48 49 50
Wit.
Wit 15 sch. op: 23, 27, 29, 33, 34, 36/41,
43 44, 45 en 48.
PROBLEEM No. 957.
Zwart 11 sch. op: 2, 4, 6, 8, 9, 10, 13,
16, 18, 19 en 28.
Zwart-
1 2 3 4 6
46 47 48 49 60
Wit.
Wit 10 sch. op: 17, 22, 25, 27, 31, 33, 35,
38, 42 en 48.
PROBLEEM No. 958.
Zwart 11 sch. op: 3, 4, 6, 8, 11, 12, 16,
18, 19, 24 en 29.
Zwart-
1 2 3 4 6
46 47 48 49 60
Wit.
Wit 11 sch. op: 26, 27, 28, 32, 33, 35,
36, 39, 40, 43 en 48.
Drie problemen van den bekenden
Franschen problemist Ricou; No. 956 is een
variantenprobleem, de winst voor wit is
mogelijk in drie varianten; in den eind
stand blijven meer schijven over dan ge
bruikelijk in andere problemen. Interes
sant is dat winst in drie verschillende
varianten mogelijk is.
Oplossing probleem No. 944: Wit: 1711,
22—18, 37—31, 34—30, 27—21, 50x28.
Zwart: 16x7, 23x12, 19x26, 35x24, 26x17.
Oplossing No. 945: Wit: 47-^41, 34—30,
38—32, 50x32 Zwart: 19x46, 45x23,
46x44.
Oplossing No. 946: Wit: 40—34, 29—24,
37—31, 4944, 35x4 Zwart: 2x16, 19x39,
27x36. 16x40.
Oplossing No. 947: Wit: 40—34, 27—21,
21—17, 37—31, 34—29, 38x49, 25x5 Zwart:
19x30, 15x24, 12x21, 36x27, 23x34, 27x29.
Oplossing No. 948: Wit: 39—34, 38—32,
47—42, 40—34, 45x32 Zwart: 28x30,
27x38, 38x27, 46x40.
De oplossing van de driezet van Wm
zal ik de volgende maal behandelen,
volgende probleem laat zien, dat he; 3
pin thema nog steeds nieuwe m»,|
heden biedt.
A. HESSELGREN.
Ie prijs Schachvarlden 1933.
Speyerl
ds
c5
e6
ed5:
Pc6
Pf6
Wit begint en geeft mat in twee i
Wit: Ka2, Db3, Ta5 en f8, Ld7 en c
en e5, pi d3, e6, g5 en h5.
Zwart: Kf5, Df6, Te8 en h6, Pf7, pii{J
In een onlangs te Amsterdam gehoa
vierkamp tusschen de Oostenrijk
schaakmeester Kmoch en de Hollar
Speyer, van Hoorn en Mulder kwaal
volgende partij voor:
Kmoch
1. d4
2. Pf3
3. c4
De Tarrasch verdediging.
4. cd5:
5. g3
6. Lg2
Wit volgt het recept van Rubinstein. I
7. 0—0 Le7
8. dc5: Lc5:
Deze geïsoleerde pionstelling is keur
kend voor deze opening.
9. Lg5 Le7
Hier was d4 te overwegen, zooals 1
rasch aangeeft.
10. Pc3
11. Pd4
Nu is d4 belet.
12. Fe6:
Nu is e6 zwak.
13. Lh3
Een zonderlinge zet.
14. e4
Ook d4, Pb5, e5, Db3t is niet prettr. I
15. Da4 Dd(
16. Db3 Tfd8
Na Pd5, Pd5:, ed5: volgt Tdl!
Le6
0-0
fe6:
K17
de4:
17.
18.
19.
20.
Le6
Db7:
Db6:
Lf6:
Kf8
Db6
ab6:
Lf6:
Zwart is hopeloos verloren, met
geïsoleerde pionnen.
21.
Ld5
Tac8
22.
Le4:
Td2
23.
Lh7:
Tb2:
24.
Pd5
Ld4
25.
Tacl
Lc5 j
26.
Tc2
Tc2: J
27.
Lc2r
Pd4 1
28.
Lb3
Te8 1
29.
Pe3
g6
30.
Kg2
Kg" 1
31.
Tel
Te7
32.
Pc2
Pc2:
33.
Te7:t
Le7:
34.
Lc2:
g5
35.
Kf3
Lc5
36.
Kg4
Kf6
37.
f3
Le3
38.
h4
gh4:
39.
Kh4:
Ld2
40.
f4
Lel
41.
Kg4
Ld2
42.
Kf3
opgegeven
Dat had al
veel eerder kunnen gebe®
Dr. P. FEENSTRA KUH®|
Eindspel No. 950: Wit: 13—9. 9-4.
10, 4—36 of 31 wint. Zwart: 26-31,
37. 37—41 of 42.
2e variant: Wit: 139, 14x25, SM.
36, 36—47. 45—40, 47—42, 40—34 - Z«'
15—20, 26—31, 31—37, 37—42, 42M8,
37, 37x48.
Oplossing probleem No. 950: Wit: 21-
22x11, 17x10 Zwart: 40x16, 50x22.
Oplossing No. 951: Wit: 33—29, 29-
24—20 30x19 34—29, 37x48 48—42.
Zwart: 28x17, 19x28, 15x24, 13x24,2W
26x37, 37x39.
Goede oplossingen ontvangen van
Molenaar te Leiden, D. Vergunst te L»®
J. C. Hobo te Abbenes.
dat U de goede
ontvangt. Wanneer U er maar op let, of de naam
op liet loodje staat. 5142
Het merk „PRIMA" is verkrijgbaar bij de firma's
SMIT, Steenstraat 49 NIEEUWS. Breestr. Ill
naar maat vanaf f. 5.— per maand. Vraagt eens inzage stalen
collectie betere genre. Coupeurs bezoeken U door het geheele
land. Brieven Bureau van dit Blad 2ïo. 4444.
10* TWRIEF VA* SCHOEWRCP AR*T
Heirci h\a ia lUtta, ft mort f kI Daws Zsha aiRaklm, ft nart f o.75
Rtirea Mta aa Hakkea, li taart f 1.50] Daiau ZdIh ta Hakkea, It taart f I.—
KINDERWERK NAAR GROOTTE BEREKEND
Zoolleer, BuKberloer, Kubberhakken, Eubberiolon, Fournituren lagen leldaaam lege prijeeg
Schoenreparatie ken in 1 uur klaarVoor net en aterk, alsmede solide afwerking wordt ingestaan
AinbeveJagd: H. A.VAK WIJK, Haarlemjnerstr. II] bjUe Janvossenjtegg BtÊÖJJg
5156
Door het verbipdend wor
den der eenige ultdeelings-
lijst is het faillissement van
M. H. VERHULST, vroeger
wonende te Oegstgeest, ge
ëindigd.
De Curator:
Mr. J. O. BARON.
Leiden, 27 Januari 1934.
Breestraat 81. 5131
5135 TEGEN BEURSS O'PEERING
rusthuis „zonneweelde" oranjepark, oegstgeest
tel. 2380, 4503
voor inwoningen verpleging van bejaarden en zieken
directie: c. j. coster; zuster b. coster—roos,
