1933.
De Ontwapeningsconferentie
in
LEIDSCH DAGBLAD Zesde Blad
Zaterdag 30 December Ijjjj
Het tweede jaar der Conferentie. - Van crisis
crisis. - Onzekere vooruitzichten voor het derdejaar
lel gevaarlijke onderonsjes, die van zelf
tot een herhaling van 1914 moeten leiden.
Vandaar de warme en krachtige propa
ganda, die men thans plotseling ziet op
laaien voor dit instituut en die niet ge
noeg gesteund kan worden! En deze pro
paganda verdient te meer steun, waar
vanuit het fascistisch Italië ten overvloede
ook nog een gevaarlijke aanval op den
Volkenbond Is Ingezet. De groote Fascis
tische Raad men lette wel op: niet
Mussolini! heeft elschen doen hooren
tot een herziening van den Volkenbond,
die van dit lichaam weinig meer zouden
maken dan een instituut der vier groote
Europeosche mogendheden, wellicht aan
gevuld met het eveneens weggeloopen
Japan en de sovjets; de kleinere mogend
heden zouden dan worden een legertje
van bijloopers zonder eenigen Invloed, het
geen volledig in strijd is met de begrippen
der democratie, die trouwens in Italië ook
niet worden gehuldigd.
Gelukkig blijven Frankrijk en zijn bond-
genooten het principe van den Bond ge
trouw en schijnt Engeland zich in dit op
zicht bij dezen te scharen en verneemt
men uit Italië weinig meer in dit opzicht,
zoodat hoop op redding niet ls uitgesloten.
Maar hoe Duitschland terug te voeren tot
GenèveMen kan wel zeggen, dat mo
menteel alle lellende figuren op het ter
rein der buiteniandsche politiek zich met
dit vraagstuk bezig houden: zij reizen
daarvoor her- en derwaarts, doch veel
resultaat is, helaas, nog niet merkbaar.
Steeds duidelijker ziet men ln. dat de
sleutel ls gelegen in een tot elkaar brengen
van Frankrijk en Duitschland en daarop
ls aller streven dientengevolge ln de eer
ste plaats gericht. Mocht dit succes hebben
de uitweg uit de impasse is o.l. daar
Eerste pogingen tot contact, door Hitier
Ingeluid, zijn nog van te c-mbryonalen
omvang, om reeds eenig houvast te bieden.
Italië is momenteel het eenlge land,
waarop Duitschland nog eenlgszins reke
nen kan: eenlgszins. want parallel loopen
de belangen van beiden ook bij lange niet
Zie b.v. beider uiteen loopende belangen in
midden-Europa! Het Duitsche nationaal-
socialisme zou het liefst morgen aan den
dag Oostenrijk opslokken als wingewest,
Oostenrijk's leider Dollfuss wordt in zijn
Streven naar zelfstandigheid door Mus
solini zoo krachtig mogelijk gesteund!
Evenals door alle andere landen ln ons
werelddeel, dat ln een crisis-toestand ver
keert als niet sinds 1914 het geval is
geweest.
Gaat de Volkenbond ten onder, dan her.
leven de oude bondgenootschappen: mis-
lukt de ontwapening, dan herleeft de on
gecontroleerde herbewapening, m a w. de
bewapeningswedloop, die reeds eens tot
een catastrophe voerde. De eerste symp
tomen daarvan zijn reeds merkbaar: België
versterkt zijn Oost-grens, Zwitserland rust
zijn leger modern uit! Als zelfs zulke
landjes daartoe overgaan
Men ziet, het is een weinig opwekkend
beeld, dat 1933 in Europa achterlaat.
Nog somberder is echter het beeld in het
Verre Oosten! Het moet er toch wel be
denkelijk voorstaan, als een verantwoor
delijk persoon als de Chineesche minister
van bultenl. zaken een oorlog onvermij
delijk noemt!
Japan voert daar een rücksichtslose im
perialistische politiek, opgezweept door een
uiterst gevaarlijk nationalistisch streven,
dat zijn gansche politiek doordrenkt.
In China heeft het doorgezet, alle ver
zet overigens alleen van platonischen
aard! ten spijt. Mandsjoerije, tegen
woordig Mandsjoekwo geheeten, is tot een
vazalstaat gemaakt, los gescheurd van het
Chineesche rijk. De veroordeeling van zijn
politiek door den Volkenbond heeft het be
antwoord met te bedanken voor het lid
maatschap! En wat er thans precies
gaande is in Mongolië? Het lijkt veel op
een herhaling van het Mandsjoerijsche
avontuur!
Zoo gemakkelijk zal het Japan echter
daar niet meer vallen, want er is heel wat
gewijzigd langzamerhand. De sovjets, die
vroeger moesten volstaan met een zachtjes
gestameld protest, durven thans een ander
geluid te doen hooren. Zij hebben zich in
Europa Ir m rug gedekt door non-agres-
sie-verdi i met alle buurstaten, zelfs
met Ro; hoewel het geschil over
Bessarab. ..eiteljjk niet is opgelost; zij zijn
op goeden voet met Engeland, Frankrijk
en Italië! En als klap op de vuurpijl, heb
ben zij het gebracht tot een erkenning
door, dus tot een hervatting der normale
betrekking met de Ver. Staten. De gemeen
schappelijke belangen in den Stillen
Oceaan hebben daarbij den doorslag ge
geven tegen Japan! Het is een reden te
meer voor de sovjets om hun belangen ook
in Mandsjoekwo te verdedigen, al zijn zij
bereid deze te verkoopen' Een groote
macht is reeds in Siberië verzameld,
speciaal op het gebied der luchtmacht.
Japan en Amerika voltooien met koorts
achtige haast hun vloot, voor zoover dat
volgens het Londensche vlootverdrag mag
maar wie controleert datTrouwens
Japan stelt al den eisch van een even
sterke vloot als Amerika, terwijl de ver
houding nu nog is 35.
Het Verre Oosten is vol oorlogsgerucht!
In vogelvlucht door de landen.
Oudergewoonte zullen wij op dit alge-,
meen oveizicht een rondgang door de
diverse landen laten volgen.
België. Voor dit land was het een
betrekkelijk rustig jaar, hoewel het kabi
net Jaspar plaats maakte voor een
ministerie de Broqueville, dat men een
saneeringskabinet zou kunnen noemen.
Op de regeling der financiën is dan ook
alle nadruk gelegd en niet zonder succes.
De oude tegenstelling tusschen Vlamingen
en Walen, hoewel niet geheel onderdrukt,
kwam minder scherp tot uiting.
Duitschland. Een fel bewogen jaar!
Eind Januari moest von Schleicher aftre
den als rijkskanselier, daar president Hin
denburg hem niet de volmachten wilde
toestaan, die hij noodig had om zich te
kunnen handhaven. De grijze maarschalk
gaf toen de macht in handen van Hitier,
von Papen en Hugenberg en bij de verkie
zingen voor een nieuwen Rijksdag werd
door hen juist de meerderheid bevochten.
Niet weinig heeft daartoe bijgedragen de
brand, door onzen stadgenoot v. d. Lubbe
met medewerking van onbekend geble-
venen. in het Rijksdaggebouw gesticht.
Grooter geluk kon den Nazis niet in den
schoot zijn geworpen! Het werd de reeds
lang gezochte aanleiding om de commu
nistische partij wettelijk te ontbinden en
ook verder alles, wat naar marxisme
riekte uit te bannen. Dit bracht als van
zelf naar voren de beschuldiging, dat de
Nazis, die zelf het communisme de schuld
gaven, debet zouden staan aan dezen
brand Het proces, waarvan de uitslag nog
zoo versch in het geheugen Ugt, heeft een
volkomen negatief resultaat opgeleverd
inzake de schuldvraag; noch voor de
schuld der Nazis, noch voor die van het
communisme is ook maar eenige zekerheid
naar voren gekomen Alleen v. d. Lubbe
heeft men dan ook slechts kunnen straf
fen en wel met de doodstraf, ingevoerd
pas na de uitvoering van het feit, zoodat
ons rechtsgevoel ernstig wordt geschokt
door dit vonnis. Maar er ls in Duitschland
zooveel gebeurd, dat ons gevoel van recht
vaardigheid kwetstMen denke aan de
Joden-vervolgingen, die buiten Duitsch
land een orkaan van veroordeeling hebben
tengevolge gehad en den Duitschen han
del door boycot als anderszins hebben
getroffen: men denke aan de geweld
dadige „Gleichschaltung" over de gansche
linie, het uitschakelen van alle andere
partijen tot Duitsch-nationalen en Cen
trum incluis! Men herinnere zich de boe
ken auto-da-fé! Trots hardnekkig verzet
heeft ook Hugenberg het veld moeten
ruimen' Louter en alleen het Duitsch-
nationalisme regeert, duldt niets naast
zich. President Hindenburg is zelfs een
marionet in handen van Hitier en de
zijnen geworden! Slechts von Papen heeft
zich weten te handhaven of moeten wij
zeggen, nog weten te handhaven? De re
volutie, want dat is de omwenteling in
Duitschland, heeft een betrekkelijk on
bloedig verloop gehad, maar de z.g. Arier-
wetgeving drukt niettemin vele nijvere
en goed-Duitsche kringen zwaar. Alle ver
zet, als van de Pruisische regeering, werd
gebroken en het gansche Duitsche land,
geen enkele staat uitgezonderd, is op het
oogenblik volkomen in handen der Nazis,
die in een slag de Duitsche eenheid ves
tigden Met geweldige feesten, die bij
kans tot den huidigen dag zijn voortgezet,
zuiver op militairen leest geschoeid, de
kapitalen ten spijt, die deze moeten heb
ben verslonden, is de overwinning gevierd.
In ieder opzicht heeft het Duitsch-natio-
nalisme gezegevierd; alleen de kerkstrijd
nam een voor de Nazis onbevredigd ver
loop en het schijnt, dat zij zich daarbij
zullen neerleggen. De vakvereenigingen
zijn opgeheven, haar kassen in beslag ge
nomen zonder eenigen strijd van be-
teekenis is het marxisme onder den voet
geloopen.
Bij referendum heeft Hitier zijn buiten
iandsche politiek door het volk doen goed
keuren, waarbij tevens opnieuw een Rijks
dag-verkiezing plaats had; beide waren,
hetgeen men een wassen neus pleegt te
noemen en de uitslag leverde geen enkele
verrassing op! Trouwens de Rijksdag
heeft geen invloed meer, is een college van
ja-broers geworden zonder meer.
Nu zal echter moeten volgen een
periode van opbouw. Vier jaar heeft de
Fuehrer daarvoor geèischt! Of 't Duitsch-
nationalisme zal slagen? Wellicht zal 1934
daarop een antwoord kunnen geven.
Frankrijk. Een jaar van kabinetcrises.
hetgeen voor dit land overigens geen
groote bijzonderheid is. Eind Januari viel
het kabinet Boncour om te worden opge
volgd door een ministerie Daladier, dat op
zijn beurt in October plaats moest maken
voor een kabinet Sarraut, dat in November
reeds werd vervangen door een kabinet
Chautemps. In doorsnee bleven de minis
ters echter hetzelfde en het is Chautemps
tenslotte gelukt om de finantieele wet
geving, die het groote struikelblok vormde
tengevolge van den uitwas der democratie,
dien men misschien het best karakteri
seert met het woord: belangen-polltiek,
in veilige haven te brengen. Men voelde
eindelijk de harde noodzaak! Als gevolg
van een en ander heeft in de soc.-dem.
partij een scheuring plaats gevonden;
Renaudel en zijn aanhang hebben een
nieuwe socialistische groep gevormd, die
zij den naam van Jean Jaures gaven.
Engeland. Het nationale kabinet Mc
Donald heeft zich weten te handhaven, zij
het ook. dat onder het volk zijn aanhang
tanend is, gelijk bleek bij tusschen tij dsche
verkiezingen voor het Lagerhuis en vooral
bij de gemeenteraadsverkiezingen, die
Labour een groot succes brachten. Eenige
economische opleving is in het vereenigd
koninkrijk merkbaar en dat is een goede
noot!
Met Ierland is de verhouding zeer toe
gespitst. Het liefst zou de Valera morgen
aan den dag de vrije republiek Ierland
uitroepen, doch hij deinst daarvoor nog
terug omdat hij vreest voor de economi
sche gevolgen. Vermoedelijk zou Engeland
toch antwoorden door Ierland geheel uit
te sluiten uit het koninkrijk, waardoor
voor Ierland alle rechten van het lid
maatschap daarvan verloren zouden gaan.
De eenheid op het groene eiland is boven
dien weer eens zoek, getuige de actie van
generaal O'Duffy.
In de overige Engelsche gebieden bleef
het rustig, zelfs in Indie, waar de invloed
van Gandhi sterk afneemt. Zelfs een
nieuwe periode van vasten van den Ma-
hatma gaf niet meer het verwachte
resultaat en hij gaat zich meer en meer
bepalen tot zijn strijd voor de paria's.
Italië is nu 11 jaar in handen van het
fascisme: de Duce regeert er oppermach
tig en zijn traditie getrouw, heeft hij en
kele zijner meest op den voorgrond treden
de helpers als Granii en Balbo weer ver
vangen Ongetwijfeld heeft Mussolini zijn
land een voornamer plaats doen Innemen
in het concert der volkeren, doch de latere
„historie zal toch pas over hem en zijmre-
'sultaat kunnen oordeelen. Het stijgi^igder,
■'werkloosheid is een geduchte tegenvaller
bij zijn economische politiek.
Spanje heeft de kinderziekten en erger
te doorstaan van de stichting der re'pu-
bliek! Steeds is het onrustig en slechts met
inspanning van alle krachten is men er in
geslaagd, om de orde te handhaven, die
meermalen ernstig werd bedreigd. Speciaal
de wetten tegen de kerk hebb^i veel
kwaad bloed gezet, zooals duidelijk tot
uiting is gekomen bij de verkiezingen voor
de Cortes, toen rechts bijna de overwin
ning bevocht. Gevolg is geweest, dal op
nieuw de radicaal Lej-roujc, dieSfeana
reeds eerder had op'gevrigd'akfpremjHr na
een overgangskabinet Barrios,een mtEjete-
rie heeft gevormd: een minderheidScabi-
net. dat slechts met steun van rechts'zich
kan handhaven De voorspelling, dat
Spanje nog niet aan het eind van zijn lij
densperiode ls gekomen, lijkt ons niet te
boud gesproken.
Oostenrijk had eveneens een moeilijk
jaar. Het heeft hard moeten vechten om
zelfstandig te blijven en slechts met be
hulp van paardenmiddelen als het stand
recht. de weer invoering van de doodstraf
etc. is dat moren gelukken totdusver. Doll
fuss geniet echter aller sympathie, die van
Duitschland dan uitgezonderd, en dat geeft
hem een geduchten ruggesteun. Hij heeft
zich te verdedjgep tegen rechts en lip&s
en het laat zich aanzien, dat met de z.g.
Heimwehre van Starhemberg toch een ac-
coord noodig zal zijn, als hij zich op den
duur wil staande blijven houden. Een aan
slag op zijn leven liep gelukkig goed af.
Naast Oostenrijk dient Hongarije te
worden genoemd, dat onverzettelijk aan
herziening der vredesverdragen werkt en
daardoor in midden-Europa een onbere
kenbare factor blijft vormen, hetgeen de
rust niet ten goede komt.
De Balkan, eens de vuurhaard van
Europa, ls merkwaardig kalm en 't schijnt
zelfs, dat een Balkan-pact tot de mogelijk
heden gaat behooren, nu Bulgarije onder
pressie der gebeurlijkheden geneigd schijnt
om zijn isolement te verbreken.
Met Zuid-Slavië en Roemenië is het con
tact reeds hersteld; nu nog met Groeken^
land en men is er! Voor Italië zou zocjm
pact een tegenslag beteekenen, daar he!q
een penetratie naar den Balkan ernstig
zou belemmeren. Reeds zijn vriendschaps
verdragen afgesloten tusschen Turkije
(toch ook nog gedeeltelijk Europa en Bal
kan-staat) en Zuid-Slavië en Turkije en
Griekenland.
De diverse landen hadden ieder haar
eigen moeilijkheden. In Roemenië is het
kabinet Vajda Vojvod vervangen door een
ministerie Duca, dat een groote meerder
heid wist te veroveren bij de verkiezingen.
Maniu is vrijwel van het tooneel verdwe
nen. Voor goed? Het is daar moeilijk te
zeggen. Zuid-Slavië staat voor de zelfstan
digheidsbeweging in Kroatië, doch de voor
uitzichten zijn verbeterd. Griekenland had
de gewone regeeringscrises. Achtereenvol
gens waren premier Kaphandaris, Venize-
los, op wien een mislukte moordaanslag
werd gepleegd, en Tsaldaris. Een staats
greep. die de sympathie van Venizelos zou
hebben gehad precies opgehelderd is
dat nooit mislukte
Tot slot, wat Europa betreft, Sovjet-
Rusland, daar noch Skandinavië. noch de
randstaten, noch Polen, waar Pilsoedski
nog steeds heer en meester is. noch Zwit
serland aanleiding geven tot aparte be
schouwingen, hetgeen op zich zelf een fe
licitatie waard is! De positie der sovjets is
over de geheele linie verbeterd, wij wezen
reeds op de non-agressie-verdragen en de
erkenning door Amerika. Moeilijkheden
met Engeland tengevolge van het proces
tegen de Engelsche ingenieurs werden
overwonnen door de vrijlating der betrok
kenen: met Frankrijk en Italië bestaan
hartelijke betrekkingen. Slechts met
Duitschland is de verstandhouding zeer
verkoeld, doch ernstig zal Moskou dat ze
ker niet nemen! De economische toestan
den blijven echter precair. Hongersnood in
graan-voorraadschuren van Europa, het
teekent scherp de situatie. De industriali
satie wordt krachtig voortgezet.
Azië. Turkije vierde het tien-jarig
feest der republiek onder den Ghazi!
Moestapha Kemal pasja heeft zijn land
onschatbare diensten bewezen en het op
gericht uit zijn volkomen verval! In Pa
lestina hadden opnieuw onlusten plaats als
gevolg van verzet der Arabieren tegen den
aanvoer van Duitsche Joden. In Afgha
nistan is koning Nadir Khan gevallen on
der moordenaarshand. China biedt nog
steeds hetzelfde beeld van innerlijke ver
deeldheid; het begrip, dat slechts een
heid kracht kan geven tot afweer van de
uit Japan dreigende gevaren schijnt niet
te kunnen doordringen, hoezeer het
groeiend nationalism^ in Japan, dat zelfs
niet terugdeinsde voor moord als agitatie
middel (Inukai gedood, Madsoeoka ge
wond) als van zelf daartoe aanspoort. Het
schijnt de vloek, die op het Hemelsche
rijk rust
De geboorte van een kroonprins heeft
Japan luidruchtig doen feestvieren-
Afrika, het zwarte werelddeel, biedt wei
nig gelegenheid voor beschouwingen, te
meer niet, waar het grootendeels immers
gekoloniseerd is. In Zuid-Afrika dwong de
algemeene crisis tot een Godsvrede en
Hertzog en Smuts gaan voorloopig samen.
Amerika. Sinds president Roosevelt
het roer in handen heeft der Vereenigde
Staten, heeft hij, gesteund door de z.g.
„brain-trust" een nieuw tijdvak van zeer
gevaarlijk economisch geëxpenmenteer in
gezet ter bestrijding van een crisis, als het
land nog nimmer te doorstaan heeft ge
had. In hoeverre dit experimenteeren suc
ces zal opleveren, zal moeten worden afge
wacht. Het is voor de Ver. Staten te
hopen, dat Roosevelt slaagt, ander zou het
wel eens een ongekende debacle kunnen
worden als de wereld nog niet beleefde! De
golf van misdaad een aanslag op den
president kostte den burgemeester van
Chicago Cermak het leven hoopt men
tot staan te kunnen brengen, nu het land
weer „nat" is. Intusschen is in plaats van
den dranksmokkel een ontvoerir.gsmanie
getreden, beantwoord met onverantwoor
delijk lynchen! Maar het is nog niet het
oogenblik om te oordeelen
Cuba joeg zijn president Machado in
ballingschap, hetgeen gepaard ging met
revolutie, die nog niet als geëindigd is te
beschouwen.
In Euid-Amerika is het conflict tusschen
Peru en Columbia tot een bevredigende
oplossing gebracht de strijd om den Gran
Ohaco tusschen Paraguay en Bolovia is
nog niet beëindigd, al werd een wapen
stilstand vlak voor Kertmis gesloten.
Wie heengingen.
Uit de lange lijst van bekende personen,
die in 1933 van ons heengingen, vermelden
wij: dr Cuno, oud Duitsch rijkskanselier
en directeur der Hamburg-Amerika-Lijn,
Coolidge, ex-president der Ver. Staten, de
auteur John Galsworthy, de Hongaaxsche
politicus graaf Albert Apponyi. de Amerik.
minister Walsh, die juist voor zijn in func
tie treden overleed, lord Chelmsford, voor
malig onder-koning van Britsch-Indië, de
helderziende Hanussen, door Nazis ver
moord, de Duitsche communiste Clara
Zotjun, Irigoyen, ex-president van Argen-
itjBië. Cramp, de secretaris-generaal der
•Engelsche Unie van spoorwegmannen; de
Fransche minister van marine Leyges; de
Italiaansche vlieger De Pinedo, de Engel
sche minister van buitenl, zaken uit het
rampjaar 1914 lord Grey of Fallodon; de
theosofe Annie Besant; de Spaansche oud
minister Sanchez Guerra; de Egyptische
oud-premier Adly pasja; Patel, leider der
Indische congrespartij; de Bulgaarsche
oud-premier Liaptsjeff de oud-premier van
Tsjecho-Slowakije Svehla, de Italiaansche
rechtsgeleerde Scialoja. de Groenland-
vorscher Knud Rasmussen; de Japansche
admiraal en oud-minister Yamamoto en
tenslotte de president der Catalaansche
republiek Macia en de Russische oud-
volkscommissaris voor Onderwijs Luna-
tsjarki,
GENEVE, 27 December 1933
Een jaar geleden, aan het einde van het
eerste jaar der op 2 Februari 1932 be
gonnen Ontwapeningsconferentie, waren
de vooruitzichten op een bevredigend af
loop 4er conferentie gunstiger dan op
eenig oogenblik te voren. De „Conferentie
van Vijf", onder Mac Donald's leiding te
Genève gehouden, was toch op 11 Decem
ber erin geslaagd Duitschland tot den
terugkeer ter Ontwapeningsconferentie te
bewegen. Weliswaar was, formeel be
schouwd, hierdoor nog niets anders bereikt
dan dat de conferentie weder tot haar
uitgangspunt was teruggekeerd, zooals
Litvinow in het begin van dit jaar met
bijtende ironie opmerkte, doch de hoop
scheen toch gerechtvaardigd, dat de
„Groote Vijf", die zich zooveel moeiten
gegeven hadden, om aan Duitschland's
staking een einde te maken, in het nieuwe
tweede jaar der conferentie zouden toonen
te beseffen, dat zij het verkregen succes
van de herstelde conferentie-eenheid niet
opnieuw in de waagschaal mochten stel
len door voortdurend gebrek aan be
reidwilligheid tot wederzijdsche concessies.
Langer dan een paar weken in Februari
duurde de goede wil, om inderdaad tot een
ontwapeningsconventie te komen, die,
zcoals op 11 December tusschen de
„Groote Vijf" was overeengekomen, de
rechtsgelijkheid zou moeten verwezenlij
ken in een stelsel, dat allen volkeren vei
ligheid zou bieden, niet. De algemeene
discussies over het in het najaar 1932 dooi
Herriot en Paul Concour ingediende „con
structieve ontwapenings- en veiligheids
plan" liepen vast. doordat de Franschen
weigerden zich uit te spreken over de
toekenning aan Duitschland van „rechts
gelijkheid" op het stuk van het oorlogs
materiaal, zoolang zij niet wisten, of hun
veiligheidsvoorstellen zouden aanvaard
worden, terwijl omgekeerd de Duitschers
niet nader op de Fransche veiligheids-
eischen wilden ingaan, zoolang zij niet
wisten, wat voor concessies Frankrijk op
het stuk van het oorlogsmateriaal zou wil
len doen. De afwijzende houding van
Engeland en Italië over het Fransche
stokpaardje van een Europeesche Veilig-
heidspakt maakte de houding der Fran
schen nog des te stroever.
De hierdoor ontstane crisis werd in
Maart door Mac Donald bezworen. Zijn
indiening van een geheel nieuw ontwerp-
conventie deed nieuwe hoop herleven. Mac
Donald's ontwerp-conventie kwam aan
Frankrijk's wenschen in zooverre tegemoet,
dat de door Herriot voorgestelde unificatie
der legeinrichting (verandering van de
Rijksweer in een leger met korten dienst
tijd) zou worden georganiseerd en dat in
geval van oorlogsdreiging alle tot de
ontwapeningsconventie toegetreden staten
zouden bijeenkomen, om te trachten den
vrede te handhaven en, als dit niet Ee-
lukte. den aanvaller vast te stellen. Mae
Donald's ontwerp-conventie kwam in
zooverre aan de Duitschers tegemoet, dat
de voornaamste, bij het verdrag, van Ver
sailles aan Duitschland verboden wapenen
ook aan de andere staten zouden
Bijzondere gebeurtenissen.
Schakelen wij de opening der Schelde-
tunnels te Antwerpen uit, evenals de vol
tooiing van den grooten stuwdam in
Egypte, dan hebben wij te wijzen op enkele
feiten, liggend op het gebied van de
luchtvaart: de geslaagde tocht van het
Italiaansche eskader onder Balbo, gevolgd
door een minder opzienbarende vlucht van
een Fransch eskader onder Vuillemin, de
geslaagde Oceaan-vluchten van Mattem en
Willey Post, die daaraan verbond een
record-vlucht om de wereld, stratosfeer-
vluchten in Amerika en sovjet-Rusland, de
lange afstandvlucht van de Franschen
Codos en Rossi, de record-vlucht van
Kingsford Smith EngelandAustralië, vlaik
daarop door Ulm verbeterd.
Rampen.
Ook ec-n groot aantal rampen heeft 1933
ons niet bespaard. Daarvan dringen zich
naar vorende brand aan boord der Fran
sche stoomboot „Atlantique"; voorts hevige
branden in de Londensche haven; in Ma
rokko. Polen, Roemenië, Rusland en in
'Corinthe, ernstige scheepsongevallen over
bijkans de gansche wereldbol, bioscoop
rampen in Mexico: ontploffingen in het
Saargebied (Neunkirchen), Californië en
Sjanghai, aardbevingen met vloedgolf in
Japan; treinrampen in Italië, Bosnië, Tur
kije, Bulgarije, Duitschland, Spanje, Ame
rika en, vooral niet te vergeten, Frankrijk,
culmineerend in het jongste gebeuren vlak
voor de Kerstdagen Hoevele slachtoffers
zijn niet aan al deze droeve gebeurtenissen
ten offer gevallenEn dan de talrijke
vliegongevallen, waarbij wij speciaal her
inneren aan de rampen in Amerika met
12 dooden, in Rusland met 8 en 17 dooden;
het verongelukken van een Engelsch ver
keersvliegtuig, dat 15 slachtoffers eischte,
het vergaan van het Amerik. luchtschip
Akron en de droeve vlucht der twee Li-
thausche vliegers over den Oceaan: de
Oceaanvlucht slaagde, doch in Duitschland
vielen zij te pletter
1934 staat voor de deur! Wat het zal
brengen? Wie vermag te voorspellen, wat
voor de wereld is weggelegd? Wij kunnen
slechts hopen, dat veel ten goede zal wor
den gekeerd, dat veel dreigend onheil zal
kunnen worden afgewend. Daarvoor zal
benoodigd zijn een groote waakzaamheid
der volkeren, over wie wijsheid en inzicht,
.vaardig mogen worden!
verboden en binnen vier jaren zouden
geschaft worden en dat ten aanzien vu";
andere aan Duitschland verboden wapet-
die voorloopig voor alle staten nog
den geoorloofd blijven, de mogelijk
geopend werd, dat ook Duitschland dau
van een zekere hoeveelheid zou mtg;
bezitten.
Einde Maart, alvorens met Paasehvatt:.
tie te gaan, nam de Algemeene Comma.
Mac Donald's ontwerp-conventie
„grondslag van discussie" aan. Dit r;
een winst. Want tot dusverre was nog g-;
ontwerp-conventie, ook niet dat van
voorbereldings-commissie-Loudon,
grondslag van discussie algemeen
vaard. Begin Mei waren de disc ui.;
echter opnieuw vastgeloopen. Dultsciikj
wilde zich niet over de legerunificatie a
spreken, zoolang Frankrijk niet de m
stellen over het verboden oorlogsmatefo
zou hebben aanvaard, en omgekeerd
Ditmaal bracht Hitler's Rijksdagrea
gevolgd door de ontwapeningsboodkj
van President Roosevelt, de crisis
einde. Hitier aanvaardde de voorgeft,
legerunificatie en legde bovendien tü
vt-ederlievende verzekeringen af, dat i
algemeene internationale atmosfeer t;
werd opgehelderd. Doch de Fransda
bleven na de hervatting der conferea
weigeren stellige toezeggingen inzat?
vernietiging van het zwaarste ocritr-
materiaal te doen, indien zij niet gras
veiligheidswaarborgen verkregen. 1
lievelingsdenkbeeld van het veilighüi
pakt gaven zij echter vrijwel op. Zij e
langden thans een duidelijke deiiai»
welke staat als aanvaller zou beschorï
worden, en voorts een verscherping a
Mac Donald's voorstellen over het ink
nationale toezicht en bovendien een ïnle
nationaal op den wapenhandel en
wapenfabricatie. De tegenstand
Engeland, Italië en Japan ook tegen la
verzwakte Fransche veiligheidseisèi
werd de oorzaak, dat de Algemeene Go
missie weliswaar na de eerste lezing 12
Donald's ontwerp-conventie van „gree
slag der discussie" tot „grondslag den
sluiten conventie" verhief, doch tere
vaststelde, dat nog zooveel moeilijkMa
moesten overwonnen worden, dat het re
kieslijk was met de tweede lezing te rn::
ten, totdat die moeilijkheden door ra»
gaand diplomatiek overleg zouden zijn r'
den weg geruimd. Zoo was de stand r
zaken, toen de zomervacantie te Gal
begon.
De Fransche regeering nam het int
tief tot diplomatiek overleg, ffsn'
echter Duitschland werd ter zijde geMs
De Franschen hoopten door het totsu»
brengen van een eenheidsfront van Etse
land, Frankrijk, Italië en de Vereeni!»
Staten van Amerika de Duitsche regees
tot toegeven te brengen. Bij de ParijscS
besprekingen werd de „proeftijd" als too
promis-formule uitgevondengedureta
vier jaren zou een internationaal toezk*
moeten vaststellen, dat de staten niet t>
bewapeningsvermeerdering zijn overge
gaan; daarna zou dan de bewapenfc
vermindering van het ontwerp-Mac Dow
geleidelijk in toepassing worden gebri®
Op 14 October deelde Sir John Sin
in het Bureau der Ontwapeningsconfere
tie dit resultaat der Parijsche bespre®'
gen mede. Een uur later kwam uit Ben
de onaannemelijkverklaring, vergezeld v»
de mededeeling, dat Duitschland tri
zoowel de Ontwapeningsconferentie als
Volkenbond verliet. M
De laatste maanden van het jaar
zijn rijk geweest aan mlnistersreizeo
bespreking van de nieuwe en hein
crisis, die thans ook een Volkenbond*?1*
geworden is. Toenadering is echter -
niet verkregen, nóch over den innouo
te sluiten conventie, nóch zelfs over
verdere methode van arbeid EnS™
Italië, vaststellend dat het cornP
denkbeeld van den proeftijd niet
beoogde doel heeft kunnen leiden, tra
Frankrijk te bewegen deze proev
gedachte weder op te geven en de och
gen van het ontwerp MacDonald oro
vernietiging van het oorlogsrnatcni
aanvaarden, in ruil voor welke
concessie dit land dan zijn weiiscne
de verscherping van het uitcma
toezicht en over de aanvallersdcfinii-' -
wezenlijkt zou zien. De Hra^n® in
echter nog weinig genetedhei^'®, [,e a
gaan. Bovendien worden de f®»""
Italiaansche bemiddelingspogm&en,
moeilijkt, doordat Duitschland nie
-tevreden is met het cijfer van
dat het ontwerp-MacDonald „Srde 1*1
voor het Duitsche gereorgaMi—
I fcvendi®
beperkt
met korten diensttijd, na
thans 300.000 man en
meer tevreden zijn met een oepc'»- tS,
tal van de zoogenaamde ..deten
boden wapenen" (de bij Ver:>a K.
Duitschland verboden wapenen,
zit de ontwapeningsconventie cj.
de andere staten nog zou bU)'fD. ^pe-
Duitschland verlangt omtrent „ntie gn
nen dezelfde vrijheid, die de con
anderen staten zal laten. m caP"
Zal Sir John Simon's vacant» JL dat
hem zulke geniale gedachten obe
de Engelsche minister een moeten
middelaar wordt' Vooralsnog
vreezen, dat de Algemeene co goe
bijeenkom^V
voortbeë^
Dan zullen wij een nieuw® fïïjijiig
arbeidsmethode krijgen: WO paits--'
22 Januari weder
ten vaststellen, dat nog
moeilijkheden zijn blijven^ 0®
Ontwapeningsconferentie zS?re Er.b'::,
land. zooals Frankrijk, de
en Polen wenschen, of nie» voort?';,'
ln de hoop op meer succes w rof; I
diplomatiek overleg? In j*" ueto&'ii
groote onzekerheid over hei
lot der Ontwapeningsconfere
het nieuwe jaar tegemoet!
f-
