LEIDSCH MUZIEK-LYCEUM
I STEENSCHUUR 1
BOELHUIS.
INBOEDEL
RO-TAX
HET LtIJSCH VENDUHUISI S ANITAS i
wordt de Melkprijs
met 1 cent p. liter verhoogd.
GROOTE OPRUIMING 1
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Zaterdag 6 Januari 1934
HET FRANSCHE BAGNO,
Hervatting der lessen Maandag 8 Januari.
opleiding voor alle examens in de muziek.
Vraagt Prijsopgave
MUURBESPUITING
A. J REEKERS
rniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiuiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiir p
Leidsch Matrassenhuis 1
SP0TK00PJES MATRASSTELLEN
illlllllllllllllllllllllllllllllllllillllltililliliiiiiiiiiiiiiiiri
aaaaaTV
IS TOCH RUIMER
NIEUWVEEN.
Burgerlijke Stand.
Overleden: J. L. Radstake, oud 25 jaar.
Bij den agent der Arbeidsbemiddeling
staan 43 personen ingeschreven-
NOORDEN.
Eervol ontslag aan schoolhoofd.
Met ingang van 1 Januari j.l. is aan bet
hoofd van de gemeenschappelijke O. L.
school, den heer G. D. van Noort eervol
ontslag verleend uit die betrekking wegens
ophelling van deze school. De heer Van
Noort werd op 7 Juli 1899 door den Ge
meenteraad van Nieuwkoop met alg. sl.
benoemd tot onderwijzer aan de dorps
school aldaar en wel met ingang van 1
Augustus en qp 9 October 1913 eveneens
met algemeene stemmen door den Raad
van dezelfde gemeente benoemd tot Hoofd
van de school alhier en wel met Ingang
van 1 Januari 1914, zoodat de heer Van
Noort derhalve 33 jaren en 5 maanden ln
deze gemeente is werkzaam geweest, waar
van precies 20 jaren als Hoofd der School
alhier. Een langdurige staat van dienst
en wij kunnen er aan toevoegen ook een
eervolle, want de héér Van Noort stond
steeds bekend als een bekwaam onder
wijzer, die om zijn bescheiden en sympa
thiek optreden mede aller achting genieten
mocht. Op wachtgeld gesteld blijft hij
voorloopig in Noorden wonen, tot hem
mogelijk een andere betrekking wordt
aangewezen.
RIJNSATERWOUDE.
Het Crisiscomité.
De collecte ten bate van het crisis
comité alhier heeft in drie weken opge
bracht de som van i. 12.69. Bedoeld co
mité hoopt 10 Januari in het Nutsgebouw
alhier een weldadigheidsconcert te geven,
waaraan mede zullen werken het Chr.
Gemengd Zangkoor „Excelsior" van LeB
muiden, en het R K. Koor „Sursum Corda"
ook van Leimulden. In den loop van deze
week zullen een paar leden van het comité
net als verleden Jaar de plaatselijke ne
ringdoenden weer komen vragen, een klei
nigheid af te zonderen voor het do»n
slagen van den te houden avond. Het
comité hoopt en vertrouwt op aller mede
werking!
Jaarverg. „Onderling Hulpbetoon"
afd. Groene Kruis.
In de zaal van J. W. de Boer, alhier,
hield bovenbedoelde vereeniging haar
Jaarvergadering; 37 leden aanwezig.
De voorzitter, de beer G. Eikelenboom
opende met een kort welkomstwoord en
verzocht den secretaris den heer P. J. Jan
sen de notulen van de vorige vergadering
voor te lezen. Deze werden onveranderd
vastgesteld.
Ingekomen was een schrijven van de
heeren A. Klebert en J. Roseboom waarin
zij bedanken als bestuurslid. Beiden meen
den plaats te moeten maken voor jongere
krachten, de één wegens ouderdom, de
andere wegens ziekte.
Hun werd op hartelijke wijze dank ge
bracht voor al hetgeen zij in al de Jaren
dat zij bestuurslid waren hebben gedaan.
De heer A. Kiebert is nl 29 jaar lid van
de vereeniging geweest en hiervan het
grootste gedeelte penningmeester.
De voorzitter sprak den wensch uit, dat
A. Kiebert nog lang van zijn rust mag ge
nieten, hij hoopt, dat de heer J. Roseboom
nog éénmaal geheel hersteld weer als be
stuurslid terug mag keeren Zij werden
met alg. st. tot eerelid benoemd.
Uit het verslag van den penningmees
ter bleek: Inkomsten met het batig saldo
van 1932 totaal f. 181.28. Uitgaven in totaal
f. 180.48'/!, alzoo een nadeellg saldo van
f. 19.20. Bovendien beschikt de vereeniging
nog over een bankboekje groot f. 438.78.
De heeren J. Eikelenboom, J. van Dorp en
C. Knelange bevonden de boeken ln orde.
De heer T. Bijlemeer bracht rapport uit
over den toestand der materialen, op enkele
kleinigheden nu is dit ook prima ln orde.
In de controle-commissie over de mate
rialen werden voor 1934 benoemd de hee
ren E. Blazer. J. Roosen en J. W. de Boer.
Nu volgde het verslag van den heer W.
Compeer, als afgevaardigde naar de ver
gadering van het Z. H. Roode Kruis.
Besloten werd ln het vervolg geen afge
vaardigde meer te zenden. Hierna volgde
vaststelling der begrooting 1934. Inkom
sten in totaal f. 150.00 Uitgaven in totaal
met het nadeellg saldo van 1933 f. 89.80.
Alzoo voor het onderhouden en aankoop
van materiaal i. 60 20.
Bestuursverkiezing. In de vacatures
ontstaan door het bedanken van de heeren
A. Kiebert en J. Roseboom werden met
groote meerderheid van stemmen gekozen
de heeren H. Kiebert en J. Bulk. Beiden
namen hun benoeming aan.
In de vacature W. Dorreoaal die perio
diek aftredend was, werd gekozen de
heer A. v. d. Knijf.
Hierop volgde sluiting.
WOUBRUGGE.
Burgerlijke Stand,
Geboren: Gerarda Jaeoba Fllippa, d. v.
C. Hillenaar en C. W. Hoogeveen Jaco
bus Dirk, z. v. C. Rodenburg en J. van
Berkel.
Vaargeul opengebroken.
Door schipper Windhorst, bijgestaan
door een motorboot van Wesseling uit Sas-
6enheim en twee vrachtauto's die als trek
kracht dienst deden, is de vaargeul ln de
Woudwetering opengebroken. Het was een
inspannend werk, het ijs had nog een dik
te van gemiddeld 15 c.M.
Over de maand December stonden 94
werkzoekenden bij 't correspondentschap
voor de Arbeidsbemiddeling ingeschre
ven.
ZWAMMERDAM.
Burgerlijke Stand.
Geboren: Willem, zoon v. Jan Vesseur en
van Wilhelmlna de Wit.
Overleden: Dirk Kaptéin, 79 jaar, wedn.
van Aagje Klein-
Ondertrouwd: Nicolaas Petrus Kop, jm.
25 jaar, te Woerden en Pleternella van
Wijk, Jd. 21 jaar.
In de sloot gereden.
Een vrachtauto H. Z. 8888 beladen inet
doozen margarine, geraakte aan den Rijks
straatweg alhier, nabij perceel B. 103 in de
langs dien weg gelegen bermsloot- De
chauffeur, de 19-jarige L. K„ uit Alphen
a. d. Rijn, die de oorzaak van dit onge
val aan de mist toeschreef, wist zich met
groote moeite uit de cabine te reden, even
als twee knapen van 13 en 14 jaar welke
naast hem waren gezeten. Niettegen
staande de auto over den kop geslagen
half op en onder het Ijs was terecht ge
komen, hadden geen persoonlijke onge
lukken plaats. De zending margarine,
welke even te voren aan de Margarine-
fabriek alhier was ingeladen en nog den
zelfden avond naar Hilversum vervoerd
moest worden, had veel schade geleden,
j De auto is enkele uren later door een
kraanwagen gelicht.
De heer J. K. alhier, heeft bij de po
litie aangifte gedaan dat des nachts uit
een paar hokken, staande op zijn erf in
de Brugstraat enkele konijnen zijn ont
vreemd. De politie stelt een onderzoek in.
HET BALLINGSOORD VOOR ZWARE
MISDADIGERS.
door R.
L
S.
Een landgenoot van ons zendt ons niet
onbelangrijke meaedeeiingen omtrent het
Fransche bagno, het ballings- en tucht-
oord voor Fransche misdadigers. Hij heeft
dit bezocht als toerist, wel te verstaan
en werd er zelfs toegelaten ln het eigen
lijke gevangenis-gebouw.
Laten we aan zijn correspondentie eeni-
ge korte inlichtingen doen voorafgaan.
Het woord „bagno", ook het Fransche
woord „bagne" beteekent oorspronkelijk:
bad. Te Constantinopel was de gevangenis,
Ingericht voor gestrafte misdadigers, vroe
ger een badinrichting geweest De naam
van de oorspronkelijke bestemming ging
over op de nieuwe en maakte, dat „bagno"
en „strafgevangenis" haast synoniemen
werden, evenals bij het palels der „Tulle-
rieën" van de Fransche koningen niemand
meer dacht aan de „pannebakkerijen", die
vroeger aan de Seine gestaan hadden en
haar naam hadden gegeven aan de vorste
lijke woning die op dezelfde plek later
verrees.
Het Fransche bagno, waarin de gevaar
lijke misdadigers worden bijeengebracht,
vervangt de oude galeien. Vóór 1748 werden
zij, die tot dwangarbeid waren veroordeeld
als roeiers geplaatst op galeien. In dat
jaar. bij ordonnantie van den'27en Septem
ber. werden de galeien ondergebracht bij de
Fransche Marine. De roeibooten, die ais
galeien hadden gediend, werden afgeschalt
en de „galeislaven" verdeeld over speciale
straf-lnrichtingen. Het eerste „bagno"
werd. eveneens in 1748, te Toulon gebouwd
door de veroordeelden zelf daarna kwam
er een te Brest en te Rochefort.
De Revolutie bracht eenige wijzigingen
ln het strafstelsel, bouwde bagno's -te Lo-
rient, Nizza, Havre en Cherbourg. Het bag
no-systeem was onder de administratie der
Marine. Later werden enkele bagno's geslo
ten en de gevangenen verdeeld over de an
dere inrichtingen.
Veel werd in den loop der tijden ver
beterd in bet lot der tot het bagno ver
oordeelden. Er werd met meer oordeel des
onderscheids gehandeld ten opzichte van de
misdadigers, wier mate van schuld zeer
sterk uitéén liep. De ..geboeide transpor
ten", de transporten van aan kettingen
saamgeklonken misdadigers, werden afge
schaft; de cellulaire gevangeniswagens wer
den ingesteld, en daarmede aan het treu
rig schouwspel der geboeiden, die ln het
openbaar aldus het oord hunner bestem
ming moesten bereiken, een einde gemaakt
Dit gebeurde in 1837 en was voor een groot
deel te danken aan Victor Hugo, die met
al de kracht en den gloed van zijn talent
tegen deze vernederende behandeling der
misdadigers was opgekomen.
Eindelijk werd bij decreet van 1852 en
bij wet van 1854 het bagno afgeschaft.
Doch de naam bleef bestaan, al was het
instituut verdwenen. De naam is gebleven
tot heden toe. Thans wordt hij in den
volksmond gegeven a^ijgjk Fransche straf
kolonie in Fransch Guyana die bij decreet
van 8 December 1851 werd aangewezen om
de tot dwangarbeid veroordeelden te her
bergen en hen aan een uiterst gestreng
toezicht te onderwerpen.
Na deze m:n of meer historische inlei
ding geven wij het woord aan onzen land
genoot. die z'ch bescheidenlijk slechts met
de initialen R. S. bij de lezers aanmeldt.
Het Fransche ballingsoord.
Heel ver van Frankrijk, oo de noordkust
van Zuid-Amerika, ligt Fransch Guyana
met het gevreesde ballingsoord, het bagno,
waarheen de misdadigers uit het vader
land verbannen worden.
Wie heeft ln verband met de Dreyfus-
zaak niet gehoord van bet Duivelseiland,
even van de kust verwijderd, waaromheen
de woeste branding bruist van den Atlan-
tlschen Oceaan? Wie niet van St. Laurent,
het baliingstadje aan de breede Maro-
wljnerivier?
Ik heb dit stadje bezocht, waar de bal
lingen in de groote gevangenissen zijn op
gesloten of langs de straten ronddolen, ge
doemd tot levenslange armoede.
Eene bijzondere gunst was het de ge
vangenis zelve te mogen bezichtigen Ik
zag het mooie heuvelachtige St. Jean, na
een tocht in een boemeltreintje, waarvan
de wagons voorzien waren van loshangen
de gordijnen om de passagiers een weinig
te beschermen tegen de van de locomitlef
komende vonken; St. Maurice, na een rit
In een hotsend rijtuig. Godebert en Nou-
veaux Camps, na een doodenrit langs rot
sen en ravijnen, op stoottrollles, daar
„pousse-pousse" genaamd, voortgeduwd
door öéporté's in wilden draf.
Het stadje St. Laurent.
St. Laurent want over deze plaats
wilde ik iets vertellen ligt ongeveer twee
uur stroomopwaarts, van de ruim een kilo
meter breede Marowijnerivier, die de grens
vormt tusschen Fransch en Hollandsch
Guyana.
Aan de overzijde ligt het Hollandsche
dorpje Albina, een vrijwel verlaten plaats,
waarvan de huisjes echter vriendelijk tus-
sciien het groen van het onmetelijke oer
woud afsteken en dat daarom dan ook
door de Franschen „La Coquette" wordt
genoemd.
Landing te St. Laurent Is mogelijk aan
twee groote steigers, wanneer men ten
minste bulten beschouwinglaat de ver-
sciiillende kleine bruggetjes, die een eind
het water insteken of de losse balken,
waaraan de corjalen (cano's) der bosch
negers zijn vastgebonden.
Bij den eersten steiger staat een borst
beeld van Jeanne d'Arc en op het voet
stuk er van las lk de woorden: Vrijheid,
Gelijkheid, Broederschap, de wapenspreuk
van Frankrijk.
Maar hoe vreemd deed deze spreuk mij
hier aan!
Vrijheid in dit bagno? waar duizenden
in ellende zijn opgesloten, gedwongen tot
zwaren arbeid, of ronddolen in verschrik
kelijke verlatenheid?
Gelijkheid? ja. die is er en wel van ge
vangene no. 1 tot en met gevangene, no.
zooveel.
Broederschap? Ja, misschien, maar.
hoell
Aan den tweeden steiger meren de
grootere zeeschepen. Hier staan dan ook
een douane-station en een postkan
toortje.
Ongeveer 300 meter verder trekt een
hooge muur direct de aandacht en boven
geheimzinnig gesloten poorten staan de
woorden: Camp de Transportation. (Kamp
der getransporteerden).
De stad ls niet groot. Er rijden geen
trams, weinig auto's, meer rijtuigen,
voornamelijk bestuurd door ballingen. Er
zijn zeer veel winkels, waarin winkeljuf
frouwen bedienen, met groote oogen en
papillotten ln het haar; verder een ka
zerne met een troep poover gekleede In-
landsche soldaten en een groot zieken
huis.
De huizen zijn er altijd potdicht en toen
ik vroeg, waarom men de woningen geslo
ten hield, kreeg ik tot antwoord, dat men
dit deed om de zon buiten te sluiten. Ik
voor mijzelf zou eerder willen denken, dat
het meer is tegen dieven, n.l. losloopende
ballingen, die overal aanwezig zijn.
De ballingen zelf.
Het oubllek bestaat er wel voornamelijk
uit ballingen, déporté's genoemd, die men
overal ziet rondslenteren, lui en werkloos.
De balling n 1. krijgt, wanneer zijn gevan
genschap is afgeloopen. weliswaar de vrij
heid. maar hij mag deze slechts „genieten"
in St. Laurant zelf.
Een klein aantal is in dienst van de ge-
I meente of van particulieren. De eigenlijke
bevolking echter bestaat uit Creolen (In
boorlingen! en Fransche negers. Verder
wonen er vrij veel Chineezen, ln wier han
den bijna de geheele handel berust en
enkele Fransche notabelen en surveil-
lants.
Tot de eigenlijke merkwaardigheden van
St. Laurent behooren de gevangenis en
debegraafplaats.
Het schijnt, dat wie het kerkhof te St.
Laurent niet gezien heeft de gevangenis
ls voor het publiek natuurlijk gesloten
niet geacht kan worden dit stadje goed te
kennen.
Laat mij direct zeggen, dat het „fraaie"
van dezen doodenakker schijnt te bestaan
ln de vele rijen kruisen en de rutschende
bamboe, waaraan ook de uitdrukking
„sous ies bambous" ontleend is, wanneer
men zeggen wil. dat iemand ad patres is.
De andere merkwaardigheid, de card»
questionls van dit bagno. Is natuurlijk de
groote gevangenis.
Deze staat dicht bij de rivier, somber en
gesloten als het graf. Twee merkwaardig
heden dus: een begraafplaats voor dooden
en een begraafplaats voor levenden.
In deze gevangenis zijn honderden bal
lingen opgesloten. De kleine deur, uitge
spaard m ds groote poort, werd geopend
door een déporté, die als portier fungeerde.
Juist keerde een patrouille „bagnards",
terug van hun openbaren dwangarbeid.
Bij het binnenkomen lichtten zij de grof
gevlochten, breed geranden, slappen stroo-
hoed van het hoofd en trokken met hun
andere hand hun Jasje omhoog, ten einde
het foullleeren te vergemakkelijken.
De gevangene, oorspronkelijk meestal
blank van kleur (er zijn ook Arablcien.
Anamieten. enz.) ziet vaalbleek. Zijn
hoofdhaar is kaal geknipt, zijn gezicht
stoppelig.
Schoeisel heeft hij niet en. indien wel,
dan bestaat dit uit hardleeren pantoffels.
Het naakte, sterk getatoueerde li
chaam is alleen bedekt door een vaalgrijze
broek en een dito jasje. Boven den linker
zak prijkt zijn „naam" d. 1- zijn nummer,
een nummer vaak van vier of vijf cijfers,
het een en ander natuurlijk niet In het
voordeel van het normale, gewoonlijk toch
al boefachtige uiterlijk.
Want mocht weieens in dit bagno een
onschuldig veroordeelde hebben gezeten,
het ls hier anders toch meestal een keur
bende van dieven, brandstichters en
moordenaars.
Zij hebben „niets" misdaan of „bijna niets"
Typisch ls, dat wanneer men er naar
vraagt, deze menschen nooit iets misdre
ven hebben.
Zoo vertelde er een naar 8t. Laurent te
zijn verbannen, omdat hij gesmokkeld
had. Maar dat hij hierbij waarschijnlijk
een douane-ambtenaar laaghaitlg om het
leven had gebracht vermeldde hij ln zijn
verhaal niet-
Een ander had zich alleen maar gewro
ken op den man, die zijn zuster bedrogen
had. Een volgende wa6 „slechts" spion
geweest, weer een ander had „niets
anders" gedaan, dan op begraafplaats:»
naar sieraden van overledenen zoeken.
Dat hij natuurlijk daarvoor de lijken op
groef om gouden tanden uit de kaken en
ringen van de halfverteerde vingers te
rooven, dat werd verzwegen.
Toen lk dan ook binnen de muren, op
het plein van de gevangenis, kwam en dit
vol zag met kerels, de een nog gemcencr
van gezicht dan de andere, gevoelde ik
mij toch even niet op mijn gemak.
Gelukkig dreigde er geen gevaar: hier
was lk niet ln een verborgen hoek ln
Parijs, in een nachtkroeg van de eene of
andere havenplaats, maar slechts temid
den van een aantal ziek uitziende mach-
telooze dégéneré's, bewaakt door grimmige
surveillants met groote snorren en gewel
dige revolvers.
(Slot volgt.)
4039
Directrice: EMILY H. C. WESTENDORFF.
M. h. d. voor de toegezonden felicitaties.
EMILY H. C. WESTENDORFF - Mevrouw JEANE LAND RÉ -
Mevrouw HENDRICHS - Mej. CORRIE DE WEKKER -
Mejuffr. FRIEDE KNAPP en de Heeren JAAP VERMEULEN -
BRAM V. d. MEULEN en KLAAS BAKKER.
Apart spreekuur Directrice: lederen Maandag 3.30—4 uur:
RIJNSBURGERWEG 77 B. *026
Bet «enigst betrouwbaar adres voor Gummi-arttkelen
ffi Natuurlijk
hoek Breestraat
Traagt oaio boekwerken alt da eeiondhsidsbibliotuoak
C. F. SCHNEIDER'S
972
Burgsteeg 12 (naast den Burcht) Hu: jfi
Burgsteeg 12 (naast den Burcht)
Telefoon 1S19.
Op DINSDAG 9 JANUARI A.S., des voormiddags
te 10 uur, openbare vrijwillige verkooping van
Meubilaire en andere Roerende Goederen
w.o. Tafels, Stoelen, Kasten, Spiegels, Ledikanten,
laaimachines, Schrijfbureau, Boekenkast, Bier-
*7omp, Likeursehenker, Schrijfmachine, Harmonicr
Rachels, enz. enz. 403r
Kijkdag: Maandag a.s. van 10 tot 4 uur.
De Vendumeester: D VAN DER QILISEN
Met ingang van MAANDAG 8 JANUARI e.k.
3968 DE leidsche melkhandel.
Notaris W. A. CARON te
Voorschoten zal op Woensdag
17 Januari 1934 vjn. 10 uur
ten sterfhuize van Mevrouw
de Wed. L. J. Hooymans,
Vcursche Straatweg 11 te
Veur, publiek a contant ver-
koopen:
EEN NET ONDERHOUDEN
w.o. ameublementen, schilde
rijen, zilverkast, glas- en
aardewerk, keukeninventaris,
tuinslang en gereedschappen,
paardetuig, kippen en het
geen verder ten verkoop zal
worden aangeboden. 4025
Colporteur-Vertegenwoordiger
Voor den verkoop van den
nleuwsten Excelsior Stofzui
ger, model 8. welke door prijs.
kwaUtelt en betalingsvoorw.
zeer gemakkelijk verkoopbaar
ls, kunnen enkele bekwame
heeren geplaatst worden. Per
soonlijke aanb met getuig
schriften tusschen 9'/, en
II uur vsn., 8 Januari.
8218a HOOGEWOERD 51.
voor 4821
„ASPHALTINE"
maakt beslist droge muren,
spouwmuren overbodig, en
Mastiek Dakbedekking.
NOORDW1JK - TEL. INT. 36
Speciaal adres voor Grond
boringen en Draineerwerk
IN HET
BREESTRAAT 138 -TEL 1586 1
Alle gevnld met de Prima Java-Kapok
Keuze uit 40 verschillende damasten.
2 persoons 6-deelig nu 26.90. 1 persoons kapok- f5
SE matrassen 9.50. Restanten kapokkussens L70. 3
Witlak Ledikanten met spiraalmatras 4.75. 2 per- 3
S3 soons Gezondheidsmatrassen netten 2-deelig, met 3
S; volle garantie 5.90 Massief eiken Ledikanten Z
33 van 32 e'd. voor 18.90. Kinderledikanten ln alle kleu-
SS ren 5.90. Kindercommodes in crême/rose 12.90. TS
j™ Kinderboxen 3.90. Kinderstoelen met closetinrlch- 3
ting 2.95. Waschkasten 7.50. Nachtkasten 3.95.
Waschtafels 3.95. Eiken Nachtkasten 6.90.
We hebben nog een partijtje WOLLEN en
GEWATT. DEKENS voor de helft v. d. prijs.
S Prachtdekens van 4.50 voor 2.25, van 5.20 voor 2.60; 3
de grootste maat Wollen Dekens 190 x 230 5.90; ES
SE Satinet Dekens 2.90: de groote 2 persoons Satinet SS
Dekens 3.90; Zijden Dekens met wol gevuld 5.50; SS
molton Dekens, groote maten 3919; groote 2 pers.
blanke molton Deken 69 cent.
Weet U dat wij van Uw zware veerenbedden
LUCHTIGE 3 DEELIGE MATRASSEN maken
Wij sijn speciaal ingericht tot het opmaken, bij- S
I vullen en overtrekken van al uw beddegoederen S
4028
1837 ItUFÜUN 1837
EU Dl PASSAGIERS
ZI.JN VERZ5KËRD
